Search results

1

Paweł Lisicki, Luter. Ciemna strona rewolucji, Warszawa 2017, SS 320; ISBN 9788380791695

100%

Malinowski R.

Officina Historiae

|

2018

|

vol. 1

|

issue 1

131-132

PL

Recenzja książki o reformacji Marcina Lutra

2

Marcina Lutra koncepcja „niewolnej woli” w świetle doktryny Kościoła katolickiego

80%

Bujak J.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2012

|

vol. 21

39-50

EN

The aim of the article is to show Luther’s view on the “bondage of the will” and its impact on the theological and philosophical thoughts they have had in Europe and the United States. The thesis of “the bondage of the will” explained in a booklet De Servo Arbitrio from December, 1525 is a base for not only anthropology but also theology and christology of the weimarsky reformer. According to this idea a person is redeemed only through faith (sola fides) and any human will’s cooperation with God’s grace is impossible because the human’s nature is totally decayed and sinful since the original sin. The Council of Trent was a reaction to Martin Luther’s ideas. It emphasized that we are in fact excused through the faith in Jesus, yet it happens with our responsibility and cooperation with God’s grace.

3

Odwołanie się Lutra do Arystotelesa w odniesieniu do koncepcji trzech stanów i jego implikacje dla rozumienia terminu oeconomia

61%

Price T. S.

Pieniądze i Więź

|

2017

|

vol. 20

|

issue 4(77)

43-53

PL

W niniejszym artykule podjęto próbę określenia relacji pomiędzy ujęciem Marcina Lutra pojęcia oeconomia a biblijną koncepcją, określaną jako oikonomia i tak samo brzmiącym pojęciem u Arystotelesa. Część pierwsza artykułu przygotowuje grunt pod rozważenie stosowania terminu oikonomia przez antycznego filozofa. Część druga zestawia to użycie z pojęciem oeconomia, do jakiego odwołuje się Luter w swoim „Komentarzu do Psalmu 127.” Artykuł zamyka refleksja nad pożytkami, płynącymi z odwołania się przez Lutra do Arystotelesa dla kształtowania pojęcia oeconomia.

EN

The article seeks to tease out the relation between Martin Luther’s concept of oeconomia in comparison to the biblical concept of oikonomia and the same concept in Aristotle. Section 1 lays the groundwork by examining Aristotle’s usage of oikonomia. Section 2 brings this into dialogue with Luther’s use of oeconomia in his “Exposition of Psalm 127.” The article concludes by reflecting on what benefit there is in Luther’s use of Aristotle for the development of oeconomia.

4

"Gott hat sein Evangelium auch durch die Musik gepredigt". Martin Luther, die Musik und das Kirchenlied

61%

Hüffmeier W.

Gdański Rocznik Ewangelicki

|

2016

|

vol. 10

9-20

PL

Artykuł omawia powstanie ewangelickiej muzyki kościelnej w XVI w. Za jej ojca uchodzi reformator Kościoła ks. dr Marcin Luter. Poeta H. Heine określił hymn „Warownym Grodem jest nasz Bóg” mianem Marsylianki Reformacji. Luter wychował się w muzykalnym środowisku szkolnym i zalecał nauczanie muzyki w szkołach wszystkich szczebli. Reformator obok przedmów do różnego rodzaju śpiewników, napisał 4 teksty poświęcone istocie pieśni ewangelickiej, gdzie odnajdujemy tezę, że muzyka jest dobrym dziełem samego Boga Stwórcy, co sprawia, że muzyka ze swej natury jest dobrym narzędziem zwiastowania Ewangelii. W jednym z listów Luter pisał wręcz, że obok teologii, to muzyka jest najlepszą sztuką niosącą pocieszenie serca. Pierwszą pieśń napisał Luter dopiero w roku 1523, równolegle do podjętego dzieła reformy liturgii ewangelickiej. Obok tzw. pieśni propagandowych Reformacji, ulubioną formą pieśni Lutra były parafrazy psalmów. Obok tego kolejną formą pieśni religijnej stworzonej w okresie Reformacji są pieśni katechizmowe. Tekst omawia również postać Elisabeth Cruciger, pierwszej pieśniarki Reformacji. Reformacja wyzwoliła potężny ruch, który wprowadził języki narodowe do liturgii i życia nabożeństwowego, to samo uczynił z muzyką, nadając je specyficzny, pobożnościowy rys wynikający z ducha ewangelickiej reformy kościelnej XVI w.

