Search results

1

„Sprache der Wende”. Przełom roku 1989 w oczach pisarzy wschodnioniemieckich

100%

Latkowska M.

Kultura i Społeczeństwo

|

2021

|

vol. 65

|

issue 2

7-22

PL

This article presents the involvement of East German writers in the autumn events of the 1989 breakthrough in the wider context. These events included, above all, the demonstrations organized by the liberal wing of the Writers’ Union and the “For Our Country” statement, which aroused wide controversy. The article describes the main axes of the “literature controversy,” a debate which lasted from the beginning to the middle of the 1990s and concerned the political responsibility of East German writers. The author’s reflections are largely based on archival materials, which encompass testimonies of social reactions to the actions of the government, the appeals of intellectuals, and the opinions of writers from the FRG and GDR (including those in exile) on the political future of Germany. The article outlines the specificity of the GDR writers’ milieu over several decades, comparing it with analogous circles in Poland. The article ends with a reflection on the relationship between these two circles and the reaction of East German writers to the events in Poland in the 1980s.

2

Henryk Sienkiewicz’s output and literary censorship in the DDR

94%

Rajch M.

|

2020

|

vol. 58

|

issue 3

421-434

PL

Utwory Henryka Sienkiewicza, polskiego pisarza i laureata literackiej nagrody Nobla z 1905 roku, zostały poddane kontroli aparatu cenzury w NRD kilkukrotnie. Za pozycje pożądane i godne przybliżenie wschodnioniemieckim czytelnikom uznano jego nowele, które poruszały dziewiętnastowieczną problematykę społeczną. Nawiązującą do tematyki średniowiecznej powieść Krzyżacy spotkała się z dużą aprobatą wydawnictw i urzędu cenzury z tego względu, iż pozwalała na krytyczne rozliczenie się z narodowym socjalizmem w Niemczech, od którego NRD się dystansowała. Sporego zagrożenia ideologicznego dla młodych czytelników wschodnioniemieckich dopatrywano się natomiast w powieści dla młodzieży W pustyni i w puszczy i z tego powodu została ona wycofana z procedury wydawniczej.

EN

Works by Henryk Sienkiewicz, a Polish writer and the winner of the 1905 Nobel Prize for Literature, were subjected to verification by the DDR’s censorship apparatus several times. Censors considered his novellas which discussed 19th-century social issues as desirable and worth promoting among East German readers. His novel Krzyżacy, which was set in the Middle Ages, was accepted eagerly both by publishing houses and the censorship office as it enabled national socialism in Germany to be viewed in critical terms, as the DDR distanced itself from the system. Reviewers did, however, find a major ideological threat for young readers in East Germany in a young adult novel entitled W pustyni i w puszczy, and for that reason it was withdrawn from the publishing procedure.

3

Zmiany strukturalne w rolnictwie na obszarze byłej NRD

84%

Kraciuk J.

Problemy Rolnictwa Światowego

|

1999

|

vol. 08

4

Przyjaźń w eterze? Kooperacja w zakresie techniki specjalnej i radiokontrwywiadu pomiędzy MSW a wschodnioniemiecką Stasi w latach 70. i 80. XX wieku

84%

Jaskułowski T.

SECRETUM. Służby specjalne, bezpieczeństwo, informacja

|

2015

|

issue 1(2)

215 - 233

PL

System służb wywiadowczych PRL i NRD, niezależnie od tego, jak kontrowersyjna wydaje się być prezentowana teza, nie wytworzył znaczących pól wzajemnej kooperacji. Główną tego przyczyną były niedające się przezwyciężyć różnice polityczne. Niniejszy artykuł analizuje problemy związane z kontaktami obu służb w obszarze szeroko pojętego wywiadu elektronicznego (SIGINT) i techniki specjalnej. Udało się je odtworzyć na podstawie kwerendy przeprowadzonej w IPN oraz niemieckim Urzędzie Gaucka. Możliwość przeprowadzenia analizy porównawczej obu źródeł dała okazję do prezentacji zarówno form współdziałania, jak i związanych z nimi antagonizmów między resortami bezpieczeństwa obu państw.

