Search results

1

Mistrz − Kazimierz Twardowski w oczach swoich uczniów

100%

Hinc-Wirkus M.

Kultura i Wychowanie

|

2018

|

vol. 13

|

issue 1

19-29

EN

Polish pedagogy has had many eminent scholars who can be called mentors. The first generation of Polish teachers had to start from the bottom when initiating Polish pedagogy at institutions of higher education. In this reality Kazimierz Twardowski was moulded. Twardowski managed to educate many outstanding, accomplished scholars of Polish pedagogy. At the beginning of the 20th century Twardowski, or the Lvov school, started to be talked about and he was an influence on philosophical centres at Polish universities after Poland regained independence. Kazimierz Twardowski was an intellectual and moral authority, he was a man – institution in Polish academic research during the first half of the 20th century. This article examines Twardowski from the perspective of memories of his students.

PL

Polska pedagogika miała wielu znamienitych uczonych, których można nazwać mistrzami. Pierwsze pokolenie polskich pedagogów musiało zacząć od podstaw- musiało zmierzyć się z wprowadzeniem polskiej pedagogiki do szkół wyższych. W tych realiach ukształtowany został Kazimierz Twardowski. Twardowskiemu udało się wychować wielu wybitnych, zasłużonych dla polskiej nauki uczonych. Już na początku XX w. zaczęto w Polsce mówić o szkole Twardowskiego lub szkole lwowskiej, która stała się zaczynem dla ośrodków filozoficznych na polskich uniwersytetach po odzyskaniu niepodległości. Kazimierz Twardowski był autorytetem intelektualnym i moralnym, był człowiekiem - instytucją w nauce polskiej pierwszej połowy XX wieku. Artykuł ukazuje postać Twardowskiego z perspektywy wspomnień jego uczniów.

2

Stosunek logiki do dydaktyki w poglądach niektórych przedstawicieli Szkoły Lwowsko-Warszawskiej

94%

Maciołek R.

Przegląd Pedagogiczny

|

2014

|

issue 1

74-89

PL

Celem artykułu jest prezentacja, konfrontacja oraz ocena poglądów dwóch czołowych przedstawicieli Szkoły Lwowsko-Warszawskiej: Kazimierza Twardowskiego i Kazimierza Sośnickiego na temat dydaktyki i jej relacji do logiki. U Twardowskiego, podobnie jak u Sośnickiego, bardzo wyraźnie zarysowuje się odrębność przedmiotowa logiki i dydaktyki, która zaciera się jednak u innych przedstawicieli Szkoły. Ujęcie dydaktyki u Twardowskiego jest standardowe. Sośnicki prezentuje oryginalną koncepcję dydaktyki ogólnej jako nauki nadbudowanej na systemach dydaktycznych. Przy nieco różniących się ujęciach logiki obydwu autorów, zbieżne jest traktowanie jej jako nauki pomocniczej dydaktyki. Logika w ujęciu Twardowskiego oddaje usługi dydaktyce poprzez wskazywanie, w jaki sposób procesy poznawcze są skuteczne lub wartościowe poznawcze. Według Sośnickiego logika może oddawać usługi dydaktyce, pouczając ją o rodzajach, charakterze i ewentualnie metodach ćwiczenia sprawności przeprowadzania rozumowań.

