Konstantin Pavlovich Romanow, a brother of mighty Russian tsars Alexander I and Nicholas I, the commander-in-chief and de facto the viceroy of the Congress Poland. The Duke became famous mostly as an oppressor of the Poles, a raving madman and belvedere animal. However, source research shows a lot of changes in his behavior. Among the citizens of Warsaw, the capital of Poland, there could be found some who spoke dearly about the Duke’s humor, caregiving and even a kind of fondness of the Polish people. Joanna Grudzińska, who agreed to marry the tyrant, is considered to be the main reason of these transformations. It is worth to devote a moment to take a look at this marriage and what the citizens of Warsaw thought of it.
This article discusses patriotic issues in the works of Juliusz Słowacki. It focuses on the textsdevoted to the November Uprising. The poet’s early (youthful) works, including the very first ones,in which he showed ways of regaining independence, are subjected to interpretation. In these works,Słowacki writes about his love for his homeland, and thus they are testimony to his patriotic feelings.The poet demands that the nation undergo a transformation. The independence of Poland ishis poetic dream. Słowacki takes up the subject of important historical events and recalls the figuresof heroes fighting for a free homeland. The resurrection of the nation is Słowacki’s poetic dream.
In the early days of the November Uprising can be noted efforts taken to expand the armed forces of the Polish Kingdom. Appointment of line infantry regiments is an example of this phenomenon. In the province of Plock it was formed tw oline infantry regiment, with consecutive numbers 17 and 18. The main difficulties when setting up branches were shortages of supply and equipping. Both regiments took an active part in the fighting insurgents.
PL
W początkowym okresie powstania listopadowego można odnotować dążenia zmierzające do powiększenia sił zbrojnych Królestwa Polskiego. Powołanie pułków piechoty liniowej jest przykładem tego zjawiska. W województwie płockim sformowano dwa pułku piechoty liniowej, o kolejnych numerach 17 i 18. Głównymi trudnościami w czasie tworzenia oddziałów były braki w zaopatrzeniu i wyekwipowaniu. Oba pułki wzięły czynny udział w walkach 1831 roku.
Konstanty Gaszyński found himself in Lithuania during the November Uprising, fighting as a lieutenant in the corps of General Giełgud. The images of the uprising in Lithuania are reflected in his book Pieśni pielgrzyma polskiego (The Songs of a Polish Pilgrim). It was published in Paris in 1833, after the defeat of the uprising, and it contains 24 poems, e.g.: Przejście Niemna przez wojska polskie (Crossing the Neman by the Polish Army), Spalenie Czerwonego dworu (The Burning of the Red Mansion), Zajęcie Rosień przez powstańców (Insurgents Occupying Rosienie) and Do Emilii Plater i Marii Raszanowicz, walczących w szeregach powstańców litewskich (To Emilia Plater and Maria Raszanowicz, Fighting in the Ranks of the Insurgents of Lithuania).
The purpose of the article is to present the public activity of Prince Antoni Paweł Sułkowski (1785-1836) in the 20s and 30s of the 19th century. During this period, Sułkowski defended Polish nationality, serving as the marshal at three provincial parliaments in 1827, 1830 and 1834. Furthermore the article describes the involvement of Prince Sułkowski in „organic work” and his attitude towards the November Uprising.
PL
Celem artykułu jest przedstawienie aktywności publicznej księcia Antoniego Pawła Sułkowskiego (1785-1836) w latach 20 i 30 XIX w. W tym okresie Sułkowski występował w obronie polskiej narodowości, pełniąc funkcję marszałka na trzech sejmach prowincjonalnych 1827, 1830 i 1834 r. Nakreślono także zaangażowanie Sułkowskiego w pracę „organiczną”. Należało przy tym wytłumaczyć zmianę, jaka zaszła w pojmowaniu przez Sułkowskiego walki o sprawę polską. Ponadto analizie została poddana postawa Sułkowskiego wobec powstania listopadowego.
