Search results

1

Generał NKWD z ziemi polskiej do niemieckiej

100%

Lityński A.

Z Dziejów Prawa

|

2021

|

vol. 14

11-27

EN

After Felix Edmundovich Dzerzhinsky and Lavrenty Pavlovich Beria, Ivan Aleksandrovich Serov was the number one figure in Soviet security. Serov was the only official in the Soviet Union to be the head of both the “civilian” Committee for State Security (KGB) and the military Main Intelligence Directorate (GRU). He is the author of diaries, which he kept - on an ongoing basis and in secret - for almost a quarter of a century. Shortly after the release of the Russian version (Записки из чемодана. Тайные дневники первого председатёля КГБ, найденные черёз 25 лет после его снерти, 2016), Serov’s diaries were published in Polish, under the title Tajemnice walizki generała Sierowa. Dzienniki pierwszego szefa KGB. 1939-1963 [Secrets out of General Serov’s Suitcase. Diaries of the First Head of the KGB, 1939-1963] (ed. A. Hinsztejn, tr. A. Janowski, J. Cichocki, published by REA-SJ, Konstancin-Jeziorna 2019, pp. 863). For historians, this is an invaluable source of knowledge. Adam Lityński has supported his arguments in this article primarily on this document.Serov conducted the forced resettlement (“pacification”) of the eastern half of Poland and the Baltic states when, in 1939, as a result of the Hitler-Stalin Pact (Ribbentrop-Molotov), they had fallen under Soviet occupation. Then, after 1944, he went on to conduct a bloody resettlement of the whole of Poland when Soviet troops had entered there. Next, he was sent to Germany when Berlin was being stormed in April 1945. His tasks included: finding the living or dead leaders of the Third Reich, capturing German experts in charge of the construction of modern weapons and bringing them to the Soviet Union, and supervising the dismantling of important factories and transporting them to the USSR. He performed all these tasks perfectly.

DE

Iwan Alexandrowitsch Serow ist - nach Felix Edmundowitsch Dserschinski und Lawrienti Pawlowitsch Beria - die wichtigste Figur der sowjetischen Sicherheitsbehörden. Serow war die einzige Person in der Sowjetunion, die sowohl das „zivile“ Komitee für Staatssicherheit (KGB) als auch die militärische Hauptverwaltung für Aufklärung (GRU) leitete. Er ist Autor von Tagebüchern, die er regelmäßig und heimlich fast ein Vierteljahrhundert lang aufgeschrieben hatte. Kurz nach der Veröffentlichung der russischen Fassung (Записки из чемодана. Тайные дневники первого председатёля КГБ, найденные черёз 25 лет после его снерти, 2016) wurden Serows Tagebücher auf Polnisch unter dem Titel Tajemnice walizki generała Sierowa. Dzienniki pierwszego szefa KGB. 1939-1963 [Geheimnisse des Koffers von General Serow. Tagebücher des ersten Chefs des KGB. 1939-1963] herausgegeben (Hrsg. A. Hinsztejn, übersetzt von A. Janowski, J. Cichocki, Verlag REA-SJ sp. z o.o., Konstancin-Jeziorna 2019, 863 S.). Dies ist eine unschätzbare Wissensquelle für Historiker. Der Verfasser des Artikels stützt seine Ausführungen vor allem auf dieses Dokument. Serow pazifizierte zunächst die östliche Hälfte Polens und die baltischen Staaten, als diese 1939 infolge des Hitler-Stalin-Pakts (Ribbentrop-Molotow) unter sowjetische Besatzung fielen. Nach dem Einmarsch der sowjetischen Truppen 1944 pazifizierte er dann ganz Polen auf blutige Weise. Später schickte man ihn nach Deutschland, als im April 1945 Berlin gestürmt wurde. Seine Aufgabe war es, die Anführer des Dritten Reiches tot oder lebendig aufzuspüren, die deutschen Spezialisten für den Bau moderner Rüstungsgüter gefangen zu nehmen und in die Sowjetunion zu bringen sowie die Demontage und den Transport wichtiger Fabriken in die UdSSR zu überwachen. Alle diese Aufgaben erfüllte er ausgezeichnet.

