Search results

1

Leśmian romantyczny

100%

Trybuś K., Instytut Filologii Polskiej UAM w Poznaniu, Krzysztof Trybuś – prof. zw. dr hab. h. l., tryb@amu.edu.pl

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2014

|

vol. 03

EN

The author of the review discusses in detail six chapters of Piotr Szwed's book /Oddaleniec/ Poezja Bolesława Leśmiana wobec romantyzmu polskiego. He focuses on the eponymous link between Bolesław Leśmian and the the legacy of Polish Roman- ticism. Also analyzed are Leśmian's references to works by poets such as Adam Mickiewicz and Juliusz Słowacki. The quality of the reviewed study and its position within the existing research have been highly appraised.

2

Metafory w czeskich przekładach wierszy Bolesława Leśmiana. Ujęcie porównawcze

80%

Supeł M.

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi

|

2017

|

issue 8

95-113

EN

This article attempts to characterize the way four translators, who dealt with the work of the Polish poet, translated his metaphors into Czech. A comparative analysis of the solutions adopted by Vlasta Dvořáčková, Iveta Mikešova, Jan Pilař and František Kvapil shows how important rhyme and rhythm are in Leśmian’s works and how translational decisions influence the semantic layer of a poem in the target language. For the analysis of metaphorical expressions, I use the theory of concept metaphor introduced by George Lakoff and Mark Johnson in Metaphors we live by.

3

O wierności i uciążliwości, a o metaforze całkiem przy okazji (odpowiedź na krytykę pani profesor Elżbiety Muskat-Tabakowskiej

70%

Cockiewicz W.

LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa

|

2014

|

issue 18

293-300

EN

The present paper is a reply to a polemic published by prof. Elżbieta Muskat-Tabakowska under the title Pies wierny, ale uciążliwy, czyli o metaforze (Leśmiana i nie tylko) (‘A dog loyal but tiresome: on metaphor in Leśmian’s poetry and beyond’), in which she critically reviews this authors book Meta foryka Leśmiana. Analiza lingwistyczna (‘Metaphors in Leśmian’s poetry (A linguistic analysis)’). Most importantly, this paper rejects the principal accusation that the book is but a manifestation of its author’s dislike of the cognitive theory of metaphor. It also rebuts a series of minor complaints by showing that they are based on subjective interpretations and arbitrary assessments which are inconsistent with the letter of the text, and not supported by any proof. The author explains why he believes that the cognitive theory of metaphor is unhelpful in the empirical analysis of data.

4

Recenzja książki Kingi Dobrowolskiej Budowniczy złotych mostów. Leśmian i retoryczna krytyka metafor

70%

Polaszek P.

Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne

|

2015

|

issue 4/2015 O Młodej Polsce mniej znanej

297-304

EN

Budowniczy złotych mostów. Leśmian i retoryczna krytyka metafor by Kinga Dobrowolska is an example of a new comeback to Leśmian, which started about 10 years ago. The book uses the rhetorical criticism to have a new look on Bolesław Leśmian’s poetry. Although the composition of the work may be unsettled, it contains some interesting analyses of several poems.

5

Muzyczne komponenty dramatu mimicznego Skrzypek Opętany Bolesława Leśmiana

70%

Suchowiejko R.

