Search results

1

Skrytość Boga i pobożna dekonstrukcja - czyli jak (nie) czytać Mikołaja z Kuzy

100%

Sikora P.

Diametros

|

2019

|

vol. 16

|

issue 59

61-72

EN

In my paper I present a critique of Dorota Brylla’s interpretation of the dialogue by Nicholas of Cusa - De Deo abscondito, and a critique of her stance on apophatic theology. I consider Brylla’s position an exemplification of a more widespread philosophical point of view in terms of both the interpretation of Nicholas thought and the apophatic tradition as such. I also present an alternative reading of both his dialogue and apophatic theology. Finally, I point out some implications of adopting my position for philosophical theology and the philosophy of religion.

PL

W artykule podejmuję polemikę z zaproponowaną przez Dorotę Bryllę fi lozofi czną interpretacją dialogu Mikołaja z Kuzy De Deo abscondito i z jej koncepcją teologii apofatycznej – jako egzemplifi kacją podejścia szerzej rozpowszechnionego wśród fi lozofów religii i historyków idei. Prezentuję także własną, alternatywną interpretację tekstu Kuzańczyka – i szerzej – postawy apofatycznej. Wskazuję też na konsekwencje mojej interpretacji w kontekście fi lozofi i Boga i religii.

2

Linie rozwoju apofatyzmu w filozofi i rosyjskiej XX wieku (Georgij Fłorowski, Siemion Frank i Lew Karsawin)

100%

Obolevitch T.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2011

|

issue 1

3

The Stages of Love in Cusanus’ Sermon VII Remittuntur ei peccata multa

84%

Grondkowska B.

Roczniki Filozoficzne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 2

145-156

EN

The article discusses one of the early sermons by Nicholas of Cusa – Sermo VII Remittuntur ei peccata multa, written in a dialogue form, uncharacteristic of the sermon genre. The main protagonist is Mary Magdalene, who was described on the basis of biblical and apocryphal stories. According to Sermo VII she is an allegory of the soul’s love for God. The article contains the analysis of Cusanus’ concept and terminology of love (amor, caritas, dilectio) as well as the description of the image of three and seven stages of love. Moreover, there have been identified intertextual relations between the semen and sources attributed to Bonaventura such as De diaeta salutis by Guillaume de Lanicia and De septem itineribus aeternitatis by Rudolf von Biberach. Finally, there are also deeper semantic analyses of more difficult fragments.

PL

Artykuł omawia fragment jednego z wczesnych kazań Mikołaja z Kuzy - Sermo VII Remittuntur ei peccata multa, które wyróżnia się nietypową w praktyce predykanckiej formą dialogu. Jego główną bohaterką jest Maria Magdalena, której postać została skonstruowana w oparciu o wątki zarówno biblijne, jak i apokryficzne i stanowi alegorię miłości duszy do Boga. W artykule zawarto analizę Kuzańczykowego pojęcia miłości poprzez omówienie obecnych w tekście terminów (amor, caritas, dilectio) oraz wyodrębnienie dwóch wykorzystanych przez autora schematów drogi miłości (trój- i siedmiostopniowego). Zostały również wskazane zależności intertekstualne między kazaniem Kuzańczyka a pismami pseudo-bonawenturiańskimi, zwłaszcza De diaeta salutis Wilhelma de Lanicia i De septem itineribus aeternitatis Rudolfa von Biberach. Charakter wpływu obu autorów przybliżają analizy fragmentów szczególnie gęstych semantycznie, o wyrazistym charakterze alegorycznym i licznych metaforach.