PL

Iwan Aleksandrowicz Sierow to postać nr 1 w sowieckiej bezpiece po Feliksie Edmundowiczu Dzierżyńskim i Ławrientiju Pawłowiczu Berii. Sierow jako jedyny w Związku Radzieckim był szefem zarówno „cywilnego” Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego (KGB), jak i wojskowego Głównego Zarządu Wywiadu (GRU). Sierow jest autorem prowadzonych na bieżąco, potajemnie, przez niemal ćwierć wieku pamiętników. Szybko po ukazaniu się wersji rosyjskiej (Записки из чемодана. Тайные дневники первого председатёля КГБ, найденные черёз 25 лет после его снерти, 2016) pamiętniki Sierowa ukazały się w języku polskim, pod tytułem Tajemnice walizki generała Sierowa. Dzienniki pierwszego szefa KGB. 1939-1963. (Red. Aleksandr Hinsztejn, tłum. A. Janowski, J. Cichocki, wyd. REA-SJ sp. z o.o., Konstancin-Jeziorna 2019, ss. 863). To dla historyków bezcenne źródło wiedzy. Przede wszystkim na tym dokumencie autor artykułu wsparł swoje wywody. Sierow najpierw pacyfikował wschodnią połowę Polski oraz kraje bałtyckie, gdy w 1939 r. w wyniku paktu Hitler-Stalin (Ribbentrop-Mołotow) dostały się pod okupację sowiecką. Potem krwawo pacyfikował całą Polskę po 1944 roku, gdy weszły tam wojska sowieckie. Następnie został wysłany do Niemiec gdy w kwietniu 1945 r. szturmowano Berlin. Zadania jego to: odnaleźć żywych lub martwych przywódców III Rzeszy, pochwycić specjalistów niemieckich od konstrukcji nowoczesnego uzbrojenia i przywieźć ich do Związku Radzieckiego, nadzorować demontaż i przewiezienie do ZSRR ważnych fabryk. Ze wszystkiego wywiązał się znakomicie.

2

Oddziały pozorowane dywersji pozafrontowej NKGB w akcji. Casus Ławż koło Oszmiany

82%

balbus t.

Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego

|

2016

|

vol. 10

|

issue 1

172-185

EN

The article presents one of the special actions of deception units of Soviet security services that operated in Vilnius and Nowogród areas in years 1944 – 1945. They were multinational formations led by Russians and subordinated to the division of the “behind-the-lines” diversion (IV Directorate of NKGB (People’s Commissariat for State Security)). This method of operational activity turned out to be a very effective tool to fight the resistance of Poles and Lithuanians who fought against the Soviet conquest of their territories.

PL

Artykuł prezentuje jedną z akcji specjalnych oddziałów pozorowanych sowieckich służb bezpieczeństwa operujących w latach 1944–1945 na Wileńszczyźnie i Nowogródczyźnie. Były to wielonarodowe formacje dowodzone przez Rosjan i podporządkowane pod pion dywersji pozafrontowej (Zarząd IV NKGB). Ta metoda działalności operacyjnej okazała się z punktu widzenia Moskwy bardzo skutecznym narzędziem zwalczania zbrojnego oporu Polaków i Litwinów stawiających opór sowieckiemu podbojowi ich ziem.

3

Z WIĘZIENIA W TARNOPOLU PRZEZ LWÓW, PRZEMYŚL I ZIELONĄ GRANICĘ DO TARNOBRZEGA ‒ KRYTYCZNA EDYCJA WSPOMNIEŃ DOMINIKANÓW O. ROMANA MADURY I BR. JACKA MATOGI Z WRZEŚNIA 1939 R.

58%

Szymborski W.

Rocznik Przemyski

|

2017

|

vol. 53

|

issue 1(20): Historia

289-325

EN

The paper presents a so-far unused historical source – the memories of the Dominican Fathers of September 1939. Fortunately, the legacy of the eminent Dominican source editor, Father Roman Fabian Madura, includes preserved memories presenting the events which took place in Tarnopol (Ternopil) after 17 September 1939. The paper also includes a report of Brother Jacek Matoga, who, similarly to Father Madura, was arrested and interrogated in the Tarnopol prison. Both reports contribute to the history of methods and techniques used by the NKVD and also shed some light on the poorly researched history of the Dominican Order during the Second World War.

4

Zamach na Stalina

58%

Mironienko S.

SECRETUM. Służby specjalne, bezpieczeństwo, informacja

|

2016

|

issue 1(4)

