Search results

1

Muzeum Sztuki Nowoczesnej Według Założeń Mariana Bogusza

100%

Zagrodzki J.

Sztuka i Dokumentacja

|

2018

|

issue 18

15-27

PL

Artykuł odnosi się do ważnej inicjatywy twórczej Mariana Bogusza (1920-1980) utworzenia Muzeum Sztuki Nowoczesnej na wzór zorganizowanej w 1931 r., przez Władysława Strzemińskiego i grupę „a.r.” Międzynarodowej Kolekcji zdeponowanej w muzeum łódzkim. Przygotowania do tego projektu artysta rozpoczął natychmiast po uwolnieniu z obozu koncentracyjnego w Mauthausen (1945) i powołaniu w Warszawie Klubu Młodych Artystów i Naukowców (1947). Okres socrealizmu przerwał kolekcjonowanie sztuki nowoczesnej. Dopiero powstanie Klubu Krzywego Koła i prowadzonej przez Bogusza autonomicznej Galerii (1956) umożliwiło powrót do tych idei. Bogusz chciał utworzyć kolekcję dzieł artystów skupionych w międzynarodowym ruchu Phases i innych wystawianych w Galerii Krzywe Koło oraz utworzyć z nich stale eksponowany, rozszerzający się zbiór. Początkowo prowadził rozmowy z Muzeum Sztuki w Łodzi. Powstał zespół dzieł (13 obrazów) artystów działających w Paryżu, które przyjęło łódzkie muzeum, odrzucając jednak projekt powstania odrębnego Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Kolejna I Kolekcja Galerii Krzywe Koło, dzieł z lat 1957-1961 (35 obrazów), trafiła jako dar do Muzeum Narodowego w Warszawie (1963), ale i tam nie była eksponowana. W latach sześćdziesiątych głównym miejscem aktywności Bogusza stał się Koszalin. Pierwsze ekspozycje sztuki nowoczesnej odbywały się w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym, a następnie w Muzeum w Koszalinie. Bogusz miał nadzieję stworzyć odrębne Muzeum Sztuki Nowoczesnej, właśnie do tego muzeum przekazał (w 1963 r.) Kolekcje II (13 obrazów) i III (29 gwaszy, rysunków i grafik). Rozwój przyszłego muzeum miały zapewnić coroczne Spotkania Artystów i Naukowców w Osiekach pod Koszalinem (od 1963 r.), na które zapraszano wybitnych artystów. Warunkiem uczestnictwa w spotkaniach było ofiarowanie jednego z dzieł do zbiorów muzeum. W 1965 r. realizacja projektu Bogusza została przerwana. Decyzją administracyjną zlikwidowano w koszalińskim muzeum dział sztuki. Muzeum Sztuki Nowoczesnej organizowane od czerwca 1963 r., fizycznie przestało istnieć. Idea nowego muzeum nakreślona przez Bogusza, wiążąca poezję, teatr i muzykę z malarstwem i rzeźbą, zasługuje na szczególną uwagę. Światowe dokonania sztuki początku lat sześćdziesiątych XX wieku, w których poważny udział mieli artyści polscy, w dotychczas przygotowywanych ekspozycjach nie znalazły właściwego miejsca, istnieją tylko wirtualnie. Rozproszone zbiory Muzeum Sztuki Nowoczesnej, zebrane według założeń Bogusza, dalej czekają na odbiorców świadomych ich znaczenia.

2

Fenomen twórczości scenograficznej Mariana Bogusza

85%

Dąbek-Derda E.

Pamiętnik Teatralny

|

2021

|

issue 1(277)

95-112

EN

This article discusses selected set designs of Marian Bogusz (1920–1980), whose work is characterized by a predominance of unrealized projects. Bogusz’s artistic practice – designing, constructing, and exhibiting mockups – is juxtaposed with his clear views on the collective character of the work on a theater production and on the set designer’s role in this process. In this context, Bogusz’s gesture of creating visual concepts for the dramatic texts that inspired him is presented as a kind of scenographic utopia. His spatial compositions and their unused artistic potential are discussed based on an analysis of three projects from 1957: Karel Čapek’s The White Disease and Mother, and Federico García Lorca’s Blood Wedding.

3

Mała Utopia Awangardy. „Kolekcja Studio” i „Kolekcja Osiecka” Jako Lokalne Zawiązki Muzeów Sztuki Współczesnej

80%

Jarecka D.