|

2012

|

vol. 15

|

issue 1

77-91

EN

Bolesław Leśmian’s The Mad Violinist contains many suggestions concerning the musical side of the drama, especially its properties of sound and expression. The violin and vio-lin playing fulfill an important function – coloristic, dramaturgic and symbolic – in the work. Also appearing are the sounds of other instruments (gong, dulcimer, plucked string instrument), refined musical timbres and acoustic effects (sound portrait of the Woodland Water Nymph), musical profiling of the characters (Alaryel plays the violin, Chryza dances on stilts, the Witch strikes the clock) and ‘ballet’ scenes – solo and ensem-ble (Chryza’s dance, Chryza and the Water Nymph’s dramatic duet, the dance suite in the Second Delusion). The poet also described very suggestively the expressive categories of the fragments set to music. Their skillful distribution in time and combination on a contrast principle, as well as the utilization of their dramatic potential, contribute to the reinforcement of their power of expression. Alaryel’s virtuoso showpiece, maintained in a furioso-type tone, leads to a true explosion of sound and contrasts with the lyrical and wistful lamentoso played over the grave of the Water Nymph. However, the ethereal timbre of the Water Nymph, who is accompanied by an indigo dawn, emphasizes the symbolic significance of this character. The musical components in The Mad Violinist blend perfectly with the other elements – word, gesture, stage movement and the visual side of the drama, creat-ing an extraordinary whole of great artistic value. The present article also proposes a reference to the violin music of Belgian violinist and composer Eugène Ysaÿe, whose oeuvre fits into the European Symbolist trend. His Six Sonatas for Violin Solo op. 27 from 1927 form a peculiar interpretative context for Leśmian’s drama. The point here is not to suggest any actual relationship, but rather to draw attention to the similar type of artistic sensitivity and imagination, feel for color and deeply sensual manner of experiencing the world.

6

Leśmian: Ja i Inny

70%

Czabanowska-Wróbel A.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2009

|

issue 16

11-28

EN

Leśmian’s poems, those that can be treated as parables with the thirdperson narrator and a given plot and those written with the lyrical I and straightforward narrative, include a dominant and premeditated anthropological conception. Leśmian is intrigued by the relation between an individual and other people. The relation is conducive, or even essential, in the spiritual survival of the individual, and is often described as a “salvation”. The relevant issues can be interpreted within the language of the philosophy of dialogue, including the philosophy of Emmanuel Lévinas, though the latter cannot be obviously treated in terms of decisive influence. The space where the ethical dimension of the interpersonal relations is revealed is namely love towards the closest pesons, it is followed by the encounter with other people, and finally the encounter with radical otherness, with what is, beyond the very experience of humanity, different - with a suffering animal. In Leśmian’s poetical output, in which the ontological and epistemological dimensions are so important, it is rather the ethical dimension that becomes prominent. This dimension, often neglected by researches of the poet’s rich and versified output, quite unexpectedly seems to come down to some absolutely fundamental ethical imperatives: to love and keep in mind that one should not hurt or kill with words or deeds.

7

Bolesław Leśmian w rosyjskojęzycznym Internecie a kwestia popularności

70%

Bednarczyk A.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2018

|

issue 7

285-307

EN

The aim of the research was to extend the previous findings of different scholars concerning the emergence of Bolesław Leśmian’s literary output in Russia, particularly the Russia of today, by including the aspect of the Internet. The conducted analysis concerned both renowned Russian websites which present renditions of foreign literature into Russian and selected authorial websites publishing amateur translations as well as Internet sites which featured different kinds of comments about the Polish poet. The article also makes references to the issue of popularization of the Polish poet’s literary output and using this output as some grounds for new literary works or philosophical writing. It also gives a record of poems and vocal works devoted to Leśmian which came into being in the space of the Internet through creation of musical compositions to these texts, which undoubtedly proves the poet’s popularity among Russian-speaking Internet users.

PL

Celem podjętych badań było uzupełnienie wcześniejszych ustaleń różnych badaczy o zaistnieniu twórczości Bolesława Leśmiana w Rosji, a przede wszystkim w Rosji dzisiejszej, o relację dotyczącą przestrzeni Internetu. Przeprowadzona analiza dotyczyła zarówno uznanych stron internetowych, prezentujących przekłady literatury obcojęzycznej na język rosyjski, jak i wybranych stron autorskich, na których zamieszczono amatorskie tłumaczenia, a także stron, na których pojawiły się różnego rodzaju wzmianki o polskim poecie. W artykule odniesiono się także do problematyki popularyzacji twórczości polskiego poety i wykorzystania tej twórczości jako podstawy dla własnych utworów literackich bądź wypowiedzi filozoficznych. Zostały w nim też odnotowane zaistniałe w przestrzeni Internetu, a poświęcone Leśmianowi wiersze oraz utwory wokalne, będące rezultatem stworzenia kompozycji muzycznych do tych tekstów, co niewątpliwie jest dowodem jego popularności wśród rosyjskojęzycznych internautów.