142-152

PL

Artykuł został poświęcony jednemu z epizodów w walce służb specjalnych Związku Radzieckiego i Japonii. Przedstawia historię ucieczki Henryka Liuszkowa, wysokiego rangą funkcjonariusza NKWD, który przeszedł na stronę Japonii. Tekst przedstawia działania japońskiego wywiadu, który wykorzystując możliwości, kompetencje oraz wiedzę uciekiniera, podejmuje decyzję o zgładzeniu przywódcy ZSRR Józefa Stalina. Opis działania wskazuje z jednej strony na możliwości operacyjne japońskiego wywiadu w końcu lat 30. XX w., z drugiej zaś na sprawność i operacyjne możliwości radzieckiego wywiadu, który zdobył informacje na temat przygotowywanego zamachu oraz potrafił podjąć skuteczne środki zaradcze. Jednocześnie pokazane w artykule instrumentalne traktowanie przez japoński wywiad zdrajcy stanowi świadectwo tego, jak byli i są traktowani defektorzy. Jeżeli mają szczęście, mogą dożyć starości, gdy są pechowcami - kończą zlikwidowani przez służby na których stronę przeszli. Zakończona klęską operacja Niedźwiedź była jednym z interesujących i barwnych zdarzeń w ostrej walce, którą stoczyły organy bezpieczeństwa ZSRR ze znanymi ze swej brutalności japońskimi służbami specjalnymi.

EN

The article is devoted to one of the episodes in the fight between the secret services of the Soviet Union and Japan. It presents the story of the escape of Henry Lushkov, a high-ranking NKVD officer who went over to the Japanese side. The text describes the actions of the Japanese intelligence that using the possibilities, competence and knowledge of the defector, decided to eliminate the Soviet leader, Joseph Stalin. On the one hand, the description shows the operational capabilities of the Japanese intelligence at the end of 1930s, and on the other hand, the efficiency and operational capabilities of the Soviet intelligence, which having obtained information on the planned assassination attempt was able to take effective countermeasures. At the same time, the instrumental treatment by the Japanese intelligence of the traitor shows how defectors have always been treated. If they are lucky, they may live until old age, if they are not – they end up liquidated by the services whose side they went over to. The failed operation Bear was one of the most interesting and colourful events in the fierce struggle between the Soviet security bodies and the Japanese secret services known for their brutality.

5

Nieznany kurier Piusa XII. Analiza postawy katolickiego misjonarza w sowieckim więzieniu i procesu jego rozpracowywania przez NKGB

58%

Adamski Ł.

Dzieje Najnowsze

|

2016

|

vol. 48

|

issue 2

PL

An Unknown Courier of Pope Pius XII. An Analysis of the Stance of a Catholic Missionary in a Soviet Prison and the Process of Investigating Him by the NKGBA major part of this article is based on recently rendered available sources from the SBU State Archives in Kyiv and reconstructs the last months in the life of Father Jerzy Moskwa (1910– 1941) - a Jesuit missionary and courier of Pius XIII and Metropolitan Andrzej Szeptycki (Andrey Sheptytsky). Arrested in January 1941 during his trip from the Vatican to Lviv, Father Moskwa was interrogated by the NKGB and invigilated by two co–inmates, whose detailed reports make it possible to expand knowledge about the methods and techniques applied by the Soviet services, the political and missionary plans of the Vatican involving the Soviet Union, and the infiltration of the Church in Eastern Galicia. Moreover, they comprise a study of a confrontation of the stand of a zealous Christian, represented by Father Moskwa, and Soviet mentality represented by Yevhen Hromovenko, former chief of the Intelligence of Soviet Ukraine, whom the Jesuit was converting in the cell to Christianity.

6

Obiekt „Kazilas”. Inwigilacja komendanta Okręgu Wileńskiego ZWZ płk. Nikodema Sulika przez NKWD-NKGB w latach 1940–1941

58%

Rokicki P.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2020

|

vol. 55

|

issue 2

117-141

EN

The article describes the issue of operational exposure of the Polish independence underground in Vilnius region by the NKVD-NKGB during the Russian occupation in 1940–41. On the basis of archival documents preserved in the Lithuanian Special Archives in Vilnius, the author presents the surveillance of the commandant of the Vilnius District of the Armed Combat Union (ZWZ), Col Nikodem Sulik ‘Ładyna’, conducted from September 1940 to April 1941 with the use of spy ring placed in his milieu and a temporal external surveillance carried out by secret NKVD agents.

