Search results

1

Zabytek z punktu widzenia estetyki, czyli o węzłach, przejściach i przesunięciach znaczeń w dziedzinie zarządzania dziedzictwem kulturowym

100%

Gutowska K.

MAZOWSZE Studia Regionalne

|

2011

|

issue 7

49-58

PL

Zarządzanie dziedzictwem kulturowym ma charakter transdyscyplinarny, wymaga częstego przechodzenia pomiędzy różnymi dziedzinami, przyjmowania odmiennych punktów widzenia, nie zawsze dających się uzgodnić. Posługując się przykładami z obszaru Mazowsza, staram się pokazać punkty splatania się zagadnień z zakresu estetyki, filozofii kultury i ochrony oraz konserwacji zabytków – węzły i miejsca przejścia między dyscyplinami, w których następuje zmiana (najczęściej niezauważalnie, stopniowo) znaczenia różnych kategorii, pojęć i sensów. Należy do nich między innymi kwestia rozumienia pojęć wartości artystycznej i estetycznej, a także źródeł i znaczenia doświadczenia historycznego. Jako przykłady niektórych wspólnych kategorii rozważam „tajemniczość”, „obcość”, „oswojoną dziwność” fikcji historycznych, „swojskość”, „ładność” oraz „atrakcyjność wizualną” w ich relacji do „autentyczności” i „dawności”.

EN

Management of cultural heritage is a trans-disciplinary activity; it requires frequent transitions between different disciplines, taking different points of view, which are not always ascertainable upon. Using examples from the region of Mazovia, I try to show points of interplay of issues of aesthetics, philosophy of culture and the protection and conservation - the nodes and places of the transition between the disciplines in which there is a change (often imperceptibly, gradually) of the importance of different categories, concepts and meanings. These include, inter alia, the issue of understanding the concepts of artistic and aesthetic values, as well as the sources and significance of historical experience. As examples of some common categories I discuss the “mysteriousness”, the “strangeness”, and the “tamed oddity” of historical fiction, the “homeliness”, the “loveliness”, and the “visual appeal” in their relationship to the” authenticity” and to the “antiquity”.

2

Czym jest, komu jest potrzebne i do kogo należy dziedzictwo kulturowe?

100%

Kobyliński Z.

MAZOWSZE Studia Regionalne

|

2011

|

issue 7

21-47

PL

Artykuł dotyczy definicji dziedzictwa kulturowego, jego wartości dla społeczeństwa oraz problemu jego własności i konfliktów, które wokół własności dziedzictwa kulturowego powstają. Wytwory człowieka, a także wytwory natury, które posiadają wartości duchowe, możemy nazwać dobrami kultury. Dziedzictwem kulturowym jest natomiast ta część dawnych dóbr kultury, która uznana została za wartościową przez kolejne następne pokolenia i dzięki temu dotrwała do chwili obecnej. Pojęcie zabytku najsłuszniej jest zarezerwować dla dawnych materialnych dzieł człowieka. W ostatniej ćwierci XX wieku zauważono, że zjawiska kulturowe mają charakter zasobów, analogicznie do zasobów naturalnych. Dziedzictwo kulturowe jest zasobem ograniczonym, nieodnawialnym i narażonym na zniszczenie zarówno w wyniku działania czynników zewnętrznych, np. rozkładu wynikającego z upływu czasu, jak też w wyniku nadmiernej i niekontrolowanej konsumpcji. Co więcej, zasoby kulturowe są przedmiotem własności wspólnej i trzeba nimi mądrze zarządzać w interesie publicznym. Większość teoretyków za najważniejsze kryteria uznania danego obiektu za należący do kategorii dziedzictwa kulturowego uważa wartość poznawczą i wartość emocjonalną, łącznie określając je często mianem „wartości historycznych” czy „wartości zabytkowych”. Wartość dziedzictwa kulturowego jest wielowymiarowa i może być mierzona na wielu skalach. Niektóre z wartości dziedzictwa są wartościami uniwersalnymi, transcendentnymi, obiektywnymi i bezwarunkowymi. Inne wartości będą miały charakter zrelatywizowany do konkretnego kontekstu społecznego czy kulturowego ich odbiorcy. W odniesieniu do własności dziedzictwa kulturowego, autor – po rozważeniu różnych teorii dotyczących tego zagadnienia – proponuje przyjąć teorię wspólnej własności, której konsekwencją jest zasada wolnego dostępu do wartości dziedzictwa kulturowego. Dziedzictwo kulturowe musi być własnością publiczną w takim sensie, że każdy winien mieć równy dostęp do duchowych wartości, jakie to dziedzictwo w sobie zawiera. Nie oznacza to jednak wcale koniecznie wywłaszczenia prywatnych właścicieli poszczególnych obiektów tworzących dziedzictwo kulturowe. Z punktu widzenia idei wolnego dostępu nie jest bowiem ważne, kto jest właścicielem substancji danego obiektu w sensie prawnym, jeśli tylko korzystanie z tego prawa własności nie narusza interesu publicznego.