The article, based on archival materials, shows the network of Basilian monasteries of the Greco-Uniate Church on the Right Bank of Ukraine after the region became part of the Russian Empire. The main legislative acts adopted by the Russian authorities in order to regulate the activities of these monasteries are considered. It was found that the authorities aimed to abolish the Basilian monastic order, gradually closing its monasteries. The participation of the Basilians in the Polish November Uprising of 1830 is also reflected. It is emphasized that this uprising became a catalyst for the liquidation of the Basilian monasteries. After the suppression of the uprising, in 1832 the Basilian Order was officially abolished. During 1831–1834, 15 of the 25 Basilian monasteries on the Right Bank of Ukraine were closed, and by the end of the 1830s, none remained in the region.
PL
W artykule bazowano na materiałach archiwalnych, odzwierciedlono sieć klasztorów bazylianów Cerkwi grecko-unickiej na prawym brzegu Ukrainy po włączeniu regionu do Imperium Rosyjskiego. Rozważono główne akty ustawodawcze przyjęte przez władze rosyjskie w celu uregulowania działalności tych klasztorów. Stwierdzono, że władze dążyły do znie¬sienia zakonu bazylianów, stopniowo zamykając jego klasztory. Odzwierciedla się także udział bazylianów w Powstaniu Listopadowym 1830 roku. Podkreśla się, że powstanie to stało się katalizatorem procesu likwidacji klasztorów bazylianów. Po stłumieniu powstania, w 1832 roku oficjalnie zniesiono zakon bazylianów. W latach 1831–1834 15 z 25 klasztorów bazylianów na prawym brzegu Ukrainy zostało zamkniętych, a do końca lat 30. XIX wieku żaden nie pozostał w regionie.
Early works by Zygmunt Krasiński were full of travel reports and descriptions of acknowledged landscapes. They demonstrate a particular visual sensitivity of the young writer. Starting in 1832 an eye disease prevented the development of this writing. The poet saddled with amblyopia wrote about his difficulty in letters to family and friends. The illness was treated by him as a psychosomatic – the effect of disturbances on the way between the eye and the heart that was wounded by the inability to participate in the November Uprising. The consequences of the disease (restrictions of social life, loneliness, inability to read) were recognised by Krasiński as circumstances conducive to intellectual work (in his writings the role of internal dialogue and philosophical debate systematically increased). The disease, however, imposed unnatural conditions on the writer’s work (the need for a secretary assistance), which limited the number of autographs, further reduced by the family in the course of organizing the family archive.
W artykule przedstawiono organizację i działalność administracji żywności wojska, którą przez większość czasu w okresie powstania listopadowego wykonywała Służba Intendentury Generalnej Wojska. Przez 10 miesięcy powstania administracja żywności przeszła kilka zmian organizacyjnych, a jej wykonywanie powierzono różnym organom. Rozważania dotyczą zagadnień organizacji tej administracji ze szczególnym uwzględnieniem charakterystyki działalności jej polowego aparatu administracyjnego, który został powierzony komisarzom wojennym przy poszczególnych dywizjach wojska oraz komisarzom obwodowym jako cywilnym organom rekwizycyjnym w poszczególnych obwodach administracyjnych będących ogniwami administracji żywności wojska. Natomiast w celu szybkiego uskutecznienia uchwalonych przez sejm w czerwcu 1831 r. rekwizycji żywności, nadzór nad nimi powierzono specjalnie ustanowionym komisarzom nadzwyczajnym. Poza charakterystyką kompetencji przyznanych tym wszystkim funkcjonariuszom autor dokonuje analizy procedury prawnej stosowanej przez nich do czynności rekwizycji żywności i furażu dla wojska na tle ówczesnych wydarzeń.
EN
The article concerns the organisation and activities of the army food administration, which for most of the time during the November Uprising was carried out by the Army General Commissariat Service. During the 10 months of the uprising, the food administration underwent several organisational changes, and its execution was entrusted to various bodies. The discussion undertaken is related to issues concerning the organisation of this administration, with particular emphasis on the characteristics of the activity of its field administrative apparatus, which was entrusted to War Commissioners at individual army divisions and to Regional Commissioners as civilian requisitioning bodies in individual administrative regions which were links of the army’s food administration. On the other hand, in order to make the food requisitions enacted by the Sejm in June 1831 effective and rapid, Extraordinary Commissioners were established and entrusted with their supervision. In addition to the description of the powers conferred on all these officers, the author analyses the legal procedure applied by them to the requisitioning of food and fodder for the army against the background of events at the time.
Die Forschungen zum Anteil des Bezirks Podlasie an dem Novemberaufstand 1830-1831 sind reichlich und verschiedenartig. Die meisten Bearbeitungen betreffen die Militärrolle des Bezirks Podlasie, Kriegshandlungen und die Organisation der Streitmächte (W. Tokarz, W.W. Bednarski, J. Warmiński). Weitere Themen beziehen sich auf die Anteilnahme mancher Städte und Städtchen (Siedlce, Łuków, Węgrów, Stoczek) an dem Aufstand. Es gibt auch kurze Synthesen über die Anteilnahme des ganzen Bezirks an dem Aufstand. Die erste, möglichst alle Fragen umfassende Synthese entstand vor über 18 Jahren und wurde bis jetzt noch nicht herausgegeben. Sie war ausschließlich Grundlage für einige Artikel, unter denen manche besonders wertvoll sind. Viele in der Synthese erörterten Probleme wurden nicht publiziert, denn der Autor wartet auf ihren Druck im ganzen. Die Mehrheit der nach 1979 entstandenen Bearbeitungen (meine eigenen ausgenommen) berücksichtigt sie nicht, auch wenn sie schon 1980 in wichtigsten Jubiläumsbearbeitungen über den Novemberaufstand angekündigt wurden. Leider soll man manche nach 1979 entstandenen Bearbeitungen kritisch und mit gewisser Zurückhaltung betrachten - wegen ihrer faktischen und meritorischen Ungenauigkeit. Es läßt sich nicht sagen, daß sie ein großer Schritt vorwärts sind im Vergleich mit der ersten Synthese, leider in Maschinenschrift.
Artykuł poświęcony jest problemowi tzw. epuracji kadr urzędniczych Królestwa Polskiego w powstaniu listopadowym (1830–1831) i koncentruje się na inicjatywie rządu powstańczego w tym zakresie na tle dynamicznie zmieniającej się sytuacji politycznej. Analizą objęta została kwestia motywów i uwarunkowań całej akcji, jej przebieg oraz skutki. The article deals with the problem of the so-called epuration of officials of the Kingdom of Poland during the November Uprising (1830–1831), and focuses on the initiatives of the insurgent government undertaken towards this end, set against the background of dynamically changing political circumstances. An analysis includes also the question of motives and circumstances of the whole action, together with its course and results.
The purpose of this study is a presentation of works of the Lithuanian nobleman Jerzy Ręczyński (1805–1899), a soldier of the 1830–1831 Uprising and, after its suppression, an émigré. Ręczyński lived, in turn, in France and Great Britain. Based on his published literary works, linguistic treatises, his memoirs from the time of the uprising as well as unpublished manuscripts and, above all, his comprehensive diary, his biography has been established, and an analysis of his whole oeuvre carried out. Special attention was paid to the manuscripts kept in the Polish Library in Paris: a journal entitled Życiopis and a historical poem devoted to Emilia Plater. The author of the article attempts at the analysis of the poem’s content and the establishment of its inspiration sources, that is those historical and literary texts that served as the source material for Ręczyński.