Sztuka i Dokumentacja

|

2018

|

issue 18

95-109

PL

Artykuł przeprowadza porównanie między dwiema instytucjami w odniesieniu do problemu kolekcjonowania dzieł sztuki współczesnej oraz muzeum sztuki współczesnej jako składnika awangardowej utopii. Galeria Studio powstała w 1972 roku i działa do dzisiaj przy Teatrze Studio w Warszawie, od początku zajmuje się też gromadzeniem dzieł sztuki najnowszej. Dział sztuki współczesnej w Muzeum Koszalinie powstał w 1976 roku i funkcjonuje w tym samym miejscu do dzisiaj, jednak historia kolekcjonowania sztuki współczesnej przez muzeum w Koszalinie, sięga 1956 kiedy do Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Koszalinie nabyto pierwsze prace współczesnych artystów. Muzeum w Koszalinie w 1963 roku otrzymało dar w postaci trzynastu obrazów od Mariana Bogusza, pochodzących ze zbiorów Galerii Krzywego Koła w Warszawie, zaś w sąsiednich Osiekach z jego inicjatywy zaczęły się odbywać plenery gromadzące awangardowych artystów z całej Polski. Organizatorzy plenerów mieli nadzieję, że uda się na bazie lokalnego muzeum zbudować instytucję, która z czasem zamieni się w muzeum sztuki nowoczesnej. Taki plan się nie powiódł. Ostatecznie z marzeń o muzeum w Koszalinie pozostał jedynie zbiór dzieł, zwany dzisiaj „kolekcją osiecką”. W Galerii Studio zbiory sztuki także nie przerodziły się w muzeum, choć chciał tego założyciel galerii Józef Szajna. Autorka rozważa historyczne implikacje oraz możliwe scenariusze przyszłości dwóch zmarginalizowanych w polityce lokalnych władz i macierzystych instytucji, wybitnych zbiorów polskiej sztuki współczesnej.

4

Dialektyka Gestu. Dar Galerii Sztuki Nowoczesnej Krzywe Koło dla Muzeum w Koszalinie w Zbiorach Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku

70%

Kal E.

Sztuka i Dokumentacja

|

2018

|

issue 18

111-131

PL

Tekst jest prezentacją i próbą kontekstualnej analizy obrazów oraz prac na papierze, podarowanych przez Galerię Krzywe Koło w Warszawie dla przyszłej kolekcji sztuki nowoczesnej w Koszalinie. W marcu 1963 roku kierownik galerii Marian Bogusz przekazał do Muzeum w Koszalinie 12 abstrakcyjnych obrazów w geście rewanżu za nawiązaną współpracę i współorganizację plenerów w pobliskich nadmorskich Osiekach. Plenery – łącznie odbyło się ich 19 – stały się okazją do spotkań awangardowych artystów, naukowców i krytyków z całej Polski i zza granicy. Powstawały tu pierwsze happeningi (Panoramiczny happening morski Tadeusza Kantora), akcje artystyczne, dzieła sztuki konceptualnej, odbywały się wykłady, konfrontacje i dyskusje. W grudniu 1963 r., po I. Plenerze w Osiekach M. Bogusz przekazał Muzeum w Koszalinie kolejny dar, 29 prac na papierze, także twórców związanych z Krzywym Kołem. Na skutek różnych reorganizacji i zbiegów okoliczności oba zbiory znalazły się w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku i stały się częścią Działu Sztuki Współczesnej. Na początku autorka rozważa znaczenia gestu: pozaartystyczne (np. kurtuazji), a przede wszystkim w sztuce („gest Duchampa”, malarstwo gestu - action painting, do którego można zaliczyć część omawianych prac). Następnie analizuje obrazy m.in. Mariana Bogusza, Zbigniewa Dłubaka, Stefana Gierowskiego, Hilarego Krzysztofiaka, Henryka Stażewskiego, Kajetana Sosnowskiego ( i trzech znanych czeskich artystów) na tle polskiej sztuki powojennej, którą reprezentują także wspominane prace na papierze. Są wśród nich np. rysunki M. Bogusza, Alego Bunscha, Jerzego Kujawskiego czy Andrzeja Wróblewskiego. Dalej autorka omawia znaczenie obu darów w kontekście zbiorów sztuki współczesnej słupskiego muzeum, w tym największej kolekcji dzieł Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz wystaw, na których dary Krzywego Koła były prezentowane. W zakończeniu wyraża nadzieję, że po adaptacji przekazanych MPŚ zabytkowych spichlerzy najcenniejsze dzieła sztuki współczesnej znajdą godne miejsce na stałych ekspozycjach.

Refine search results

3 Sztuka i Dokumentacja

1 Pamiętnik Teatralny

1 2021

3 2018

1 Dąbek-Derda E.

1 Jarecka D.

1 Kal E.

1 Zagrodzki J.

Muzeum Sztuki Nowoczesnej Według Założeń Mariana Bogusza

Fenomen twórczości scenograficznej Mariana Bogusza

Mała Utopia Awangardy. „Kolekcja Studio” i „Kolekcja Osiecka” Jako Lokalne Zawiązki Muzeów Sztuki Współczesnej

Dialektyka Gestu. Dar Galerii Sztuki Nowoczesnej Krzywe Koło dla Muzeum w Koszalinie w Zbiorach Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku