Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Niklas Luhmann
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Semantyka „kariery” w konstruktywizmie Niklasa Luhmanna a intymistyka, biografistyka i autobiografistyka

100%
Kuźma E.
Autobiografia. Literatura. Kultura. Media
|
2013
|
issue 1
13-19
PL
Niklas Luhmann, opisując nowoczesne społeczeństwo funkcyjne, wskazywał, że ta sama jednostka w zależności od sytuacji komunikacyjnej i usytuowania w społeczeństwie może występować albo jako osoba, albo jako indywiduum, albo jako podmiot. Jako osoba wtedy, gdy pisze o swoim usytuowaniu w określonym systemie funkcyjnym; ten opis to kariera. Jako indywiduum wtedy, gdy pisze o swoim wykluczeniu z większości systemów funkcyjnych, o swojej jedyności i niepowtarzalności; ten opis to autobiografia. Jako podmiot wtedy, gdy pisze o uniwersalności wykluczenia, co jest równoznaczne z ponowną inkluzją; tak powstaje wyznanie.
EN
Niklas Luhmann describing the functional modern society showed that the same man depending on the communicative situation and his location in the society could act either as a person, or as a individual, or as a subject. As a person when he writes about his location in the specific functional system. This auto-description is a career. As an individual when he writes about his exclusion from the majority of functional systems, about his uniqueness. This auto-description is an autobiography. As the subject when he writes about the universality of exclusion, which is equivalent to a repeated inclusion. So arises confession.
2
Content available remote

Nudna prawda i osiągnięcia badań systemowych

94%
Winczorek J.
Stan Rzeczy
|
2014
|
issue 1(6)
195-234
PL
Artykuł wychodzi od krytycznego namysłu nad znanym sloganem J. Mackiewicza „tylko prawda jest ciekawa”, traktując go jako odzwierciedlenie jednego z możliwych podejść do problemu zaangażowania poznania i neutralności wiedzy. Następnie wykorzystuje narzędzia pojęciowe teorii systemów Niklasa Luhmanna do analizy stanowisk wyrażanych w tej sprawie w socjologii. W konkluzji wysuwa twierdzenie, że utrzymanie tożsamości socjologii jako nauki jest zależne od jej powodzenia w przyjmowaniu deflacyjnej, a nie inflacyjnej koncepcji wiedzy i budowania teorii o wystarczającym poziomie złożoności. To zaś pozwala na postawienie wniosku, że prawda jest raczej nudna, a społeczna rola socjologii sprowadza się do wskazywania, jaka wiedza o społeczeństwie jest wiedzą pewną, a jaka nie.
EN
The paper begins by critically assessing J. Mackiewicz’s popular statement that „only the truth is interesting”, treating it as a reflection of one of the many approaches to the problem of involvement of social processes in cognition and detachment of knowledge. Next it uses conceptual tools of Niklas Luhmann’s systems theory to analyse the positions on this issue, held in sociology. In the concluding part it argues that one condition of maintaining its identity as a science by sociology is to make it successful in producing a deflationary, not inflationary conception of knowledge and building a sufficiently complex theory. This in turn allows to conclude that the truth is rather boring and the social role of sociology is to indicate which knowledge about society is certain knowledge, and which is not.
3
Publication available in full text mode
Content available