EN

The intelligence services system of the Polish People’s Republic and the German Democratic Republic, irrespective of how controversial the thesis might seem, did not develop a significant level of cooperation, mainly due to insurmountable political differences. The article discusses the problems of the relations between both services in the area of broadly understood signals intelligence (SIGINT) and operational equipment. It was possible to retrace them on the basis of the research conducted at the Polish Institute of National Remembrance and the German Stasi Records Agency. The possibility of making the comparative analysis of both sources allowed to present the forms of cooperation as well as antagonisms existing between the security departments of both states.

5

Wizerunek Niemców w polskich obrazach filmowych okresu transformacji ustrojowej

84%

Okoński K.

Kultura i Społeczeństwo

|

2021

|

vol. 65

|

issue 2

23-41

PL

In Poland, the changes started with the Round Table talks and June elections, and in the GDR with the fall of the Berlin Wall. They gained momentum with the transformation of the Polish People’s Republic into the Republic of Poland and the accession of the German Democratic Republic to the Federal Republic of Germany. These processes were reflected in literature, film, music, and even computer games. Artistic attempts to face the new reality acquired a special dimension in Germany, where the term “breakthrough literature” appeared. The international success of such productions as The Lives of Others or Goodbye, Lenin! indicates the great interest of German film directors in the subject as well. Similar attempts were made in Poland. Films appeared in which German characters – refugees from the GDR, businessmen, tourists, regime officials, or criminals – were presented in connection with the native heroes (usually in the background). An analysis of these characters allows us to look at the Polish experience of the last thirty years from a different perspective and to make a certain relativization of the changes that have occurred in Poland. In accord with Marcin Kula’s concept, the author treats selected films as “historical memory carriers” and analyzes the image of Germans in films created during the political transformation in Poland or in films that concern this period: Psy (Dogs, directed by Władysław Pasikowski), Dwadzieścia lat później (Twenty Years Later, directed by Michał Dudziewicz), Sauna (directed by Filip Bajon), Obcy musi fruwać (The Foreigner Must Go, dir. Wiesław Saniewski), Yuma (dir. Piotr Mularuk) and Wróżby kumaka (Call of the Toad, dir. Robert Gliński).

6

Kościół katolicki w PRL 1980-1981 w dokumentach władz NRD

84%

Gańczak F.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2021

|

vol. 37

|

issue 1

435-454

PL

Odmienna polityka kościelna przyjęta po 1956 r. przez PZPR i Socjalistyczną Partię Jedności Niemiec (SED) niejednokrotnie prowadziła do tarć między Warszawą a wschodnim Berlinem. Jeszcze po wielu latach władze NRD wypominały PZPR rzekome błędy popełnione po śmierci Bolesława Bieruta: poluzowanie sojuszu ze Związkiem Sowieckim, odejście od kolektywizacji rolnictwa i właśnie złagodzenie polityki wobec Kościoła katolickiego1. Pozycja katolików w NRD była jednak nieporównanie słabsza niż w PRL2. „Szacunkowo ocenia się, że [wschodnioniemiecki] Kościół [katolicki] liczy jedynie 1 mln wyznawców w porównaniu do kilku milionów protestantów”3 - czytamy w notatce Departamentu I Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL ze stycznia 1980 r. Dodajmy, że NRD miała w tym czasie ponad 16,7 mln mieszkańców. Wysiłki na rzecz ateizacji społeczeństwa, podejmowane przez komunistów wschodnioniemieckich od lat czterdziestych XX w., okazały się dość skuteczne. „Wzorem dla SED […] była polityka zwalczania Kościołów metodami zaczerpniętymi z ZSRR”4 - pisał Janusz Ruszkowski. Ernst-Alfred Jauch, w latach 1965-1985 kierownik biura Katolickiej Agencji Informacyjnej (KNA) w Berlinie, wyliczał środki stosowane przez władze NRD w ramach tej walki, takie jak propaganda antyklerykalna, wychowywanie młodzieży w duchu ateistycznym, wymuszanie udziału

7

Moda za żelazną kurtyną. Refleksje wokół książki Anny Pelki o modzie młodzieżowej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Niemieckiej Republice Demokratycznej

84%

Pleskot P.

