Search results

1

[Recenzja]: Encyclopedic Dictionary of the Christian East (second edition, revised and expan-ded), edited by Edward G. Farrugia S.J., Pontifical Oriental Institute (Pontificio Istituto Orientalne), Rome 20152, ss. XXXVIII + 2006 (mapy, tabele)

100%

Prokop K. R.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2018

|

vol. 110

487-498

2

Synodalność (soborowość) w Kościołach wschodnich

94%

Blaza M.

Studia Bobolanum

|

2020

|

vol. 31

|

issue 2

87-111

EN

The article aims to introduce the understanding of synodality (conciliarity) in the Eastern Churches in order to become an active voice in the contemporary debate on the understanding and implementation of synodality in the Roman Catholic Church. Firstly, the article presents the biblical sources and the practice of the ancient Church in relation to synodal (conciliar) church management. Further is described the institution of the synodos endimousa, i.e. an assembly of bishops presided over by the patriarch. The remaining part of the article deals with the theology of conciliarity in the Orthodox Church, showing its pros and cons. Finally, the understanding of synodality in the Eastern Catholic Churches is presented. The institution of the synodos endimousa in the Christian East limited the proper understanding of the term synodos solely to the collegial body of bishops assembled under the leadership of the patriarch or a lower rank authority of the Orthodox autocephalous Church (archbishop or metropolitan). However, in the first millennium of Christianity, the president of the synod of the patriarch was not only primus inter pares (the first among the equals), but also had a decisive vote on many issues. The following types of councils can be distinguished in the Orthodox Church: seven general councils, “rejected” or “no reception” councils which were not legally valid, local councils and hierarchical councils. In addition, in 2016, the General Orthodox Council was held in Crete, in which, however, not all the autocephalies of the Orthodox Church took part. This fact, as well as the very inability to convene an ecumenical council in the Orthodox Church after the Second Council of Nice (787 a.d.), indicates that at the level of Orthodoxy as a whole, the idea of conciliarity remains pure theory. In this context, it seems that synodality in the Eastern Catholic Churches combined with papal primacy understood in the light of the ecclesiology of the Second Vatican Council can be implemented with great success. On the one hand, the idea of synodality of this kind emphasizes the important role and importance of the collegiality of bishops together with their patriarch, archbishop major or metropolitan sui iuris, and on the other hand, it treats the bishop of Rome as the highest instance of appeal.

PL

Artykuł ma na celu przybliżenie rozumienia synodalności (soborowości) w Kościołach wschodnich, aby stać się aktywnym głosem we współczesnej debacie na temat rozumienia i realizowania synodalności w Kościele rzymskokatolickim. Najpierw w tym artykule przedstawiono źródła biblijne oraz praktykę Kościoła starożytnego w odniesieniu do synodalnego (soborowego) zarządzania Kościołem. Następnie opisano instytucję synodu endimousa, czyli zgromadzenia biskupów pod przewodnictwem patriarchy. W dalszej części artykułu zajęto się teologią soborowości w Kościele prawosławnym, ukazując jej blaski i cienie. Na końcu przedstawiono rozumienie synodalności w katolickich Kościołach wschodnich. Instytucja synodu endimousa na chrześcijańskim Wschodzie ograniczyła właściwie rozumienie pojęcia „synod” jedynie do organu kolegialnego biskupów zgromadzonego pod przewodnictwem patriarchy lub niższej rangi prawosławnego zwierzchnika Kościoła autokefalicznego (arcybiskupa lub metropolity). Jednak w I tysiącleciu chrześcijaństwa przewodniczący synodowi patriarcha nie był jedynie primus inter pares (pierwszym spośród równych), ale miał także głos decydujący w wielu kwestiach. W Kościele prawosławnym można wyróżnić następujące rodzaje soborów: sobory powszechne w liczbie siedmiu, sobory „odrzucone” albo „bez uzyskania recepcji”, które nie zostały uznane za prawomocne, sobory lokalne oraz sobory hierarchów. Ponadto w 2016 roku odbył się na Krecie Sobór ogólnoprawosławny, w którym jednak nie wzięły udziału wszystkie autokefalie Kościoła prawosławnego. Ten fakt, jak również sama niemożność zwołania soboru powszechnego w Kościele prawosławnym od Soboru Nicejskiego II (787), wskazują na to, że na poziomie prawosławia jako całości idea soborowości pozostaje czystą teorią. W tym kontekście wydaje się, że synodalność w katolickich Kościołach wschodnich połączona z prymatem papieskim rozumianym w świetle eklezjologii Soboru Watykańskiego II może być realizowana z dużym powodzeniem. Z jednej bowiem strony tego rodzaju idea synodalności podkreśla doniosłą rolę i znaczenie kolegialności biskupów wraz ze swoim patriarchą, arcybiskupem większym lub metropolitą sui iuris, z drugiej zaś traktuje biskupa Rzymu jako najwyższą instancję odwoławczą.