8

Człowiek Kosmiczny – moriturialny – miłosny w późnej poezji Leśmiana. Studium z antropologii wyobraźni

70%

Zwierzyński L.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2018

|

issue 7

211-227

EN

The paper is aimed at describing the transgressive anthropological model of Leśmian’s late poetry. The research was inspired by poetic activities of the poet himself, who in his poem Zwiewność (Ethereality) created a new “mystical” poetic image, and then extracted an unusual material and metaphysical form of human existence from it. This work of poetic creation is turned in the article into the lens of imagination which allows to perceive adequately new radical forms of human existence and phenomena occurring in their creation, such as destruction, metamorphoses and transgressive fusion with the cosmos as well as the matter of this existence (rhythm and movement).

PL

Próba opisania transgresyjnego modelu antropologicznego późnych wierszy Leśmiana. W badaniu inspiracją stały się poetyckie działania samego poety, który w liryku Zwiewność stworzył nowy „mistyczny” obraz poetycki, a następnie wysnuł z niego niezwykłą, materialno-metafizyczną formę ludzkiego bytu. Z tego dzieła poetyckiej kreacji uczyniono w artykule wyobraźniową soczewkę, umożliwiającą adekwatny ogląd nowych radykalnych form ludzkiego bytu i wydarzających się w ich powstawaniu zjawisk – destrukcji, metamorfoz i transgresyjnego scalania z Kosmosem, a także materii owego bytu (rytmu i ruchu).

9

Afekt wobec braku. Poezja Bolesława Leśmiana

70%

Pilch U. M.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2018

|

issue 7

83-99

EN

The article explores multi-dimensional sensitivity to the void as a major feature of Bolesław Leśmian’s poetry. The author distinguishes those stylistic devices which extract, on the level of language, the the feeling of non-fullness, absence, or nonexistence in Leśmian’s poems. Apophatic language translates itself into the issue of nonexistence seen as meaningful lack. The article focuses not so much on the category of the negation of existence as on independent, fixed, affective type of experience. The author inquires what happens with the poetic voice confronted with the Other in a situation experiencing pain resulting from lack. Empathetic co-feeling of “I” with the other turns out to be the most important state. The moment someone else’s pain is discovered, feelings change into the affective state which cannot be either realized or described. The I-Other-void confrontation brings about an affect. The empathetic “I” meets the Other who experiences various kinds of absence. The Other’s feelings become recognized and even, to some extent, defined by the person who speaks in the text but the affect happens afterwards. The emphatic confrontation and co-feeling destruct the coherent voice and the text itself for it causes that kind of unspeakable experience that cannot be realized, expressed or represented. This is an experience not-to-be-named.

PL

Lektura poezji Bolesława Leśmiana pozwala wskazać zasadniczą cechę w postaci wielowymiarowego uwrażliwienia na brak. W liryce autora Sadu rozstajnego wyróżniam te zabiegi, które wydobywają już na poziomie językowym poczucie niepełni, nieobecności, nieistnienia. Apofatyczność języka przekłada się na problem niebytu jako braku znaczącego. Zajmuję się brakiem nie tyle jako kategorią zaprzeczenia istnienia, ile raczej jako samodzielnym, ukonstytuowanym, afektywnym rodzajem przeżycia. Zastanawiam się, co dzieje się z „ja” mówiącym, które konfrontuje się z innym w sytuacji przeżywania bólu wynikającego z braku. Najbardziej istotne okazuje się empatyczne współodczuwanie „ja” z innym. W momencie odkrycia cudzego bólu następuje stan afektywny, który nie podlega już ani uświadomieniu, ani opisaniu. Zderzenie na osi „ja” – inny – brak przynosi i stwarza afekt. Empatycznie nakierowane „ja” liryczne zderza się z innym, który przeżywa brak. Odczucia nnego zostają przez osobę mówiącą w tekście – do pewnego przynajmniej stopnia – rozpoznane, a nawet nazwane. Dopiero w tym, co rozgrywa się później, upatruję stanu afektywnego. Empatyczne zderzenie i współodczuwanie wybija „ja” z samego siebie, rozbija czasami tekst – doprowadza bowiem do przeżycia, które plasuje się poniżej uświadomionego, tym bardziej wyrażonego i wreszcie niewyrażalnego. Jest przeżyciem nie-do-nazwania.