Kwartalnik Historyczny

|

2016

|

vol. 123

|

issue 1

PL

Historia mody młodzieżowej za żelazną kurtyną (i szerzej - analiza kultury młodzieżowej w okresie „realnego socjalizmu”) nie jest dziewiczym obszarem badawczym w naukach społecznych, zarówno polskich, jak i niemieckich. Główną zaletą opracowania Anny Pelki Z [politycznym] fasonem. Moda młodzieżowa z PRL i NRD, Gdańsk 2014 jest perspektywa porównawcza w analizowaniu tego zagadnienia. Autem książki jest też dojrzałość badawcza Autorki, która rozumie, że moda ściśle wiązała się z kontekstem społeczno-politycznym, w którym przyszło żyć mieszkańcom NRD i PRL. Dlatego też szczegółowe nieraz opisy ubiorów niepostrzeżenie stają się elementem skomplikowanych zagadnień z obszaru polityki państwowej, działania opozycji, przemian kulturowych czy zjawiska kultury niezależnej.Tematy mody zostały więc potraktowane jako część historii kultury i kontrkultury, ewolucji seksualności i postrzegania płci, jeden z tematów propagandy i cenzury; jedna z bolączek gospodarki nakazowo-rozdzielczej; wreszcie jako klucz do badania sfer wolności w państwach o totalistycznych tendencjach - a wszystko to zanurzone zostało w porównawczym sosie. Ów klucz pozwala autorce penetrować tak z pozoru oddalone od siebie obszary jak np. centralne plany gospodarcze, produkcja specjalistycznych tkanin, światowe dni młodzieży, zjawisko emigracji, koncerty The Rolling Stones i subkultura punkowców.W ten sposób Pelka wpisuje się w bardzo owocny i godny poparcia nurt polskiej historiografii, podchodzący do najnowszej historii Polski niejako „od dołu”: nie od najważniejszych wydarzeń i ewolucji politycznej, lecz od drugorzędnych z pozoru zjawisk społecznych, poprzez które owa „wielka historia” zyskuje nowy wymiar i bogaty kontekst.

EN

The history of youth fashion behind the Iron Curtain (and more extensively - an analysis of youth fashion at the time of “real socialism”) is but no means an unexplored field in the social sciences, both Polish and German. The prime asset of the publication by Anna Pelka: Z [politycznym] fasonem. Moda młodzieżowa z PRL i NRD (Gdańsk 2014) is its comparative perspective of analysing the titular topic. Another merit is the research maturity of the author who appreciates that fashion was closely linked with the socio-political context in which the population of People’s Poland and the GDR lived. This is the reason why the at times detailed descriptions of clothes imperceptibly turned into an element of complex problems from the realm of state policy, the activity of the opposition, cultural transformations or assorted phenomena of independent culture.The topic of fashion has thus been treated as part of the history of culture and counter-culture, the sexual revolution and the perception of sex, as well as one of the themes of propaganda and censorship and the problems faced by the command--and-quota economy, and, finally, as a key for studying the enclaves of freedom in states disclosing totalistic tendencies; the author immersed all these components in a comparative approach. This key also permitted her to penetrate such ostensibly distant domains as central economic plans, the production of special textiles, world youth days, emigration, The Rolling Stones concerts, and punk sub-culture.In this manner Pelka has become part of an extremely prolific current of Polish historiography, worth supporting and approaching the latest history of Poland as if from a grass-roots level, i.e. involving not the most significant events and political evolution but the, at first glance, secondary social phenomena thanks to which “great history” gains a new dimension and an extensive context.

8

Sonja Hander, Schülerkindheit in Ost-Berlin. Sozialisation unter den Bedingungen der Diktatur (1945-1958), Böhlau Verlag, Köln, Weimar, Wien 1998, ss. 383

84%

Hellwig J.

Biuletyn Historii Wychowania

|

1999

|

issue 9/10

44-45

EN

Sonja Hander, Schülerkindheit in Ost-Berlin. Sozialisation unter den Bedingungen der Diktatur (1945-1958), Böhlau Verlag, Köln, Weimar, Wien 1998, ss. 383

9

Disgrace, Weakness, Rubbish? Material Culture of the GDR in Selected German Films After 1990

84%

Brzezińska-Pająk M.

Studia Litteraria et Historica

|

2020

|

issue 9

PL

Artykuł dotyczy problematyki rzeczy codziennego użytku przedstawionych w wybranych filmach niemieckich realizowanych po 1990 roku a rozgrywających się w realiach Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Przedmioty, które zostają użyte w filmach, występują w roli szczególnych artefaktów, symbolizujących rzeczywistość NRD i określających ją jako niedoskonałą, niespełniającą oczekiwań, konsumpcyjnie niewydolną. Istotnym punktem odniesienia w artykule jest kontekst nostalgii postkomunistycznej, która jest źródłem interesujących znaczeniowych przewartościowań.