4

Koncepcja Boga jako miejsca w Kazaniu CCXVI „Ubi est, qui natus est, rex Iudaeorum?” Mikołaja z Kuzy

84%

Grondkowska B.

|

2016

|

vol. 64

|

issue 3

59-78

PL

Artykuł opiera się na analizie kazania CCXVI Ubi est, qui natus est, rex Iudaeorum? Mikołaja z Kuzy. Wskazuje na jego dużą zależność od Expositio sancti Evangelii secundum Iohannem Mistrza Eckharta i omawia obecną u obu autorów koncepcję Boga jako locus omnium, która nawiązuje z kolei do myśli Jana Szkota Eriugeny. Kazanie CCXVI dowodzi znaczenia problematyki chrystologicznej dla myśli Kuzańczyka oraz jest przykładem, jak gatunek kazania wpływa na organizację i eksplikację treści filozoficznych. Wśród nich Mikołaj z Kuzy umieścił problem relacji między Bogiem a stworzeniem, a także koncepcję czasu i miejsca. Podejmując analizę pytań o wieczność świata i o Boga przed stworzeniem, Kuzańczyk zawarł również w kazaniu ukrytą obronę tez Eckharta potępionych w papieskiej bulli In agro dominico.

EN

The article contains the analysis of Cusanus’ Sermon CCXVI Ubi est qui natus est rex Iudaeorum?, describes its dependence on Expositio sancti Evangelii secundum Iohannem by Meister Eckhart and discusses the idea of God as locus omnium, present in both authors, as well as in the thought of John Scotus Eriugena. Sermon CCXVI demonstrates the importance of christology in Cusanus’ work and is an example of how the sermon genre affects the organization and explication of philosophical issues, such as the problem of the relationship between God and creation and the concept of time and space. Moreover, Nicholas of Cusa analyses the questions of the eternity of the world and of God’s place before creation. In this way, he defends some of Eckhart’s teaching, condemned in the papal Bull In agro dominico.

5

Wykładnia kategorii Boga ukrytego na podstawie dialogu Mikołaja z Kuzy De deo abscondito

67%

Brylla D.

Diametros

|

2018

|

issue 55

91-111

PL

Artykuł podejmuje teologiczną i filozoficzną (z obszaru filozofii religii i filozofii Boga) kategorię Deus Absconditus (‘Boga ukrytego’) i ukazuje ją w kontekście myśli mistycznej Mikołaja z Kuzy przedstawionej na kartach dialogu De Deo Abscondito. Bóg ukryty jest Bogiem całkowicie transcendentnym, Bogiem ponad stworzeniem: zarówno w ujęciu ontologicznym, jak i logicznym. Deus Absconditus jest Bogiem niezdolnym do poznania racjonalnego, pozytywnego, stąd jedyną drogą poznania go jakkolwiek jest metoda teologii negatywnej (apofatycznej). Bóg ukryty staje się przeto przedmiotem mistycznej epistemologii. Kuzańczyka Deus Absconditus jest ponadto określany jako Prawda (Veritas) – również jako taka jest on nie tylko niepoznawalny (niedosięgły ludzkiemu rozumowi), ale i niemożliwy do pojęciowego ujęcia. Boska transcendencja (I), racjonalna nieprzystępność (II) oraz niewyrażalność (apofaza) (III) stanowią aspekty, wokół których poniższe rozważania zostały zbudowane.

EN

The paper presents the theological and philosophical category of Deus absconditus (‘hidden God’) and shows it in the perspective of Nicholas of Cusa’s ideas contained in his dialogue De Deo Abscondito. The hidden God is the totally transcendent God that is beyond creation both ontologically and logically. Deus absconditus is God that cannot be the object of rational cognition and positive knowledge, hence the only way to acquire any knowledge of him is the method of negative (apophatic) theology. Therefore, the hidden God is the subject of mystical epistemology. Cusanus’s Deus absconditus is also called Truth (Veritas) and as such he is not only incomprehensible, but also incommunicable. God’s transcendence (I), rational unintelligibility (II) and inexpressibility (apophasis) (III) are the aspects which the considerations presented in this paper build on.

6

Unitrinité et triunité selon l’hénologie cusaine

67%

Pasqua H.

Roczniki Filozoficzne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 2

105-123

EN

Article takes up the question of Nicholas of Cusa's concept of Trinitarian relationships expressed by Unitrinity and Triunity categories. The background of the analyzes is the Pythagorean and Neo-Platonic tradition, in which Nicholas of Cusa is entered by the Author as one of the representatives of henological vision of reality. The specificity of the presented approach to the philosophy of Nicholas of Cusa determines the recognition it in the perspective of Being strongly marked by numerous references to the philosophy of Martin Heidegger.