3

Postulat jasności w polemikach metafilozoficznych Kazimierza Twardowskiego

94%

Zegzuła-Nowak J.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

|

2011

|

issue 16

51 - 73

EN

The article presents a dispute over unclear philosophical reasoning (in works, statements). This issue was started by Kazimierz Twardowski, and developed by philosophers both engaged in polemics with him: Joachim Metallman, Roman Ingarden, as well as defending his theses, David Einhorn. Many years later Twardowski’s student, Tadeusz Czeżowski, referred to this issue, as well. In his article Kazimierz Twardowski considered the problem of understanding philosophical works with regard to a method and style of their authors. This raised important methodological and metaphilosophical issues, which were essential foundations of philosophical attitude and the way of practicing philosophy in the Lvov-Warsaw School. He was wondering whether an unclear reasoning can be always unequivocally and definitely disqualified with regard to science. He rejected the view that the more difficult philosophical issues the author raises, the more intricate style of his reasoning can be. He argued, that the main reason of unclear philosophical style is vague and unclear way of thinking. In this regard, he postulated that it is not worth to try to understand the works written in an intricate and unclear way. Philosophers engaged in polemics with him considered his position as too radical, and pointed out the existence of causes and factors which may only lead to an apparent vagueness of philosophical reasoning. They postulated that one should consider the cause of a vague statement in the first place, and only then, on this basis, consider whether the work is worth the attemps to understand it. On the other hand, Einhorn, defending Twardowski’s theses, tried to show absurdity of their positions, while Czeżowski claimed that objection of vagueness should be applied with caution and upon consideration. He also marked, that there are cases in which objection of vagueness should not put responsibility on the author alone, but it obliges the recipient (reader, debater) to overcome difficulties standing in the way of agreement. Just like Ingarden and Metallman, he showed causes of apparent vagueness, and cases in which, despite vagueness of reasoning, it was worth entering philosophical discussion. The dispute over objection of vagueness is a part of a considerably broader philosophical discourse of the 20th century, regarding not only the way of practicing philosophy, but also the question how to convey its content in the most valuable cognitive manner.

4

Postulat jasności w polemikach metafilozoficznych Kazimierza Twardowskiego

94%

Zegzuła-Nowak J.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

|

2011

|

issue 16

51-73

EN

The article presents a dispute over unclear philosophical reasoning (in works, statements). This issue was started by Kazimierz Twardowski, and developed by philosophers both engaged in polemics with him: Joachim Metallman, Roman Ingarden, as well as defending his theses, David Einhorn. Many years later Twardowski’s student, Tadeusz Czeżowski, referred to this issue, as well. In his article Kazimierz Twardowski considered the problem of understanding philosophical works with regard to a method and style of their authors. This raised important methodological and metaphilosophical issues, which were essential foundations of philosophical attitude and the way of practicing philosophy in the Lvov-Warsaw School. He was wondering whether an unclear reasoning can be always unequivocally and definitely disqualified with regard to science. He rejected the view that the more difficult philosophical issues the author raises, the more intricate style of his reasoning can be. He argued, that the main reason of unclear philosophical style is vague and unclear way of thinking. In this regard, he postulated that it is not worth to try to understand the works written in an intricate and unclear way. Philosophers engaged in polemics with him considered his position as too radical, and pointed out the existence of causes and factors which may only lead to an apparent vagueness of philosophical reasoning. They postulated that one should consider the cause of a vague statement in the first place, and only then, on this basis, consider whether the work is worth the attemps to understand it. On the other hand, Einhorn, defending Twardowski’s theses, tried to show absurdity of their positions, while Czeżowski claimed that objection of vagueness should be applied with caution and upon consideration. He also marked, that there are cases in which objection of vagueness should not put responsibility on the author alone, but it obliges the recipient (reader, debater) to overcome difficulties standing in the way of agreement. Just like Ingarden and Metallman, he showed causes of apparent vagueness, and cases in which, despite vagueness of reasoning, it was worth entering philosophical discussion. The dispute over objection of vagueness is a part of a considerably broader philosophical discourse of the 20th century, regarding not only the way of practicing philosophy, but also the question how to convey its content in the most valuable cognitive manner.

5

A companion to Kazimierz Twardowski

94%

Grądzka E.

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

|

2022

|

issue 72

191-202

EN

There have been many significant publications on Kazimierz Twardowski. Jacek Jadacki intends to add to this list another book Rozum i wola. Kazimierz Twardowski i jego wpływ na kształt kultury polskiej XX wieku. In the review it is appraised whether it can be called “a companion to...”. It provides introductory information that can help readers better understand the role of Twardowski in Polish philosophy and culture. Updated findings by contemporary scholars are also included. The quality of the articles is guaranteed by such authors as J. Woleński, R. Kleszcz, A. Brożek and J. Jadacki. However, new authors are also present as well as less common topics like Twardowski’s influence on the Polish School of Philosophy of Medicine and his roles as political scientist, educational theorist, and historian of Ancient philosophy. The authors manage to convince the reader that Twardowski is “a classic” worth knowing, in consequence the book can be treated as a “companion to Twardowski”. It also inspires readers to further investigate the works and accomplishments of the Lvov philosopher.

