Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Konfucjusz
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Kilka uwag na temat idei prawdy w klasycznych Chinach. Część druga: Wyjaśnienie idei prawdy na przykładzie Dialogów konfucjańskich (Lunyu 論語): Junzi 君子 jako nosiciele prawdy

100%
Wesołowski Z.
Nurt SVD
|
2014
|
issue 1
53-73
PL
W powyższym artykule (część pierwsza i druga) autor objaśnia problematykę idei prawdy w klasycznych Chinach. W tym zakresie obydwie kultury, tzn. zachodnia i chińska, różnią się od siebie tym, iż dla pierwszej kategoria prawdy jest samo przez się zrozumiała, w drugiej zdaje się ona prawie nie występować. Autor starał się najpierw (część pierwsza) wypracować metodyczno-metodologiczny horyzont spojrzenia na ideę prawdy w Chinach klasycznych, a potem (część druga), na przykładzie Dialogów konfucjańskich, przedstawił junzi – ludzi szlachetnych – jako nosicieli dao-prawdy. Nie ulega wątpliwości, iż konfucjańska idea prawdy, podobnie jak to miało miejsce w starożytnej Grecji, opierała się na kategorii zgodności (korespondencyjna teoria prawdy). Mamy tutaj przede wszystkim korespondencyjną ideę prawdy indywidualno-moralnej, tzn. życie junzi jako zgodność z ren-człowieczeństwem (naturą człowieka) i li-rytuałem (adekwatnie wyrażaniem ren-człowieczeństwa) oraz korespondencyjną ideę prawdy społeczno-politycznej, tzn. jako zgodność z Tiandao – niebiańskim porządkiem / ładem, który według Konfucjusza był już zrealizowany w starożytnej historii chińskiej. Obydwie formy tej korespondencyjnej idei prawdy należą do etyczno-moralnego wymiaru prawdy. Ponadto z punktu widzenia filozofii języka, tzw. rektyfikacja imion (zhengming 正名) jest kategorią pragmatyczną, a nie semantyczną. Oznacza to, iż uważa się tu język za szczególnie pożyteczną konwencję przekazaną za pomocą kopiowania działań „ekspertów”. Poprzez dokładne modelowanie językowych różnic, społeczno-polityczne autorytety starają się o to, żebyśmy postępowali według tradycyjnych kodów kulturowych. Jeśli zaś rektyfikacja imion oznacza wiedzę o własnej roli społecznej, która to wiedza, jak wierzył Konfucjusz i jego uczniowie, wypływa z porządku niebiańskiego (Tiandao 天道), a jej realizacja prowadzi do harmonii społecznej – to mamy tutaj do czynienia z socjologią wiedzy, a nie epistemologią czy logiką.
EN
In the present article (part one and two), the author explains the problem of the idea of truth in classical China. In this, the two cultures, the Western and the Chinese, differ from each other in this sense that the for the former the category of truth is self-evident, while in the latter it seems not to occur whatsoever. Therefore, the author of this contribution first (part one) attempted to work out the methodical and methodological horizon to look at the idea of truth in classical China, then (part two), on the example of the Analects of Confucius – to introduce the Confucian idea of junzi, the noble people as the dao-truth bearers. It is beyond doubt that the Confucian idea of truth, similarly to ancient Greece, was based upon the category of compliance (the correspondence theory of truth). What we deal here with is first of all the correspondence theory of individual and moral truth, that is junzi as a compliance with ren-humanity (human nature) and li-ritual (the appropriate expression of ren-humanity and other moral attitudes in a society) as well as with the correspondence theory of social and political truth, that is the compliance with Tiandao – the heavenly order which, according to Confucius, was executed as soon as in the ancient Chinese history. The both forms of this correspondence idea of truth belong to the ethical and moral dimension of truth. Moreover, from the language philosophy’s point of view, the so-called rectification of names (zhengming 正名) is a pragmatic – not semantic category. That means that the language is perceived here as an especially functional convention passed on by copying the “experts’” activities. By the exact modelling of linguistic differences, the social and political authorities make efforts so that we would act according to traditional cultural codes. If, however, the rectification of names means the knowledge of one’s own social role, with the knowledge (as Confucius and his disciples believed) resulting from the heavenly order (Tiandao 天道) and its execution leads to the social harmony – then what we deal here with is the sociology of knowledge which means sociology – not epistemology or logic.
2
Publication available in full text mode
Content available