PL
Celem niniejszego artykułu jest omówienie twórczości szlachcica litewskiego Jerzego Ręczyńskiego (1805–1899), uczestnika powstania 1830–1831 r., a po jego upadku emigranta. Ręczyński mieszkał kolejno we Francji i Wielkiej Brytanii. Na podstawie opublikowanych jego utworów literackich, rozpraw z zakresu językoznawstwa, wspomnień z czasów powstania, a także niewydanych rękopisów, przede wszystkim zaś obszernego pamiętnika, została opracowana biografia oraz przeanalizowana całość spuścizny tego dotąd mało znanego autora. Na szczególną uwagę zasługują rękopisy przechowywane w Bibliotece Polskiej w Paryżu: pamiętnik zatytułowany Życiopis oraz poemat historyczny poświęcony Emilii Plater. Podjęto próbę analizy treści poematu oraz ustalenia źródeł inspiracji, a konkretnie dzieł historycznych i literackich, na których wzorował się autor.
In the time of the Kingdom of Poland until the outbreak of the November Uprising, the army played an important social, political, educational and national role. It was an eye in the head of state authorities, as well as a nationally conscious part of society. Being an officer gave social prestige and enabled a career, also a political one. Hence, the youth from the families of the social elite tried to get the right education to get officer’s skills. The best military school at that time was the Application School of Artillery and Engineering in Warsaw. Her lecturers were outstanding officers, who in the vast majority had extensive knowledge and experience gained from the completed schools and participation in the Napoleonic battles. At the outbreak of the November Uprising, they faced the decision to break the oath made to the Tsar/King. Almost all university lecturers joined the fight against Russia in 1831 and performed the duties entrusted to them until the end of the uprising. Two of them died in defense of the sovereignty of the Kingdom of Poland, others remained after the defeat in the country, taking the oath of loyalty to Tsar Nicholas I. None of the lecturers at the Application School went abroad. In the inter-uprising period, they undertook various duties, most often removing themselves from public life. The uprising meant that they became political realists.
PL
W czasach Królestwa Polskiego do wybuchu powstania listopadowego ważną rolę społeczną, polityczną, wychowawczą i narodową odgrywała armia. Była ona oczkiem w głowie władz państwowych, a także świadomej narodowo części społeczeństwa. Bycie oficerem dawało prestiż społeczny i umożliwiało karierę, również polityczną. Stąd też młodzieńcy wywodzący się z rodzin elity społecznej starali się zdobyć odpowiednie wykształcenie, aby zdobyć szlify oficerskie. Najlepszą uczelnią wojskową była wówczas Szkoła Aplikacyjna Artylerii i Inżynierii w Warszawie. Jej wykładowcami byli znakomici oficerowie, którzy w zdecydowanej większości mieli dużą wiedzę i doświadczenie wyniesione z ukończonych szkół i uczestnictwa w walkach napoleońskich. W chwili wybuchu powstania listopadowego stanęli oni przed decyzją złamania przysięgi złożonej carowi/królowi. Niemal wszyscy wykładowcy uczelni przystąpili do walki z Rosją w 1831 r. i wykonywali powierzone im obowiązki do końca powstania. Dwaj z nich zginęli w obronie suwerenności Królestwa Polskiego, inni pozostali po klęsce w kraju, składając przysięgę wierności carowi Mikołajowi I. Żaden z wykładowców Szkoły Aplikacyjnej nie udał się na emigrację. W okresie międzypowstaniowym podjęli różne obowiązki, najczęściej usuwając się z życia publicznego. Powstanie sprawiło, że stali się realistami politycznymi.
The essay will focus on a mid-nineteenth century medallion from the vast collection of Polish bibliophile Ludwik Gocel (1889–1966). Made in 1854 in the U.S. capital, Washington, D.C., it depicts a prominent nineteenth century American, Judge Charles Mason (1804–1882), and is a valuable token of the U.S. history. It was designed and completed by Polish distinguished medalist, Henryk Dmochowski (in the U.S. known as Henry Dmochowski Saunders; b. 1810–d. 1863) who can be called a “soldier-artist,” since he participated in three Polish uprisings. Expelled from partitioned Poland, in 1851 he came to America where he was offered the chance to work as a sculptor. This essay’s main aim is to describe the fate of the medallion, apparently almost unknown in both America and Poland, with special emphasis on the role of Ludwik Gocel in its preservation. This rare piece of art has never been included in Polish or American art publications in the field of sculpture.