6

Listy Kazimierza Twardowskiego do Ludwika Finkla

94%

Hoszowska M.

Galicja. Studia i materiały

|

2016

|

issue 2

299-346

EN

This edited collection of correspondence written by an eminent Polish philosopher Kazimierz Twardowski (1866–1938), the creator of Lvov-Warsaw philosophical school consists of 38 letters and cards written to the well-known historian and the rector of the Lvov University, Ludwik Finkel (1858–1930). They refer to over thirty-year-long period (1899–1930) of friendship between these two scientists exchanging remarks on not only current scientificorganizational matters but also socio-political ones and private ones. The importance of this friendship also lies in the fact that it lasted mostly at the time not included in Twardowski’s personal journal. The basis of the collection are the letters from the State Archives of the Lvov District in Lvov, preserved in L. Finkel’s inheritance.

PL

Opracowany zbiór korespondencji wybitnego polskiego filozofa, Kazimierza Twardowskiego (1866–1938), twórcy filozoficznej szkoły lwowsko-warszawskiej, obejmuje 38 listów i kartek pisanych do znanego historyka i rektora Uniwersytetu Lwowskiego, Ludwika Finkla (1858–1930). Dotyczy ponadtrzydziestoletniego okresu (1899–1930) znajomości lwowskich uczonych i przyjaciół, wymieniających się spostrzeżeniami na temat nie tylko bieżących spraw naukowo-organizacyjnych, ale i społeczno-politycznych oraz prywatnych. Rangę tej korespondencji podnosi także to, że przypada w znacznej mierze na okres, dla którego brak zapisek w osobistym dzienniku Kazimierza Twardowskiego. Podstawą zbioru są listy pochodzące z Państwowego Archiwum Obwodu Lwowskiego we Lwowie zachowane w spuściźnie L. Finkla.

7

Oleksandr Kulczycki's Philosophy and the Lviv-Warsaw School

84%

Gonczarenko O.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

|

2020

|

vol. 50

19-39

EN

The Lviv-Warsaw School should be treated, due to the research made by Stepan Ivanyk, the Ukrainian philosopher, as a multicultural intellectual formation with its Ukrainian branch as an integral part. In particular, Stepan Ivanyk has proven that Olexandr Kulczycki, the Ukrainian philosopher was Kazimierz Twardowski’s student. To prove the substantial relation between Kulczycki and the Lviv-Warsaw School, Ivanyk has chosen as the basis “The Soul of Race as a Totem and the Term” by Kulczycki because it met the time, genetic, and theoretical criteria. However, Kulczycki continued his scientific work after the end of the Lviv-Warsaw School functioning (accordind to Jan Wolenski). Since 1940, his teaching, research and public activities were closely connected with Ukrainian Free University in Munich. Therefore, it is important to continue the research started by Ivanyk, as it will deepen the understanding of Kulczycki’s philosophy and his relation to the Lviv-Warsaw School.

8

Filozofia wobec psychologii. Polemika Adama Mahrburga z Kazimierzem Twardowskim

84%

Dziedzic A.

Folia Philosophica

|

2017

|

vol. 38

EN

In 1898, „Przegląd Filozoficzny” („Philosophical Review”) published AdamMahrburg’s polemic with Kazimierz Twardowski’s text Psychology in relation to physiology and philosophy (1897), as well as response of Twardowski and Mahrburg’sfurther polemic. In the background of this dispute were discrepant views on psychology, metaphilosophy and philosophy. Mahrburg, representative of critical positivism, supporter of Kantian agnosticism and Wundtian physiological psychology, didn’t understand Brentano’s program of empirical psychology, supported by Twardowski. Besides, Mahrburg had different views on philosophy’s function: for him philosophy was theory of science. Therefore he rejected both Twardowski’s idea of philosophy as a group of sciences and his specific concept of relations between psychology and philosophy.

