Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 3

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Naczelnik Państwa
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
It would seem that the function of the Chief of State is of purely historical significance and connected with the role played by Józef Piłsudski in the restoration of Polish statehood one hundred years ago. Recently, however, the concept of the Chief of State appears as a publicist figure regarding Jarosław Kaczyński, the leader of the Law and Justice (PiS). In this essay, the authors would like to evaluate the accuracy of such a comparison. According to their observations, the labelling the current PiS leader as the Chief of State is definitely inadequate. It follows from the fact that his contemporary influence on the functioning of the state is not supported by either personal services or performing state functions. It is based on mythical categories, built on emotions and instruments of historical politics, rather than on real systemic circumstances.
PL
Wydawać by się mogło, że funkcja Naczelnika Państwa ma znaczenie czysto historyczne i związana jest z rolą, jaką odegrał Józef Piłsudski w odrodzeniu polskiej państwowości sto lat temu. Jednak ostatnio Naczelnik Państwa pojawia się jako figura publicystyczna w odniesieniu do Jarosława Kaczyńskiego, lidera Prawa i Sprawiedliwości. W niniejszym eseju autorki chciałyby ocenić trafność takiego porównania. Stosownie do ich obserwacji, określanie obecnego lidera PiS mianem Naczelnika jest zdecydowanie nieadekwatne. Jego obecny wpływ na funkcjonowanie państwa nie jest bowiem poparty osobistymi zasługami ani pełnieniem funkcji państwowych. Opiera się raczej na kategoriach mitycznych, zbudowanych na emocjach i instrumentach polityki historycznej, niż realnych uwarunkowaniach ustrojowych.
PL
W 1921 r. zwieńczona została budowa Rzeczypospolitej. Traktat ryski kończył zwycięską wojnę z Sowietami, sytuację wewnętrzną stabilizowała uchwalona konstytucja. Jednak do czasu nowych wyborów parlamentarnych Sejm „ustawą przechodnią” zadecydował, że będzie sprawował władzę w „dotychczasowym zakresie”, a Naczelnik Państwa zgodnie z Małą Konstytucją 1919 r. Tymczasem w warunkach pokojowych 1922 r. funkcjonowanie demokracji parlamentarnej pokazało ułomność systemu. Cała władza znajdowała się w rękach Sejmu, rozbitego politycznie, w którym ugrupowania centrolewicy i centroprawicy dysponowały identycznym zespołem złożonym z 216 posłów, podzielonych na liczne kluby rywalizujące ze sobą o wpływy. Nie istniała możliwość powołania rządu koalicyjnego, krajem sterowały więc gabinety pozaparlamentarne. Rola Naczelnika Państwa ograniczona została do wymiaru czysto reprezentacyjnego. System uniemożliwiał kreatywną działalność Józefa Piłsudskiego, musiał prowadzić do konfliktów, zakończonych w grudniu 1922 r. zabójstwem pierwszego prezydenta Gabriela Narutowicza. Rozwaga Piłsudskiego i innych polityków uchroniła kraj od kataklizmu. Demokracja polska wychodziła z przesilenia nadwerężona, chwilowo jednak zwycięska.
PL
Artykuł dotyczy koncepcji głowy państwa w pracach nad Konstytucją z 1921 r. Pierwsza część przedstawia motywy przyjęcia republikańskiej formy przyszłego ustroju Polski oraz opisuje projekty konstytucji opracowane przez Biuro Konstytucyjne Prezydium Rady Ministrów. Druga część zawiera charakterystykę pozycji ustrojowej głowy państwa w projekcie tzw. „Ankiety”, projekcie W. Wakara oraz w rządowej „Deklaracji Konstytucyjnej” i projekcie Związku Ludowo-Narodowego. Ponadto opisano kontrowersje związane z tytułami „Naczelnik” i „Prezydent”. Część trzecia zawiera opis poglądów nt. głowy państwa ujawnionych w toku prac Komisji Konstytucyjnej oraz w drugim projekcie Rady Ministrów wraz z poprawkami rządu Skulskiego. Ostatnia, IV część zawiera przyczyny, które wpłynęły na ostateczny kształt urzędu Prezydenta w Konstytucji marcowej.
EN
The article deals with a conception of the head of state while working on the March Constitution. The first part presents motives for adopting a republican form of the future system of Poland and describes draft constitutions drawn up by the Constitutional Bureau of the Presidium of the Council of Ministers. The second part presents characteristics of a political status of the head of state in the draft of the so-called “Survey,” the draft of W. Wakar as well as the governmental “Constitutional Declaration” and the draft of the Popular National Union. Moreover, it describes controversies connected with the titles of “Chief” and “President.” The third part presents a description of views on the head of state revealed during the works of the Constitutional Committee as well as in the second draft drawn up by the Council of Ministers, along with amendments made by the Skulski’s government. The last, 4th part discusses causes which influenced the final shape of the office of President in the March Constitution.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.