EN

The article presents origins of the Evangelical church music in the XVI century. Pastor Dr Martin Luther is regarded as the father this music. The poet H. Heine described the hymn “A mighty fortress is our God” as Mar-seillaise of the Reformation. Luther was brought up in his school musical circle and recommended teaching music at schools of all levels. The Reformer, apart from prefaces to all kinds of songbooks, wrote four texts dedicated to the essence of Evangelical song where we find a thesis that music is a good deed of the God -Creator Himself what makes that music in its very nature is a good instrument to proclaim the Gospel. In one of his letters Luther wrote indeed that apart from theology music is the best art bringing consolation for the heart. His first song, Luther wrote not earlier than in 1523 in parallel to the undertaken efforts to reform Evangelical liturgy. Apart from the so-called propaganda songs of Reformation Luther’s favourite songs were paraphrases of psalms. In addition, another form of religious song created in the times of Reformation are catechism songs. The article also depicts the person of Elisabeth Cruciger, the first Re-formation singer. Reformation triggered a mighty movement that introduced national languages to the liturgy and church services. This movement also transformed music giving it specific feature of piety emerging from the spirit of Evangelical church reformation in the XVI century.

5

Efekt Lutra. Skutki reformacji w sferze mediów drukowanych i komunikowania

61%

Matykiewicz-Włodarska A.

Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

|

2019

|

vol. 25: Pamiątka, hołd, laudacja w literaturze i kulturze

180-195

EN

The aim of the article is to trace the consequences – often very distant in time – of the changes in the appearance, content and speed of circulation of publications initiated by Martin Luther. Striving to reach as many people as possible with his Reformation ideas, Luther used and creatively developed the possibilities offered to him by printing with the use of movable type that had been invented shortly before then. He made his publications more attractive in terms of graphics, made them shorter, sped up their circulation, changed their style for one that was more accessible for the reader; he abandoned the usage of Latin in favour of the commonly understood German language. All of this resulted in a real boom for the publishing market – the development of the printing sector, an enormous increase in the numbers of printed brochures and books, an improvement of their quality, the development of the book market and the education of masses of recipients of the printed word. Over time, it also accelerated the circulation of information, and led to the cre-ation of pre-journalistic forms. It was followed by an increase in literacy and the development of education – universal and uniform for both boys and girls. This had far-reaching consequences – raising the level of education of the whole society and the level of public debate, as well as encouraging a more active participation in the culture of books.

6

Ogłoszenie, a nie „przybicie” 95 tez przez Marcina Lutra

61%

Sobeczko H. J.

Studia Oecumenica

|

2017

|

vol. 17

165-171

EN

In announcements of the 500th anniversary of Reformation in Poland very often appeared statements that Martin Luther nailed his 95 theses on indulgences on the door of the castle-church in Wittenberg (31.10.1517). However in the light of historical research, especially lead by prof. Erwin Iserloh († 1996), it is customary to say that on October 31st 1517 Martin Luther sent letters to his bishop Hieronymus Schultz in Brandenburg and to bishop Albrecht of Mainz. Luther asks there both prelates to concern of the theological correctness of the preachers, to remove the abuses in the “market of the indulgences” as well as to deepen theological doctrine on indulgences. The letter was neither aggressive nor insulting, but – contrary – full of courtesy. But Luther didn’t get any answer. The first to spread the information about the nailing of the theses and, indeed, to begin the legend was Luther’s collaborator and professor in Wittenberg, Philip Melanchthon († 1560). However, due to many causes and circumstances it would be difficult to determine the exact date of the beginning of Reformation, the symbolic date of October 31st 1517 has been commonly adopted.

PL

W zapowiedziach 500-lecia obchodów Reformacji w Polsce często pojawiały się stwierdzenia o przybiciu przez Marcina Lutra 95 tez o odpustach na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze 31 października 1517 r. Tymczasem w oparciu o badania naukowe historyków, zwłaszcza prof. Erwina Iserloha († 1996), powszechnie przyjmuje się, że 31 października 1517 r. Luter wysłał pisma do własnego biskupa ordynariusza Hieronima Schulza w Brandenburgu oraz do arcybiskupa Albrechta w Moguncji, w których prosił obu hierarchów, aby zatroszczyli się o poprawność teologiczną kaznodziejów odpustowych i usunęli nadużycia w handlu odpustami, a także wpłynęli na teologiczne pogłębienie nauki o odpustach. List nie był agresywny i obraźliwy, ale przeciwnie – pełen kurtuazji. Luter jednak nie doczekał się pozytywnej reakcji. Pierwszy, który podał informację o przybijaniu tez, a tym samym zapoczątkował samą legendę, był Filip Melanchton († 1560), współpracownik M. Lutra, od 1518 r. profesor w Wittenberdze. Powszechnie przyjmuje się jednak dzień 31 października 1517 r. za symboliczny początek Reformacji w Niemczech, gdyż z powodu wielu przyczyn i różnych okoliczności trudno określić dokładny i rzeczywisty początek Reformacji.

7

Marcin Luter z perspektywy ekumenicznych dialogów

61%

Hanc W.

Studia Oecumenica

|

2017

|

vol. 17

69-78

EN

Year 2017 marked by the 500th anniversary of Reformation would not exist without the seminal figure – the author of the unusual event in the history of the universal Church – that is considered the cause of schism in the Western Church. The event is presented in the light of the 50th anniversary of the inter-confessional ecumenical Lutheran-Catholic dialogues, among which the specific importance of the Report of the Lutheran-Roman Catholic Commission for Unity From Conflict to Communion (2013), is to be noted. The report deals with the Catholic-Lutheran commemoration of the Reformation in 2017. By taking into consideration various ecumenical dialogues, author of the paper decides to ask about the true image of dr Martin Luther and attempts to present him as a “witness of the Gospel and witness of Jesus Christ. At the end of his analysis, the author attempts to answer a question: who really was, and is today, Martin Luther.

