Search results

1

The Teutonic Order and monasteries in Gdańsk Pomerania in the first half of the 14th century

100%

Kubicki R.

Studia z Dziejów Średniowiecza

|

2023

|

issue 26

86-109

PL

Przedmiotem opracowania jest próba charakterystyki polityki prowadzonej przez zakon krzyżacki (niemiecki) wobec klasztorów na Pomorzu Gdańskim w pierwszej połowie XIV w. W dotychczasowych ocenach tradycyjnie wskazywano na konsekwentnie stosowane ograniczenia odnośnie do fundacji klasztorów mniszych w Prusach i dążenie zakonu niemieckiego do poddania ścisłej kontroli wszystkich zgromadzeń posiadających swoje siedziby na Pomorzu Gdańskim. W artykule wskazano przede wszystkim na dwa czynniki mające wpływ na relacje zakonu niemieckiego z klasztorami na Pomorzu Gdańskim, to jest na proces implantacji klasztorów i terytorializacji urzędów zakonu niemieckiego na Pomorzu Gdańskim. Z przeprowadzonych analiz wynika, że relacje zakonu niemieckiego z klasztorami na Pomorzu Gdańskim były nie tyle następstwem konsekwentnie realizowanej przez niego polityki, ale raczej wypadkową wielu czynników, wynikających z sytuacji panującej w danym zgromadzeniu zakonnym (cystersi) i odnośnie do konkretnego klasztoru (przy kład dominikanów w Gdańsku). Przy czym zakon niemiecki występował zazwyczaj jako władca terytorialny, potwierdzający transakcje kupna–sprzedaży względnie nadania lub zamiany dóbr oraz jako arbiter w sporach z innymi instytucjami (z władzami miejskimi). Funkcję taką pełnili miejscowi komturzy lub sam wielki mistrz zakonu. Udział tego ostatniego był zazwyczaj związany z potrzebą ogólnej regulacji, jak w przypadku generalnej konfirmacji dla dóbr klasztoru w Oli wie i Żarnowcu dokonanej przez wielkiego mistrza Ludolfa Königa. Ogólnie, wzajemne relacje zakonu z klasztorami były poprawne, jeśli nie wręcz dobre. Trzeba też podkreślić, że stanowisko zakonu niemieckiego wobec klasztorów na Pomorzu Gdańskim było elementem szerszej polityki kościelnej prowadzonej na tym terenie także wobec biskupa włocławskiego i arcybiskupa gnieźnieńskiego.

2

Geneza i historia Rytu Premonstrateńskiego

86%

Wendland M.

|

2016

|

vol. 22

|

issue 47

151-163

PL

Ryt zakonu Premonstratensów, inaczej ryt norbertański, jest ściśle związany z założonym przez św. Norberta w XII wieku zakonem Kanoników Regularnych, zwanych również białymi kanonikami. W pierwszych latach działalności zakonu trzymano się zwyczajów liturgicznych powszechnych wśród kanoników regularnych św. Augustyna. Niniejszy artykuł przybliża genezę i rozwój liturgii norbertańskiej, która przetrwawszy Sobór Trydencki, nie uchowała się wśród zmian około-liturgicznych Soboru Watykańskiego II.

EN

The Premonstratensian, or Norbertine Rite is strictly related to the Order of Canons Regular, also known as the White Canons. Founded in the 12th century by Saint Norbert, the order at first adhered to liturgical practices that were common among the Canons Regular of Saint Augustine. The following article talks about the genesis and development of Norbertine liturgy, which survived the changes in practices made by the Council of Trent, but was eventually made obsolete by the Second Vatican Council.

3

Zasób Flores Oratorii – norbertańskiej silvae rerum przechowywanej w Bibliotece Prowincjalnej Franciszkanów w Gnieźnie

81%

Joskowski Z.

Biblioteka

|

2012

|

issue 16(26)

299-305

EN

In this article I present the content of the Norbertine commonplace book stored in the special collections department of the Franciscan Provincial Library in Gniezno. This commonplace book (Latin: silva rerum) is a kind of library of its own: a collection of copies of speeches, orations on the current political life in the eighteenth century, poetic works, greetings, occasional congratulations, as well as own works of the unknown Premonstratensian monk – the creator and owner of this commonplace book.

PL

Artykuł prezentuje zasób norbertańskiej silvae rerum przechowywanej obecnie w dziale zbiorów specjalnych Biblioteki Prowincjalnej Franciszkanów w Gnieźnie (BPFG). Sylwa stanowi swoistą bibliotekę: zbiór odpisów mów, oracji dotyczących bieżącego życia politycznego XVIII wieku, dzieł poetyckich, życzeń, powinszowań okazjonalnych, a także twórczości własnej nieznanego zakonnika norbertańskiego – twórcy i właściciela sylwy.