On the Notion of Person in Confucianism

100%
Gacka B.
Poznańskie Studia Teologiczne
|
2021
|
issue 39
127-141
PL
Artykuł prezentuje pojęcie osoby w konfucjanizmie w kontekście życia Konfucjusza (551-475 przed Chr.). Jako wędrowny Mędrzec, Konfucjusz uczył praktycznego znaczenia wartości moralnych w życiu społecznym i politycznym. Uczniowie zebrali jego nauki w Analektach, w których Konfucjusz twierdzi, że w wieku pięćdziesięciu lat pojął wolę Niebios (A 11:4) i zajął się kształtowaniem człowieka. Nauczał humanizmu z odniesieniem do Transcendencji (T’ien).Według Tu Wei-Minga (Harvard University) i Johna Berthronga (Boston University), wybitnych specjalistów, konfucjanizm ukazuje społeczny wymiar „osoby ludzkiej”, która stanowi „centrum relacji”, a zarazem podkreśla, że osoba rozwija się twórczo. Moralny charakter stosunków międzyludzkich obejmuje zwłaszcza „pięć relacji”: pan–sługa, ojciec–syn, mąż–żona, starszy brat–młodszy brat, przyjaciel–przyjaciel. Istotą osoby ludzkiej jest człowieczeństwo (jen lub ren).Tak jak „współczucie” jest największą cnotą buddyjską, a miłość stanowi największą cnotę chrześcijańską, tak „człowieczeństwo” (jen lub ren) wyraża największą cnotę konfucjańską. Nauka konfucjańska ma na uwadze udoskonalenie porządku społeczno-politycznego jako środka do osiągnięcia powszechnej miłości i osobowego rozwoju człowieka (juncy).
EN
The article presents the notion of person in Confucianism in the context of biographical background of Confucius (551-479 B.C.). As an itinerant sage Confucius taught the practical significance of moral values in the social and political life. His disciples collected his teachings in Analects, in which Confucius noticed that at his age of 50 he knew the will of Heaven (A 11:4). He began to teach Humanism with respect to Transcendence (T’ien).According to the great specialists, Prof. Tu Wei-Ming (Harvard University) and Prof. John Berthrong (Boston University), “the social dimension” of the human person in Confucianism is important and the person is conceived as “a center of relationships” and as a self of personal development (selfhood as creative transformation). There are five universal ways in human relations which are governed by five moral principles. The five ways are those governing the relationships between ruler and minister, between father and son, between husband and wife, between elder and younger brothers, and those in the intercourse between friends. The core of the human person is humanity (jen or ren).Just as “compassion” is the greatest Buddhist virtue, and “love” the Christian, jen is the ultimate goal of conduct and self-transformation for the Confucian. According to Confucius, education reforms a personal life as well as a social and political life in order to realize a universal love and a personal development of man (juncy).
3
Publication available in full text mode
Content available

Confucian Thought Affecting Education in South-East Asian Countries vs. Socratic Education Philosophy in Western Countries

80%
Juszczyk S., Kim Y. D.
Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
|
2017
|
vol. 56
97-110
PL
Sokrates i Konfucjusz stanowią o fundamentach odpowiednio zachodniej i wschodniej cywilizacji i reprezentują bardzo różne wartości kulturowe oraz tradycje edukacyjne. Obaj filozofowie żyli około IV–V wieku przed naszą erą, lecz w bardzo różnych środowiskach społecznych i kulturowych. Różne czynniki kulturowe i społeczne w starożytnej Grecji i Chinach doprowadziły do różnych poglądów Sokratesa i Konfucjusza na uczenie się. Ich filozofie edukacji zostały poddane dyskusji na bazie celów edukacji, zawartości merytorycznej, procesu nauczania i natury współczesnej edukacji. W opisanych badaniach użyto metodę hermeneutyczną, zwaną inaczej interpretacją tekstów literackich (tutaj naukowych), z tego powodu badania mają charakter interdyscyplinarny i dotyczą cech współczesnej edukacji w obu kulturach.
EN
Socrates and Confucius constitute roots of western and eastern civilization respectively and represent very different cultural values and educational traditions. Both of the philosophers lived around 4 – 5th century B.C.E., but there were huge differences in the social and cultural environments in which they lived. Different cultural and social factors in ancient Greece and China led to differences in Socratic and Confucian approaches to learning. Their educational philosophies have been discussed on the base of the aim of education, the content of education, the teaching process, and the nature of the contemporary education. The method used in the described study is hermeneutics, or interpretation of the literary (here scientific) texts, thus the study is cross-cultural in nature and concerns the features of the contemporary education in both cultures.
4

Junzi 君子 jako wzór osobowy przedstawiony w Analektach i etos z tym wzorem związany

