Search results

1

Recenzja: Krzysztof Miklaszewski, Nowohuckie zapiski córki Eskulapa. Waldemar Hładki, Krzysztof Miklaszewski, Wieczór pamięci doc. dr med. Jadwigi Miklaszewskiej.

100%

Gaertner H.

Acta Medicorum Polonorum

|

2016

|

vol. 6

|

issue 2

145

XX

Recenzja

2

Ludzie (z) Nowej Huty. O dwóch filmach Kazimierza Karabasza

71%

Zwierzchowski P.

Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication

|

2015

|

vol. 17

|

issue 26

291-298

EN

The People of Nowa Huta. Two films by Kazimierz Karabasz Nowa Huta, a symbol of a generation and significant place in the symbolic space of the Polish People’s Republic, was a character in newsreels, documentaries and films many times. The latter include two films by Kazimierz Karabasz: Shadow is Not Far (1984) and Memory (1985). In them Nowa Huta forms a setting for stories told about common people, yet it is also an important setting that determines their place in life, both in the past and in the present, regardless of whether they feel attached to it or rebel against it. Karabasz s heroes were people from Nowa Huta. They built it, and worked and lived in it. They were also shaped by its building. They are therefore also the people of Nowa Huta.

3

“Budujemy Socjalizm” na peryferiach

71%

Golonka-Czajkowska M.

Prace Etnograficzne

|

2012

|

vol. 40

11–25

EN

“We Are Building Socialism” was the first newspaper, which came out in Nowa Huta in 1950-1956. From the perspective of discourse analysis, we can look at it as a kind of the guide on the new, socialist world. This vision was created specifically for a particular type of readers, which were workers arriving for the construction of a new city and in majority came from rural milieu. Therefore the way of writing, based on rigid rules of newspeak Stalinist period, have to be adapted to the perceptual capabilities of potential readers – mainly young people, who were in fact not used to reading the press. At the same time, the newspaper also includes a description of the world “here and now” in its local dimension. So if we know the principles of newspeak and we are able to decode it, we can also go behind the scenes of “The Great Construction” and look at everyday life.

4

The socialist tangible heritage of Nowa Huta as the local economic asset

63%

Hołuj D.

Studia Miejskie

|

2017

|

vol. 26

125 - 139

EN

The article analyses the process of interpreting the cultural and economic values of the socialist tangible heritage of Nowa Huta – a former town, today a district of Krakow. The objective of the article is to define the scope of interest of both public and commercial entities in the creation of products and services which are related to the place’s heritage and which make use of this resource. Another goal is to indicate the forms and scope of use of Nowa Huta heritage resources. On the basis of the determined facts, it can be stated that the socialist heritage of Nowa Huta may become one of the elements of its new economic structure, which has emerged as a result of the economic transition after the fall of socialism. However, the process of creating heritage products must be sustainable in the long run and must be conducted while suitably interpreting the qualities of the heritage, respecting it and commemorating events included in it.

PL

W artykule analizowany jest proces interpretacji wartości kulturowych i ekonomicznych materialnego dziedzictwa socjalizmu w Nowej Hucie – dawnym mieście, dzisiejszej dzielnicy Krakowa. Autor zakreśla zakres zainteresowania podmiotów zarówno publicznych, jak i komercyjnych tworzeniem produktów i usług dziedzictwa wykorzystujących ten zasób. Na podstawie ustalonych faktów można uznać, że dziedzictwo socjalistyczne Nowej Huty ma szanse stać się jednym z elementów jej nowej struktury gospodarczej, po transformacji gospodarki. Proces tworzenia produktów dziedzictwa musi odbywać się jednak w sposób długookresowo zrównoważony, z poszanowaniem walorów tego dziedzictwa oraz pamięci o wydarzeniach, które stanowią jego część.

5

O zaangażowaniu Kierownictwa Badań nad Początkami Państwa Polskiego (1949–1953) w badania ratownicze na terenie Nowej Huty

63%

Szczerba A.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2022

|

issue 1

149–156

EN

The Department for Studies on the Origins of the Polish State was an institution established in 1949 by the Ministry of Culture and Art to carry out interdisciplinary research (which began a year earlier) on the genesis and functioning of the state of the First Piasts, undertaken in connection with the 1000th anniversary of the foundation of the Polish state and its baptism (1966). Although the Department’s main goal was to identify the main centers of the early Piast state, it also had its merits in the field of monument protection – archaeologists, taking advantage of the unique situation of destruction and demolition, entered the historic downtowns and began their research. The scale of the necessary interventions was becoming embarrassing, especially since the so-called great buildings of socialism and the reconstruction of cities led to numerous discoveries. However, the most challenging situation was at the construction site of Nowa Huta, which was located for political reasons, without considering that the selected areas were covered with fertile soil used by the population since the Neolithic. This article aims to present the history of rescue excavations in the area of Nowa Huta (now a district of Krakow, established in the late 1940s), the first stage of which was carried out as part of the Department activities.