4

Kilka uwag o historii klasztoru w Opolu-Czarnowąsach

81%

Sadowski P.

|

2019

|

vol. 17

|

issue 3

137-149

EN

This article consists of two chapters. The first one presents an outline of the history of the convent in Czarnowąsy and objects of historical value situated therein. In the second chapter, the author mentions several issues related to the convent (which used to belong to the Norbertines) that still offer open fields for studies: the historical value of the short story “Uparte mniszki” by Zofia Kossak; Paweł Szotarewicz’s dedication to Baltazar Gerbert, the architect of the so-called House of Nuns; and the hypothetical visit of the then 29-year-old King Frederick the Great to this “House of God”.

5

Zabytkowe hafty norbertanek żukowskich. Stan badań po czterdziestu latach

72%

Stanilewicz K.

Folia Historica Cracoviensia

|

2018

|

vol. 24

|

issue 1

EN

It has been written so far very little about the antique embroideries of Norbertines from Żukowo in the professional literature. And they belong to the group of the most interesting examples of this kind of artistic craft in the area of the former Royal Prussia. There was only one major article about them written by Barbara Kaźmierska-Latzke. Unfortunately it was not so well known as it was published in the niche and issued for a short time bulletin of Łódź „Central Museum of Textiles.” Other studies which have mainly ethnographic and popular science character mention the works of art from church in Żukowo but only on the sidelines of deliberations on Kashubian embroidery. Their authors are trying to prove the influence of folk art on monastic embroidery thankfully less and less, but they still marginalize the role of nuns in the formation of the Kashubian ornament. In this situation a reliable publication of embroideries made by the Norbertines seems necessary, especially that their state of preservation is still getting worse and many of them we know today only from the archival photos. From ninety one embroidered objects in the parish church in Żukowo only twenty one vestments remained preserved until today (most of them were stolen in 1989). Edition of the catalogue of vestments originating from the Norbertines workshops including the photographic documentation before the year 1989 could be helpful in finding these stolen works. The material developed and analyzed in such a catalogue would provide an excellent reference point for researchers dealing with similar issues. At the same time it would allow for closer designation of the influence range of the Norbertines monastic workshops and associate with it perhaps a greater number of works.

PL

Haftom sióstr norbertanek z Żukowa, najciekawszym przykładom tego rodzaju rzemiosła artystycznego na obszarze dawnych Prus Królewskich, poświęcono jak dotąd bardzo niewiele miejsca w literaturze fachowej. Doczekały się jednego tylko poważnego artykułu autorstwa Barbary Kaźmierskiej-Latzke, niestety mało znanego, opublikowanego w 1976 roku w niszowym, krótko wydawanym łódzkim biuletynie „Centralne Muzeum Włókiennictwa”. Pozostałe opracowania, głównie o charakterze etnograficznym i popularnonaukowym, wspominają jedynie zabytki z żukowskiego kościoła na marginesie rozważań na temat haftu kaszubskiego. Ich autorzy na szczęście już coraz rzadziej próbują udowadniać wpływ sztuki ludowej na hafty klasztorne, mimo to jednak wciąż marginalizują rolę zakonnic w kształtowaniu się kaszubskiego ornamentu. W tej sytuacji niezbędna wydaje się rzetelna publikacja na temat haftów wykonanych przez norbertanki, tym bardziej że liczba zachowanych obiektów wciąż się zmniejsza i coraz więcej znamy już tylko ze zdjęć archiwalnych. Z dziewięćdziesięciu jeden zabytków haftowanych przetrwało w parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Żukowie jedynie dwadzieścia jeden paramentów (większość skradziono w 1989 roku). Wydanie katalogu szat liturgicznych z pracowni norbertanek z uwzględnieniem dokumentacji fotograficznej sprzed 1989 roku mogłoby pomóc w odnalezieniu skradzionych dzieł, a opracowany i przeanalizowany materiał stanowiłby znakomity punkt odniesienia dla badaczy zajmujących się podobną problematyką. Jednocześnie pozwoliłoby to na bliższe określenie zakresu oddziaływania warsztatu hafciarskiego sióstr norbertanek i powiązanie z nim większej liczby zabytków.

6

Zbiory biblioteczne, archiwalne i artystyczne znajdujące się w 1811 r. w opactwie norbertanów we Wrocławiu w świetle inwentarza i sprawozdania z postępowania kasacyjnego z "Akt Büschinga"

58%

Bończuk-Dawidziuk U., Jezierska A., Wojtyła A.