10

Widzieć siebie - z czasu minionego (Tamten Bolesława Leśmianai Kilkunastoletnia Wisławy Szymborskiej)

61%

Głowiński M.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2009

|

issue 16

63-70

EN

The article presents a juxtaposition of the following two brilliant poems Tamten (from the collection of poems entitled Napój cienisty, 1936) and Kilkunastoletnia (from the collection of poems entitled Tutaj, 2009) that employ the same idea of an encounter with oneself – an adolescent person (in the former poem) and a teenage girl (in the latter). The poems exceed the literary convention of just a lyrical reminiscence of the past, they rather form a particular dialogue with the narrator as he/she was years ago, or even propose a kind of a confrontation. Both poems indirectly feature reflections on the passing time and on the author’s identity. The poem written by Leśmian fits perfectly into his poetical system, both in terms of the introduction of metaphysical threads and the application of the elements of a love poem and in terms of the plot outline, somewhat reminiscent of his ballads. Szymborska’s poem also concurs with her own poetics mostly due to the characteristic subtle auto-irony.

11

Wyobraźnia jako temat poezji i źródło kreatywności

61%

Trusewicz S.

Białostockie Studia Literaturoznawcze

|

2017

|

vol. 11

EN

The article presents the critical reading of Anita Jarzyna’s Imaginauci. Pismo wyobraźni w poezji Bolesława Leśmiana, Józefa Czechowicza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Nowaka, the book devoted to the poets who share the belief in the creative power of words. Jarzyna uses the concept of the religious text to introduce the notion of the text of imagination. It allows her to treat imagination as an interpretative category and poetic theme. The author of the review sees Jarzyna’s book as an invaluable insight into each poet’s works but also as a unique “textual” treatment of imagination. At the same time the article opens the discussion about metaphorizing and creating of critical literary discourse.

12

W prześwitach poezji i filozofii, czyli tam, gdzie spotykają się Leśmian i Heidegger

61%

Kłosowski M.

Przestrzenie Teorii

|

2021

|

issue 35

199-216

EN

The article presents the phenomenon of clearance in both the poetry of Bolesław Leśmian and the philosophy of Martin Heidegger. The author indicates the common points in both these thinkers’ investigations. In addition to a review of the previous discussions of this problem, the article postulates including the clearance in the group of aesthetic categories, because of its dynamic character. It also proposes a modified definition of clearance as a contrast of light with predominant albeit secondary darkness.

13

„Piła” Bolesława Leśmiana – w stronę transu i transgresji

53%

Hejman H.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2018

|

issue 7

147-162

EN

Transgression engages psychosomatically: the corporeal experience of pain and pleasure provoked by self-preservation constraints paves the way for experiences detached from the senses and reason. Violation of barriers violates the man; beyond that lays the impossible, which in the well-known Leśmian’s ballad Piła is transposed as disintegration and dispersion of the body experiencing cruel delight. The article is an attempt at refreshed reading of this ballad; it suggests taking into account a sadistic context which is considered atypical of research into Leśmian. In this poem the inspiration of folk beliefs permeates with the modernist experience of the revolution. The similarity of carnal intercourse to a scene of spectacular torture makes it possible to treat this ballad as an important voice in the issue of distinction between sexuality aimed at progeny, and eroticism leading to barren and unuseful pleasure. The paper focuses on the characteristics of libertine features of Leśmian’s poetics, the indication of potential sources of the woman-saw image, the importance of exclamations of ballad lovers, the issue of rhythm and the symbolism of fragmented body.