80%
Pejda K.
Roczniki Humanistyczne
|
2015
|
vol. 63
|
issue 9: Sinologia
97-114
EN
The following paper discusses concept of paradigmatic person junzi 君子 and ethos in Analects. Paradigmatic person junzi is an Confucian ideal man, responsible for maintaining dao in a family, social group and state by practicing a ren relations with other people hence helping them to build harmonious society. In the first part I shortly analyze what is ren and amiable virtues, in the second part I describe paradigmatic person’s most important features as well as junzi’s opposite xiao ren 小人 (small man) such as presented in Confucius’ Analects.
PL
Artykuł zawiera omówienie przedstawionego w Analektach Konfucjusza wzoru osobowego junzi oraz związanego z tym wzorem etosu. Wzór osobowy junzi w Analektach to człowiek, który jest odpowiedzialny za utrzymywanie naturalnego porządku dao w rodzinie, klanie oraz państwie poprzez praktykowanie właściwych relacji ren z innymi ludźmi. Pierwsza część artykułu to krótka analiza pojęcia ren oraz związanych z tym pojęciem miękkich cech społecznych, druga zaś to charakterystyka cech junzi oraz przeciwieństwa junzi – prostaka (xiao ren).
5

Konfucjuszowskie doświadczenie sacrum – analiza wybranych pojęć w tekście Analektów

80%
Pejda K.
Roczniki Humanistyczne
|
2015
|
vol. 63
|
issue 9: Sinologia
115-131
EN
The paper discusses the realm of sacred in Confucius’ Analects, on the basis of western sacred-profane dichotomy. It contains analysis of following concepts: heaven (tian), order of heaven (tianming), under heaven (tianxia), fate (ming), natural order (dao) and ritual (li). The author argues that some features of above-mentioned concepts could be described as sacred in spite of cultural differences and the general view that Confucius’ thought was mainly perceived as agnostic at best and that they constitute symbolic space that is sacred in a specific Confucian way. The feeling of being associated with what is sacred emerges from taking part in rituals and maintaining a natural order dao according to heaven’s instructions tianming.
PL
Artykuł zawiera analizę wybranych pojęć Analektów Konfucjusza w kontekście zachodniego pojęcia sacrum. Pomimo różnic kulturowych i pozornie świeckiego charakteru filozofii Konfucjusza, pojęcia Analektów takie jak: niebo (tian), mandat nieba (tianming), to, co pod niebem (tianxia), los (ming), naturalny porządk (dao) and rytuał (li) można zinterpretować jako tworzące sferę oraz doświadczenie sacrum. Ludzie żyjący w ówczesnym chińskim świecie (tianxia) starali się odwzorowywać porządek nieba (tian) na ziemi. Sferę sacrum, w rozumieniu konfucjuszowskim, stanowił, odtwarzany przez ludzi w społeczeństwie, naturalny ład dao. Człowiek mógł doświadczyć sacrum poprzez udział w rytuałach li.
6
Content available remote

Jak „Chiny” stworzyły Europę: narodziny oświeceniowego sekularyzmu z ducha konfucjanizmu

71%
Rogacz D.
Diametros
|
2017
|
issue 54
138-160
PL
Celem artykułu jest wykazanie, że kontakt filozofii europejskiej z kulturą Chin w II poł. XVII – II poł. XVIII wieku wpłynął na powstanie i rozwój sekularyzmu, który stał się charakterystyczną cechą zachodniego Oświecenia. W pierwszej części zamierzam zbadać, w jaki sposób poznanie historii Chin i etyki konfucjańskiej podało w wątpliwość chronologię biblijną i podważyło wiarę jako konieczny warunek moralności. Następnie przeanalizuję próby odparcia tych zarzutów, reinterpretujące konfucjanizm jak krypto-monoteizm. W części trzeciej pokażę, jak debata dotycząca kultury chińskiej przyczyniła się do narodzin świeckiej filozofii historii, która to historiozofia położyła ostateczny kres oświeceniowej sinofilii. W konkluzji przedstawię główne ograniczenia tezy o wpływie myśli chińskiej na narodziny sekularyzmu.
EN
The aim of the article is to demonstrate that the contact between European philosophy and Chinese culture in the 17th and 18th centuries had an influence on the emergence and development of secularism, which became a distinctive feature of the Western Enlightenment. In the first part, I examine in what way knowledge of the history of China and the Confucian ethics contested the Biblical chronology and undermined faith as a prerequisite for morality. Subsequently, I analyze the attempts to refute these allegations, reinterpreting Confucianism as crypto-monotheism. In the third part, I will show how the debate on Chinese culture has contributed to the birth of the secular philosophy of history, which put an end to the Enlightenment Sinophilia. In conclusion, I will present the main limitations of the thesis about the influence of Chinese thought on the birth of secularism.
7