6

Nowa Huta – miasto bez Boga? Walki o krzyż 1960

63%

Kapusta P.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2011

|

issue 1

PL

W 1960 r. w Nowej Hucie miały miejsce zajścia, które historycy zwykli określać mianem "walk o krzyż". W swojej krótkiej pracy postanowiłem przybliżyć te niezwykle dramatyczne wydarzenia w najmłodszej dzielnicy Krakowa. Powołując się na wypowiedzi świadków i uczestników zajść wykazałem, że 27. kwietnia 1960 r. w Nowej Hucie mieliśmy obraz wojny. Doszło do starć zbrojnych ze służbami porządkowymi, nie obyło się bez rannych (nie wiemy czy byli zabici). W pracy przedstawiłem też genezę tych wydarzeń zaznaczając, że społeczeństwo nowohuckie poczuło się oszukane cofnięciem zgody na budowę kościoła. Pomysł tematyki tekstu zrodził się w związku z 50-tą rocznicą "rewolucji nowohuckiej".

EN

In the year of 1960 in Nowa Huta took place the incidents, which historians usually call “the struggles for the cross”. In my brief paper I decided to examine those remarkably dramatic events in the newest district of Cracow. Referring to the statements of the witnesses and participants of the incidents I prove that on the 27th of April of 1960 Nowa Huta constituted a warlike image. There was armed struggle with the armed services, there were also wounded victims (it is not known whether there were any killed). In the paper I also present the genesis of the events emphasizing that the community of Nowa Huta felt cheated by the withdrawal of the permission for the construction of a church. The idea for the essay was born in regard to the 50th anniversary of the “revolution of Nowa Huta”.

7

Kościół katolicki w Nowej Hucie w okresie gierkowskim. Rozwój sieci parafialnej i budownictwa sakralnego

63%

Krzysztonek J.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2019

|

vol. 26

EN

This scientific article basically consists of two autonomous parts; a short introduction and an ending. The first part begins with an explanation of the prevailing realities between the Catholic Church and the Polish state in the 1970s. The first part of this chapter is devoted to a detailed discussion of the parishes in Nowa Huta which existed in that period, together with the actual state of the clergy and male and female religious orders located there. The second part of the work, however, contains a detailed description of the expansion, renovation and construction of sacred buildings in the area of individual parishes in Nowa Huta in the context of official atheisation of public space carried out by the communist authorities. The description of the struggle of the clergy and the faithful with local administrative authorities for the possibility of building new churches, as well as catechetical points, is shown by selected examples from the parishes of Bieńczyce, Pleszów, Mistrzejowice, Mogiła and Czyżyna.

PL

Artykuł naukowy składa się zasadniczo z dwóch autonomicznych części oraz krótkiego wstępu i zakończenia. Pierwsza część rozpoczyna się od wyjaśnienia rzeczywistych realcji panujących na linii Kościół katolicki – państwo polskie w latach 70. XX wieku. Dalsza część tego rozdziału została poświęcona na szczegółowe omówienie istniejących w rzeczonym okresie na obszarze nowohuckiego dekanatu parafii wraz ze stanem faktycznym kadry duchownych oraz znajdujących się tam wówczas zakonów męskich i żeńskich. Część druga pracy zawiera natomiast drobiazgowy opis rozbudowy, remontów i budowy obiektów sakralnych na terenie poszczególnych parafii w Nowej Hucie w kontekście prowadzonej przez władze komunistyczne urzędowej ateizacji przestrzeni publicznej. Opis zmagań duchowieństwa i wiernych z lokalnymi władzami administracyjnymi o możliwość budowy nowych kościołów, a także punktów katechetycznych, ukazano na wybranych przykładach z terenu parafii Bieńczyce, Pleszów, Mistrzejowice, Mogiła oraz Czyżyny.

8

Wielokulturowość Nowej Huty.

63%

Majcherek J.