PL

Transgresja angażuje psychosomatycznie: cielesne doznanie bólu i rozkoszy, sprowokowane przez samozachowawcze ograniczenia, toruje drogę doświadczeniom oderwanym od zmysłów i rozumu. Naruszenie barier narusza człowieka; potem jest niemożliwe, którego transpozycją w znanej balladzie Leśmiana – Piła – jest dezintegracja i dyspersja ciała, doznającego okrutnej rozkoszy. Artykuł stanowi próbę odświeżonej lektury tej ballady, proponuje uwzględnienie w interpretacji – nietypowego dla badań nad Leśmianem – sadycznego kontekstu. W Pile inspiracja wierzeniowością ludową, na którą wskazywał już Jacek Trznadel, przenika się z modernistycznie przepracowanym doświadczeniem rewolucji. Tematyzowane w utworze podobieństwo cielesnego obcowania do sceny widowiskowej tortury umożliwia potraktowanie tej ballady jako ważnego głosu w kwestii rozróżnienia między seksualnością, której celem jest progenitura, a erotyzmem, zmierzającym do rozkoszy bezpłodnej i nieużytecznej. Artykuł skupia się na charakterystyce libertyńskich rysów poetyki Leśmiana, wskazaniu potencjalnych źródeł obrazu kobiety-piły, znaczeniu eksklamacji balladowych kochanków, zagadnieniu rytmu oraz symbolice ciała pokawałkowanego.

14

Braci mniejszych większy sens. Zwierzę w wierszach Georga Trakla i Bolesława Leśmiana

51%

Kołodziej D.

Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

|

2020

|

issue 6

171-189

RU

Хотя в своей поэзии и Болеслав Лесьмян, и Георг Тракль ставят вопрос о месте человека в мире, то можно считать, что их выводы и ответы ведут к утверждению, что «сохранить и спасти человека может –как пишет Тадеуш Славек в своей статье Спасающая опасность постсекуляризма – только то, что нееловеческое ассоциируется с Богом или животным». Это утверждение становится для автора статьи своего рода отправной точкой (Ansatzpunkt), позволяющей сравнить В полете Лесьмяна и таинственный образ синего зверя (ein blaues Wild) в стихотворениях Тракля. Предлагаемая параллель должна показать, насколько нарушена идентичность животного, являющегося другим, чужим существом, от которого человек отчетливо отделяет себя. Это нарушение видимо уже на уровне языка – по размышлениям Деррида слово «животное» подразумевает насилие, от Декарта к Лакану называющее совершенно разные существа, носящие разные наименования. Тем не менее, животное Лесьмяна, подобное Богу, и синий зверь из работ Тракля трудно однозначно назвать и описать. Эти образы заставляют читателя сосредоточиться, что делает язык подозрительным. В связи с этим анализ языка в данной статье направленна то, чтобы проанализировать значение существительного «животное», рождающего такие проблемы, потому что без понимания природы этого существительного, невозможно ответить на вопрос, что есть «божественное» и что есть «человеческое».

EN

Georg Trakl as well as Bolesław Leśmian used poetry to question about peoples’ relationship with the world and both of them noticed that – as Tadeusz Sławek in the article Ratujące niebezpieczeństwo postsekularyzmu wrote – “human could be saved or redeemed only thanks to something which is nonhuman and associated with animal or God.” This statement is for me the Anzatspunkt and allows to compare a poem entitled W locie by Bolesław Leśmian and a mysterious blaues Wild figure in Trakl’s pieces. This article attempts to show specific identity of an animal, which is usually defined as the other being. It is possible to observe this factor also on the language basis. The name “animal” – as Jacques Derrida noticed – violent by itself, is a harmful category. Leśmian’s godlike creature and blaues Wild are not easy to describe –they make readers attentive to the text. This article attempts to analyse this problematic animal noun, because without understanding its nature it might be also impossible to solve the issue what “humane” and “divine” mean.