RU

Найденное в Литовском специальном архиве в Вильнюсе дело, касающееся агентурной разработки НКВД под кодовым названием «Польские минареты», бросает новый свет на ход истребления советским оккупантом польского подполья в Вильнюсе. Из анализа этих документов следует, что за комендантом Виленского СВБ [Союза вооруженной борьбы] п-ком Никодемом Суликом с сентября 1940 г. вплоть до его ареста 13 апреля 1941 г. велось секретное наблюдение НКВД-НКГБ. Ключевую роль сыграл в нем, находившийся в окружении коменданта, осведомитель «Ярецкий» (Зыгмунт Каленьский), который в течение более чем полгода стучал на польского офицера. Кроме этого, в октябре 1940 г. разведчиками НКВД велось наружное наблюдение за Суликом, подробно документировавшее его образ жизни. Разработке подлежали также его ближайшие сотрудники, включая двух заместителей – м-ра Александра Кжижановского и м-ра Владислава Каминьского, а также священника Казимежа Кухарского. Действия НКВД-НКГБ были направлены на разоблачение всей подпольной организации и ее связей с польскими властями в Великобритании. В рамках рутинной тактики, успешно применяемой на остальной территории оккупированной Советским Союзом, НКВД планировало завербовать для сотрудничества п-ка Сулика и его заместителя м-р Каминьского, чтобы перенять контроль над польской организацией. Однако советским органам не удалось в полном масштабе осуществить этих намерений. Вместо изысканной оперативной комбинации, по приказу из Москвы в марте 1941 г. они приступили к массовым арестам членов Виленского округа СВБ. Предварительная оперативная разработка, без сомнения, облегчила тогда поимку его руководства, включая п-ка Сулика, м-ра Каминьского и священника Кухарского. Вышеупомянутые исследовательские находки бросают новый свет на историю вильнюсской конспирации 1940–1941 гг., которая в большей степени, чем предполагалось была разработана советскими службами.

PL

Artykuł porusza kwestię rozpracowania operacyjnego polskiego podziemia niepodległościowego na Wileńszczyźnie przez NKWD-NKGB w czasie okupacji sowieckiej w latach 1940– 1941. Na podstawie dokumentów archiwalnych z Litewskiego Archiwum Specjalnego w Wilnie przedstawiona została inwigilacja komendanta Okręgu Wileńskiego ZWZ płk. Nikodema Sulika „Ładyny”, prowadzona od września 1940 r. do kwietnia 1941 r. z wykorzystaniem agentury uplasowanej w jego otoczeniu, a także za pomocą czasowej obserwacji zewnętrznej przez śledzących go tajnych wywiadowców NKWD.

7

W stulecie organów bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej – od WCzK do KGB

47%

Kraj K.

Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka

|

2018

|

issue 1

163-184

EN

In the article, in the shortened way, the history of the Soviet organs of the security was introduced, having conceived from VChK, having finished on Committee of State Security Author in the next parts of the article represents the organizational changes of the organs of the security, showing the most important moments in their history. Basic documents (legal files) regulating the activity of represented institutions were talked over.

PL

W artykule, w sposób skrótowy, przedstawiona została historia radzieckich organów bezpieczeństwa, począwszy od WCzK, skończywszy na Komitecie Bezpieczeństwa Państwowego. Autor w kolejnych częściach artykułu przedstawia zmiany organizacyjne organów bezpieczeństwa, wskazując najważniejsze momenty w ich historii. Omówione zostały podstawowe dokumenty (akta prawne) regulujące działalność przedstawianych instytucji.

8

Działalność Jana Karszo-Siedlewskiego na rzecz Kościoła katolickiego w latach 1935–1937 – na podstawie materiałów z inwigilacji jego osoby przez sowiecki kontrwywiad

47%

Kuśnierz R.

Dzieje Najnowsze

|

2022

|

vol. 54

|

issue 2

49-62

EN

The article presents the activity of Jan Karszo-Siedlewski for the benefit of the Catholic Church in Kiev from 1935 to 1937 based on materials disclosed for the first time from the surveillance of the Polish diplomat by the Soviet military counterintelligence.

PL

Na podstawie po raz pierwszy ujawnionych materiałów z inwigilacji przez sowiecki kontrwywiad wojskowy Jana Karszo-Siedlewskiego przedstawiona została działalność polskiego dyplomaty na rzecz Kościoła katolickiego w Kijowie w latach 1935–1937.

9

Sowiecka grupa dywersyjno–wywiadowcza „Arsenał” i jej działalność na ziemiach polskich (październik 1944–styczeń 1945)

47%

Bednarek J.

Dzieje Najnowsze

|

2016

|

vol. 48

|

issue 2

PL

The Soviet Sabotage–Intelligence Group „Arsenal” and Its Activity on Polish Lands (October 1944–January 1945)The article deals with the activity of a special sabotage–Intelligence group of the Soviet NKGB, working under the cryptonym „Arsenal” and dropped in Central Poland in the autumn of 1944. The group’s fundamental task consisted of destroying „means of communication deployed by the opponent for transporting equipment, people, and ammunition” along the Łódź– Końskie rail line and the Piotrków Trybunalski–Radom arterial road. The realization of this task was considered strategic for an offensive of the 1st Belorussian Front. The article is based on 14 volumes of the „Arsenal” group documentation in the archive of the SBU State Archives in Kyiv. The documents in question include, i.a. personal files of agents working for the Ukrainian NKGB, who formed the group in question, and detailed operation material pertaining to its activity, including plans, dispatches, cryptograms, accounts, and reports by group members. These vast and unique sources make it possible to reconstruct the sabotage and Intelligence work performed by the concrete special group, including the disclosure of the personal data of its agents. In addition - and this is of particular importance - they facilitate following the specificity of the arrangement and organization of Soviet sabotage groups during the end stage of the war, when responsibility for their activity lay with the 4th Department of the NKGB. It is specifically interesting that the preserved material shows also the actual attitude of the Soviet authorities towards the Polish military Underground (both communist and pro–independence). Such documents unquestionably allow us to confront and supplement our state of knowledge about the scale of the sabotage and the methods deployed by the Soviet special services in occupied Poland during the Second World War.