Hereditas Monasteriorium

|

2014

|

vol. 4

295-329

EN

The present study is to provide a concise analysis of and present (in extenso) fragments of the so-called "Büsching Papers" dealing with the Norbertine Monastery in Wrocław. They include Büsching’s First report on the seizure of objects kept in the Monastery of St. Vincent in Wrocław (8 January 1811), Inventory of art collections and manuscripts as well as selected letters associated with these actions. The sources contain information not only about the contents and organisation of the library and the archives, but also about their location and furnishings. In addition, they contain details of the seizure of these resources. The inventory of art collections includes paintings and reliefs as well as richly illustrated books devoted to art and, in particular, the history and theory of architecture. Like in the report, there are attempts here to establish the authors of the most outstanding paintings (e.g. Salvatore Rosa, Michael Leopold Willmann).

7

O niektórych źródłach do historii zakonu premonstrateńskiego w Polsce w XII i XIII wieku

58%

Deptuła C.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1971

|

vol. 22

187-222

EN

-

8

Kaplica św. Małgorzaty w Krakowie- stan badań

51%

Jasińska D.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2017

|

vol. 128

155-185

PL

Kaplica św. Małgorzaty na Zwierzyńcu jest jedną z nielicznych świątyń drewnianych zachowanych na terenie Krakowa, a ponadto wyróżnia się oktogonalnym kształtem, rzadko spotykanym w budowlach drewnianych. Mimo tego nie doczekała się dotąd wnikliwej monografii historycznej, uwzględniającej okoliczności jej budowy, późniejsze losy, a także wyjaśnienie kwestii jej funkcji i powiązanej z nią wymowy ideowej. Przynajmniej od końca XVI wieku była miejscem silnego kultu św. Małgorzaty, żyjącej na przełomie III i IV wieku w Antiochii Pizydyjskiej. Wierni nawiedzający ją w dniu patronalnym św. Małgorzaty mogli uzyskać odpust zupełny (nadany przez papieża Innocentego XIII, Benedykta XIV, Piusa VI). Kaplica jest jedynym przykładem świątyni pod tym wezwaniem, na terenie Małopolski, nawiązującej swym kształtem do katedry w Montefiascone, będącej już od wczesnego średniowiecza głównym miejscem kultu świętej Małgorzaty. Montefiascone była znana polskim pielgrzymom gdyż położona jest przy głównym szlaku podróżnym prowadzącym z Polski do Rzymu, ponadto w bliskim sąsiedztwie miejscowości Bolsena, powszechnie znanej i nawiedzanej przez pielgrzymów od XII wieku ze względu na cud Eucharystyczny który miał miejsce w 1263 roku, oraz przy Via Francigena, jednym z najdłuższych europejskich szlaków pielgrzymkowych prowadzącym z Canterbury w Anglii do grobu św. Piotra w Rzymie. Dodatkowo tradycja klasztorna wiąże kaplicę z pochówkami epidemicznymi. Z zachowanych zapisków wizytacyjnych biskupów krakowskich wynika, że już pod koniec XVI wieku stała pośrodku cmentarza. Odwołując się do Instructiones fabricae et supellectilos ecclesiasticae Karola Boromeusza oraz przedsięwzięć budowlanych tego hierarchy, jak i innych przykładów świątyń centralnych wznoszonych na cmentarzach Europy Środkowej w XVII, tak jak kaplica p.w. św. Archanioła Gabriela na cmentarzu św. Sebastiana w Salzburgu wzniesiona z fundacji tamtejszego arcybiskupa Wolfa Dietricha von Raitenaua, można również powiązać ją z pełnioną przez nią funkcją kaplicy cmentarnej. Usytuowanie na wzgórzu nad miastem a także na trasie procesji pasyjnych organi-zowanych przez Bractwo Męki Pańskiej czyni z niej swoisty odpowiednik Świątyni Grobu Bożego wznoszącej się nad Jerozolimą. Obecność w takiej przestrzeni sakralnej budowli przypominjącej Grób Boży była by wręcz naturalna a naśladowanie w kaplicy cmentarnej budynku oznaczającego miejsca zmartwychwstania Chrystusa niesie oczywiste i ważkie przesłanie.