PL
Artykuł skupia się na pochodzącym z połowy XIX w. medalionie z kolekcji bibliofila Ludwika Gocla (1889–1966). Powstał on w 1854 r. w stolicy Stanów Zjednoczonych, Waszyngtonie, a wyobraża prominentnego XIX-wiecznego Amerykanina, sędziego Charlesa Masona (1804–1882). Został zaprojektowany i wykonany przez wybitnego polskiego rzeźbiarza i medaliera, Henryka Dmochowskiego (1810–1863; w USA znany był jako Henry Dmochowski Saunders), uczestnika polskich powstań narodowowyzwoleńczych, zasadnie nazywanego „żołnierzem artystą”. W 1851 r. przybył on do Ameryki, gdzie dane mu było pracować jako rzeźbiarz. Głównym celem niniejszego szkicu jest przedstawienie zarysu losów tytułowego medalionu, ze szczególnym uwzględnieniem zasług Ludwika Gocla dla jego zachowania. To rzadkie dzieło sztuki nie zostało opisane w żadnej polskiej ani amerykańskiej publikacji z zakresu historii rzeźby.
This article contains an outline of the history of the Byaroza Carthusian monastery in the last period of its existence and a selection of source materials that illustrate this period (1816–1825). The materials mainly illustrate the attempt to reform the monastery despite the internal and external difficulties it was experiencing. The support of the established Benedictine-Cistercian-Carthusian monastic congregation and the presence of zealous monks were not enough to fully organize monastic life and rebuild the spirituality of the Carthusians in its full form. The last stage of the history of the Carthusian monastery in Byaroza was marked by the participation of the monks in the November Uprising, which contributed directly to the dissolution of the monastery with the tsarist decree of 28th August 1831.
PL
Niniejsza publikacja zawiera zarys dziejów kartuzji bereskiej w ostatnim okresie jej istnienia oraz wybór materiałów źródłowych, które ilustrują ten okres (1816–1825). Ilustrują one przede wszystkim próbę zreformowania klasztoru mimo wewnętrznych i zewnętrznych trudności, które przeżywała. Wsparcie powstałej kongregacji monastycznej benedyktyńsko-cystersko-kartuskiej i obecność gorliwych mnichów nie wystarczyły do pełnego uprządkowania życia monastycznego i odbudowania duchowego kartuzji w jej pełnym kształcie. Ostatni etap istnienia kartuzji w Berezie znaczy udział mnichów w powstaniu listopadowym, który stał się bezpośrednią przyczyną kasaty klasztoru dekretem carskim z 28 VIII 1831.
The above sketch The clergy in Wincenty Pol’s correspondence is devoted to Pol’s connections with the clergy of different Christian rites. The work was limited to only those examples that fund confimation in the epistolographie author of Mohort. The poet, know for his openness and ecumenical attitudes, kept in touch with the priests of other denominations. The warmth of youthful friendship, the fraternity of bloodhed together in the November Uprising, were the most durable bonds between Poles and patriotically disposed clergy. The poet’s connections with the clergy also determined common interests in the fields of scientific, literary, cultural, social and eccesial life.
PL
Powyższy szkic Duchowni w korespondencji Wincentego Pola poświęcony jest powiązaniom Pola z duchowieństwem różnych rytów chrześcijańskich. W pracy ograniczono się tylko do tych przykładów, które znalazły widoczne potwierdzenie w epistolografii autora Mohorta. Poeta znany ze swej otwartości i ekumenicznej postawy utrzymywał kontakty z kapłanami innych od siebie wyznań. Żar młodzieńczej przyjaźni, braterstwo wspólnie przelanej krwi w Powstaniu Listopadowym, były najtrwalszymi więzami łączącymi Pola z patriotycznie usposobionymi duchownymi. O łączności poety z duchownymi decydowały także wspólne zainteresowania w dziedzinie życia naukowego, literackiego, kulturalnego, społecznego i kościelnego.
