Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Moderne
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Königsberger Zuversicht: Über die jüdische Lyrikerin Gertrud Marx (1851–1916)

100%
Völker M. A.
Colloquia Germanica Stetinensia
|
2017
|
issue 26
63-73
PL
Esej poświęcony jest zapomnianej już niemieckiej pisarce Gertrud Marx (1851–1916) z Königsbergu (Prusy Wschodnie), dzisiaj: Kaliningrad (Rosja). Ukazuje jej optymistyczną estetykę, którą autor przeciwstawia niemieckiej filozofii i literaturze na przełomie XIX i XX wieku. Ufność i optymizm wypływają tu z religii, z nieugiętej życiowej postawy Gertrud Marx, podczas gdy modernizm naznaczony był sekularyzacją, dominacją i niebezpieczną wszechwładzą oświeceniowego sceptycyzmu. Tezą i puentą artykułu jest ujęcie wątpliwości i ufności jako jednej z tendencji modernizmu, jako współdziałania i wzajemnego oddziaływania realizmu i idealizmu, rzeczywistości i możliwości, diagnozy i terapii.
DE
Der Essay macht mit der heute längst vergessenen deutschen Schriftstellerin Gertrud Marx (1851–1916) aus Königsberg (Ostpreußen), heute: Kaliningrad (Russland), bekannt. Herausgestellt wird ihre optimistische Ästhetik, die der Autor der Grundtendenz der deutschen Philosophie und Literatur um 1900 gegenüberstellt. Die Zuversicht und der Optimismus gehen hier aus der Religion, aus der unverbrüchlichen jüdischen Lebensweise der Gertrud Marx hervor, während die Moderne geprägt ist von der Säkularisierung, von der Dominanz und der Übermacht der aufklärerischen Skepsis. Die These und Pointe des Beitrags besteht darin, Zweifel und Zuversicht als eine Denkbewegung innerhalb der Moderne zu begreifen, als Zusammenspiel und Ineinanderwirken von Realismus und Idealismus, Wirklichkeit und Möglichkeit, Diagnose und Therapie.
EN
The essay acquaints us with the long-forgotten German poetess Gertrud Marx (1851–1916) from Königsberg (East Prussia), today: Kaliningrad (Russia). The author highlights her optimistic aesthetics, and he contrasts it with the quintessential tendency of German philosophy and literature around 1900. The optimism and the confidence in her poems arise from religion, from her steadfastly Jewish way of living, while modernity and the modern spirit are affected by secularization, by the dominance and hazardous superiority of rationalistic disbelief, as a result of the Enlightenment. The thesis and punch line of the essay is, that disbelief and confidence form or rather represent conjointly one figure of thought, which is the interaction and interlock of realism and idealism, actuality and possibility, diagnosis and therapy.
2
Content available remote

