Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: Małopolska,

Sort By:

Limit search:

Wybrane regionalizmy krakowskie w mowie mieszkańców Zawiercia

100%

Wojciechowska A.

Język Polski

2012

vol. 92

issue 2

132–141

Celem artykułu jest ustalenie leksykalnych związków Zawiercia z Krakowem. Listę kilkudziesięciu regionalizmów krakowskich utworzono, korzystając z następujących źródeł: artykułów (m.in. K. Nitscha, J. Kowalikowej), słowników (m.in.: Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny) oraz strony internetowej A. Czesaka. Wyrazy regionalne z terenu Zawiercia, które wykorzystano do badań porównawczych, zostały zarejestrowane na przełomie 2006/2007 roku. Zgromadzono je za pomocą kwestionariusza, opracowanego pod kierunkiem Bogusława Dunaja. W artykule zamieszczono wykaz wybranych regionalizmów krakowskich wraz z informacją na temat ich występowania bądź niewystępowania w mowie mieszkańców Zawiercia. Okazało się, że w języku zawiercian i krakowian funkcjonuje niewiele wspólnych form regionalnych.

The purpose of this article is exploring the lexical connections between Cracow and Zawiercie. A list of words and expressions specific to Cracow inhabitants has been prepared, based on various sources: articles, dictionaries and web site materials. Zawiercie region-specific words, used for comparative research, were compiled in 2006 and 2007 by using a questionnaire developed under the supervision of Professor Bogusław Dunaj. The article aims at presenting the chosen Cracow-specific words and expressions as well as the patterns of their use (or lack of use) in the speech of Zawiercie. The research clearly shows that the lexical forms common to both regions do not occur frequently.

Późnogotycki obraz tablicowy w typie Madonny Apokaliptycznej z klasztoru Bernardynów w Alwerni. Technika i technologia wykonania

71%

Zarębski B.

Ochrona Zabytków

2021

issue 1

105-130

Późnogotycki obraz tablicowy z przedstawieniem Madonny Apokaliptycznej z Alwerni cechuje wyjątkowo ciekawa historia, a także dość oryginalna technika i technologia wykonania. Jak wynika z archiwaliów, obraz ten został namalowany przed 1491 rokiem przez malarza zakonnego Franciszka z Węgier do ołtarza głównego kościoła Bernardynów w Krakowie, a w XVII wieku przeniesiono go do świeżo ufundowanego klasztoru tego samego zakonu w Alwerni. Analiza techniki i technologii jego wykonania prowadzi do wniosku, że nie są one charakterystyczne dla regionu Małopolski. Z tego powodu – a także ponieważ twórca dzieła pochodził najprawdopodobniej ze Spisza i nie należał do żadnego z krakowskich cechów – wydaje się, że obraz powinien być pod wspomnianymi względami bliższy dziełom spiskim. Jednak zestawienie metod pracy Franciszka z obiektami powstałymi na Spiszu również nie ujawnia wielu wspólnych cech. Wyjątek stanowi w pewnym zakresie ołtarz ze Strażek, datowany na lata 50. bądź 60. XV wieku, na którym ornamenty z szat postaci pod względem formalnym i technicznym przypominają znacząco analogiczne elementy obrazu z Alwerni. Podobieństwa są na tyle duże, że można wnioskować, iż Franciszek był twórcą niektórych partii spiskiego ołtarza. Ponieważ omawiane dzieła powstały w odstępie 20-30 lat, interesujący nas malarz był zapewne jeszcze czeladnikiem w okresie wykonywania pracy przy ołtarzu ze Strażek. Osobną kwestię stanowi podobrazie, na którym wykonany został obraz z Alwerni. Powstało ono najprawdopodobniej w samodzielnie funkcjonującej pracowni stolarskiej w Małopolsce i wykazuje dużo podobieństw do innych tego typu obiektów z regionu.

The late Gothic panel painting with a representation of the Apocalyptic Madonna from Alwernia is characterised by an exceptionally interesting history as well as quite original technique and technology of creation. According to the archival materials, the picture was painted before 1491 by a monastic painter, Francis of Hungary, for the main altar of the Bernardine church in Krakow, and in the 17th century it was moved to the newly founded monastery of the same order in the town of Alwernia. Analysis of the technique and technology of its creation leads to the conclusion that they are not typical for the Małopolska region (Lesser Poland). For this reason – and also because the artist was most probably from Spiš region, and did not belong to any of the Krakow guilds – it seems that in the mentioned respects the painting should be closer to works from Spiš region. However, the juxtaposition of Francis’ working methods with the objects created in Spiš does not reveal many common features either. To some extent, the exception is the Strážky altarpiece, dated back to the 1550s or 1560s on which the ornaments from the robes of figures resemble formally and technically similar elements of the Alwernia painting. The similarities are so great that we can conclude that Francis was the creator of some parts of the Spiš altarpiece. Since the works in question were created 20-30 years apart from each other, the painter in question was probably still an apprentice, at the time when he was working on the Strážky altarpiece. The painting support on which the Alwernia picture was created is a separate issue. It was probably made at an independent carpenter’s workshop in the Małopolska region and shows many similarities to other artefacts of this type from the region.

Refine search results

1 Język Polski

1 Ochrona Zabytków

1 2021

1 2012

1 Wojciechowska A.

1 Zarębski B.

Search results

Wybrane regionalizmy krakowskie w mowie mieszkańców Zawiercia

Późnogotycki obraz tablicowy w typie Madonny Apokaliptycznej z klasztoru Bernardynów w Alwerni. Technika i technologia wykonania