EN

The article focuses on the material culture of the German Democratic Republic (GDR) as portrayed in selected German films made after 1990 and set in the GDR. The objects that are used in the films serve as a special kind of artefacts, symbolizing the reality of the GDR and defining it as imperfect, below expectations, and inefficient in meeting consumer demand. An important point of reference in the article is the context of post-communist nostalgia, which is a source of interesting symbolic redefinitions.

10

Incognito przez kraj przyjaciół. Nielegalni wspinacze z NRD w Związku Radzieckim

67%

Reinhart K.

Góry, Literatura, Kultura

|

2018

|

vol. 12

363-376

EN

Although the GDR did not have its own high mountains, it did have an informal community of climbers, of about 1,000 enthusiasts, who despite numerous obstacles managed to go on expeditions to high mountains of the Eastern Bloc. They could not count on any support of the state, because mountaineering is not a kind of sport in which international success can be achieved all the time and because the GDR, unlike e.g. the Soviet Union, could not expect any military benefits from it. The climbers found it especially hard to obtain permission to travel, to go to the mountains on their own, to acquire appropriate equipment and train in preparation for the difficulties awaiting them in high mountains. Only thanks to their extraordinary enthusiasm, organisational creativity and technical skills were they able to overcome obstacles like obtaining invitations from the Soviet Union, casual jobs and making their own equipment in order to be able to reach high mountains. From the late 1970s the climbing community began to experience a revival thanks to a new “hippie generation”. Young people reached the USSR thanks to the so-called “transit visas”, which is why they were described as “transit travellers”. Often they would then travel for weeks or even months “unrecognised through their beloved country”. During these “incognito travels” they had to avoid police patrols and when they were stopped, they had to have good excuses. Despite their illegality, the transit travellers were able to travel across the entire USSR. Their extraordinarily modest way of travelling, often hitch-hiking or walking, meant that they had closer contact with people living in the Soviet Union than was provided for in the German–Soviet friendship, used for propaganda purposes, and could formulate their own opinion on the reality of the “Big Brother”. Through their experiences the climbers managed to distance themselves from the official socialist discourse in the GDR. With their views crossing state borders the climbers could be treated as the vanguard of mass escapes through Eastern European third countries, like e.g. Hungary, which began the collapse of the GDR in 1989.

11

Erich Loests Exkurs in die Kriminalliteratur. Der DDR-Krimi zwischen Konvention und Travestie

67%

Brylla W., Brylla W.

Kwartalnik Neofilologiczny

|

2019

|

issue 3

12

Terapia i odmowa terapii – autobiograficzne narracje „postenerdowskie” lat ostatnich. Eugen Ruge i Marion Brasch

67%

Helbig-Mischewski B.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2013

|

issue 1

51–68

PL

Powieści autobiograficzne o dzieciństwie i młodości w NRD, o konfliktach międzypokoleniowych, tragediach rodzinnych, do których przyczyniły się funkcjonujące w tym społeczeństwie zakłamania i tabu, jak również o kryzysie tożsamościowym związanym ze zjednoczeniem, przeżywają w ostatnich latach okres rozkwitu, ich popularność wzrosła jeszcze od 2006 roku, po wydaniu przez Uwe Tellkampa powieści Der Turm [Wieża]. Autorka analizuje porównawczo dwie wydane w 2011 roku powieści autobiograficzne, które zyskały dużą popularność: In Zeiten des abnehmenden Lichts [W czasach ubywającego światła] Eugena Ruge, tłumacza Czechowa, syna znanego enerdowskiego historyka, który wiele lat spędził w sowieckich łagrach, oraz Ab jetzt ist Ruhe [Od teraz ma być spokój] Marion Ruge, moderatorki radiowej, córki byłego ministra kultury NRD, siostry znanych pisarzy. Autor i autorka mają korzenie wielokulturowe, są dziećmi tragicznie rozdartych komunistów, piszą z pozycji tego, który „przeżył”. Okazuje się, że powieść Ruge, brutalnie konfrontująca czytelnika z prawdą psychologiczną przedstawianych postaci, kompozycyjnie i stylistycznie nawiązuje do narracyjnych schematów mitycznych i spełnia ważną funkcję terapeutyczną. Inaczej książka Brasch, nieukładająca się w żaden mit, także w mit terapeutyczny, która jednak w przekornej, subwersywnej lekturze ujawnia interesujące podteksty.