Inkulturation und Charisma. Überlegungen zur Einheit in der Verschiedenheit

80%
Kaplánek M.
Roczniki Teologiczne
|
2019
|
vol. 66
|
issue 6: Teologia pastoralna
5-18
EN
The author’s, a Czech Salesian opening concept is the original effect of the God’s incarnation which had an impact on the history of Jewish nation. Christianity was injected into the specific socio-cultural stream of Hellenistic (Greek), Jewish thought. All three missionary actions were marked by being imbued with the current forms of thought and custom. In the 20th century this form of adaptation is called inculturation. This is to say that the Son of God was born into a specific socio-economic environment and not some abstract reality. This is the foundation of Christian faith in all cultures and movements known as “Young Churches.” The author, however expands this view of missionary concepts wider than that in Ad Gentes. In his article he explains the meaning of inculturation for the current and post-modern scenes. He also supports the concept for the sake of finding new “ways of life” deriving from the original idea to be applicable in other countries and continents.
PL
Punktem wyjścia rozważań autora, czeskiego salezjanina, jest wcielone działanie Boga, które wywarło wpływ na historię narodu żydowskiego. Chrześcijaństwo zostało „wszczepione” społeczno-kulturowo w hellenizowany judaizm. Wszystkie trzy fale misji w historii chrześcijaństwa naznaczone były także różnorodnym dostosowaniem doktryny i praktyki wiary do obecnych form myślenia. W teologii XX wieku do tej adaptacji użyto terminu „inkulturacja”. Inkulturacja jest rozumiana jako wyraz zasady wcielenia w działaniu Boga. Ten sam Syn Boży, urodzony w konkretnych okolicznościach społeczno-kulturowych, stanowi też fundament wiary chrześcijan wszystkich ludów i narodów, w tym także tak zwanych młodych Kościołów. Autor rozszerza jednak ważność wcielenia daleko poza granice misji ad gentes. W tym artykule wyjaśnia znaczenie inkulturacji dla nowoczesności i postmodernizmu, a także opowiada się za uwzględnianiem zasady inkulturacji w rozpowszechnianiu już sprawdzonych i poszukiwaniu nowych duchowych dróg (sposobów życia) ze społeczno-kulturowego środowiska założyciela (zakonu lub wspólnoty życia) do innych krajów i na inne kontynenty.
DE
Der Ausgangspunkt der Überlegungen des Verfassers, eines tschechischen Salesianers, ist die inkarnatorische Handlungsweise Gottes, die sich in der Geschichte des jüdischen Volks auswirkte. Das Christentum wurde soziokulturell auf das hellenisierte Judentum „eingepflanzt“. Auch alle drei Missionswellen in der Geschichte des Christentums wurde durch die mannigfaltige Anpassung der Glaubenslehre und -praxis auf die aktuellen Denkformen gekennzeichnet. In der Theologie des 20. Jahrhunderts wurde dann für diese Anpassung der Begriff „Inkulturation“ gewendet. Die Inkulturation wird als ein Ausdruck des Inkarnationsprinzips der Handlung Gottes verstanden. Derselbe Gottessohn, der in die konkreten soziokulturellen Umstände hineingeboren ist, der stellt auch den Fundament Glaubens der Christen aller Völker und Nationen dar, einschließlich der sog. „jungen Kirchen“. Der Verfasser erweitert aber die Geltung der Inkarnation über die Grenze der Missionen ad gentes weit hinaus. Er erklärt in diesem Artikel die Bedeutung der Inkulturation an die Moderne und Postmoderne und plädiert auch für die Wahrnehmung des Inkulturationsprinzips auch bei der Verbreitung der schon bewährten sowie der neuen spirituellen Wege (der Lebensweisen) aus dem soziokulturellen Milieu des Gründers/der Gründerin in andere Länder und Kontinente.
3
Content available remote

Die Beziehungen zwischen Frau und Mann in der Dramatik und Prosa von Dagny Juel-Przybyszewska

80%
Kłańska M.
Folia Scandinavica Posnaniensia
|
2016
|
vol. 19
75-90
EN
In Poland, the name Dagny is well-known because of the sad life and tragic death of the Norwegian wife of the famous and scandalising Polish-German fin de siécle writer Przybyszewski. But not many people know that she was a writer and poet herself, even if not a very prolific one. Her ouevre consists of four short plays, five poems in prose and a handful of poetry. The aim of this article is to analyse her plays and prose in respect of the relations between a man and a woman. Especially, I enquire if Juels work is only an expression of the literary conventions of her epoch, or if she gives her texts an unique (feminine) touch. I attempt to demonstrate that the latter is the case in her dramatic work and especially in her prose poetry.
4
Publication available in full text mode
Content available