Xiao Jing 孝經 – wczesne znaczenie pojęcia xiao 孝 i tłumaczenie tekstu

71%
Pejda K.
Roczniki Humanistyczne
|
2019
|
vol. 67
|
issue 9: Sinologia
119-138
EN
The paper contains translation of Confucian classical text Xiao Jing into Polish with analysis of early meaning of xiao, usually translated into English as a “filial piety.” Loving and caring for one parents while they are alive and offer sacrifices after their death is the core meaning of xiao. A person who learnt to obey and care for parents is able to extend that feeling to others outside the family. That makes xiao the root of ren — an exemplary behaviour towards all people. Hence learning how to behave in xiao way is first stage of Confucian self-developement. Traditionally ascribed to Confucius’ student Zengzi, Xiao Jing provides short but important insight into one of Confucian core ethical concepts.
PL
Artykuł zawiera tłumaczenie na język polski klasycznego tekstu konfucjańskiego pt. Xiao Jing oraz analizę wczesnego znaczenia pojęcia xiao, zwykle tłumaczonego na angielski jako „filial piety”, czyli „synowska nabożność” lub „posłuszeństwo synowskie”. Osoba, która nauczyła się słuchać i opiekować się rodzicami, jest w stanie rozszerzyć to uczucie na innych poza rodziną. To sprawia, że xiao jest korzeniem ren, oznaczajacego przykładne zachowania wobec wszystkich ludzi. Dlatego uczenie się, jak zachowywać się zgodnie z xiao, jest pierwszym etapem konfucjańskiego samodoskonalenia. Xiao Jing, tradycyjnie przypisywane uczniowi Konfucjusza — Zengzi, zapewnia krótki, ale ważny wgląd w jedną z podstawowych konfucjańskich koncepcji etycznych.
8
Publication available in full text mode
Content available

Esej sinologiczny o Norwidzie

61%
Komorowska A.
Studia Norwidiana
|
2011
|
vol. 29
269-282
EN
The review is an attempt at defining the genre of Krzysztof Andrzej Jeżewski's book Cyprian Norwid a myśl i poetyka Kraju Środka (Cyprian Norwid versus the thought and poetics of China). By referring to the disproportions between Norwidian and oriental contexts, as well as to numerous loose reflections, apparently reminding scientific conclusions, the text goes towards the ultimate suggestion to understand the work as an essay – in its first part, and as a collection of interpretative impressions – in the second one. Special attention is paid to those issues that in Norwid's work probably come from other sources (e.g. patristic), and are shown as ones taken from, or at least compatible with the spirit of Orient.
9

Rozwój i podstawowe założenia starożytnej myśli chińskiej

51%
Kwiatkowski J.
Roczniki Humanistyczne
|
2019
|
vol. 67
|
issue 9: Sinologia
37-69
EN
The article was written in order to familiarize the reader with the genesis, development and basic assumptions of ancient Chinese philosophy. The first part presents the external and internal conditions that influenced the intense development of ideas in the Middle Kingdom in the period preceding the creation of the authoritarian Qin Empire in 221 BC. The second and third parts discusse the general assumptions of the most important philosophical schools, focusing in the third part on a detailed discussion of the main topic of Chinese philosophy, which is the retention of the social order, in the four main schools of thought: Confucianism, Legism, Mohism and Daoism. The main research method was the analysis of Chinese classical texts, carried out on the basis of the author’s own translations, which enabled deeper penetration into the raised issues. As a result, it was established that the philosophy of ancient China is above all a political philosophy, which results from the declared pragmatism of Chinese thinkers. The author compares selected aspects of Chinese thought with the West European thought, which allows partial reconciliation of both perspectives and makes it easier for the Western reader to approach the understanding of the far-eastern view of reality.
PL
Celem artykułu jest zapoznanie czytelnika z genezą, rozwojem i podstawowymi założeniami starożytnej filozofii chińskiej. Pierwsza część przedstawia warunki zewnętrzne i wewnętrzne, które wpływają na rozwój idei w Państwie Środka w okresie poprzedzającym utworzenie autorytarnego Imperium Qin w 221 p.n.e. Druga i trzecia część omawiają ogólne założenia najważniejszych szkół filozoficznych, koncentrując się w trzeciej części na podstawowym temacie filozofii chińskiej, którym jest zachowanie porządku społecznego, w czterech głównych szkołach myśli: konfucjanizmie, legizmie, moizmie i taoizmie. Główną metodą badawczą jest analiza chińskich tekstów klasycznych we własnych przekładach autora. W rezultacie ustalono, że filozofia starożytnych Chin jest przede wszystkim filozofią polityczną, która wynika z deklarowanego pragmatyzmu chińskich myślicieli. Autor porównuje wybrane aspekty myśli chińskiej z myślą zachodnioeuropejską, co pozwala na częściowe pogodzenie obu perspektyw i ułatwia zachodniemu czytelnikowi zrozumienie dalekowschodniego widzenia rzeczywistości.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.