PL

W 1898 r. na łamach „Przeglądu Filozoficznego” opublikowano polemikę Adama Mahrburga z tekstem Kazimierza Twardowskiego Psychologia wobec fizjologii i filozofii (1897), a także odpowiedź Twardowskiego i dalszą replikę Mahrburga. Tłem tego sporu były różnice w poglądach psychologicznych, metafilozoficznych i filozoficznych. Mahrburg, przedstawiciel pozytywizmu krytycznego, zwolennik kantowskiego agnostycyzmu i Wundtowskiej psychologii fizjologicznej, nie rozumiał Brentanowskiego programu psychologii empirycznej, zawartego w tezach Twardowskiego. Miał też odmienną wizję zadań filozofii: dla Mahrburga filozofia była teorią nauki, dlatego recenzent odrzucał zarówno zaproponowaną przez Twardowskiego koncepcję filozofii jako grupy nauk, jak i szczegółową tezę o związkach pomiędzy psychologią i filozofią.

9

Wiedza niepojęciowa a Kazimierza Twardowskiego postulat jasności stylu filozoficznego

84%

Szczeniowski I.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2014

|

vol. 2

199-218

PL

Artykuł dotyczy Kazimierza Twardowskiego postulatu jasności stylu filozoficznego, w kontekście problematyki myślenia pozapojęciowego i wiedzy niepropozycjonalnej. Syntetycznie zarysowany kontekst historyczny oraz profil Szkoły Lwowsko- Warszawskiej posłuży jako wstęp dla właściwej argumentacji merytorycznej oraz metodologicznej. Rozprawka O jasnym i niejasnym stylu filozoficznym wpisuje się metafilozoficzną dyskusję dotyczącą języka tej dziedziny, a także – co jest pomijane w opracowaniach – w debatę z pogranicza epistemologii, filozofii umysłu i języka nad problemem konceptualizacji w myśleniu i komunikacji. Uwagi do stanowiska Twardowskiego, że niejasność stylu filozoficznego świadczy o niejasności myśli filozofa, przedstawiam w trzech etapach. Dyskutuję tezę Twardowskiego, że myślimy w słowach, oraz dwie tezy Davida Einhorna: że przedmiot wymykający się konceptualnemu ujęciu nie może być przedmiotem poznania, a słowa są jedynym dostępem do myśli.

EN

The article offers a few remarks on Kazimierz Twardowski’s thesis about the clarity of the philosophical style. The issue is discussed in the context of the problem of nonconceptual thinking and non-propositional knowledge. A short history of the polemic in the Lvov-Warsaw School serves as an introduction to further methodological and epistemological considerations. The main subject of the comment is the work entitled About the Clear and Unclear Philosophical Style by the Polish philosopher. Twardowski’s article remains pertinent to the metaphilosophical discussion concerning the status of philosophical language and—which is overlooked in most studies—to the debate concerning conceptualization and communication at the intersection of epistemology and philosophy of mind and language. The polemic with Twardowski’s thesis that unclear style of philosophical works is indicative of the ambiguity of philosophical thinking, is presented in the three stages. I discuss Twardowski’s thesis that we think with words, and two theses by David Einhorn: that an object which cannot be grasped by concepts, cannot be known at all, and that the only access to thought we have is by means of words.

10

Związki między Romanem Ingardenem a Kazimierzem Twardowskim i jego Szkołą

83%

Brożek A., Jadacki J.

Kwartalnik Filozoficzny

|

2020

|

vol. 48

|

issue 1-2

157-218

EN

In the paper, we justify the view that Roman Ingarden was an analytical philosopher. First, we show the close personal ties between Ingarden and Kazimierz Twardowski and his pupils. Second, we compare the research program of the Lvov-Warsaw School with the research program formulated by Ingarden. An important point of this program was the use of a specific research method in its implementation. We show that despite the undoubted differences between the research methods declared and actually used by Ingarden and by representatives of the Twardowski School, both of them were methods characteristic of analytical philosophy.

11

Kazimierz Twardowski jako wzór osobowy nauczyciela akademickiego

83%

Zegzuła-Nowak J.

Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym

|

2012

|

vol. 15

181-191

EN

The main aim of the article is a justification and attempt to prove the rightness of the thesis that personal features and teaching, educational and pedagogical activity of Kazimierz Twardowski constitute the example of teaching attitude which may be set as a personal model for modern team of academic teachers. The attitude of Kazimierz Twardowski proves that the work of a teacher treated as a life mission is a kind of social service contributing to development of culture and science. For the work of an academic teacher should be based on realizing of the values, ideals and attitudes socially desired, otherwise the society is threatened with not only stagnation or degradation of science but also arising and developing of attitudes which are socially harmful.