Stimmen von einst. Jiddisch in der Literatur Polens

61%
Grözinger E.
Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen
|
2011
57-78
PL
Wychodząc z założenia, że nowoczesna literatura w jidysz, której kolebką jest polska ziemia, jest częścią literatury polskiej (Marian Fuks), rozważa siȩ stosunek czworga poetów piszących po polsku lub w jidysz –Juliana Tuwima, Rajzli Żychlińskiej, Abrahama Sutzkevera i Arnolda Słuckiego – do literatury i kultury w obydwóch językach. Ich znaczenie jako pośredników między tymi dwoma biegunami polskiej kultury było tylko tymczasowe. W dzisiejszej Polsce jedynie Tuwim i Słucki są uważani za polskich poetów, natomiast poeci piszący w jidysz są nieznani lub zapomniani.
EN
Regarding the thesis that modern Yiddish literature which came into being on Polish soil is a part of Polish literature (Marian Fuks), the attitude of the four poets who wrote in Polish or in Yiddish – Julian Tuwim, Rajzel Żychlińska, Abraham Sutzkever and Arnold Słucki – towards literature and culture in Polish and Yiddish are scrutinized. Their function as bridges between the two poles of Polish culture was only temporary. While only Tuwim and Słucki are regarded as Polish writers in Poland today, the other two poets, who wrote in Yiddish, are unknown or forgotten.
DE
Ausgehend von dem Postulat, dass die moderne jiddische Literatur, die auf polnischem Boden entstand, Teil der polnischen Literatur ist (Marian Fuks), wird das Verhältnis von vier Dichtern polnischer und jiddischer Sprache – Julian Tuwim, Rajzel Żychlińska, Abraham Sutzkever und Arnold Słucki – zur polnisch- und jiddischsprachigen Literatur und Kultur beleuchtet. Ihre Funktion als Bindeglied und Mittler zwischen den beiden Polen der Literatur Polens war jedoch nicht von Dauer. Während heute in Polen nur noch Tuwim und Słucki als polnische Dichter wahrgenommen werden, sind die jiddisch schreibenden Dichter unbekannt oder vergessen.
5
Publication available in full text mode
Content available

Antydekalog Markiza de Sade’a albo związek między postmodernizacją i dechrystianizacją kultury Zachodu

51%
Lipowicz M.
Kultura i Wartości
|
2014
|
issue 11
DE
Im Aufsatz verfolge ich das Ziel, das Schaffen von Marquise de Sade aus dem Gesichtspunkt der Philosophie und Soziologie zu interpretieren. Der Text ist auch eine Polemik gegen die in Polen allgemein anerkannten Interpretationen des Schaffens von de Sade. Indem ich den Marquise als proto-postmodernen Autor darstelle, beabsichtige ich aufzuzeigen, dass es ihm gelungen ist, authentische Tendenzen der modernen westlichen Kultur zum Ausdruck zu bringen. Indem Sade versuchte, endgültige Konsequenzen aus der Abkehr der westlichen Kultur von der christlichen Moraltradition zu ziehen, hegte er die Überzeugung, dass die Abwendung von metaphysischen Ideen die ganze menschliche Existenz auf die sinnliche Dimension des Lebens reduzieren sollte. Analog dazu bildet gegenwärtig die Entwicklung der Pornographie und der auf erotischen Inhalten basierenden Massenkultur eine virtuelle Welt der Begierde und des ununterbrochenen Spiels mit menschlicher Sinnlichkeit. Die philosophische Grundlage dieser Entwicklung bildet ausgerechnet das Schaffen von Marquise. Letztendlich schafft die gegenwärtige postmoderne Kultur eine soziale Wirklichkeit, in der der Mensch auf bewusste Weise die Sinne über die Ideen herrschen lässt – und nicht umgekehrt.
EN
The aim of the present article is an interpretation of the works of Marquise de Sade from a philosophical and sociological point of view. The text also poses a polemic with the interpretations of Sade’s work, which are generally acclaimed in Poland. Introducing the Marquis as a proto-postmodernist, I will try to indicate that the he effectively managed to express the authentic tendencies of the contemporary Western culture. Trying to face the final consequences of the departure from the Christian traditions and principles of social integration, Sade believed that the departure from metaphysical ideas should limit the human life to its sensual dimension. Likewise, the contemporary expansion of pornography and the mass culture based on erotic content builds a virtual world of lust and a persisting game of human sensuality. The philosophical foundation of this development constitutes the work of de Sade. In conclusion, the contemporary postmodern Western culture creates a social reality in which human intentionally allows her/his senses to dominate ideas – and not vice versa.
PL
Celem artykułu jest interpretacja twórczości Markiza de Sade’a z punktu widzenia filozofii i socjologii. Tekst stanowi też polemikę z powszechnie uznanymi w Polsce interpretacjami twórczości Sade’a. Przedstawiając Markiza jako proto-postmodernistę wskazuję, że udało mu się wyrazić autentyczne tendencje współczesnej kultury zachodniej. Usiłując wyciągnąć ostateczne konsekwencje odejścia zachodniej kultury od chrześcijański tradycji moralnej oraz zasad integracji społecznej, Sade żywił przekonanie, że porzucenie metafizycznych idei powinno sprowadzić całą ludzką egzystencję do zmysłowego wymiaru życia. Współczesny rozwój pornografii oraz kultury masowej opartej na treściach erotycznych tworzy – analogicznie – wirtualny świat pożądania oraz nieustającej gry ze zmysłowością ludzką. Filozoficznym fundamentem tego rozwoju jest właśnie twórczość Markiza. Ostatecznie współczesna kultura ponowoczesna tworzy rzeczywistość społeczną, w której człowiek w sposób świadomy pozwala zmysłowości panować nad ideami – a nie odwrotnie.
6
Publication available in full text mode
Content available