PL

Rok 2017 – brzemienny w wydarzenie 500-lecia Reformacji – nie mógłby zaistnieć bez czołowej postaci, którą stanowi główny autor tego niezwykłego zdarzenia w dziejach Kościoła powszechnego, i której przypisuje się rozłam w łonie Kościoła zachodniego. Przedstawiający owo wydarzenie stara się to uczynić w 50-lecie międzywyznaniowych dialogów ekumenicznych luterańsko-katolickich, spośród których znaczący impuls należy odnieść do raportu luterańsko-rzymskokatolickiej Komisji Dialogu ds. Jedności Od konfliktu do komunii (2013), będący zarazem katolicko-luterańskim upamiętnieniem Reformacji w 2017 r. Stąd autor artykułu stara się na kanwie kilku dialogów ekumenicznych postawić pytanie o prawdziwy obraz dr. Marcina Lutra, zarysować głównego reformatora jako „świadka Ewangelii i świadka Jezusa Chrystusa” oraz podsumować całość przedłożenia, podejmując próbę odpowiedzi na pytanie: Kim właściwie był i kim jest dzisiaj Marcin Luter?

8

„Głęboka religijność Lutra”: Marcin Luter – heretyk czy bohater wiary?

57%

Porada R.

Roczniki Teologiczne

|

2020

|

vol. 67

|

issue 7

141-162

EN

The article aims to answer the question whether Luther should be considered a heretic or whether he can be seen as a hero of faith? An important basis for such an answer are first the statements of the popes of the last forty years, and then Luther’s affirmation as a deeply religious personality. Further indications are provided by the results of historical research, which show that Luther was deeply rooted in the mystical theology of his time. This is evident in his way of practising theology, where his own experience of faith has become the leading source of theological understanding. Luther’s theology is existential one, and the doctrine of justification must also be seen in this perspective. For Luther, justification by faith was above all a living, spiritual experience in his personal relationship with God, which at the same time determined his theological reflection. Keeping in mind the controversial issues, it can be stated that Luther remained in his reforming intentions rooted in the Catholic tradition of faith. Luther is neither a heretic, nor does he have to be considered a hero of the faith-he is above all a reforming theologian, who has his place in the one Catholic Church.

PL

Celem artykułu jest sformułowanie odpowiedzi na pytanie: czy Lutra należy uważać za heretyka, czy też można w nim widzieć bohatera wiary? Istotną podstawą dla takiej odpowiedzi są najpierw wypowiedzi papieży ostatniego czterdziestolecia, aż po afirmację Lutra jako osobowości głęboko religijnej. Dalszych przesłanek dostarczają wyniki historycznych badań, które wskazują na głębokie zakorzenienie Lutra w ówczesnej teologii mistycznej. Uwidacznia się to w jego sposobie uprawiania teologii, gdzie głównym źródłem poznania stało się własne doświadczenie wiary. Teologia Lutra jest teologią egzystencjalną i w tej perspektywie należy widzieć także naukę o usprawiedliwieniu. Usprawiedliwienie z wiary było dla Lutra przede wszystkim żywym, duchowym doświadczeniem w osobistej relacji do Boga, które jednocześnie determinowało jego teologiczną refleksję. Zachowując świadomość spraw spornych, można stwierdzić, że w swych reformacyjnych intencjach Luter pozostał zakorzeniony w katolickiej tradycji wiary. Luter nie jest ani heretykiem, ani nie musi być uznawany za bohatera wiary – jest przede wszystkim reformatorsko nastawionym teologiem, który ma swe miejsce w ramach jednego, katolickiego Kościoła.

9

Doktryna odpustów 500 lat po wystąpieniu Marcina Lutra

57%

Kochanowicz J.

Studia Bobolanum

|

2018

|

vol. 29

|

issue 2

77-94

EN

In connection with the 500th anniversary of the Reformation, initiated by the thesis of Martin Luther on indulgences, there arises a question whether the postulates of the German Reformer were adopted in some measure in the teaching of indulgences and in the practice of their granting by the Roman Catholic Church. What are the conditions for the factual and communicative presentation of this doctrine now? The author of the text first shows the genesis of the medieval knowledge about indulgences, rooted in the penitential practices of the ancient Church. He then discusses the circumstances of Martin Luther’s appearance and the heart of his protest. In turn, he sketches the official doctrine of the Roman Catholic Church regarding indulgences: from the Council of Trent to modern times, pointing to the attempts at innovativetheological solutions to the problem of indulgences. The text ends with an originalreflection on the possibility / appropriateness of proclaiming indulgences by the contemporary Church.