Legitymizacja roli sędziowskiej

84%
Kaczmarczyk M.
Studia Socjologiczne
|
2020
|
issue 4(239)
5-35
PL
Zgodnie z postulatem Maksa Webera, socjologia może przewidywać i wyjaśniać działania pod warunkiem ich wcześniejszego zrozumienia. Prezentowany artykuł rozszerza ten postulat na zjawiska społeczne w makroskali, dla których socjologia może szukać sensu, nawet jeśli nie jest on widoczny dla działających podmiotów. Perspektywą, która umożliwia taki zabieg, jest teoria zróżnicowania funkcjonalnego. Została ona zastosowana do opisania roli sędziowskiej, której znaczenie można właściwie skonceptualizować jedynie w kontekście relacji między systemami społecznymi. Autor wychodzi od koncepcji Niklasa Luhmanna, by zerwać z jego ujęciem i za Shmuelem Eisenstadtem zwrócić się w stronę systemu wartości, który mógłby legitymizować rolę sędziowską. Argumentacja autora podbudowana jest wynikami badań empirycznych i uzupełniającą je typologią procesów legitymizacji i delegitymizacji roli sędziowskiej. W konkluzji autor przedstawia konsekwencje teoretyczne sporów wokół roli sędziego oraz możliwości socjologicznego odczytywania aktualnych wydarzeń politycznych w Polsce.
EN
According to Max Weber’s postulate, sociologists can predict and explain actions because they understand their subjective sense. The article suggests that this postulate can be extended onto macroscale, and sociology can search for meanings of processes that are beyond the grasp of the subjects participating in them. The perspective of functional differentiation that enhances this approach has been applied in order to describe the social role of the judges. While initially following Niklas Luhmann, the author abandons his theory at some point and draws on the ideas of Shmuel Eisenstadt to demonstrate the role of social values in the legitimization of the independent judiciary. The argumentation is based on a large-scale survey among the Polish judges as well as a typology of legitimization and delegitimization processes. In the conclusion, the attacks of the new authoritarian regimes on judges have been described from the functional perspective in order to demonstrate the real scale of their harm to modern societies.
4
Content available remote

Pokolenie pomocników artylerii. Habermas, Ratzinger, Luhmann i niemieckie spory

84%
Wigura K.
Stan Rzeczy
|
2012
|
issue 1(2)
146-167
PL
Artykuł poświęcony jest charakterystyce przykładowych sporów, prowadzonych przez trzech przedstawicieli tzw. pokolenia pomocników artylerii („Flakhelfer-Generation”): Jürgena Habermasa, Niklasa Luhmanna i Josepha Ratzingera. Na pierwszą część artykułu składa się charakterystyka pokolenia, z którego wywodzą się owi trzej intelektualiści. Następnie autorka przechodzi do rekonstrukcji dwóch dyskusji, które odbyły się między tymi trzema postaciami. Jest to, po pierwsze, dyskusja między Jürgenem Habermasem a Niklasem Luhmannem o naturze poznania socjologicznego, z której wnioski zostały zawarte przede wszystkim w książce Theorie der Gesellschaft oder Sozialtechnologie – was leistet die Systemforschung?, po drugie zaś dyskusja między Jürgenem Habermasem a Josephem Ratzingerem o roli religii we współczesnym świecie, której zapis znalazł się w książce Dialektik der Säkularisierung. Über Vernunft und Religion. W obu przypadkach autorka wskazuje, które wątki dyskusji mogły być uwarunkowane przynależnością jej uczestników do „Flakhelfer- Generation”.
EN
The paper characterizes selected discussions between three representants of the so-called Luftwaffe-assistant-generation (Flakhelfer-Generation, Luftwaffenhelfer generation): Jürgen Habermas, Niklas Luhmann and Joseph Ratzinger. The first part of the paper deals with the characteristics of the generation, from which those three intellectuals come. Afterwards two discussions between them are described. Firstly, discussion between Jürgen Habermas and Niklas Luhmann about the nature of sociological epistemology. The most important conclusions of this discussion have been gathered in the book Theorie der Gesellschaft oder Sozialtechnologie – was leistet die Systemforschung? Secondly, a discussion between Jürgen Habermas and Joseph Ratzinger about the role of religion in modern world is reconstructed. This discussion is mostly to be found in the book Dialektik der Säkularisierung. Über Vernunft und Religion. The author points out in every part, which details of the discussion are typical for the „Flakhelfer-Generation”.
5
Publication available in full text mode
Content available

Protest song Masters of War Boba Dylana – analiza luhmannowska

82%
Ostrowski M.
|
2018
|
vol. 51
|
issue 5
143-159
EN
The article interprets Bob Dylan’s protest song Masters of War from a Systems Theory perspective.
PL
Artykuł interpretuje protest song Boba Dylana Masters of War z perspektywy teorii systemów.
6
Content available remote