12

Yakym Yarema’s philosophical and pedagogical ideas in discursive practices of education

72%

Honcharenko O.

Kultura-Społeczeństwo-Edukacja

|

2017

|

vol. 12

|

issue 2

313-327

EN

In this paper on the basis of comparative analysis the similarity of Yakym Yarema’s and Kazimierz Twardowski’s main philosophical and pedagogical ideas has been identified. The analysis of these ideas proves that Ukrainian scientist represents Twardowski’s educational practices as well as reflects the traditions of Vienna philosophical school by Franz Brentano which history goes back to Aristotle’s philosophy. The value of Yakym Yarema’s philosophical and pedagogical ideas in the present educational discourse has been shown in the article.

13

Czy Kazimierza Twardowskiego model kształcenia filozoficznego jest aktualny?

71%

Rechlewicz W.

Przegląd Pedagogiczny

|

2019

|

issue 2

299-309

PL

Model kształcenia filozoficznego Kazimierza Twardowskiego obejmuje propedeutykę filozofii w szkole średniej oraz uniwersyteckie studium filozofii. Propedeutyka filozofii, składająca się z logiki i psychologii, rozwija krytyczne myślenie, ścisłość w rozumowaniu, uświadamia podstawowe zależności życia psychicznego. Akademickie studium filozofii kształci umiejętność szczegółowego rozpatrywania zagadnień filozoficznych za pomocą metod naukowych. Opisany tu model kształcenia filozoficznego, po dokonaniu pewnych korekt, może wciąż stanowić punkt odniesienia dla konkretnych rozstrzygnięć w edukacji. W szczególności wydaje się, że nauczanie filozofii w liceum w postaci propedeutyki filozofii, kształtującej krytyczne myślenie i samoświadomość, byłoby bardziej racjonalne niż wprowadzanie ucznia w świat doktryn filozoficznych, z których na zasadzie preferencji wybiera to, co mu odpowiada.

14

Badania z zakresu historii filozofii wychowania w twórczości Bogdana Nawroczyńskiego i Kazimierza Sośnickiego. Prekursorzy współczesnej historiografii myśli pedagogicznej

71%

Sztobryn S.

Przegląd Pedagogiczny

|

2014

|

issue 1

122-130

PL

Artykuł prezentuje charakterystykę badań w zakresie historiografii pedagogicznej Bogdana Nawroczyńskiego i Kazimierza Sośnickiego, którzy zdobyli podstawowe kompetencje i stopnie naukowe pod opieką Kazimierza Twardowskiego. Jego teoria czynności i wytworów legła u podstaw historiografii pedagogicznej B. Nawroczyńskiego. W przypadku K. Sośnickiego to powinowactwo z Mistrzem jest widoczne w metodologicznej i logicznej orientacji badań. Obaj uczeni konstruowali w duchu K. Twardowskiego pedagogikę filozoficzną, której integralnym składnikiem były analizy temporalne.

15

Dwie drogi krytyki neopozytywizmu

71%

Wójcik W.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2015

|

issue 10

60-75

PL

Najważniejsze argumenty krytyczne wobec neopozytywizmu miały miejsce ze strony dwóch wielkich nurtów filozofii XX wieku: realizmu krytycznego (K.R. Popper) i filozofii analitycznej (G.E. Moore, B. Russel, L. Wittgenstein). Wszystkie te nurty zresztą wyrastają z tego samego pnia, tj. z filozofii austriackiego myśliciela, Franza Brentany. Będę starał się pokazać, że szczególne znaczenie w przezwyciężaniu neopozytywizmu miała filozofia analityczna rozwijana w szkole lwowsko-warszawskiej, której twórcą był Kazimierz Twardowski, uczeń Brentany. Na charakter tej szkoły wpłynął również projekt rozwijania polskiej matematyki, logiki i filozofii, zaproponowany przez współtwórcę polskiej szkoły matematycznej - Zygmunta Janiszewskiego oraz badania logiczne podstaw matematyki prowadzone przez Jana Śleszyńskiego, Jana Łukasiewicza, Stanisława Leśniewskiego, Alfreda Tarskiego (i innych polskich logików). Nie można też zapominać o uczonych działających poza nurtem głównych szkół naukowych okresu międzywojennego, a których badania nad nauką są szczególnie cenne - chodzi o Leona Chwistka, Ludwika Flecka czy matematyków - Witolda Wilkosza i Otoona Nikodyma. W tej pracy jedynie sygnalizuję te kwestie.