PL

W związku z 500-leciem reformacji, rozpoczętej tezami Marcina Lutra o odpustach, powstaje pytanie, czy postulaty niemieckiego reformatora zostały przyjęte w jakiejś mierze przez Kościół rzymskokatolicki w nauczaniu o odpustach i w praktyceich udzielania. Jakie są warunki rzeczowego i komunikatywnego przedstawiania tej doktryny obecnie? Autor tekstu ukazuje najpierw genezę średniowiecznej nauki o odpustach, zakorzenionej w praktykach pokutnych starożytnego Kościoła. Następnie omawia okoliczności wystąpienia Marcina Lutra i sedno jego protestu. Z kolei szkicuje oficjalną doktrynę Kościoła rzymskokatolickiego w kwestii odpustów: od Soboru Trydenckiego po czasy współczesne, wskazując również na próby nowatorskich teologicznych rozwiązań problemu odpustów. Tekst kończy się autorską refleksją nad możliwością/stosownością głoszenia odpustów przez współczesny Kościół.

10

Marcina Lutra koncepcja "niewolnej woli" w świetle doktryny Kościoła katolickiego

51%

Bujak J.

Studia Paradyskie

|

2013

|

issue 23

7-20

PL

Celem artykułu jest ukazanie poglądów Marcina Lutra na temat "niewolnej woli" i wpływu, jakie wywarły i wciąż wywierają one na myśl filozoficzną i teologiczną kultury Europy i Stanów Zjednoczonych. Teza o "niewolnej woli" człowieka, wyjaśniona w broszurze "De Servo Arbitrio" z grudnia 1525 r., stoi u podstaw zarówno antropologii jak i teologii i chrystologii weimarskiego reformatora. Zgodnie z tą ideą, człowiek jest zbawiony jedynie przez wiarę (sola fides) i niemożliwa jest jakakolwiek współpraca woli ludzkiej z łaską Bożą, jako że natura człowieka po grzechu pierworodnym jest całkowicie zepsuta, grzeszna. Na poglądy Marcina Lutra musiał zareagować Sobór Trydencki, który podkreślił, że rzeczywiście jesteśmy usprawiedliwieni jedynie przez wiarę w Jezusa Chrystusa, jednak nie dzieje się to bez współpracy i odpowiedzialności osoby ludzkiej z łaską Bożą.

EN

The aim of the article is to show Luther's view in the "bondage of the will" and its impact in the theological and philosophical thoughts they have had in Europe and the United States.The thesis of "bondage of the will" explained in a booklet "De Servo Arbitrio" from December, 1525 is a base for not only anthropology but also theology and christology of the weimarsky reformer. According to this idea a person is redeemed only sible because the human's nature is totally decayed and sinful since the original sin. The Council of Trent was a reaction to Marin Luther's ideas. It emphasized that we are in fact excused through the faith in Jesus, yet it happens with responsibility and cooperation with God's grace.

11

Pojęcie sprawiedliwości według ks. dra Marcina Lutra

51%

Brudny G.

Nurt SVD

|

2019

|

issue 1

206-220

PL

Nie można badać teologii ks. dra Marcina Lutra w oderwaniu od jego biografii i kontekstu historycznego. Dom rodzinny, wychowanie, edukacja, życie zakonne, przeżycia osobiste – wszystko to wywarło wielki wpływ na reformatora z Wittenbergi i jego teologię. Głównym obszarem zainteresowań ojca reformacji stało się pytanie o sprawiedliwość Boga oraz sprawiedliwość (lub jej brak) człowieka. Odpowiedzi szukał on w Biblii. Tam odnalazł prawdę, wedle której człowiek nigdy nie osiągnie sprawiedliwości bez łaski Jezusa Chrystusa. Tę łaskę człowiek przyjmuje poprzez wiarę i odtąd może żyć sprawiedliwością darowaną mu przez wcielonego Syna Bożego. Wiara czyni osobę (fides facit personam) – powiedział Luter. W tych słowach można również doszukać się wykładni etycznej reformatora z Wittenbergi. Dobrym (sprawiedliwym) uczynkiem jest wszystko to, co jest zgodne z przykazaniem Bożym i co zostało wykonane z wiarą.

EN

One cannot study theology of Rev. Martin Luther in isolation from his biography and the historical context. Family home, upbringing, education, religious life, personal experiences - all that had a great impact on the Reformer of Wittenberg and his theology. The main area of interest for the Father of Reformation was the question about God’s righteousness and righteousness (or lack thereof) of man. He was looking for answers in the Bible. There he found the truth that man would never reach righteousness without the grace of Jesus Christ, which justifies the sinner. Man receives this grace through faith and henceforth he may live the righteouness given him by Christ. Faith makes a person (fides facit personam) – said Luther. In these words, one can also find an ethical interpretation of the Reformer from Wittenberg. A good (just) deed is all that is in accordance with the commandment of God and what has been done with faith.

12

Św. Tomasz – doctor gratiae? Prymat łaski Bożej u św. Tomasza z Akwinu w świetle szesnastowiecznej polemiki wyznaniowej

51%

Składanowski M.