Studia Humanistyczne AGH

|

2020

|

vol. 19

|

issue 4

71-80

EN

Miasto jest strukturą z istoty swojej wielokulturową. Wbrew ujednolicającym procesom urba-nizacyjnym oraz odgórnie narzucanej ideologii, także społeczeństwo Nowej Huty wykazywało i wykazuje cechy wielokulturowości charakterystycznej dla miejskich ośrodków imigracyjnych, lecz jako swoistą jej odmianę, wynikającą ze specyfiki miejsca, w którym została zloka-lizowana i czasu, w którym powstawała. A city in itself is a multicultural structure. In spite of standardizing urbanization processes and the ideological doctrine imposed by the communist regime, the society of Nowa Huta has also been revealing attributes of multiculturality typical of urban immigration centers. However, it represents its specific variation resulting from the time and place where it was located and has been developing.

9

Przemiany funkcji handlowych i usługowych centrum dzielnicy mieszkaniowej na przykładzie Krakowa-Nowej Huty

63%

Brzosko-Sermak A., Płaziak M., Trzepacz P.

Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego

|

2017

|

vol. Volume 31, Issue 2

95-10

PL

Nowa Huta, która powstała w 1949 roku jako odrębne miasto, już po dwóch latach została przyłączona do Krakowa, stając się jedną z jego dzielnic. Od samego początku w okolicy placu Centralnego, zgodnie z zamierzeniami planistów, wykształciło się centrum Nowej Huty – obok centrum Krakowa najbardziej rozpoznawalne centrum (subcentrum / centrum dzielnicowe) tego miasta. W okresie socjalistycznym Nowa Huta, będąca składową Krakowa, dawała jednocześnie mieszkańcom poczucie odrębności, głównie poprzez rolę, jaką dla zaspokojenia ich potrzeb odgrywał pobliski kombinat metalurgiczny. W okresie transformacji społeczno-ekonomicznej rola tego kombinatu znacznie się zmniejszyła. Dzielnica pogrążyła się w kryzysie ekonomicznym i społecznym. Równocześnie rosła integracja przestrzenna i społeczna dzielnicy z resztą miasta. W Nowej Hucie, ze szczególnym uwzględnieniem jej centrum, zaobserwowano kryzys lokalnych funkcji handlowo-usługowych. Dotychczasowe unikalne funkcje centrum zaczęły się dewaluować. Mimo początków rewitalizacji miejsca obserwujemy systematyczny proces zaniku funkcji centralnych omawianego obszaru, chociaż jako element układu urbanistycznego i w świadomości mieszkańców oraz innych użytkowników nadal funkcjonuje on jako centrum Nowej Huty. Omawiane zjawisko utraty funkcji centralnych tej części dzielnicy powinno stanowić wyzwanie dla decydentów podejmujących działania związane z rozwojem miasta.

EN

Nowa Huta, which was founded in 1949 as a separate town, after 2 years was incorporated to Krakow, becoming one of its districts. In the very beginning, as intended by the planners, the centre of Nowa Huta was created around Plac Centralny. Alongside the centre of Cracow, it is the most recognizable centre (district centre) of the city. In the socialist period Nowa Huta, being a component of Cracow, gave its residents the feeling of autonomy, mainly due to the role of a nearby steelworks which played an important part in meeting their needs. In the period of the social-economic transformation the role of the factory was significantly reduced. The district fell into an economic and social crisis. At the same time, spatial and social integration of the district with the rest of the city became stronger. It was observed that Nowa Huta, particularly in its central part, was experiencing a crisis of local commercial and service functions. Previously unique functions of the centre started to devaluate. In spite of the onset of revitalization of the place we are observing a systematic disappearance of the central functions of the area, although, it functions as the centre of Nowa Huta in terms of urban layout and in the awareness of the inhabitants and other users. Discussed phenomena of the declining functions of this part of the district should be of great priority for policy makers undertaking the issues related to the development of the city.

10

Regres czy rozwój lokalnej działalności handlowo-usługowej w najstarszej części Nowej Huty?

63%

Płaziak M., Szymańska A. I.

