Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: Kochanowski's "Gadka"

Sort By:

Limit search:

Mars za Wenerą skryty. Jeszcze jedna próba rozwiązania „Gadki” Jana Kochanowskiego

100%

Cybulska-Bohuszewicz E.

Pamiętnik Literacki

2018

vol. 109

issue 4

125-163

Tekst jest jeszcze jedną próbą rozwiązania literackiej zagadki zawartej w "Gadce" Jana Kochanowskiego. Jest to utwór niejednoznaczny: próbowali go interpretować uczeni tej miary co Julian Krzyżanowski, Janusz Pelc, a także badacze młodszego pokolenia: Joanna Duska, Radosław Grześkowiak, Maciej Eder. Wszyscy zastanawiali się, czym jest w istocie „źwierzę o jednym oku”. Przedstawione dotychczas analizy nie przyniosły ostatecznego rozstrzygnięcia. Wśród proponowanych rozwiązań znalazły się zarówno desygnaty odnoszące się do sfery erotyczno-skatologicznej (tyłek męski lub kobiecy, żeński organ płciowy, przenośna toaleta), jak i zupełnie z nią nie związane (broń palna: armata lub jej mniejszy odpowiednik – muszkiet). Należy przy tym zaznaczyć, że badacze starszego pokolenia bardziej skłaniali się ku rozwiązaniu przyzwoitemu (artyleryjskiemu), współcześni zaś wybierali opcję nieprzyzwoitą. Artykuł jest kolejną próbą odnalezienia rozwiązania zagadki. Różni się on od prac poprzedników przede wszystkim tym, że nie tylko ma na uwadze kulturowe i poetyckie konteksty "Gadki" (te zostały dobrze przeanalizowane przez wymienionych tu badaczy), ale stanowi przykład drobiazgowej analizy leksykalnej, uwzględniającej znaczenie poszczególnych słów i zwrotów, a nawet elementów składniowych, występujących w tym tekście. Jest to więc analiza semantyczna, odwołująca się do stanu polszczyzny XVI wieku, a więc do tekstów powstałych w epoce, w której została napisana również "Gadka". Podstawowym narzędziem, które umożliwiło dokonanie takiej analizy, jest "Słownik polszczyzny XVI wieku", zawierający ekscerpty z przeszło 700 tekstów powstałych w dobie polskiego renesansu.

The text is one more attempt at solving the literary riddle contained in Jan Kochanowski’s “Gadka.” The piece is ambiguous; efforts to dismantle it were made by such eminent scholars as Julian Krzyżanowski and Janusz Pelc, as well as by younger generation researchers, namely Joanna Duska, Radosław Grześkowiak, Maciej Eder. Each of them pondered over what “źwierzę o jednym oku” (“an animal with one eye”) indeed was, and none of the analyses brought a concluding solution. The suggested proposals point to designates referring to erotic-scatological matter (male or female bottom, female sex organ, portable toilet) or to matters unconnected to it (firearm: a piece of ordnance or its smaller counterpart, a musket). It must be remembered that older generation researchers favoured the respectable (artillery) solutions while the younger one turned to the obscene. A next solution to the riddle is contained in the article. It differs from the previous ones above all in that it considers not only “Gadka’s” cultural and poetic contexts (sufficiently analysed by the abovementioned scholars), but it is an example of a detailed lexical examination which respects the meanings of individual words, phrases, and even syntactic elements present in the text. As a result, it is a semantic analysis, referring to the 16th c. Polish language condition, i.e. to the texts produced at the time when “Gadka” was composed. The basic tool that facilitated such analysis was “Słownik polszczyzny XVI wieku” (“Dictionary of 16th Century Polish”), containing excerpts from over 700 texts written at the times of the Polish Renaissance.

Refine search results

1 Pamiętnik Literacki

1 Cybulska-Bohuszewicz E.

1 2018

Search results

Mars za Wenerą skryty. Jeszcze jedna próba rozwiązania „Gadki” Jana Kochanowskiego