Roczniki Teologiczne

|

2018

|

vol. 65

|

issue 2: Teologia dogmatyczna

119-131

EN

The author seeks to underline these elements of Saint Thomas Aquinas’ teaching on the necessity of divine grace which concern the fundamental theological issues of the Reformation. A brief analysis of Luther’s idea about Scholastic theology and his reasons for rejection of the Catholic doctrine on grace, in the light of Aquinas’ teaching, indicates that Luther probably did not know the original thought of Doctor Angelicus. The article consists of two parts. The first is devoted to Luther’s rejection of Scholastic theology and the problem of Luther’s knowledge of Aquinas’ works. The second part presents Aquinas’ theses on the necessity of divine grace which coincide with some Luther’s theological intuitions.

PL

Artykuł ma na celu wydobycie tych elementów nauki św. Tomasza o konieczności łaski Bożej, które dotyczą kwestii fundamentalnych dla późniejszego odrzucenia nauki katolickiej przez Marcina Lutra. Analiza opinii Lutra na temat teologii scholastycznej oraz tez św. Tomasza odnoszących się do konieczności łaski wskazuje, że Luter prawdopodobnie nie znał oryginalnej myśli Tomaszowej. Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza jest poświęcona temu, czy Luter, odrzucając scholastykę, zanegował także myśl Tomaszową. Z kolei w części drugiej omawiane są te tezy św. Tomasza na temat konieczności łaski Bożej, które – pozbawione polemicznego wydźwięku – zbiegają się z pewnymi teologicznymi intuicjami Lutra.

13

Życie i dzieło Marcina Lutra a spór wokół tez i narodzin Reformacji

51%

Miedwid W.

Polonia Sacra

|

2013

|

vol. 17

|

issue 1

EN

The article concerns the life and work of Martin Luther and takes on the dispute over the 95 theses and the birth of the sixteenth-century Reformation. From the beginning, it was wearing the stigma experiences of the Founder. The Reformer experienced a deep concern in the area of spiritual life and he solved his dilemmas based on biblical theology, which led him to formulation of the 95 theses. The Theses didn’t cause a break with the Church, because their content wasn’t in conflict with the contemporary doctrine of the Church, however, then were formulated to harshly and sometimes they were exaggerated. He wanted to discuss and define better the matter of indulgences. The purpose of this article is to show that the teaching of M. Luther and his struggle with visible religious abuses didn’t have to end in a split in the Church, because the reform movement was meant to be a renewal of Christianity.

14

Pytanie o luterańską tożsamość

51%

Medwid W.

Polonia Sacra

|

2017

|

vol. 21

|

issue 1(46)

135-163

PL

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o luterańską tożsamość w dzisiejszym świecie na podstawie dokumentu Usprawiedliwienie i wolność, przygotowującego protestantów duchowo i organizacyjnie do uroczystości 500-lecia reformacji. Reformacja była wydarzeniem historycznym, które wpłynęło na kulturowe, społeczne i polityczne oblicze Europy. W centrum teologicznych wypowiedzi reformatorów znajduje się kwestia relacji Bóg–człowiek, a fundamentem ruchu z XVI wieku stało się usprawiedliwieni e, które trzeba ujmować przez pryzmat miłości, uznania i docenienia, przebaczenia i wolności, aby zweryfikować wiarygodność doświadczenia iustificatio. Reformacja nie jest czymś zamkniętym, ale stanowi proces odnowy w duchu reformacyjnym. Teologia protestancka wyraża się w pięciu zasadach: solus Christus, sola gratia, solo verbo, sola scriptura i sola fide. Przez te elementy podjęto próbę przeniesienia idei usprawiedliwienia na obecny czas. Świętowanie 500-lecia reformacji ma się odbyć w rozsądnej równowadze między tradycją a innowacją, nie ignorując głębokiego znaczenia reformacji dla teraźniejszości. Dokument Usprawiedliwienie i wolność podejmujący temat usprawiedliwienia z łaski przez wiarę w Chrystusa poddano krytyce.

EN

This article attempts to answer the question of Lutheran identity in today’s world on the basis of a document preparing spiritually and organizationally Protestants for the celebration of the 500th anniversary of the Reformation Justification and freedom. The Reformation was a historical event that influenced the cultural, social and political face of Europe. The Reformation was a historical event that influenced the cultural, social and political face of Europe. In the center of theological expression of reformers is a matter of relations between the God man, and the foundation of the movement of the sixteenth century it became an excuse that need to be put through the prism of love, recognition and appreciation, forgiveness and freedom in order to verify the credibility of the experience iustificatio. The Reformation is not something closed, but a process of renewal in the spirit of the Reformation. Protestant theology is expressed in five principles: solus Christus, sola gratia, solo verbo, sola scriptura and sola fide. Through these elements attempted to transfer the idea of justification for this time. Celebrating the 500th anniversary of the Reformation is to be done in a sensible balance between tradition and innovation, without ignoring the profound significance of the Reformation to the present. The document Justification and freedom taking the theme of justification by grace through faith in Christ have been criticized.