Przedsiębiorczość - Edukacja

|

2017

|

vol. 13. Uwarunkowania rozwoju przedsiębiorczości

228-243

PL

Niniejsze opracowanie zawiera wyniki badań empirycznych prowadzonych w latach 2014–2016 na terenie dzielnicy Krakowa – Nowej Huty, ze szczególnym uwzględnieniem jej najstarszej części, obejmującej 25 osiedli, zamieszkanych przez prawie 50 tys. ludzi. Badania dotyczyły stanu funkcjonowania handlu i usług na terenie tej dzielnicy, a w ich ramach przeprowadzono wywiady z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety z ponad 2200 konsumentami oraz 112 przedsiębiorcami. Dokonano także inwentaryzacji ponad 500 podmiotów gospodarczych. Zasadniczym celem niniejszego artykułu stała się diagnoza stanu funkcjonowania handlu i usług na terenie Nowej Huty zarówno z perspektywy konsumentów, jak i przedsiębiorców. Wskazano w nim czynniki wpływające na upadek lub rozwój przedsiębiorstw handlowo-usługowych w tej dzielnicy, przy czym czynniki te podzielono na dwie grupy. Pierwsza grupa to uwarunkowania demograficzne i społeczne, druga grupa – otoczenie rynkowe. Wyniki analiz potwierdziły istotny wpływ starzenia się społeczności i stanu jej zasobności finansowej na preferencje miejsca dokonywania zakupów na terenie Nowej Huty. Po wejściu w okres transformacji ustrojowej wiele nowohuckich sklepów branżowych oraz podmiotów usługowych, będących na wysokim poziomie, upadło albo zmieniło rodzaj oferowanego asortymentu, świadczonych usług czy też charakter prowadzonej działalności. Dodatkowym czynnikiem przyczyniającym się do regresu drobnej lokalnej działalności handlowo-usługowej w centralnej części Nowej Huty stało się wkroczenie dużego, najczęściej obcego kapitału, przejawiające się w lokalizacji na tym obszarze sklepów wielkopowierzchniowych dyskontów, sieci spożywczych i drogerii oraz banków i punktów sprzedaży usług telefonii komórkowej. Te formy działalności handlowo-usługowej, przez swoją konkurencyjną i różnorodną ofertę, spowodowały w opinii badanych przedsiębiorców wyraźny kryzys lokalnej działalności. Tendencji tej wydają się opierać jedynie duże, dogodnie ulokowane place targowe – Bieńczycki Plac Targowy i CH „Tomex” – z Nową Hutą nierozerwalnie związane poprzez tradycję handlu płodami rolnymi lub „bazarowy” charakter. Są to miejsca nie tylko dokonywania zakupów, lecz także spotkań towarzyskich, zwłaszcza starszych mieszkańców.

EN

The article contains the results of the research conducted during the period of 2014 to 2016 in the Nowa Huta district, in Kraków. This area consists of 25 residential areas inhabited by almost 50 thousand people. The research concerned the functioning of commerce and services in Nowa Huta, from both the consumers’ and entrepreneurs’ point of view. During the research an interview among 2,200 consumers and 112 entrepreneurs was conducted. Also an inventory of approximately 500 unit of entrepreneurs was made. The factors which have effect on regression or development of the commerce and services in Nowa Huta were identified. These factors were divided into two groups: the first group was based on the demographical and social conditions, the second group was based on the market surroundings when it comes to both the micro and macro economical point of view. The results of the survey stated an important influence of the local aging society and its financial state, when it concerns preferences for places of purchasing. At the beginning of the transformation a lot of shops of elevated quality and services in Nowa Huta disappeared or changed their type of activities. The additional factor of this regression was the consequence of investments of foreign capital observed through the emergence of hyperand supermarkets, discount stores, pharmacies, banks and selling points for phone services. These types of activities, according to the survey, caused the crisis of local businesses. This tendency appears not to affect the two big marketplaces – Bieńczycki Market Place (Bieńczycki Plac Targowy) and Trade Centre “Tomex” (CH „Tomex”) which are traditionally connected to Nowa Huta. These are places not only meant for purchasing goods but also for social meeting especially among the elder inhabitants.

11

Schrony w Nowej Hucie jako kłopotliwe dziedzictwo: pomiędzy edukacją a rozrywką

62%

Banaszkiewicz M., Semik Z.

Turyzm

|

2019

|

vol. 29

|

issue 1

7-15

PL

W artykule podjęto próbę ukazania, w jaki sposób przestrzeń dziedzictwa Nowej Huty ulega stopniowej transformacji pod wpływem ruchu turystycznego. Przykładem, który zostanie przeanalizowany, jest projekt nowej trasy turystycznej, prezentującej schrony w Nowej Hucie. Kontekstem do rozważań będzie koncepcja edutainment, czyli forma edukacji poprzez rozrywkę. Rozważania będą oparte na tezie, że włączanie elementów rozrywki w proces interpretacji kłopotliwego dziedzictwa stanowi rozwiązanie, które ułatwia dostrzeżenie ambiwalencji wynikających ze złożonej przeszłości i tym samym przyczynia się do bardziej pogłębionego rozumienia, a w konsekwencji także do akceptacji dziedzictwa.