FR

L'article examine la question de concept cousain de relations trinitaires exprimées par categories d'unitrinité et triunité. Le fond des analyses est la tradition pythagoricienne et neo-platonicienne à laquelle Nicolas de Cues se reattache, selon l'Auteur, comme l’un des représentants de la vision hénologique de la réalité. La spécificité de l’approche présente de la philosophie de Nicolas de Cues est de l'envisager à la lumiêre du rapport entre l’Un et l’Etre, fortement marque par de nombreuses references à la philosophie de Martin Heidegger.

PL

Artykuł podejmuje kwestię Kuzańczykowej koncepcji relacji trynitarnych wyrażonych kategoriami Jednotroistości i Trójjedności. Tłem przeprowadzonych analiz jest tradycja pitagorejsko-neoplatońska, w którą autor wpisuje Mikołaja z Kuzy jako jednego z reprezentantów henologicznej wizji rzeczywistości. Specyfikę prezentowanego podejścia w odniesieniu do filozofii Mikołaja z Kuzy determinuje ujmowanie jej w perspektywie Bytu, a w zasadzie Bycia, perspektywie mocno naznaczonej licznymi nawiązaniami do filozofii Martina Heideggera.

7

The Understanding of Symbols and Their Role in the Ascent of the Soul to God in Pseudo-Dionysius the Areopagite and Nicholas of Cusa

67%

Stępień T.

Roczniki Filozoficzne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 2

85-103

PL

Niniejszy artykuł podejmuje problem zmian w postrzeganiu symbolu jako istotnego czynnika życia duchowego w łonie filozofii neoplatońskiej. Wydaje się, że to starożytni neoplatonicy pogańscy pierwsi zdali sobie sprawę z tego, jak wielką rolę posiada symbol we wznoszeniu się duszy ku Bogu. Włączyli oni do rozumienia filozofii jako drogi do zjednoczenia z Jednym zaczerpniętą z Wyroczni Chaldejskich i Pism hermetycznych naukę o obrzędach teurgicznych, podczas których używano świętych symboli. Pierwsza część tego artykułu podejmuje próbę ukazania spotkania filozofii z tak pojętym rozumieniem symbolu. Szczególnie ważne dla rozumienia późniejszego pojmowania symboli przez Mikołaja z Kuzy miały używane w najwyższej części rytów teurgicznych symbole matematyczne. Druga część artykułu ukazuje w jaki sposób Pseudo-Dionizy Areopagita przekształca naukę swoich pogańskich poprzedników. Najbardziej istotnym elementem nauki Dionizego jest swego rodzaju wyłączenie symboli z porządku kosmicznego i umieszczenie ich w porządku zbawczym, który gruntuje się na Objawieniu. Prawdziwe symbole dla Pseudo-Dionizego to znaki sakramentalne obecne w liturgii Kościoła. Taka transformacja rozumienia symbolu sprawiła, że symbole matematyczne utraciły swoje wcześniejsze znaczenie. Powyższe analizy umożliwiły ukazanie w ostatniej części niniejszego artykułu kolejnej transformacji rozumienia symbolu, która miała miejsce w filozofii Mikołaja z Kuzy. Piętnastowieczne odrodzenie neoplatonizmu i pitagoreizmu spowodowało powrót do mistycznego traktowania symboli matematycznych, ale jednocześnie zostały one odarte ze rytualnego kontekstu obecnego w starożytnych tekstach.

EN

This article considers the issue of changes in the understanding of symbols as an integral part of spiritual life in Neoplatonic philosophy. It seems that ancient Neoplatonic philosophers were the first who clearly realized the importance of symbols to spiritual life. However, it happened due to the influence of the mystical Chaldean and Egyptian thought transferred to philosophical investigation by the Chaldean oracles and Corpus hermeticum. The late Neoplatonic thought of Iamblichus and Eastern Neoplatonic schools used symbols and rituals as integral parts of philosophical investigation, understood as having a mystical goal. Especially mathematical symbols played a significant role, because they were used in the most advanced theurgical rituals. This analysis of the pagan Neoplatonic philosophy permits us to show properly the thought of Pseudo-Dionysius the Areopagite, who creatively transformed the teaching of his pagan predecessors, by incorporating ancient Neoplatonic tradition into Christian theology. Pseudo-Dionysius excludes liturgical symbols from the order of the cosmos and transfers them to the plane of Salvation grounded in Biblical Revelation. Only true symbols are used in the liturgy of the Church, and thus mathematical symbols are no longer needed in the ascent of the soul to unity with God. The third part analyzes the meaning of symbolism in the thought of Nicolas of Cusa. Thanks to the rediscovery of ancient pagan Neoplatonism and Pythagorean thought, Cusanus also brings new life to the mystical meaning of mathematics. Mathematical symbols once again become an important part of the mystical ascent of the soul, but this time without their ritual context.