15

Elementy hermeneutyki personalistycznej w relacji do teorii teologii Marcina Lutra

51%

Dola T.

Rocznik Teologiczny

|

2017

|

vol. 04

821-834

PL

Celem artykułu jest porównanie teorii teologii M. Lutra i personalistycznej hermeneutyki szkoły lubelskiej. Mimo sporej odległości czasowej i mentalnej pomiędzy tymi dwoma typami myślenia teologicznego widać w nich pewne punkty styczne. Należy do nich samo założenie uprawiania teologii mające u Lutra i w szkole lubelskiej wyraźnie osobowy charakter. Rzutuje ono na całą ich refl eksję teologiczną. Elementem wspólnym teorii teologii Lutra i hermeneutyki personalistycznej jest istotne znaczenie chrystologii dla badań teologicznych. Luter stawia Chrystusa w samym centrum swojej teologii, dla Bartnika postać Chrystusa jest podstawą interpretacji człowieka i świata. Tym, co najbardziej różni Lutra i hermeneutykę lubelską, jest podejście do fi lozofi i. Według Lutra jest ona niepotrzebna, a nawet szkodzi badaniom teologicznym, natomiast Bartnik widzi w niej niezbędne narzędzie poprawnego uprawiania teologii.

EN

The aim of the article is to compare the theory of Luther’s theology and the personalistic hermeneutics of the Lublin school. Despite the considerable temporal and mental distances between these two types of theological thinking, there are certain points in common. Th ese include the assumption of pursuing theology which has a distinct personal character in Luther’s writings and the Lublin school. It infl uences all their theological refl ection. The common element of Luther’s theology and personalistic hermeneutics is the importance of Christology for theological research. Luther puts Christ at the very centre of his theology, for Bartnik the fi gure of Christ is the basis of interpretation of man and the world. What most distinguishes Luther from Lublin hermeneutics is his approach to philosophy. According to Luther, it is unnecessary and even detrimental to theological research, while Bartnik sees in it a necessary tool in the correct pursuit of theology.

16

Luterańska hermeneutyka dzisiaj. Odczytanie hermeneutycznego dziedzictwa luterańskiej Reformacji w refl eksji Światowej Federacji Luterańskiej

51%

Sojka J.

Rocznik Teologiczny

|

2017

|

vol. 04

803-819

PL

Artykuł „Luterańska hermeneutyka dzisiaj. Odczytanie hermeneutycznego dziedzictwa luterańskiej Reformacji w refl eksji Światowej Federacji Luterańskiej” prezentuje które elementy reformacyjnej hermeneutyki ukształtowanej przez Marcina Lutra są we współczesnej debacie w łonie luteranizmu podnoszone jako istotne dla współczesnej hermeneutyki luteranizmu. W przedstawionej analizie odwołano się do materiałów studyjnego programu Światowej Federacji Luterańskiej poświęconego hermeneutyce na przykładzie interpretacji Ewangelii Jana, Księgi Psalmów, Ewangelii Mateusza oraz listów Pawła, jaki realizowano w latach 2011-2015, materiałów przygotowanych z okazji jubileuszu 500 lat Reformacji w 2017 roku oraz dokumentu studyjnego „Na początku było Słowo (J 1,1). Biblia w życiu luterańskiej wspólnoty” z 2016 roku.

EN

The article “Lutheran hermeneutics today. Reading the hermeneutic heritage of the Reformation in the reflection of the Lutheran World Federation” presents those elements of the Reformation’s hermeneutics shaped by Martin Luther which are raised in contemporary debate within Lutheranism as significant for present-day Lutheran hermeneutics. Th e analysis presented here refers to the LWF’s study programme dedicated to hermeneutics based on the example of the interpretation of the Gospel of John, the Book of Psalms, the Gospel of Matthew and Paul’s Letters, which was realised between 2011-2015. It also refers to the materials prepared for the jubilee of 500 years of the Reformation in 2017 and the study document “In the beginning was the Word” (Jn 1:1): Th e Bible in the Life of the Lutheran Communion” from 2016.

17

Czy reformacja w Polsce była luterańska? O polemikach antyluterańskich w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku

51%

Ptaszyński M.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2019

|

vol. 63

EN

In the article the author discusses anti-Lutheran polemics published in the Kingdom of Poland during the rule of Sigismund I and asks about the shape of Reformation movement, which developed in spite of numerous bans imposed by the king. The author proves that although these polemics were explicitly against “Lutherans,” they were often created as a result of clashes with other theologies of the emerging Protestantism. Works created by the lower-status Church employees were not novel, and their range of influence must have been limited.

PL

Artykuł omawia polemiki antyluterańskie opublikowane w Królestwie Polskim w czasach panowania Zygmunta I, stawiając pytanie o kształt ruchu reformacyjnego, rozwijającego się wówczas mimo wielu zakazów króla. Autor dowodzi, że choć polemiki skierowane były explicite przeciw „luteranom”, powstawały często w wyniku starć z innymi teologami rodzącego się protestantyzmu. Utwory stworzone przez niższych pracowników Kościoła były mało oryginalne, a ich zakres oddziaływania musiał pozostać ograniczony.