16

Kazimierz Twardowski’s philosophy of education – attempting a reconstruction

71%

Grądzka E.

Logos i Ethos

|

2020

|

vol. 55

|

issue 2

7-39

EN

The purpose of this article is to analyze and synthesize Kazimierz Twardowski’s ideas that belong to philosophy of education. The aim of education is “rational patriotism” – it should prepare “enlightened citizens” who not only love their country but also present some important features of character like discipline, hard work, sense of duty. Therefore upbringing becomes a central issue. Additionally, they should develop certain skills that serve prosperity of their nation like scientific thinking (propaedeutic of philosophy is vital subject at school) that are “levers of mental progress.” The aim was to be achieved on two entangled levels: by creation of a Polish national school and at an efficiently organized university, by well-prepared (didactics) and sage-like teachers (school and academic). Sources of his ideas can be found in his background; his encounter with Stoicism and Franz Brentano and his way of philosophizing. Clearness and precision of expression, profound analysis of concepts Twardowski applied in his social and pedagogical work as well as during theoretical considerations when distinguishing action and product of upbringing, and upbringing from education itself. His didactical success in creation of “an army of intellectuals” is a valuable proof of his ideas.

17

Inspiracje Kazimierza Twardowskiego w formowaniu polskiego modelu uniwersytetu

67%

Chmielecki P.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2019

|

vol. Zeszyt

|

issue XXXIII

151-166

PL

Artykuł prezentuje źródłowe inspiracje czegoś, co można nazwać „polskim modelem uniwersytetu”. Model ten wyłania się w funkcjonowaniu polskich uczelni w XX wieku i niewątpliwie ma związek z fundamentami naukowości położonymi przez Kazimierza Twardowskiego w działalności filozoficzno-logicznej Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. Artykuł stawia sobie za cel eksplorację źródeł inspiracji Twardowskiego, które wpłynęły na kształt jego szkoły, a także przełożyły się na szersze funkcjonowanie polskich uczelni wyższych. Wśród źródeł autor wskazuje na teksty Immanuela Kanta, Wilhelma von Humboldta i Karla Jaspersa.

EN

The article presents the source inspirations of what can be called the „Polish university model”. This model emerges in the functioning of Polish universities in the 20th century and is undoubtedly related to the foundations of science laid by Kazimierz Twardowski in the philosophical and logical activity of the Lvov- Warsaw School. The article aims to explore the sources of Twardowski's inspiration that influenced the shape of his school, and also translated into the wider functioning of Polish universities. Among the sources, the author points to the texts of Immanuel Kant, Wilhelm von Humboldt and Karl Jaspers.

18

“Justifying description” in Zygmunt Haupt’s works

67%

Mizerkiewicz T.

Forum Poetyki

|

2023

|

issue 31

EN

This article discusses the problem of description in the works of Zygmunt Haupt in the wider context of the contemporary “descriptive turn” in literary studies. First, early critical readings and reviews of Haupt’s exceptional descriptions, which the writer included in his stories even though he acknowledged a crisis of mimesis in literature, are discussed. Indeed, Haupt made a conscious effort to “justify description,” which played an important role in his works, as Jerzy Stempowski noticed, either as part of a comprehensive vision of the outside world with tentatively invokes philosophical justifications or in moments during which Haupt’s characters come into contact with reality in and through accidental openings or “windows.” The article discusses these two respective methods of justifying description, drawing on speculative realism as well as the philosophy of Kazimierz Twardowski, which inspires the contemporary advocates of new philosophical realisms.