Juliusz Daniel Jedliński, born in Szadek, during his studies at Warsaw University took part as ficer in the November Uprising (1830-1831), for which he was awarded the Order of Virtuti Militari. After the defeat oh the uprising he emigrated to France. He became a teacher in a Polish school in Batignolles, and in the years 1855-1860 was its director. Under the supervision of French professors he elaborated a detailed geological map of France. He also lectured in Paris School of Mining and ran courses in geology. Another field of his activity was journalism and poetry oriented to the Polish immigrant community in France. Hotel Lambert was his political option. He died in Paris.
PL
Urodzony w Szadku Juliusz Daniel Jedliński podczas studiów na Uniwersytecie Warszawskim uczestniczył jako oficer w powstaniu listopadowym (1830–1831), za co został odznaczony Orderem Virtuti Militari. Po upadku powstania wyemigrował na stałe do Francji. Został wykładowcą w polskiej szkole w Batignolles, której był dyrektorem w latach 1855–1860. Pod kierunkiem prof. Pierre-Armand Dufrénoy i prof. Léonce Élie de Beaumont pracował nad szczegółową mapą geologiczną Francji. Wykładał w Paryskiej Szkole Górniczej i prowadził kursy geologiczne. Poświęcił się także twórczości publicystycznej i poetyckiej na rzecz Polonii we Francji. Był zwolennikiem polityki Hotelu Lambert. Zmarł na emigracji w Paryżu.
The article discusses the process of forming and organizing the Lithuanian-Volyn Legion during the November Uprising until it became subordinated to Governmental War Commission in April 1831. The preserved source materials allowed for a detailed analysis of the problems that arose during the implementation of the project. Considerable attention is devoted to political issues that ultimately led to the establishment of the formation and the role of officers who were personally involved in all activities for the benefit of the unit. The issue of uniforms and supplies for the soldiers of the Lithuanian-Volyn Legion is also discussed. Finally, the actual participation of the formation during the Battle of Grochów on 25 February 1831, is presented, evidence for which was obtained through an analysis of reports from the Polish commanders and the diaries and accounts of the combatants.
DE
Der Aufsatz erörtert den Prozess der Bildung und Organisation der Litauisch-Wolynischen Legion während des Novemberaufstandes bis zu ihrer Überführung in den Dienst der Regierungskriegskommission im April 1831. Das erhaltene Quellenmaterial ermöglichte eine detaillierte Analyse der Probleme, die während dieses Unternehmens auft raten. Große Aufmerksamkeit wurde den politischen Fragen gewidmet, die letztlich zur Gründung der Einheit führten, sowie der Rolle der Offi ziere, die persönlich an allen Aktivitäten der Einheit beteiligt waren. Besprochen wurde auch die Frage nach den Uniformen und der Ausstattung der Angehörigen der Litauisch-Wolynischen Legion. Schließlich wird die tatsächliche Teilnahme der Formation an der Schlacht von Grochów am 25. Februar 1831 dargestellt, wobei die Berichte der polnischen Divisionskommandeure sowie die Tagebücher und Berichte der Kombattanten analysiert werden.
PL
W artykule omówiono proces formowania i organizacji Legii Litewsko-Wołyńskiej w powstaniu listopadowym do momentu jej przejścia na etat Komisji Rządowej Wojny w kwietniu 1831 r. Zachowane materiały źródłowe pozwoliły na szczegółową analizę problemów, które pojawiły się przy realizacji projektu. Dużą uwagę poświęcono kwestiom politycznym, które doprowadziły ostatecznie do powołania formacji oraz roli ofi cerów osobiście angażujących się we wszelkie działania na rzecz jednostki. Poruszono kwestię umundurowania i zaopatrzenia żołnierzy Legii Litewsko-Wołyńskiej. Na koniec przedstawiono faktyczny udział formacji w bitwie pod Grochowem 25 lutego 1831 r., analizując przy tym raporty dowódców polskich dywizji oraz pamiętniki i relacje uczestników walk.
