Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: MYTHOLOGICAL IMAGES

Sort By:

Limit search:

Kobieta – ptak – dusza w archaicznym obrazie świata

100%

Maierchyk M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

2004

vol. 16

287-303

Wyobrażenia o tym, że dusza przyjmuje postać ptaka, nie mieszczą się w opisanym przez W. Iwanowa i W. Toporowa, a opartym na systemie opozycji binarnych modelu świata (uznanym za uniwersalny), w którym ptak jest witalnym symbolem demiurgicznym. Autorka analizuje przykłady wyobrażeń i praktyk ludowych, sprzeczne z tym modelem, potwierdzające istnienie bardziej złożonych związków pomiędzy ptakiem a śmiercią/duszą/kobietą. Bada genezę i semantykę motywów, podejmuje próbę typologicznego zestawienia elementów, zmierza do odnalezienia wyjściowego inwariantu. Należą tu: semantyka znakowa ornitomorficznych chlebków źavoronkov, dziecięca zabawa Kruk (warianty Wrona lub Kogut), obrzęd zwany pogrzebem kukułki, ballady o tematyce córka-ptak itd. Powiązanie ptaka i kobiety w jednej formie występowało w sztuce paleolitycznej. Semantyka wyobrażeń paleolitycznych zachowała się także w wierzeniach i praktykach na Ukrainie (tradycja smażenia koguta, gotowanie kury na obiad dla młodej pary, tradycja wkładania jajka za pazuchę panny młodej, nominacja ornitologiczna kobiecych nakryć głowy). Autorka dochodzi do wniosku, że ptak może być częścią składową różnych systemów wyobrażeń mitologicznych i dlatego w symbolu tym dostrzec można cechy sprzeczne. Proponuje własną hipotezę co do mechanizmu kształtującego relację kobieta – ptak – dusza, prowadzącego do powstania z jednej strony synkretycznego obrazu ptaka-kobiety (ptak jest symbolem demiurgicznym, kobieta – chtonicznym), z drugiej zaś strony – kobiety jako członu opozycyjnego wobec mężczyzny.

The idea that the soul assumes the figure of a bird does not fit into Ivanov and Toporov's world model, based on the allegedly universal system of binary oppositions. According to the model, the bird is a vital demiurgic symbol. The article analyzes examples of folk ideas and practices contrary to that model which confirm the existence of more complex relationships between the bird and death/the soul/the woman. It investigates the origin and the semantics of motifs, attempts to typologically juxtapose the individual elements, strives to reveal the primary invariant. The following phenomena are mentioned: the sign semantics of ornithomorphic breads called 'zhavoronki', a children's game called 'Kruk' (raven) (also 'Wrona' (crow) or 'Kogut' (cock)), the ritual known as 'pogrzeb kukulki' (cuckoo's funeral), ballads with the motif of the daughter-bird etc. The formal connection between the bird and the woman was present in Paleolithic art. The semantics of Paleolithic images was also preserved in Ukraine (cf. the tradition of burning a cock, cooking a hen for dinner for the newlyweds, hiding an egg in the bride's bosom, or ornithological names for ladies' hats). A conclusion is drawn that the bird can constitute a component of different systems of mythological images, which is why it may contain contradictory features. The author puts forward a hypothesis concerning the mechanism which shapes the relationship between the woman, the bird and the soul. The mechanism leads to, on the one hand, a syncretic image of the woman-bird (the bird being a demiurgic symbol and the woman a chthonic one), and on the other hand to the idea of the woman as standing in opposition to the man.

Refine search results

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 2004

1 Maierchyk M.

Search results

Kobieta – ptak – dusza w archaicznym obrazie świata