EN

St. Margaret’s Chapel in Zwierzyniec is one of the few wooden churches remaining in Cracow. It is characterised by an octagonal shape, rarely seen in church buildings. In spite of these facts there is no detailed historical monograph taking into consideration the circumstances of the chapel’s construction, its further history and the explanation of its function and ideological significance connected with it. At least since the end of the 16th century the chapel was a place of an active cult of St. Margaret, who lived at the turn of the 3rd and 4th century in Pisidian Antioch. Worshippers visiting on patron day of St. Margaret could obtain full pardon (granted by pope Innocent XIII, Benedict XIV, Pius VI). The chapel is the only example of a church under this patronage in the Little Poland region architecturally based upon the Montefiascone Cathedral, which had been the central place of St. Margaret’s cult since early Middle Ages. Montefiascone was known to Polish pilgrims as it lies next to the main traveling route from Poland to Rome and neighbours Bolsena, a town commonly known and visited by pilgrims since the 13th century, because of an Eucharistic miracle, which had taken place in 1263. It also lies by Via Francigena, one of the longest European pilgrim routes from Canterbury in England to the grave of St. Peter in Rome. Additionally, the monastic tradition connects the chapel with epidemic burials. The remaining visitation records of Cracow bishops prove that already at the end of the 16th century, the chapel stood in the centre of a cemetery. Its function of a cemetery chapel can be determined by reference to Instructiones fabricae et supellectilos ecclesiasticae of Charles Borromeo and his building initiatives, as well as other examples of central churches built at the cemeteries of Middle Europe in the 17th century, such as St. Archangel Gabriel’s Chapel at St. Sebastian’s Cemetery in Salzburg, founded by Archbishop Wolf Dietrich von Raitenau. The chapel’s location on a hill above the town and on the route of Passion processions organised by The Brotherhood of the Passion makes it a counterpart of the Basilica of the Holy Sepulcher above Jerusalem. Presence of a building resembling the Holy Sepul-cher in sacral space would be natural and the cemetery chapel’s resemblance to the place of Christ’s Resurrection carries a self-evident and important message.

9

Druk krakowski z 1652 r. dedykowany ksieni zwierzynieckiej Eufrozynie Korycińskiej

44%

Muraszko M.

Folia Toruniensia

|

2017

|

vol. 17

243-251

PL

Komunikat prezentuje krakowski druk dzieła Bernarda z Clairvaux Sposób mądrego i dobrego życia, który ukazał się w oficynie wdowy i dziedziców Franciszka Cezarego w 1652 r. Na omawiany egzemplarz natrafiono w trakcie prac inwentaryzacyjnych prowadzonych w zbiorach Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie. Okazuje się, że wspomnianego wydania nie notują podstawowe polskie bibliografie i katalogi drukowane. Edycja została dedykowana ksieni zwierzynieckiej Eufrozynie Korycińskiej przez Michała Brokarda Meleciusa. W większości składa się ona z kart pochodzących z wcześniejszego wydania dzieła z 1630 r.

EN

The communication presents the Cracow printing of the work by Bernard of Clairvaux The manner to live a wise and good life, which was published in the publishing house of the widow and successors of Franciszek Cezary in 1652. The copy discussed here was found during inventory works in the Archdiocesan Archive in Gniezno. It turns out that Polish bibliographies and printed catalogues fail to include this publication. The edition was dedicated to the abbess of the convent in Zwierzyniec – Eufrozyna Korycińska by Michał Melecius. It consists of pages from the earlier publication of the work in 1630.

DE

Der Bericht schildert den Krakauer Druck des Werkes von Bernhard von Clairvaux Sposób mądrego i dobrego życia [Vom weisen und guten Leben], das in der Druckerei der Witwe und der Erben Franciszek Cezarys 1652 erschien. Auf das besagte Exemplar stieß man während der Inventarisierungsarbeiten in den Beständen des Erzbischöflichen Archivs in Gnesen. Es erwies sich, dass die erwähnte Ausgabe in den grundlegenden polnischen Bibliografien und gedruckten Katalogen bisher nicht erwähnt wurde. Michael Brokard Melecius widmete die Edition der Äbtissin von Zwierzyniec Eufrozyna Korycińska. Größtenteils besteht sie aus Blättern aus der früheren Ausgabe von 1630.

Refine search results

1 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Biblioteka

1 Folia Historica Cracoviensia

1 Folia Toruniensia

1 Hereditas Monasteriorium

1 Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

1 Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

1 Opolskie Studia Administracyjno-Prawne

1 Studia z Dziejów Średniowiecza

1 2023

1 2019

1 2018

2 2017

1 2016

1 2014

1 2012

1 1971

1 Bończuk-Dawidziuk U.

1 Deptuła C.

1 Jasińska D.

1 Jezierska A.

1 Joskowski Z.

1 Kubicki R.

1 Muraszko M.

1 Sadowski P.

1 Stanilewicz K.

1 Wendland M.

1 Wojtyła A.