8

Nicholas of Cusa’s Cribratio Alkorani (1461): Sources, Scholars, and Narrative Maintenance

59%

Ron N.

Wrocławski Przegląd Teologiczny

|

2023

|

vol. 31

|

issue 1

139-164

PL

W artykule zwrócono uwagę, że badacze Mikołaja z Kuzy mają tendencję do uznawania go za zwolennika „dialogu międzyreligijnego”. Zajmując się analizą irenicznego wysoce poważanego dialogu Kuzańczyka O pokoju wiary (De Pace Fidei, 1453), ignorują albo bagatelizują istotne kwestie, takie jak aktywne zaangażowanie myśliciela w przygotowania do krucjaty czy ostra polemika w dziele Przesiewanie Koranu (Cribratio Alkorani, 1461), w którym Mikołaj z Kuzy odrzuca proroctwa Mahometa i wypowiada się o nim w ostrym tonie. Autor artykułu postawił tezę, że uczeni ustawiają filtry, za pomocą których dewaluują lub całkowite wymazują wszystko, co nie jest zgodne z O pokoju wiary; w ten sposób bronią i podtrzymują dominującą narrację i otrzymany wizerunek swojego bohatera. W niniejszym artykule Nathan Ron ujawnia i potępia to niedopuszczalne zjawisko.

EN

The article points out that Cusanus scholars tend to celebrate their subject as a proponent of ‘interreligious dialogue.’ Preoccupied with Cusanus’ irenic and much-praised dialogue On the Peace of the Faith (De Pace Fidei, 1453), they either ignore or belittle significant issues, such as Cusanus’ active engagement in preparations for a crusade, the harsh polemical Scrutiny of the Qur’an (Cribratio Alkorani, 1461), which rejects the prophethood of Mohammad, and the harsh expressions against Mohammad in Cusanus’ sermons. The author’s thesis is that scholars employ filters that establish their agenda by devaluing or wiping away entirely anything not in line with On the Peace of the Faith; they defend and cultivate the prevalent narrative and their hero’s received image. In this paper, Nathan Ron exposes this unacceptable phenomenon and condemns it.

Refine search results

4 Roczniki Filozoficzne

2 Diametros

1 Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

1 Wrocławski Przegląd Teologiczny

1 2023

1 2019

1 2018

1 2016

3 2015

1 2011

2 Grondkowska B.

1 Brylla D.

1 Obolevitch T.

1 Pasqua H.

1 Ron N.

1 Sikora P.

1 Stępień T.

Skrytość Boga i pobożna dekonstrukcja - czyli jak (nie) czytać Mikołaja z Kuzy

Linie rozwoju apofatyzmu w filozofi i rosyjskiej XX wieku (Georgij Fłorowski, Siemion Frank i Lew Karsawin)

The Stages of Love in Cusanus’ Sermon VII Remittuntur ei peccata multa

Koncepcja Boga jako miejsca w Kazaniu CCXVI „Ubi est, qui natus est, rex Iudaeorum?” Mikołaja z Kuzy

Wykładnia kategorii Boga ukrytego na podstawie dialogu Mikołaja z Kuzy De deo abscondito

Unitrinité et triunité selon l’hénologie cusaine

The Understanding of Symbols and Their Role in the Ascent of the Soul to God in Pseudo-Dionysius the Areopagite and Nicholas of Cusa

Nicholas of Cusa’s Cribratio Alkorani (1461): Sources, Scholars, and Narrative Maintenance