DE

Autobiographische Romane, die über Kindheit – und Jugendzeit in der DDR berichten, Generationenkonflikte und Familientragödien, Verlogenheit und Tabus dieser Zeit, aber auch die Identitätskrise nach der Vereinigung Deutschlands reflektieren, erleben in den letzten Jahren ihre Blütezeit. Ihre Popularität stieg noch seit der Veröffentlichung des Romans von Uwe Tellkamp Der Turm. Die Verfasserin analysiert vergleichend zwei 2011 erschienene erfolgreiche autobiographische Romane: In Zeiten des abnehmenden Lichts von Eugen Ruge (Tschechow-Übersetzer, Sohn eines bekannten DDR-Historikers, der viele Jahre in sowjetischen Lagern verbrachte) und Ab jetzt ist Ruhe von Marion Brasch (Radiomoderatorin, Tochter eines ehemaligen Kulturministers der DDR, Schwester von bekannten Schriftstellern). Beide Autoren sind Kinder von Kommunisten, beide haben nicht nur deutsche Wurzeln, beide schreiben aus der Position des Überlebenden. Es zeigt sich, dass der Roman von Ruge, der den Leser brutal mit der psychologischen Wahrheit seiner Figuren konfrontiert, in kompositioneller und stilistischer Hinsicht an mythische narrative Muster anknüpft und eine wichtige therapeutische Funktion erfüllt. Anders das Buch von Brasch, das sich zu keinem Mythos zusammenfügen lässt, auch nicht in einem therapeutischen. Erst in einer subversiven, „trotzigen“ Lektüre offenbart der Text interessante unterschwellige Botschaften.

13

Agentura Stasi w PRL w czasach pierwszej „Solidarności”. Wstęp do dyskusji

67%

Gańczak F.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2017

|

issue 30

451-465

EN

Until recently, researchers have believed that in the eighties Poland was strongly infiltrated by the East German intelligence – the Ministry for State Security (MfS) of the German Democratic Republic (GDR), commonly known as the Stasi. However, latest scientific publications seem to suggest that the East German grip was not quite as strong. The Stasi did in fact make efforts to direct more agents to the People’s Republic of Poland after August 1980. An operational group was established in Warsaw. The central office of the MfS and its local units developed their networks of secret informers in Poland, primarily made up of citizens of the GDR with ties to Poland and the Poles. Along with the standard recruitment of human agents, efforts were made to establish and maintain both official and unofficial contacts with representatives of the Polish government and other state institutions. Officers and secret informers of the MfS would often acquire valuable information directly from the Polish United Workers’ Party, the Polish Army, the Catholic Church or the Independent and Self-Governing Trade Union “Solidarity” (NSZZ “Solidarność”). Still, these efforts weren’t accompanied by adequate analytical studies of the situation in Poland – those available were often repetitive and overly ideological.

14

Współpraca Departamentu I MSW z Hauptverwaltung Aufklärung MfS w zakresie tajnego pozyskiwania nowych technologii dla przemysłu PRL i NRD w latach 1975–1990