„Tłomacke 13“ in Erinnerungen von Schriftstellern und Journalisten jiddischer Sprache

51%
Ruta M.
Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen
|
2011
11-32
PL
Nowoczesna literatura jidysz jest zjawiskiem młodym – istnieje od drugiej połowy dziewiętnastego wieku, a pierwsze profesjonalne instytucje, które miały stymulować jej rozwój, zostały założone dopiero na początku dwudziestego wieku. Związek Pisarzy i Dziennikarzy Jidysz powstał w roku 1915 i do wybuchu II wojny światowej prowadził niezwykle ożywioną działalność. Jego siedziba przy ul. Tłomackie 13 w Warszawie szybko stała się legendarnym miejscem. A zatem „Tłomackie 13“ to nie tylko adres, ale także synonim popularnej instytucji kulturalno-społecznej. Artykuł jest próbą odtworzenia jego roli w życiu ówczesnej kultury żydowskiej, jak postrzegali ją pisarze – stali bywalcy lokalu, wśród których byli Zusman Segałowicz, Ber Rozen, Nachmen Majzil, Michał Weichert, czy też Melech Rawicz.  
EN
Modern Yiddish literature is a relatively new phenomenon – it has existed since the second half of the 19th century. The first professional institutions, which aimed to stimulate its developing, came into being only at the beginning of the 20th century. The Union of Jewish Writers and Journalists was established in 1915 and it developed vivid activity until the outbreak of the Second World War. The Union’s headquarters in Warsaw in 13 Tlomatske Street became very quickly an extremely popular place. Thus, „Tłomatske 13“ meant both the address of the Union as well as the legendary socio-cultural institution. The paper tries to reconstruct the role, which the Tlomatske 13 played in the Jewish cultural life at that time, as it was remembered by the Yiddish writers – guests of the Union’s place such as Zusman Segalovitsh, Ber Rozen, Nakhmen Mayzil, Michał Weichert or Melekh Ravitsh.
DE
Die moderne jiddische Literatur ist eine relativ junge Erscheinung – sie besteht erst seit der zweiten Hälfte des 19. Jhd.s, und die ersten professionell geführten kulturellen Einrichtungen, die ihre Entwicklung fördern sollten, entstanden erst zu Anfang des 20. Jhd.s. Der Jüdische Schriftsteller- und Journalistenverband wurde im Jahre 1915 gegründet und entwickelte bis zum Ausbruch des Zweiten Weltkrieges eine rege Tätigkeit. Der Verbandssitz in der Warschauer Straße Tłomackie 13 wurde schnell zu einem legendären Ort. „Tłomacke 13“ war somit nicht nur eine Adresse, sondern wurde auch als Synonym für eine populäre soziokulturelle Einrichtung gebraucht. Der Ort und die Einrichtung, die er verkörperte, wurden auch ‚die Bude‘ („di Bude“) genannt. Der Beitrag versteht sich als Versuch, die Rolle von „Tłomacke 13“ im damaligen jüdischen Kulturleben zu rekonstruieren, wie sie die Schriftsteller – Stammgäste jenes Lokals –, unter denen sich Persönlichkeiten wie Zusman Segalovič, Ber Rozen, Naxmen Majzil, Mixal Vajxert oder Melex Ravič befanden, verstanden hatten.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.