10

Jeżow – Beria – Sierow a sprawa Polaków. Na szczytach totalitarnej władzy

47%

Lityński A.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2022

|

vol. 21

|

issue 2

223-243

EN

Nikolai Ivanovich Yezhov was Minister (People’s Commissar) of the Interior (NKVD USSR) from 1936 to 1938. In these years falls the period of the so-called Great Terror. Using the hands of Yezhov, Stalin carried out the genocide of his own citizens. Poles – citizens of the USSR – suffered the most. Yezhov was shot. In his place there came Lavrentiy Beria (December 1938). Beria was the second person after Stalin for 15 years. His right hand man was a NKVD General – Serov. From the beginning of World War II until the Cuban Missile Crisis in 1962, State Security General Ivan Alexandrovich Serov was an active participant in all of the most important events of those years. He was the only person in the Soviet Union to be the head of both the “civilian” Committee of State Security (KGB) and the military Main Intelligence Directorate (GRU). In particular, Serov was responsible for the criminal pacification of Poland after 1944. The author of the article used mainly two priceless documents: The secrets of general Serov’s briefcase. Journals of the first Chairman of KGB. 1939–1963 (Polish: Tajemnice walizki generała Sierowa. Dzienniki pierwszego szefa KGB. 1939–1963). The Polish version was published in 2019. The second document are the memories of Beria’s son – Sergo Beria: Beria, mon pḕre. Au coeur du porvoir stalinien (Polish: Beria mój ojciec. W sercu stalinowskiej władzy, the Polish version was published in 2000). Moreover, the author used: P. Sudoplatov, Special Tasks: The Memoirs of an Unwanted Witness – A Soviet Spymaster (Polish: Wspomnienia niewygodnego świadka, the Polish version was published in 1999).

PL

Nikołaj (Mikołaj) Iwanowicz Jeżow był ministrem (ludowym komisarzem) spraw wewnętrznych (NKWD ZSRR) w latach 1936–1938. Na te lata przypada okres tzw. Wielkiego Terroru. Rękami Jeżowa Stalin przeprowadził ludobójstwo własnych obywateli. Najbardziej ucierpieli Polacy – obywatele ZSRR. Jeżow został rozstrzelany. Na jego miejsce przyszedł (grudzień 1938) Ławrientij Pawłowicz Beria, który przez 15 lat był drugą osobą po Stalinie. Jego prawą ręką był generał NKWD Sierow. Od chwili wybuchu II wojny światowej aż do kryzysu kubańskiego w 1962 r. generał bezpieki Iwan Aleksandrowicz Sierow czynnie uczestniczył w absolutnie wszystkich najważniejszych wydarzeniach tych lat. Sierow był jedyną osobą w Związku Radzieckim, która stała na czele zarówno „cywilnego” Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego (KGB), jak i wojskowego Głównego Zarządu Wywiadowczego (GRU). W szczególności to Sierow po 1944 r. przeprowadził zbrodniczą pacyfikację Polski. W artykule wykorzystano głównie dwa bezcenne dokumenty. Są to: The Secrets of General Serov’s Briefcase. Journals of the First Chairman of KGB. 1939–1963 (Tajemnicze walizki generała Sierowa. Dzienniki pierwszego szefa KGB. 1939–1963, polskie wydanie 2019 r.). Drugi dokument to wspomnienia syna Ławrientija Berii – Sergo Berii: Beria, mon pḕre. Au coeur du porvoir stalinien (Beria mój ojciec. W sercu stalinowskiej władzy, polskie wydanie 2000 r.). Ponadto wykorzystano także: P. Sudoplatov, Special Tasks: The Memoirs of an Unwanted Witness – A Soviet Spymaster (Wspomnienia niewygodnego świadka, polskie wydanie 1999 r.).

11

„Obywatele sowieccy” w województwie poznańskim w latach 1945–1949

41%

Stryjkowski K.