67%

Sikora M.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2017

|

issue 29

506-539

EN

The intelligence services of the Warsaw Pact and the Council for Mutual Economic Assistance member states cooperated from the moment the Iron Curtain fell over Central and Eastern Europe. As the specific branches of the intelligence expanded following the example of the KGB, information exchange encompassed an increasing range of issues. In the 1950s, following the example set by the USSR, the Polish and East German leaderships of the party and the state started to lay the foundations for the so-called scientific and technical intelligence (WNT), whose task was to provide the economy with innovative technologies, including ones subject to the trade embargo imposed by the capitalist countries. The first half of the 1970s brought dynamic development in the field of organisation and staff of the scientific and technological intelligence across COMECON, which can be seen both in the case of the Polish People’s Republic and the German Democratic Republic. Both countries tried to correlate the tasks of the scientific and technological intelligence (which was known as SWT – Sektor für Wissenschaft und Technik – in East Germany) with the national research and development goals set for the economy. As regards the general technology level, the GDR had advantage over all other COMECON countries, including the USSR, which also had impact on relations with Poland, which was much more underdeveloped. The author begins his tale by outlining the economic position of both countries and their joint projects in the areas of research and development and the industry. The author’s primary intention was to determine the chronology of clandestine contact between both scientific and technological intelligence services, show the thematic spectrum and the scale of information exchange, and to define the points of gravity of the cooperation. The analysis of archival documents created by Department I of the Ministry of Internal Affairs on one hand and by various divisions in the Ministerium für Staatssicherheit on the other makes it possible to determine that components of both countries’ intelligence active in the field of science and technology submitted analyses and informational materials to each other, particularly in the field of nuclear energy and the military complex of NATO countries, as early as the late 1950s. The cooperation deepened around the mid-1970s, where annual consultation between the managements of the WNT and the SWT combined with exchange of experience with regard to industrial espionage became a standard. With the passage of time, the interest of both services expanded into all key branches of the industry such as metallurgy and exploitation of natural deposits, polymer chemistry and biotechnology, and particularly microelectronics and information technology. In the 1980s, the cooperation reached its most advanced stage and encompassed mutual exchange of construction and technological documentation and designs, as well as samples of materials and chemical compounds obtained on the “black market” (i.e. through informers recruited in Western companies).

15

Wschodnioniemiecka recepcja wymiany listów między polskimi i niemieckimi biskupami w 1965 roku

67%

Wojtaszyn D.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2017

|

issue 29

94-109

EN

The text presents an attempt to depict the reception of the exchange of letters between the Polish and German episcopacy in 1965, by the GDR government. It points out the direct reactions undertaken by the party and state elites in order to decrease the importance and the international aspect of the clergy initiative. The propaganda actions included a wide range of instruments and tools available for the state government, primarily the media. It resulted in marginal interest in this topic among the GDR society and creation of the reception of the event desired by the government

16

Wobec dogmatyzmu. Zachodni marksizm, The Making of the English Working Class i komunistyczne historiografie w NRD, Czechosłowacji i Polsce 1948–1990

67%

Kučera R.

Stan Rzeczy

|

2016

|

issue 1(10)

144-166

PL

Mimo zawrotnej kariery książki E.P. Thompsona The Making of the English Working Class (1963) poza Wielką Brytanią, recepcja Thompsonowskich kategorii i koncepcji – czy też, szerzej, zachodniej myśli marksistowskiej – w krajach byłego bloku wschodniego pozostaje zagadnieniem wciąż mało znanym. Tematem artykułu są reakcje historyków z NRD, Polski i Czechosłowacji na próby podważenia oficjalnego stanowiska marksistowskiej ortodoksji. Na przykładzie pracy Thompsona autor omawia zarówno recepcję zachodnich inspiracji za żelazną kurtyną, jak i jej brak. Umieszczając ten wycinek historii historiografii w szerszym kontekście zmieniającego się krajobrazu politycznego krajów Europy Środkowo-Wschodniej po drugiej wojnie światowej, tekst wskazuje na paradoksy powojennego krążenia idei.

EN

Although the impact outside the U.K. of E.P. Thompson’s work, The Making of the English Working Class (1963), has been recognized and pointed to many times, the ways in which Thompsonian categories and concepts, or Marxist thought from the West more broadly, was received in the countries of the former Eastern Bloc remain rather unclear. This paper traces the ways in which historians of the GDR, Poland and Czechoslovakia responded to these challenges to the official position of Marxist orthodoxy. Taking Thompson´s seminal piece as an example, it highlights the reception (or lack thereof) of Western influences on local scholarship and the dynamics of these encounters – whether they were affirmative or critical – in relation to the changing political landscape of East-Central European countries after World War II.

17

Medical Faculties or Medical Academies? Czechoslovak Plans and Discussions in the 1950s

67%

Svobodný P.