Pomimo sławy Carla von Clausewitza jako jednego z najbardziej wpływowych teoretyków wojskowości we współczesnej historii stosunkowo niewiele wiadomo o jego działalności w trakcie powstania listopadowego jako szefa Sztabu Pruskiej Armii Obserwacyjnej. W 1831 r. Prusy sprzeciwiały się niepodległości Polski, ale chciały też zachować pozory neutralności w stosunku do tego konfliktu. W strategii tej Clausewitz odegrał istotną rolę, nadzorując zaostrzenie kontroli na wschodniej granicy Prus, uniemożliwiając dotarcie do Królestwa Polskiego zaopatrzenia i ochotników. Dodatkowo Clausewitz planował przechwycenie i internowanie polskich wojsk przekraczających granicę. W związku z tym niezwykłe umiejętności Clausewitza jako planisty wojskowego pozbawiły polską armię nieocenionych zasobów materiałowych i ludzkich, a tym samym skutecznie skróciły przebieg wojny, nie dając jednak mocarstwom sympatyzującym z polską niepodległością, takim jak Francja, wyraźnego powodu do interwencji. Artykuł ten pokazuje, że zaciekła wrogość Clausewitza wobec powstania listopadowego wynikała z jego obaw związanych z rosnącą polaryzacją polityczną w Europie i była połączona z jego niepokojem o strategiczną słabość Prus. To pośrednie podejście odbiegało od nowoczesnego postrzegania Clausewitza jako myśliciela strategicznego, który zawsze opowiadał się za masowymi działaniami, niemniej jednak pozostawało w zgodzie z jego dojrzałą myślą, obejmującą również ograniczone formy wojny. Oprócz rzucenia światła na spuściznę Clausewitza artykuł ten bada wydarzenia z lat 1830–1831 z pruskiego punktu widzenia.
RU
Несмотря на известность Карла фон Клаузевица в качестве одного из самых влиятельных военных теоретиков в современной истории, относительно мало известно о его деятельности во время Ноябрьского восстания, где он был начальником штаба Прусской наблюдательной армии. В 1831 г. Пруссия выступила против независимости Польши, а вместе с тем хотела сохранить видимость нейтралитета в отношении этой войны. Клаузевиц играл важную роль в этой стратегии, поскольку он выполнял надзор за ужесточением контроля над восточными границами Пруссии, не позволяя поставщикам и добровольцам добираться до Польского Королевства. Кроме того, Клаузевиц планировал перехват и интернирование польских войск, пересекающих границу. В связи с этим экстраординарные умения Клаузевица как военного планировщика лишили польскую армию бесценных материальных и человеческих ресурсов и, таким образом, фактически сократили ход войны, но не дали державам, симпатизирующим польской независимости (таким как Франция), явной причины для интервенции. В данной статье приводятся аргументы того, что яростная враждебность Клаузевица к Ноябрьскому восстанию проистекала из его опасений по поводу усиления политической поляризации в Европе и, кроме того, была связана с его опасениями по поводу стратегической слабости Пруссии. Этот подход расходился с современным взглядом на Клаузевица как на стратегического мыслителя, который всегда выступал за массовые действия, но, тем не менее, совпадал с его зрелой мыслью, охватывающей также ограниченные формы войны. Эта статья не только проливает свет на наследие Клаузевица, но и исследует события 1830–1831 гг. с прусской точки зрения.