Historia Slavorum Occidentis

|

2020

|

issue 1 (24)

112-134

EN

The article discusses the fate of individuals of interest of the Soviet authorities and deemed the USSR citizens. Some of them were forced labourers on their way back home from Germany and the occupied countries. A large part of them were inhabitants of Wielkopolska who used to have Russian or Soviet citizenship. The article presents treatment thereof in Wielkopolska in 1945-1949.

12

„Więzień skryty i obcy obecnemu ustrojowi” - komunistyczny aparat bezpieczeństwa wobec pułkownika Franciszka Studzińskiego „Rawicza”, „Kotliny ” (1893-1964)

41%

Rogut D.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2021

|

issue 2

579-602

PL

Franciszek Studziński wstąpił w 1914 r. na ochotnika do Legionów Polskich, gdzie służył w 1 pułku piechoty, z którym przeszedł cały jego szlak bojowy. Działał także w konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej. W niepodległej Polsce służył w 25 pułku piechoty, z którym przeszedł całą wojnę polsko-bolszewicką. Za bohaterstwo na polu walki został odznaczony Krzyżem Srebrnym V Klasy Orderu Wojskowego Virtuti Militari. Służył w Korpusie Ochrony Pogranicza na stanowisku dowódcy 6 Batalionu Granicznego w Iwieńcu, a następnie w innych jednostkach Wojska Polskiego. Jesienią 1939 r. przedostał się na Węgry, gdzie został internowany. Latem 1941 r. zbiegł z obozu i przedostał się do Warszawy. Od 9 grudnia 1941 r. pełnił obowiązki komendanta Okręgu Tarnopol ZWZ-AK. W sierpniu 1944 r. został aresztowany przez sowiecki kontrwywiad i osadzony w więzieniu w Kijowie. Później przewieziono go do obozów dla jeńców wojennych i internowanych NKWD 174-454 w Diagilewie koło Riazania, a w lipcu 1947 r. do obozu nr 150 w Griazowcu. 4 listopada 1947 r. wrócił do Polski. Pomimo niepowodzenia prowokacji ubeckiej, przeprowadzonej w październiku 1952 r. (propozycja przystąpienia do rzekomego Zrzeszenia WiN), został aresztowany w grudniu 1952 r. i skazany na prawie 5 lat więzienia. Wyszedł na wolność w 1955 r. na fali odwilży politycznej. Schorowany, żyjąc skrajnej biedzie, zmarł 23 maja 1964 r. Jego losy w okresie drugiej okupacji sowieckiej i kolaboracyjnych rządów komunistycznych stanowią egzemplifikację historii tysięcy jemu podobnych żołnierzy i oficerów WP, AK, Zrzeszenia WiN oraz innych organizacji niepodległościowych, którzy poświęcili swoje życie dla Ojczyzny.

13

Co wydarzyło się w Lublinie na przełomie lipca i sierpnia 1944 roku? Przyczynek do dziejów politycznych Polski

41%

Łochowski M.

Dzieje Najnowsze

|

2019

|

vol. 51

|

issue 4

PL

Artykuł porusza problem rywalizacji o władzę w Lublinie na przełomie lipca i sierpnia 1944 r. pomiędzy przedstawicielami Armii Krajowej i Delegatury Rządu na Kraj a polskimi komunistami wspieranymi przez Kreml. Akcja odzyskania władzy przez lokalnych przedstawicieli władz polskich w Londynie miała być realizowana jednocześnie z wystąpieniem zbrojnym w ramach operacji „Burza”. W krótkim okresie po dekonspiracji i rozpoczęciu jawnej działalności terenowi przedstawiciele Polskiego Państwa Podziemnego zostali aresztowani przez Sowietów i przetransportowani do ZSRS, gdzie trafili do obozów pod zarządem NKWD.

EN

The article discusses the problem of competition for power between representatives of the Home Army and the Government Delegation for Poland on the one side and Polish communists supported by the Kremlin which took place in Lublin at the end of July and early August 1944. The regaining of power by the local representatives of the Polish government in exile in London was to take place simultaneously with the Operation “Tempest”. Shortly after the disclosure, members of the Polish Underground State in Poland were arrested by the Soviets and transported to the USSR, where they were taken to NKVD special camps.

14

Ostatni leśni czy zbrojne podziemie? Wokół charakteru działalności zbrojnej Obszaru NIE Lwów (sierpień 1944 – maj 1945 roku)

36%

Markowski D. K.

Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej

|

2021

|

issue 2(16)

127-143

EN

After the Red Army reoccupied the eastern territories of the Polish Republic (1918-1939), the Soviets began the restitution of their power in the territories they had seized earlier in the years (1944) 1939-1941. What this meant was the failure of the „Tempest” plan and the consent of Poland’s western allies for the new annexation of part of its territory. The new conspiracy, for the most part based on members of the independence underground, had to decide on the character and scale of military operations. The fight against the Soviet occupant posed a threat of total annihilation, therefore the leadership of the NIE organization decided to practically abandon partisan activity in favor of sabotage and combat patrols, operating mainly in the cities and performing well-aimed strikes against the enemy.