Luhmann – Protreptikos pros theologous

71%
Vokoun J.
Studia theologica
|
2014
|
vol. 1
138-160
EN
The writer of this study reveals the connection between Luhmann’s works and Czech theological discourse. He also demonstrates that the theory of systems provides new views on questions such as the open church, Christianity as a religion, non-ontological and non-metaphysical models of theology, and even the possibility of finding new formulations of Trinitarian theology and Christology. The author additionally considers the possibility of an application of Luhmann’s notion of coding as an expression of the identity of a system. He also evaluates a possible formulation of the code of Christianity.
7
Publication available in full text mode
Content available

Teoria systemów i zagadki kultury prawnej

67%
Winczorek J.
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
|
2012
|
vol. 1(4)
106-125
PL
Kultura prawna to pojęcie tyleż centralne dla nauk prawnych i socjologii prawa, co trudne do zdefiniowania. Ma ono służyć ważnym potrzebom teoretycznym, ale jest też odpowiedzialne, za niektóre dylematy nękające prawników i badaczy problematyki społeczno-prawnej. Niektóre z nich są dość słynne: zagadka natury japońskiej skłonności do sporów, zagadka różnic w niemieckiej i holenderskiej kulturze prawnej czy też, ostatnio, zagadnienie obrony przez kulturę. Niektóre z nich są mniej znane, jak wielość sądowych strategii orzekania w rzekomo zunifikowanej kulturze prawnej Polski. Artykuł stawia tezę, że problemy tej natury są artefaktami pojęciowymi, wynikiem reifikacji rozumienia kultury prawnej jako fenomenu. Podkreśla się, że w takich badaniach większą wagę należy przykładać do bezpośredniej, proceduralnej natury badanych zjawisk. W celu poparcia tych twierdzeń wykorzystana zostaje pojęciowa maszyneria teorii systemów. Po pierwsze, ogólny pogląd N. Luhmanna dotyczące pojęcia „kultury” zostaje zaakceptowany i zaaplikowany do idei kultury prawnej. Ponadto wykazuje się, w jaki sposób cele, którym służy pojęcie kultury prawnej można osiągnąć odwołując się do takich konceptów teoretycznych, jak: sprzężenie strukturalne, obserwacja pierwszego i drugiego rzędu, a przede wszystkim – czasowa natura systemów społecznych. Ogólny wniosek jest taki, że w badaniu „kultury prawnej” nieunikniona jest perspektywa ewolucyjna.
EN
Legal culture is a concept as central to legal studies and sociology of law as difficult to define. It aims to serve important theoretical needs but it is also responsible for some puzzles that trouble legal and socio-legal scholars. Some of them are quite famous: the puzzle of the nature of Japanese litigiousness, the puzzle of differing German and Dutch legal cultures, or, recently, the issue of cultural defence. Some are lesser known, like the multitude of courts’ adjudicating strategies in Poland’s allegedly unitary legal culture. The paper argues that the problems of such nature are a conceptual artefact, a result of objectifying understanding of legal culture as a phenomenon. It is stressed that in such studies more weight should be put on the immediate, procesual nature of investigated phenomena. In order to support these claims, conceptual machinery of systems theory is utilised. First, a general view of N. Luhmann regarding the notion of culture is accepted and applied to the idea of legal culture. Further it is demonstrated how the aims served by the notion of legal culture can be achieved by appealing to such theoretical concepts as structural coupling, first- and second- order observation, and above all – temporal nature of social systems. A general conclusion of the paper is that in the study of “legal culture” an evolutionary perspective is unavoidable.
8
Content available remote