15

Między Bogiem a Naturą. Słowo i muzyka w świecie Leśmiana

44%

Cieślik M.

|

2019

|

vol. 52

|

issue 1

49-67

EN

This essay shows how multidirectional relations between the words and the music are bound in Leśmian’s world. The medium is a human being, a poet-singer oversensitive to the voice of being, who turns music into words and reaches the state of exaltation thanks to music at the same time. The music permeates the poet who should let it speak out inside himself and then express it through words. The rhythm perceived as life itself is a part that allows the restricted word to be relieved form the rigid frames of meanings. The relations between the word and the music (and accordingly between God and Nature) can be seen as well in the elements of the world which hasn’t become flesh or turned into music. Thanks to its vital character, music helps to locate Leśmian’s world on the border, on the edge, over the precipice or to incorporate a human being into the Nature. The music itself is sometimes located on the edge of the word, overtaking its part or going into the abyss.

PL

Niniejsza praca pokazuje, w jaki sposób w świecie Leśmiana powstają wielokierunkowe relacje zawiązujące się między biegunami słowa i muzyki. Pośrednikiem jest w nich człowiek, a szczególnie poeta-śpiewak obdarzony wyjątkową wrażliwością na głos istnienia, który ujmuje muzykę w słowa i jednocześnie zostaje przez nią wprowadzany w uniesienie. Muzyka wnika w poetę, który powinien we własnym wnętrzu pozwolić jej się „wygwarzyć”, a następnie wyrazić ją poprzez słowo. Elementem, który wyzwala ograniczone słowo ze sztywnych ram znaczeń, jest rytm rozumiany jako samo życie. Związki zachodzące pomiędzy słowem a muzyką (i odpowiadającymi im – Bogiem i Naturą) obejmują także elementy świata, które zostają wcielone w słowo lub umuzycznione. Poprzez swój witalistyczny charakter muzyka sprzyja usytuowaniu Leśmianowskiego świata „na pograniczu”, na krawędzi, nad przepaścią lub wpisaniu człowieka w Naturę. Sama muzyka bywa również umieszczona na granicy ze słowem, przejmując jego rolę lub wraz z nim przechodząc w niebyt.

16

Wokół „Legend tęsknoty” Bolesława Leśmiana

31%

Filipek A.

Colloquia Litteraria

|

2023

|

vol. 34

|

issue 1

147-167

EN

Bolesław Leśmian enjoy unflagging popularity this days. Because of that, I tried to revalue Legends of longing, which appeared in researches as a rader modest, early works than valid mile stone in writing practise of Leśmian. To do so, I’ve read them mostly in hermeneutical way.

Refine search results

Leśmian romantyczny

Metafory w czeskich przekładach wierszy Bolesława Leśmiana. Ujęcie porównawcze

O wierności i uciążliwości, a o metaforze całkiem przy okazji (odpowiedź na krytykę pani profesor Elżbiety Muskat-Tabakowskiej

Recenzja książki Kingi Dobrowolskiej Budowniczy złotych mostów. Leśmian i retoryczna krytyka metafor

Muzyczne komponenty dramatu mimicznego Skrzypek Opętany Bolesława Leśmiana

Leśmian: Ja i Inny

Bolesław Leśmian w rosyjskojęzycznym Internecie a kwestia popularności

Człowiek Kosmiczny – moriturialny – miłosny w późnej poezji Leśmiana. Studium z antropologii wyobraźni

Afekt wobec braku. Poezja Bolesława Leśmiana

Widzieć siebie - z czasu minionego (Tamten Bolesława Leśmianai Kilkunastoletnia Wisławy Szymborskiej)

Wyobraźnia jako temat poezji i źródło kreatywności

W prześwitach poezji i filozofii, czyli tam, gdzie spotykają się Leśmian i Heidegger

„Piła” Bolesława Leśmiana – w stronę transu i transgresji

Braci mniejszych większy sens. Zwierzę w wierszach Georga Trakla i Bolesława Leśmiana

Między Bogiem a Naturą. Słowo i muzyka w świecie Leśmiana

Wokół „Legend tęsknoty” Bolesława Leśmiana