EN

This article applies to the definition of cultural heritage, its value to society and to the problem of its ownership, as well as to conflicts that arise around ownership of the cultural heritage. Human creations, as well as creations of nature that have spiritual values, may be called “cultural goods”. “Cultural heritage” is, however, this part of the past cultural goods, which had been considered valuable for the next generations and thus survived to the present. The notion of a “monument” should be reserved for the material remains of the past human activities. In the last quarter of the twentieth century, it was noted that cultural phenomena are the resources, analogous to natural resources. Cultural heritage is a limited resource, non-renewable and vulnerable to damage as a result of both external factors, such as the decay resulting from the passage of time, as well as a result of excessive and uncontrolled consumption. Moreover, the cultural resources are the subject of common ownership and there is a need to manage them wisely in the public interest. Most theorists as the most important criteria for the recognition of an object as belonging to the category of cultural heritage considers its cognitive and emotional values, which jointly are frequently described as "historical value". The value of cultural heritage is multidimensional and can be measured on many scales. Some of the heritage values are the values of universal, transcendent, objective and unconditional character. Other values are related to the particular social or cultural context of the recipient. With regard to the ownership of cultural heritage, the author - after considering various theories on this issue - proposes to adopt the theory of common property, which as a consequence leads to the principle of free access to the cultural heritage. Cultural heritage needs to be public domain in the sense that everyone should have equal access to the spiritual values that the heritage contains. This does not mean necessarily expropriation of private owners of individual objects making up the cultural heritage. From the standpoint of the idea of free access it does not matter who owns the substance of an object in a legal sense, if only the ownership right does not affect the public interest.

3

Dziedzictwo kulturowe Mazowsza: potencjał i problemy zarządzania

100%

Gutowska K., Kobyliński K.

MAZOWSZE Studia Regionalne

|

2011

|

issue 7

11-16

PL

Zarządzanie dziedzictwem kulturowym regionu to działanie na rzecz ochrony tego dziedzictwa, ale także decyzje dotyczące współczesnego korzystania z tego zasobu. Konferencja Dziedzictwo kulturowe Mazowsza: potencjał i problemy zarządzania zorganizowana została przez Wydział Nauk Historycznych i Społecznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie oraz Wydział Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej 20 maja 2011 roku. Uczestnicy konferencji zastanawiali się nad tym, w jaki sposób godzić te 2 cele, często trudne do pogodzenia. Niniejszy tom periodyku „Mazowsze. Studia Regionalne” zawiera wypowiedzi przedstawicieli środowisk akademickich, służb ochrony zabytków i animatorów turystyki na temat pożądanych i niepożądanych zjawisk w naszym sposobie odnoszenia się do materialnych i niematerialnych pozostałości dawnej historii i kultury.

EN

Management of cultural heritage of a region is an action to protect this heritage, but also decisions on the contemporary use of this resource. Conference "Cultural Heritage of Mazowsze (Mazovia): potential and problems of management” was organized by the Faculty of Historical and Social Sciences, Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw and the Department of Administration and Social Sciences of Warsaw University of Technology on 20 May 2011. The conference participants debated over how to conciliate these two objectives, which are often difficult to reconcile. This volume of the periodical "Mazowsze. Regional Studies"contains statements by representatives of academia, protection services and organisers of tourism on desirable and undesirable effects of our attitudes towards tangible and intangible remains of history and culture.

Refine search results

3 MAZOWSZE Studia Regionalne

3 2011

2 Gutowska K.

1 Kobyliński K.

1 Kobyliński Z.

Zabytek z punktu widzenia estetyki, czyli o węzłach, przejściach i przesunięciach znaczeń w dziedzinie zarządzania dziedzictwem kulturowym

Czym jest, komu jest potrzebne i do kogo należy dziedzictwo kulturowe?

Dziedzictwo kulturowe Mazowsza: potencjał i problemy zarządzania