3

Miłosierdzie w prawie Katolickich Kościołów Wschodnich

94%

Adamowicz L.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2020

|

vol. 30

|

issue 2

173-187

EN

The subject of mercy in the canonical discipline of Eastern Catholic Churches is contained in the canons in which the legislator directly or indirectly recalls such theological category as well as the way of how it is to be applied to various canonical legal instruments. Among those instruments, dispensation and economy specifically dictate a moderate use of the law to obtain the highest purpose of church law, that is, to assist in one’s salvation. The article recalls the biblical-theological rationale for the existing laws in force, that serve as the foundation ratio legis for these two legal instruments, with a particular focus on the doctrine formulated by Saint Leo the Great and Saint Thomas Aquinas. A very significant subject in the ecumenical dialogue with the oriental Christians is the principle of economy (oikonomia), applied widely among others, especially by the Eastern Churches. An actual debate over formal inclusion of this principle into the Catholic canon law had been a subject of a papal commission that performed the work on the Code of Canon Law of Eastern Churches. In the end, however it has never been defined and promulgated into the body of the law due to the fact it has been concluded that it is already applied when such legal instruments like dispensations are utilized.

PL

Zagadnienie miłosierdzia w dyscyplinie Katolickich Kościołów Wschodnich obejmuje zarówno przepisy kanonów, w których wprost lub pośrednio prawodawca odwołuje się do tej kategorii teologicznej, jak i przejawia się w stosowaniu odpowiednich instytucji prawnych. Należą do nich dyspensa i ekonomia, które nakazują łagodne stosowanie ustawy kościelnej dla osiągnięcia najważniejszego celu prawa kościelnego, jakim jest pomoc w osiągnięciu zbawienia. W artykule przywołano uzasadnienie biblijno-teologiczne dla obowiązujących przepisów prawa kanonicznego, stanowiące ratio legis omawianych instytucji prawnych, zwłaszcza doktrynę sformułowaną przez św. Leona Wielkiego i św. Tomasza z Akwinu. Szczególnie ważnym zagadnieniem w dialogu ekumenicznym z chrześcijanami wschodnimi jest kwestia ekonomii (oikonomia), szeroko stosowana m.in. w Kościołach prawosławnych. Debata nad sformalizowaniem tej zasady w katolickim prawie kanonicznym była przedmiotem zainteresowań papieskiej komisji, która przygotowała Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich. Ostatecznie jednak ta zasada wprost nie została zdefiniowana i promulgowana, gdyż uznano, że jest ona realizowana przez zastosowanie innych instrumentów, jak np. dyspensa.

4

Kaznodziejstwo w Kościołach wschodnich

84%

Olszewski M.

Warszawskie Studia Teologiczne

|

2017

|

vol. 30

|

issue 3-4

162-175

EN

The above considerations demonstrate that in their preaching, the Eastern Churches wanted to spread the Gospel so that it could move the people as the Saviour’s Word. If, in many cases, the preachers were monks, their preaching was very spiritual and ascetic. The preachings considered the political and social situation of the members of individual Eastern Churches. The churches were, to much extent, located on Muslim territories where they were persecuted. The preaching took this difficult situation of eastern christians into consideration as well. Now, the majority of the Eastern Churches are persecuted by Muslims or limited, as in Russia. This situation is a demonstration of the martyrdom of the Eastern Christians.

5

The role of the epiclesis in transubstantiation

84%

Krupa J.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2021

|

vol. 37

115-128

PL

Oficjalna doktryna Kościoła Katolickiego, zawarta w dokumentach Urzędu Nauczycielskiego Kościoła, wciąż się rozwija. Jednym z najnowszych tego przykładów jest nauczanie o tym, co powoduje transsubstancjację podczas Eucharystii. Na chrześcijańskim Zachodzie od stuleci akcentowano słowa instytucji (ustanowienia), podczas gdy na chrześcijańskim Wschodzie od IV wieku jest to epikleza. Niektórzy teologowie katoliccy twierdzili, że epikleza powoduje również przemianę chleba i wina, jeszcze zanim doktryna ta pojawiła się w dokumentach Urzędu Nauczycielskiego Kościoła. Doktrynalna zmiana Kościoła Katolickiego jest opisana w Katechizmie Kościoła Katolickiego w pkt 1105: „Epikleza jest modlitwą wstawienniczą, w której kapłan prosi Ojca o posłanie Ducha Uświęciciela, by składane ofiary stały się Ciałem i Krwią Chrystusa [...]”, w pkt 1353: „W epiklezie Kościół prosi Ojca, aby zesłał Ducha Świętego [...] na chleb i wino, aby Jego mocą stały się Ciałem i Krwią Jezusa Chrystusa [...]. W opisie ustanowienia Eucharystii moc słów i działania Chrystusa oraz moc Ducha Świętego sprawia, że pod postaciami chleba i wina uobecnia się sakramentalnie Ciało i Krew Chrystusa, [...]”, w pkt 1333 i 1357 oraz w Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego w pkt 79 c: „Epikleza: to szczególne wezwanie, w którym Kościół błaga o zesłanie mocy Ducha Świętego, aby dary złożone przez ludzi zostały konsekrowane, czyli stały się Ciałem i Krwią Chrystusa, [...]”.

EN

The official doctrine of the Catholic Church, contained in the magisterial documents, is still evolving. One recent example is the teaching on who is involved in transubstantiation in the Eucharist. In the Christian West, the words of institution have been emphasized for centuries, while in the Christian East, it has been the epiclesis since the fourth century. Some Catholic theologians explicitly stated that the epiclesis also participates in the conversion of bread and wine, even before the promulgation of this doctrine in the magisterial documents. The doctrinal shift in the Catholic Church regarding the topic of the epiclesis manifested itself in the Catechism of the Catholic Church in number 1105: “The Epiclesis is the intercession in which the priest begs the Father to send the Holy Spirit […], so that the offerings may become the body and blood of Christ.” In number 1353: “In the epiclesis, the Church asks the Father to send his Holy Spirit on the bread and wine, so that by his power they may become the body and blood of Jesus Christ […]. In the institution narrative, the power of the words and the action of Christ, and the power of the Holy Spirit, make sacramentally present under the species of bread and wine Christ’s body and blood, […].” In numbers 1333 and 1357 and also in the General Instruction of the Roman Missal in article 79 c: “The epiclesis, in which, by means of particular invocations, the Church implores the power of the Holy Spirit that the gifts offered by human hands be consecrated, that is, become Christ’s Body and Blood [...].”

6

Uprawnienia Kościoła katolickiego w odniesieniu do małżeństw niekatolików

84%

Kraiński W.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2016

|

vol. 26

|

issue 2

101-114

PL

Celem artykułu jest przybliżenie jurysdykcji Kościoła katolickiego w kwestii małżeństw niekatolików. Autor po rozważaniach teoretycznych i przedstawieniu kategorii niekatolików nieochrzczonych i niekatolików ochrzczonych stawia pytanie: na jakiej podstawie Kościół katolicki wykonuje wobec nich jurysdykcję. Podaje argumentację dla tychże uprawnień poprzez opisanie ich źródeł w prawie naturalnym, świętości małżeństwa, odwołując się do historii doktryny i poszczególnych dokumentów kościelnych. Przytacza również teorię i procedury, o których mowa w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 r. oraz instrukcji Dignitas connubii. Nawiązuje do decyzji Sygnatury Apostolskiej i podaje szczegółowe uzasadnienie powodów, na podstawie których Kościół katolicki może realizować uprawnienie w odniesieniu do małżeństw niekatolików: udowodnienie stanu wolnego, interes prawny, status familiae et personarum (legitymacja potomstwa, pokrewieństwo, powinwactwo, alimenty, dziedziczenie).

EN

This article is an attempt to bring closer the subject of jurisdiction of the Catholic Church over a marriage of non-Catholics. It includes principal definitions, ideas and concepts related to the topic. The paper consists of two leading motives. The first one is focused around theory and definitions, the second one, around legal procedure and practice. At the beginning, the Author presents main definitions on the topic that are necessary to further exploration. This includes inter alia category of unbaptized and baptized non-Catholics. The next part of the paper circles around the question – on what grounds does the Catholic Church exercise the jurisdiction over baptized and unbaptized non-Catholics? The Author presents justification for such Church's power through describing its roots in natural law and the sanctity of marriage, referring to history of doctrine and several ecclesiastical documents. The last part of the paper deals with theory and procedures, which are included in Code of Canon Law 1983 and Instruction Dignitas connubii. It also refers to decisions of the Apostolic Signature and gives specific grounds on which authority of the Catholic Church over non-Catholics may be exercised: proving unmarried status, legal interest, status familiae et personarum (legitimacy of offspring, kinship, affinity, alimony, heirdom).

7

Imperatyw modlitwy za ojczyznę i rządzących w liturgicznej euchologii wybranych Kościołów wschodnich

67%

Potoczny M. R.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2018

|

vol. 38

|

issue 2

143-155

EN

The liturgical prayer of the Church should include all the areas of human life. One cannot restrict it only to spiritual dimensions but it should also contain different social factors. The problematics of this paper deals with one of those factors: the prayer for homeland and for those who govern it. The analysis begins with the presentation of terminology and of its devaluation. After that some fragments of the liturgical prayer of two eastern traditions (Byzantine and East Syriac) have been presented. The texts show unambiguously that prayers for homeland, nation, rulers and army are a real imperative based on the apostolic teaching: we have to pray for those realities “that we may live peaceful and quiet lives” (cf. 1 Tim 2,1-3).

PL

Liturgiczna modlitwa Kościoła powinna obejmować wszystkie przestrzenie życia człowieka wierzącego. Nie można jej ograniczać tylko do spraw duchowych, ale należy w nią włączać również istotne faktory społeczne. Podjęta w artykule problematyka dotyczy jednego z nich: modlitwy za ojczyznę i rządzących nią. Po prezentacji terminologii i jej swoistej dewaluacji, zaprezentowano szereg fragmentów liturgicznej modlitwy dwóch tradycji wschodnich (bizantyjskiej i syroorientalnej), które jednoznacznie wskazują, że zanoszoneza ojczyznę, naród, władzę i wojsko modlitwy w intuicji Wschodu nie są jedynie wyrazem pobożności, ale jawią się jako rzeczywisty imperatyw. Bazuje on na apostolskim wezwaniu do modlitwy za władzę, motywowanym pragnieniem życia cichego i spokojnego z całą pobożnością i godnością (por. 1 Tm 2,1-3).

Refine search results

2 Roczniki Nauk Prawnych

1 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Colloquia Theologica Ottoniana

1 Studia Bobolanum

1 Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

1 Warszawskie Studia Teologiczne

1 2021

2 2020

2 2018

1 2017

1 2016

1 Adamowicz L.

1 Blaza M.

1 Kraiński W.

1 Krupa J.

1 Olszewski M.

1 Potoczny M. R.

1 Prokop K. R.

[Recenzja]: Encyclopedic Dictionary of the Christian East (second edition, revised and expan-ded), edited by Edward G. Farrugia S.J., Pontifical Oriental Institute (Pontificio Istituto Orientalne), Rome 20152, ss. XXXVIII + 2006 (mapy, tabele)

Synodalność (soborowość) w Kościołach wschodnich

Miłosierdzie w prawie Katolickich Kościołów Wschodnich

Kaznodziejstwo w Kościołach wschodnich

The role of the epiclesis in transubstantiation

Uprawnienia Kościoła katolickiego w odniesieniu do małżeństw niekatolików

Imperatyw modlitwy za ojczyznę i rządzących w liturgicznej euchologii wybranych Kościołów wschodnich