Autonomie „politického“ : Ke Schmittovu pojmu politična

60%
Lysoňková M.
Filosofický časopis (Philosophical Journal)
|
2015
|
vol. 63
|
issue 5
689-706
EN
The e aim of this article is to cultivate Schmitt’s concept of the political, employing a funcional-systematic framework which was formulated in German sociology and social philosophy. By way of Luhmann’s systems theory and Habermas‘ systemising reconstruction of Weber’s conception of spheres of value, a model of intensity is worked out, which is constituted by two concepts: differentiation and politicisation. Whereas the systems theory of Niklas Luhmann is significant for the final delineation of the political as a system, Habermas’s Kantian differentiation of culture grounds the semantics of politicisation. This semantics also exploits considerations about re-distribution and recognition, with particular attention on Nancy Fraser’s “perspectival dualism”. The reason for cultivating Schmitt’s concept of the political is to develop the political as an independent concept which is an alternative to a conception that concentrates the political in politically active or activated civil society.
9
Publication available in full text mode
Content available

Dyskurs na temat legalnych substancji psychoaktywnych w perspektywie teorii systemowej Niklasa Luhmanna

60%
Skrzypulec B.
Studia Socjologiczne
|
2012
|
issue 1(204)
149-175
EN
The article analyzes a particular type of discourse produced by the political system: the discourse onthe legal psychoactive substances market in Poland. The Luhmann’s system theory forms the theoretical foundation for the research. The main concepts of the system theory are presented and the attempt is made to suggest how discourse analytical methods can be applied to studyingLuhmann’s systems. The research material comprises the drug policy related statements of politicians and officialsthat appeared in press and parliamentary stenographic records as well as relevant legal documents. The material comes from the period between August 2008 and August 2009 when an amendment to the drug act was drafted and passed. The conclusion stemming from the analysis is that the concept “drug” is most crucially determining the political system’s discourse on psychoactive substances. The interpretations and uses of the concept “drug” as well as the ways, in which these uses make the concept an efficient mechanism of the complexity reduction, are studied.
PL
W tekście prezentowane są wyniki analizy dyskursu generowanego przez system polity- ki, który dotyczy polskiego rynku sklepów sprzedających legalne substancje psychoaktywne – tzw. „dopalacze”. Teoretycznym zapleczem artykułu jest teoria systemowa Niklasa Luh- manna. Przedstawione są główne pojęcia teorii systemowej oraz wskazuje się, jak metody związane z analizą dyskursu mogą być użyte do badania luhmannowskich systemów. Anali- zie poddano wypowiedzi polityków i urzędników, z artykułów prasowych oraz stenogramów z posiedzeń Sejmu i Senatu, a także akty prawne związane z polityką narkotykową. Badane są materiały od sierpnia 2008 do sierpnia 2009 – przeprowadzono wówczas nowelizację usta- wy o przeciwdziałaniu narkomanii, mającą utrudnić działanie sklepom z „dopalaczami”. Na podstawie przeprowadzonej analizy sformułowana zostaje teza, że elementem, który najistot- niej determinuje dyskurs systemu polityki na temat substancji psychoaktywnych jest pojęcie „narkotyku”. W tekście wskazuje się, w jaki sposób jest ono rozumiane i używane oraz jak taki sposób użycia czyni zeń efektywny mechanizm redukcji złożoności.
10
Publication available in full text mode
Content available

Barriers and Obstacles in the Process of Awarding and Implementation of EU Funds in Poland. Systemic Analysis

60%
Gadowska K., Bukowski A., Polak P.
Polish Sociological Review
|
2008
|
vol. 164
|
issue 4
437-470
EN
The article deals with the issue of structural and cohesion funding by the European Union in Poland. Although all funds for the first programming period 2004–6 were allocated, the process did not occur without problems. Therefore, in our paper we point to the weaknesses of the system and some of the crucial barriers that hindered efficient fund allocation: faulty institutional and legal framework, bureaucracy, corruption and personnel deficits. We base our findings on research of interviews carried out in four regions of Poland. Referring to Niklas Luhmann’s theory of autopoietic system, we sketch an image of an unevenly differentiated political system, in which administration and politics prevail over the underdeveloped and weak public, incapable of counteracting trends of politicization and expanded bureaucracy. By showing evolution and reproduction of the system, we relate to its deficits and their importance to future use of the flow of EU funds.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.