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

|

2017

|

issue 15

PL

Autor artykułu, zaprezentowawszy zwięźle sieci i struktury medycznych szkół i jednostek badawczych w bloku państw komunistycznych (Związek Radziecki, Czechosłowacja, NRD, Polska i Węgry) w okresie od zakończenia II wojny światowej do końca lat pięćdziesiątych XX w., analizuje powody, dla których w Czechosłowacji nie dokonało się przekształcenie tradycyjnych wydziałów medycznych w wyspecjalizowane akademie medyczne, jak miało to miejsce w innych państwach bloku (np. w Polsce). Medical Faculties or Medical Academies? Czechoslovak Plans and Discussions in the 1950sIn post-war Czechoslovakia, the re-organisation of public health care was closely linked to problems and new challenges in organising the academic education in medicine and medical science. Reforms in this area were seen as one of the basic starting points of health care reforms whose aim was to improve the health care and health of the population. Alongside elements such as the nationalisation of health care system, the system at this time focused not only on curative but also preventive medicine and hygiene. Similar trends were at that time in evidence in other countries of the then forming Soviet Bloc.In the early 1950s, medical faculties were in some countries of the Soviet Bloc (Poland, Hungary) removed from the structure of traditional universities and transformed into medical academies. These medical academies were supposed to take over the existing functions of academic faculties of medicine and provide teaching, research, and curative medicine, but newly also preventive care. In other countries (Czechoslovakia, GDR), medical faculties remained part of both the traditional and newly established universities, though their transformation into medical academies had also been discussed.The contribution includes: 1. a brief description of the network of academic medical education in 1945–1950s in countries of the Soviet Bloc (Soviet Union, Czechoslovakia, GRD, Poland, and Hungary); 2. analysis of reasons why in Czechoslovakia the transformation of faculties into academies was not carried out, while in other countries it was. These reasons include references to the strength of tradition, factual arguments, or ideologically based argumentation pointing to “Soviet models”.

18

Trendy rozwojowe w gospodarce niemieckiej po 1990 r.

67%

Klimiuk Z.

Roczniki Ekonomii i Zarządzania

|

2013

|

vol. 5(41)

57-87

EN

This article presents an analysis of development trends in German economy after 1990, that is after the date of the German reunification. The analysis demonstrates that the growth of the German economy of that time was predominantly dependent on export production, cutting-edge-technology-based industry and investment, while consumption factors were of minor importance to the general picture. German economy of the time was strictly bound with world economy, showing considerable sensitivity to market fluctuations. This is why the Germans were interested in promoting open markets, thanks to which they could reach large export trade surplus. German economy after 1990 was marked with a definite reduction of the average rate of economic growth. Owing to that, today it is no longer the third, but the fourth-largest economy by nominal GDP in the world.

19

Die Entzauberung des Westens in Julia Francks Roman Lagerfeuer

67%

Jaśkiewicz G.

Tematy i Konteksty

|

2017

|

vol. 12

|

issue 7

402-411

PL

This text is devoted to the phenomenon of realism in postwar German novel on the example of the younger generation author Julia Franck (Born 1970). The tradition of realistic writing in German literature reaches the first half of the 19th century when mainly Georg Büchner postulated and realized realistic art. Consecutive authors, the great realists of the 19th century like Theodor Fontane saw in realism not only the reflection of reality in literature but embellishing it. After World War II great German writers like Böll, Andersch, Koeppen or Walser recalled Western Germany with its society in their realistic novels. Their characteristic feature was objectively marked narration. And Franck’s novel is this way as well. Told from the perspective of four people it shows what was „talked about”. Repatriation or escape to the West did not mean entering paradise. Runaways still experience humiliation, have to deal with the environment and themselves. The esthetic category is ugliness. And from this perspective the lives of heroes/narrators are analyzed.

20

Recepcja twórczości Jenny Erpenbeck w Polsce i w krajach niemieckojęzycznych

59%

Pacyniak J.

Transfer. Reception studies

|

2016

|

vol. 1

191-206

PL

W artykule Recepcja twórczości Jenny Erpenbeck w Polsce i krajach niemieckojęzycznych przedstawiona została twórczość niemieckiej pisarki Jenny Erpenbeck z perspektywy literaturoznawczej i krytyki literackiej. Omówione zostały następujące aspekty utworów Erpenbeck: rozrachunek z przeszłością nazistowską (obecny zarówno w niemieckiej, jak i polskiej recepcji), rozliczenie z dyktaturą reżimu komunistycznego w NRD oraz problematyka współczesna (podejmowane głównie w recepcji niemieckiej). W artykule przedstawiono rozbieżności i podobieństwa w polskich i niemieckich przyczynkach literaturoznawczych i krytycznoliterackich poświęconych powieści Klucz do ogrodu (Heimsuchung). Uwzględnione zostały również analogie w przedstawianiu elementów świata powieściowego (rzeczy i ich funkcja w literaturze) u Erpenbeck i w utworach polskich pisarek Olgi Tokarczuk i Joanny Bator.