EN
Despite Carl von Clausewitz’s fame as one of the most influential military theorists in modern history, relatively little is known about his involvement in the November Uprising as the Chief of Staff for the Prussian Army of Observation. In 1831, Prussia opposed the Polish independence, but also wished to retain a veneer of no direct participation in the war. In this strategy, Clausewitz played an integral role as he oversaw the tightened control over Prussia’s eastern borders that prevented supplies and volunteers from reaching the Kingdom of Poland. Additionally, Clausewitz planned the interception and detainment of Polish troops crossing the border. Therefore, Clausewitz’s formidable skills as a military planner deprived the Polish army of critical manpower and resources and effectively shortened the war’s course, but without giving Great Powers sympathetic to the Polish independence like France a clear cause for intervention. This article argues that Clausewitz’s visceral opposition to the November Uprising stemmed from his fears due to Europe’s growing political polarization coupled with concerns about Prussia’s strategic vulnerabilities. This indirect approach diverged from Clausewitz’s modern perception as a strategic thinker always advocating massive actions. Nonetheless it remained in accord with his mature thought embracing limited forms of warfare as well. In addition to shedding light on Clausewitz’s legacy, this article explores the events of 1830–1831 from a Prussian point of view.
The centennial anniversary in 1930 that marked the outbreak of the 1830 November Uprising was an important event in the life of the fledgling Second Polish Republic. The celebration of this event involved input from, among others, the Military Historical Bureau (or more precisely the Independent Department of Old Wars) under the leadership of Maj. Otto Laskowski. This article presents the course and effects of the work that was produced by the department to commemorate the centenary of the November Uprising. This work included material provided by the 5th Congress of Polish Historians in Warsaw and a special issue of Przegląd Historyczno-Wojskowy, which contained, inter alia, articles from students and members of the Society of Military Knowledge, which had organized a competition specifically for the event, as well as important publications such as The Guide to the Battlefields of the Polish-Russian War 1830–1831 (ed. by Otton Laskowski, Warsaw 1931) and Sources for the history of the Polish-Russian war 1830–1831, Vol. 1–4 (ed. Bronisław Pawłowski, Warsaw 1931–1935).
RU
100-летие начала Ноябрьского восстания, которое отмечалось в 1930 г., стало важным событием в жизни молодого польского государства – Второй Речи Посполитой. В праздновании этого события приняли участие, среди прочих, Военно-историческое бюро, а точнее Независимый отдел давних войн под руководством майора Оттона Ласковского. В данной статье представлены ход и результаты работы этого Управления, проделанной в ознаменование юбилея Ноябрьского восстания. Они включают в себя как специальный выпуск “Военно-исторического обзора” (который опубликовал, среди прочего, тексты, награжденные в конкурсе для студентов и членов Товарищества военного знания), так и организацию 5-го Конгресса польских историков в Варшаве, а такженекоторые важные публикации, такие как Путеводитель по полям сражений польско-русской войны 1830–1831 гг. (под ред. Оттона Ласковского, Варшава, 1931) и Источники по теме истории польско-русской войны 1830–1831 гг., t. 1–4 (под ред. Бронислава Павловского, Варшава, 1931–1935).
PL
Przypadająca na 1930 r. setna rocznica wybuchu powstania listopadowego była ważnym wydarzeniem w życiu młodego państwa polskiego – II Rzeczpospolitej. W jego obchody zaangażowało się m.in. Wojskowe Biuro Historyczne, a dokładniej Samodzielny Referat Wojen Dawnych pod kierownictwem mjr. Ottona Laskowskiego. W niniejszym artykule przedstawiono przebieg i efekty prac tego Referatu podjętych dla uczczenia jubileuszu insurekcji listopadowej. Składają się na nie zarówno specjalny numer Przeglądu Historyczno-Wojskowego, w którym znalazły się m.in. teksty nagrodzone w konkursie dla studentów i członków Towarzystwa Wiedzy Wojskowej, jak i zaangażowanie w organizację V Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie, w końcu ważne publikacje, jakimi były Przewodnik po polach bitew wojny polsko-rosyjskiej 1830–1831 r. (red. Otton Laskowski, Warszawa 1931) oraz Źródła do dziejów wojny polsko-rosyjskiej 1830–1831 r., t. 1–4 (red. Bronisław Pawłowski, Warszawa 1931–1935).
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.