18

Poeta Lutheranus? Casus Palingeniusa i jego poematu Zodiacus vitae (1536)

51%

Drzewiecka E.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2019

|

vol. 63

PL

Artykuł prezentuje casus łacińskiego poematu filozoficznego zatytułowanego Zodiacus vitae, wydanego po raz pierwszy w Wenecji w 1536 r. Chociaż we Włoszech dzieło zostało zapomniane i potępione, a kości jego autora – Marcella Palingenia Stellata (Palingeniusa) – spłonęły na stosie, utwór szybko zaczął cieszyć się dużym zainteresowaniem europejskich środowisk protestanckich, trwającym kilka stuleci. Paradoksalnie jednak autor Zodiaku życia nie był protestantem, a jego poemat bynajmniej nie propagował reformacyjnych treści. W artykule omówione zostaną passusy dzieła, które były sprzeczne z założeniami reformacji oraz antyklerykalne fragmenty, które chociaż zdawały się w nią wpisywać, nawiązywały w rzeczywistości do antyklerykalnej literatury humanistycznej.

EN

The article discusses the case of Latin-language philosophical poem entitled Zodiacus vitae, which was first published in Venice in 1536. Although the work was condemned and forgotten in Italy and its author, Palingenius, posthumously burned at the stake, Zodiacus quickly won significant popularity in European Protestant circles that lasted several centuries − surprisingly so, given that Palingenius was not a Protestant and his poem did not advocate any Protestant causes. The article analyses passages from the poem that are in stark contrast to Reformation and those anticlerical passages, that – however they seem to tie in with it – were inspired by the anticlerical literature of Italian humanism.

19

Casus „Gutfora”, czyli o polskich zwolennikach wczesnej reformacji i ich procesach. Uwagi źródłoznawcze w związku z książką Natalii Nowakowskiej o królu Zygmuncie Starym i Marcinie Lutrze

51%

Kras P.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2021

|

vol. 64

123-155

EN

The article engages in the polemics over the findings of research on the supporters of the Lutheran Reformation in the monarchy of King Sigismund the Old, presented in the study by Natalia Nowakowska, published in 2018. In the author’s opinion, the search query was conducted selectively, and some readings of Latin sources and their interpretation raise objections, as evidenced by, among other things, the case of the Cracow goldsmith Matthias Bochsler (Guthslar), dealt with in December 1532, and registered along with several other trials of Lutheranism, in the court book of Cracow bishops catalogued under the shelfmark AEp 2. The sources analysed by the British scholar do not fundamentally change the opinion of the small impact of Martin Luther’s ideas on the Polish society in the 1520s and 1530s, except for Prussian cities and elite groups of burghers of German origin active in Lesser Poland (Cracow) and Greater Poland (Poznań).

PL

Artykuł podejmuje polemikę z wynikami badań na temat zwolenników reformacji luterańskiej w monarchii Zygmunta Starego, które zostały przedstawione w opublikowanym w 2018 r. studium Natalii Nowakowskiej. Zdaniem autora kwerenda została przeprowadzona w sposób selektywny, a niektóre odczyty łacińskich źródeł i ich interpretacja budzą zastrzeżenia, o czym świadczy m.in. sprawa krakowskiego złotnika Macieja Bochslera (Guthslara) rozpatrywana w grudniu 1532 r. i odnotowana wraz z kilkunastoma innymi procesami o luteranizm w krakowskiej księdze biskupiej o sygnaturze AEp 2. Przeanalizowane przez brytyjską uczoną źródła nie zmieniają zasadniczo ocen o słabym oddziaływaniu idei Marcina Lutra na społeczeństwo polskie w latach dwudziestych i trzydziestych XVI w., z wyjątkiem miast pruskich i elitarnych grup mieszczan pochodzenia niemieckiego działających w Małopolsce (Kraków) i Wielkopolsce (Poznań).

20

Recepcja twórczości Ricardy Huch w Niemczech - wokół jubileuszu 150. rocznicy urodzin poetki w 2014 roku

50%

JELITTO-PIECHULIK G.

Transfer. Reception studies

|

2017

|

vol. 2

193-211

EN

The article presents research that deals with the reception of the work of the German writer, Ricarda Huch, in Germany in 2014 during the jubilee commemorating the 150th anniversary of her birth. A renaissance of Huch's life and work developed during the jubilee year. This renaissance reception is examined in the following categories: conferences and symposiums, lectures, exhibitions of the visual arts, official ceremonies in Thuringia, website created and dedicated to the author's life, work, and her work's reception, publications that mark the scientific culmination of the jubilee year. The result of the many scientific, social, and political initiatives addressed during the year to the various levels and classes of society have shown that the writing of Ricarda Huch is able to inspire the contemporary German reader. In 2017 during the 70th anniversary of the writer's death, a second renaissance is anticipated. Additionally, 2017 marks the 500th anniversary of the Reformation, and Huch makes reference to Martin Luther in her religious and worldview treaties.