PL

Artykuł omawia problematykę opisu w twórczości Zygmunta Haupta z wykorzystaniem inspiracji płynących ze strony współczesnego „zwrotu deskryptywnego” w literaturoznawstwie. Przypomniane zostały wczesne diagnozy krytyki literackiej wskazującej na wyjątkową wartość opisów Haupta, które pisarz włączał do swych opowiadań, mimo iż zdawał sobie sprawę z kryzysu zdolności mimetycznych literatury. Świadomie podejmował przy tym wysiłek „usprawiedliwiania opisu”, który pojawiał się u niego, jak zauważył Jerzy Stempowski, albo jako część całościowej wizji świata zewnętrznego z przywoływanymi próbnie uzasadnieniami filozoficznymi, albo jako element zdarzających się bohaterom opowiadań Haupta chwilom styku z realnością dostępną w znalezionych przypadkiem ramach lub „prześwitach”. Artykuł omawia kolejno te dwie metody uzasadniania części deskryptywnych, wykorzystane zostały przy tym pojęcia realizmu spekulatywnego, a także filozofii Kazimierza Twardowskiego, z której korzystają rzecznicy nowych form realizmu we współczesnej filozofii.

19

Dwie metafilozofie: Elzenberg a Szkoła Lwowsko-Warszawska

60%

Kleszcz R.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2017

|

issue 4

20

Three Enlightenments of Modernity in the Historico-Philosophical Conception of Kazimierz Twardowski

60%

Starzyński W.

Dialogue and Universalism

|

2022

|

issue 1

147-164

EN

The aim of this article is to discuss the reflection on the history of philosophy conceived as a cycle of enlightenments in the thought of Kazimierz Twardowski. In 1895 Twardowski adopts Franz Brentano’s model of the cyclical character of the history of philosophy. In the cycle of modern philosophy, the traditional Enlightenment period of the 18th century is shown critically as the one in which the original forces of the scientific revolution of the 17th century weakened, while the philosophy of the beginning of modernity is to be seen as the proper Enlightenment. Critical reflections are crowned with a sharp critique of Immanuel Kant’s philosophy which is supposed to be responsible for a further weakening, or even degeneration, of 19th century philosophy. Twardowski when lecturing on the history of modern philosophy in Lvow in 1896– 1923, softened the four-phase conception of the modern cycle as well as the key role played by Kant’s thought. But in 1904, in the context of the motto of the “return to Kant” and the formation of the Polish Philosophical Society, Twardowski delivered an important speech in which the figure of Kant was instrumentalized for the purposes of what we may call the third modern enlightenment, this time taking place in Polish philosophy.

Refine search results

Mistrz − Kazimierz Twardowski w oczach swoich uczniów

Stosunek logiki do dydaktyki w poglądach niektórych przedstawicieli Szkoły Lwowsko-Warszawskiej

Postulat jasności w polemikach metafilozoficznych Kazimierza Twardowskiego

Postulat jasności w polemikach metafilozoficznych Kazimierza Twardowskiego

A companion to Kazimierz Twardowski

Listy Kazimierza Twardowskiego do Ludwika Finkla

Oleksandr Kulczycki's Philosophy and the Lviv-Warsaw School

Filozofia wobec psychologii. Polemika Adama Mahrburga z Kazimierzem Twardowskim

Wiedza niepojęciowa a Kazimierza Twardowskiego postulat jasności stylu filozoficznego

Związki między Romanem Ingardenem a Kazimierzem Twardowskim i jego Szkołą

Kazimierz Twardowski jako wzór osobowy nauczyciela akademickiego

Yakym Yarema’s philosophical and pedagogical ideas in discursive practices of education

Czy Kazimierza Twardowskiego model kształcenia filozoficznego jest aktualny?

Badania z zakresu historii filozofii wychowania w twórczości Bogdana Nawroczyńskiego i Kazimierza Sośnickiego. Prekursorzy współczesnej historiografii myśli pedagogicznej

Dwie drogi krytyki neopozytywizmu

Kazimierz Twardowski’s philosophy of education – attempting a reconstruction

Inspiracje Kazimierza Twardowskiego w formowaniu polskiego modelu uniwersytetu

“Justifying description” in Zygmunt Haupt’s works

Dwie metafilozofie: Elzenberg a Szkoła Lwowsko-Warszawska

Three Enlightenments of Modernity in the Historico-Philosophical Conception of Kazimierz Twardowski