EN

The article entitled The Reception of works by Jenny Erpenbeck in Poland and in the German-speaking countries presents the artistic work of the German writer Jenna Erpenbeck from both the Polish and the German perspective. In particular, the article highlights those aspects of Erpenbeck’s works that could be of interest to Polish readers, such as coming to terms with the Nazi past, but also with the dictatorship of the communist regime and the contemporary problems. The Polish and German reception of Erpenbeck’s works focuses mainly on memoirs, the article presents similarities and differences in the Polish and German reception of, primarily, the novel Visitation (Germ. Heimsuchung), as well as the analogies in presenting the elements of the fictive world by Erpenbeck with those found in the works of Polish writers Olga Tokarczuk and Joanna Bator.

DE

Im Artikel „Rezeption der Werke Jenny Erpenbecks in Polen und den deutschsprachigen Ländern“ wurde das Schaffen der deutschen Schriftstellerin Jenny Erpenbeck aus der literaturwissenschaftlichen und literaturkritischen Perspektive dargestellt. Besprochen wurden folgende Aspekte der Romane Erpenbecks: die Abrechnung mit der Nazivergangenheit (präsent sowohl in der polnischen als auch in der deutschen Rezeption), die Bewältigung der kommunistischen Vergangenheit in der DDR und die aktuelle Problematik ihrer Werke (angesprochen vor allem in der deutschen Rezeption). Im folgenden Beitrag wurden Diskrepanzen und Ähnlichkeiten in den polnischen und deutschen literaturwissenschaftlichen und literaturkritischen Besprechungen dargestellt, die sich auf den Roman Heimsuchung beziehen. Berücksichtigt wurden auch Gemeinsamkeiten in der Darstellung der Romanwelt (Dinge und ihre Funktion in der Literatur) bei Erpenbeck und in den Werken der polnischen Schriftstellerinnen Olga Tokarczuk und Joanna Bator.

Refine search results

„Sprache der Wende”. Przełom roku 1989 w oczach pisarzy wschodnioniemieckich

Henryk Sienkiewicz’s output and literary censorship in the DDR

Zmiany strukturalne w rolnictwie na obszarze byłej NRD

Przyjaźń w eterze? Kooperacja w zakresie techniki specjalnej i radiokontrwywiadu pomiędzy MSW a wschodnioniemiecką Stasi w latach 70. i 80. XX wieku

Wizerunek Niemców w polskich obrazach filmowych okresu transformacji ustrojowej

Kościół katolicki w PRL 1980-1981 w dokumentach władz NRD

Moda za żelazną kurtyną. Refleksje wokół książki Anny Pelki o modzie młodzieżowej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Niemieckiej Republice Demokratycznej

Sonja Hander, Schülerkindheit in Ost-Berlin. Sozialisation unter den Bedingungen der Diktatur (1945-1958), Böhlau Verlag, Köln, Weimar, Wien 1998, ss. 383

Disgrace, Weakness, Rubbish? Material Culture of the GDR in Selected German Films After 1990

Incognito przez kraj przyjaciół. Nielegalni wspinacze z NRD w Związku Radzieckim

Erich Loests Exkurs in die Kriminalliteratur. Der DDR-Krimi zwischen Konvention und Travestie

Terapia i odmowa terapii – autobiograficzne narracje „postenerdowskie” lat ostatnich. Eugen Ruge i Marion Brasch

Agentura Stasi w PRL w czasach pierwszej „Solidarności”. Wstęp do dyskusji

Współpraca Departamentu I MSW z Hauptverwaltung Aufklärung MfS w zakresie tajnego pozyskiwania nowych technologii dla przemysłu PRL i NRD w latach 1975–1990

Wschodnioniemiecka recepcja wymiany listów między polskimi i niemieckimi biskupami w 1965 roku

Wobec dogmatyzmu. Zachodni marksizm, The Making of the English Working Class i komunistyczne historiografie w NRD, Czechosłowacji i Polsce 1948–1990

Medical Faculties or Medical Academies? Czechoslovak Plans and Discussions in the 1950s

Trendy rozwojowe w gospodarce niemieckiej po 1990 r.

Die Entzauberung des Westens in Julia Francks Roman Lagerfeuer

Recepcja twórczości Jenny Erpenbeck w Polsce i w krajach niemieckojęzycznych