DE

Dieser Beitrag bespricht den Forschungsstand zur Rezeptionsgeschichte des Werks der deutschen Schriftstellerin Ricarda Huch in Deutschland rund um das 150. Geburtsjubiläum der Autorin im Jahr 2014. Eine Renaissance des Lebens und Werkes von Huch kann im Jubiläumsjahr unter folgenden Aspekten betrachtet werden: Konferenzen und Symposien, Vorlesungen, Ausstellungen und Vorführungen, offizielle Feierlichkeiten im Freistaat Thüringen, die Gründung des Ricarda Huch Internet-Portals, welches dem Leben und Werk der Autorin gewidmet ist, sowie Veröffentlichungen, die eine wissenschaftliche Krönung des Jubiläumsjahrs bilden. Die von Wissenschaftlern, von lokal engagierten Personen sowie von kommunalen Institutionen organisierten und für unterschiedliche soziale Gruppen in Deutschland gedachten Initiativen haben gezeigt, dass das schriftstellerische Werk von Ricarda Huch auch den zeitgenössischen deutschen Leser inspirieren kann. Eine erneute Wiederbelebung des Leseinteresses wird im Jahr 2017 erwartet, in dem der 70. Jahrestag des Todes der Schriftstellerin begangen wird sowie das 500. Jubiläum der Reformation, wodurch Huchs Werke zu Martin Luther und anderen religiösen Themen in den Blickpunkt rücken.

PL

Niniejszy artykuł przedstawia stan badań nad recepcją twórczości niemieckiej pisarki Ricardy Huch w Niemczech wokół jubileuszu 150. rocznicy jej urodzin w 2014 roku. Renesans recepcji życia i twórczości Huch w roku jubileuszowym można rozpatrywać w następujących kategoriach: konferencje i sympozja, odczyty, wystawy i wizualizacje, oficjalne uroczystości w Turyngii, utworzenie strony internetowej poświęconej życiu, twórczo-ści i recepcji dzieła autorki oraz publikacje będące zwieńczeniem naukowym roku jubileuszowego. Inicjatywy podjęte przez naukowców, społeczników i lokalne instytucje samorządowe skierowane do różnych grup społecznych w Niemczech pokazały, że twórczość pisarska Ricardy Huch może zainspirować współczesnego niemieckiego czytelnika. Kolejnego renesansu poczytności dzieł można spodziewać się w roku 2017, w którym przypada 70. rocznica śmierci pisarki oraz 500. rocznica reformacji, której Huch poświęciła rozprawy religijno-światopoglądowe nawiązujące do postaci Marcina Lutra.

Refine search results

Paweł Lisicki, Luter. Ciemna strona rewolucji, Warszawa 2017, SS 320; ISBN 9788380791695

Marcina Lutra koncepcja „niewolnej woli” w świetle doktryny Kościoła katolickiego

Odwołanie się Lutra do Arystotelesa w odniesieniu do koncepcji trzech stanów i jego implikacje dla rozumienia terminu oeconomia

"Gott hat sein Evangelium auch durch die Musik gepredigt". Martin Luther, die Musik und das Kirchenlied

Efekt Lutra. Skutki reformacji w sferze mediów drukowanych i komunikowania

Ogłoszenie, a nie „przybicie” 95 tez przez Marcina Lutra

Marcin Luter z perspektywy ekumenicznych dialogów

„Głęboka religijność Lutra”: Marcin Luter – heretyk czy bohater wiary?

Doktryna odpustów 500 lat po wystąpieniu Marcina Lutra

Marcina Lutra koncepcja "niewolnej woli" w świetle doktryny Kościoła katolickiego

Pojęcie sprawiedliwości według ks. dra Marcina Lutra

Św. Tomasz – doctor gratiae? Prymat łaski Bożej u św. Tomasza z Akwinu w świetle szesnastowiecznej polemiki wyznaniowej

Życie i dzieło Marcina Lutra a spór wokół tez i narodzin Reformacji

Pytanie o luterańską tożsamość

Elementy hermeneutyki personalistycznej w relacji do teorii teologii Marcina Lutra

Luterańska hermeneutyka dzisiaj. Odczytanie hermeneutycznego dziedzictwa luterańskiej Reformacji w refl eksji Światowej Federacji Luterańskiej

Czy reformacja w Polsce była luterańska? O polemikach antyluterańskich w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku

Poeta Lutheranus? Casus Palingeniusa i jego poematu Zodiacus vitae (1536)

Casus „Gutfora”, czyli o polskich zwolennikach wczesnej reformacji i ich procesach. Uwagi źródłoznawcze w związku z książką Natalii Nowakowskiej o królu Zygmuncie Starym i Marcinie Lutrze

Recepcja twórczości Ricardy Huch w Niemczech - wokół jubileuszu 150. rocznicy urodzin poetki w 2014 roku