PL

Po ponownym zajęciu w 1944 roku ziem wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej przez Armię Czerwoną Sowieci rozpoczęli restytucję swojej władzy na terenach, które były przez nich okupowane w latach 1939 – -1941. Oznaczało to fiasko planu „Burza” i przyzwolenie zachodnich aliantów Polski na ponowny zabór części jej terytoriów. Nowa konspiracja, oparta w większości na członkach poprzedniego podziemia, stanęła przed koniecznością podjęcia decyzji odnośnie do charakteru i skali działań zbrojnych. Otwarta walka z sowieckim okupantem groziła całkowitą zagładą, dlatego kierownictwo organizacji NIE zdecydowało się niemal całkowicie zrezygnować z działalności partyzanckiej na rzecz patroli bojowych, operujących głównie w miastach i wykonujących „chirurgiczne” uderzenia likwidacyjne i dywersyjne

15

„Kontrrewolucjonista i sabotażysta”. Major dr Franciszek Michał Amałowicz ps. „Tatar” – lekarz, oficer Wojska Polskiego i Armii Krajowej w obozach sowieckich

34%

Rogut D.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2023

|

vol. XXIV (LXXV)

|

issue 4(286)

186-216

EN

Franciszek Michał Amałowicz „Tatar” was born on 28 September 1903, in Lviv. As a 15-year-old volunteer Amałowicz fought against the Ukrainians in 1918 in defence of his city, after which he participated in the Polish-Soviet War of 1919– 1920 and the Third Silesian Uprising in 1921. Amałowicz then studied medical science at the Sanitary Training Centre and the Central Institute of Physical Education, graduating in 1929. As a Doctor of Medical Science and a Major in the Polish Army he fought in the ranks of the 55th Infantry Regiment of the 14th Infantry Division of the „Poznań” Army during the Polish campaign of 1939 against the Germans. In 1940, he joined the Home Army (Armia Krajowa), and in November 1942, he became the commander of the 3rd region „Dęby” of the „Obroża” District (Rembertów). On 9 November 1944, as a victim of Soviet repression, he was sent to a special camp of the Main Directorate of Information of the Polish Army in Skrobowo near Lubartów, he was then deported to the Народный комиссариат внутренних дел (NKVD) POW camp No. 388 in Stalinogorsk (now Novomoskovsk), and later to the NKVD control and filtration camp No. 283 in Stalinogorsk. Convicted as a „particularly dangerous criminal”, he was sent to various camps as a political prisoner, including the correctional labour camp at Viatsky, Special Camp No. 1 Mineralny (Минеральный-Минлаг) near Inta, and camp No. 476 of the USSR Ministry of Internal Affairs in the city of Asbiest. He was returned to Poland in 1954. At the beginning of 1970, Major Amałowicz was operationally investigated by the Security Service. He died in Józefów near Warsaw on 16 April 1975, at the age of 72.

DE

Franciszek Michał Amałowicz „Tatar” wurde am 28. September 1903 in Lemberg geboren. Als 15-jähriger Freiwilliger kämpfte er 1918 bei der Verteidigung seiner Stadt gegen die Ukrainer, im polnisch-bolschewistischen Krieg 1919–1920 und dann 1921 im Dritten Schlesischen Aufstand. Sein Medizinstudium absolvierte er am Sanitätsschulungszentrum und am Zentralinstitut für Leibeserziehung. Der promovierte Mediziner war Major der polnischen Armee im Polenfeldzug 1939 und kämpfte im 55. Infanterieregiment der 14. Infanteriedivision der Armee „Poznań” gegen die Deutschen. 1940 trat er in die Reihen der Heimatarmee (Armia Krajowa) ein und wurde ab November 1942 Kommandeur der 3. Distrikts „Dęby” des Bezirks „Obroża” (Rembertów). Am 9. November 1944 kam er als Opfer der sowjetischen Repressionen in das Speziallager der Hauptinformationsdirektion der polnischen Armee in Skrobów bei Lubartów und wurde dann in das Народный комиссариат внутренних дел (NKWD)-Kriegsgefangenenlager Nr. 388 in Stalinogorsk (heute Nowomoskowsk) und später in das NKWD-Kontroll- und Filtrationslager Nr. 283 in Stalinogorsk gebracht. Als „besonders gefährlicher Straftäter” verurteilt, wurde er als politischer Häftling u. a. in das Korrektionslager Wjatskij, des Speziallagers Nr. 1 Mineralny (Минеральный-Минлаг) in der Nähe von Inta und das Lager Nr. 476 des Innenministeriums der UdSSR in der Stadt Asbiest geschickt. Erst 1954 kehrte er nach Polen zurück. Ab Anfang 1970 wurde Major Amalovich vom Sicherheitsdienst operativ unterwandert. Er starb am 16. April 1975 im Alter von 72 Jahren in Józefów bei Warschau.

PL

Franciszek Michał Amałowicz „Tatar” urodził się 28 września 1903 r. we Lwowie. Jako 15-letni ochotnik walczył z Ukraińcami w 1918 r. w obronie swojego miasta, w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920, a następnie 1921 r. w III powstaniu śląskim. Ukończył studia medyczne w Wojskowej Szkole Sanitarnej, a także pracował w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego. Doktor wszechnauk medycznych, mjr WP w kampanii polskiej 1939 r., walczył z Niemcami w szeregach 55 Pułku Piechoty 14 Dywizji Piechoty Armii „Poznań”. W 1940 r. wstąpił w szeregi konspiracji Armii Krajowej (AK), a od listopada 1942 r. został dowódcą III Rejonu „Dęby” Obwodu „Obroża” (Rembertów) AK. 9 listopada 1944 r. jako ofiara sowieckich represji znalazł się w obozie specjalnym Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego w Skrobowie koło Lubartowa, następnie został wywieziony do obozu jenieckiego Народный комиссариат внутренних дел (NKWD) nr 388 w Stalinogorsku (obecnie Nowomoskowsk), a później do obozu kontrolno-filtracyjnego NKWD nr 283 w Stalinogorsku. Skazany jako „szczególnie niebezpieczny przestępca” trafił jako więzień polityczny m.in. do Wiatskiego исправительно-трудовые лагеря (ITŁ), Obozu Specjalnego nr 1 Mineralny (Минеральный-Минлаг) w okolicach Inty, obozu Министерство внутренних дел (MWD) nr 476 w mieście Asbiest. Do Polski powrócił dopiero w 1954 r. Z początkiem 1970 r. mjr Amałowicz był rozpracowywany operacyjnie przez Służbę Bezpieczeństwa. Zmarł w Józefowie koło Warszawy 16 kwietnia 1975 r. w wieku 72 lat.

Refine search results

Generał NKWD z ziemi polskiej do niemieckiej

Oddziały pozorowane dywersji pozafrontowej NKGB w akcji. Casus Ławż koło Oszmiany

Z WIĘZIENIA W TARNOPOLU PRZEZ LWÓW, PRZEMYŚL I ZIELONĄ GRANICĘ DO TARNOBRZEGA ‒ KRYTYCZNA EDYCJA WSPOMNIEŃ DOMINIKANÓW O. ROMANA MADURY I BR. JACKA MATOGI Z WRZEŚNIA 1939 R.

Zamach na Stalina

Nieznany kurier Piusa XII. Analiza postawy katolickiego misjonarza w sowieckim więzieniu i procesu jego rozpracowywania przez NKGB

Obiekt „Kazilas”. Inwigilacja komendanta Okręgu Wileńskiego ZWZ płk. Nikodema Sulika przez NKWD-NKGB w latach 1940–1941

W stulecie organów bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej – od WCzK do KGB

Działalność Jana Karszo-Siedlewskiego na rzecz Kościoła katolickiego w latach 1935–1937 – na podstawie materiałów z inwigilacji jego osoby przez sowiecki kontrwywiad

Sowiecka grupa dywersyjno–wywiadowcza „Arsenał” i jej działalność na ziemiach polskich (październik 1944–styczeń 1945)

Jeżow – Beria – Sierow a sprawa Polaków. Na szczytach totalitarnej władzy

„Obywatele sowieccy” w województwie poznańskim w latach 1945–1949

„Więzień skryty i obcy obecnemu ustrojowi” - komunistyczny aparat bezpieczeństwa wobec pułkownika Franciszka Studzińskiego „Rawicza”, „Kotliny ” (1893-1964)

Co wydarzyło się w Lublinie na przełomie lipca i sierpnia 1944 roku? Przyczynek do dziejów politycznych Polski

Ostatni leśni czy zbrojne podziemie? Wokół charakteru działalności zbrojnej Obszaru NIE Lwów (sierpień 1944 – maj 1945 roku)

„Kontrrewolucjonista i sabotażysta”. Major dr Franciszek Michał Amałowicz ps. „Tatar” – lekarz, oficer Wojska Polskiego i Armii Krajowej w obozach sowieckich