12

I Love NH. The Marginal Gentrification of an Ideal Socialist City of Nowa Huta

62%

Gądecki J.

Kultura i Edukacja

|

2012

|

issue 6(92)

165-182

EN

This paper presents the chosen and initial issues relating to the potential of the historical gentrification in Nowa Huta – the part of Krakow that was erected as a new, perfect town of socialism in the 50s. In order to investigate the gentrification potential of this area, I take into account the important subject of urban changes present in the Polish conditions. In fact, I do it from a different perspective and in a different moment; I observe the gentrification process through the eyes of the new citizens and in its introductory phase.

13

Fotografia w regionalnej edukacji polonistycznej. Przypadek szczególny: Nowa Huta

62%

Sienko M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

|

2012

|

issue 3

56-65

EN

The article reflects on the possibilities of using photography in the contemporary regional education. Using the example of the rich iconography of Nowa Huta, the ways of presenting it in the district’s public sphere (museums, galleries, clubs), as well as using it in the local socio-cultural events, the article discusses various forms of searching for and expressing the phenomenon of this district, its complex history, and the individual and collective identity of the inhabitants through photography. Didactic inspirations derived from the cultural practices enable widening the scope of the young people’s participation in Nowa Huta’s cultural life. They also make us realize the need for greater systemic development of students’ cultural competencies in terms of reading and interpreting photography, as well as the need to shape their creative subjectivity.

14

The ‘dissonant’ heritage of Nowa Huta’s shelters: Between education and entertainment

62%

Banaszkiewicz M., Semik Z.

Turyzm

|

2019

|

vol. 29

|

issue 1

7-14

EN

The following article attempts to show how the heritage space of Nowa Huta undergoes gradual transformation under the influence of tourism. An example, which is going to be examined, is a new tourist route presenting the heritage of shelters at Nowa Huta. The context for this discussion is the concept of edutainment, which is a form of education through entertainment. It will be discussed that the inclusion of entertainment elements in the process of dissonant heritage interpretation, is a solution that facilitates noticing ambivalences resulting from the complex nature of the past, and thus contributes to more profound understanding and opens a space for the acceptance of the heritage.

15

Pierwsze dni stanu wojennego w Nowej Hucie

62%

Kapusta P.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2012

|

issue 2

EN

My paper is related to the thirtieth anniversary of the imposition of martial law in Poland on 13 December 1981. It focuses on Nowa Huta, a large borough in Cracow which mounted strong resistance to Jaruzelski’s decision. I first discuss the way Nowa Huta’s opposition activists were interned on the night of 12/13 December 1981 to later describe the details of the strike and its ultimate pacification.

16

Przymusowe wywłaszczenia w dobie budowy Nowej Huty

54%

Krzysztonek J.

Horyzonty Polityki

|

2013

|

vol. 4

|

issue 6

141-151

PL

Artykuł dotyczy zasadniczo problematyki przymusowych wywłaszczeń, które dotknęły mieszkańców około 4 tysięcy podkrakowskich gospodarstw w rejonie Mogiły i Pleszowa w związku z pierwszym etapem budowy kombinatu przemysłowego i miasta Nowa Huta w latach 1949-1955. Najważniejsze tezy pojawiające się w artykule to między innymi teza o nieodpowiednim przygotowaniu legislacyjnym komunistycznych władz do przeprowadzenia masowych wywłaszczeń w dobie postępującej industrializacji, dalej teza o masowym wywłaszczeniu przez władzę ludową głównie gospodarstw małych i średnich, a nie – jak głosiła ówczesna propaganda – wielkich majątków bogatych obszarników. Ponadto pojawia się teza o braku należytego zadośćuczynienia materialnego ze strony państwa wobec właścicieli przymusowo wywłaszczonych gospodarstw w okresie PRL. W warstwie źródłowej artykuł oparty jest zasadniczo na opublikowanych wspomnieniach mieszkańców gospodarstw, które zostały przymusowo wywłaszczone w związku z budową Nowej Huty. Niezbędne przy pisaniu tego artykułu okazały się również pozycje kronikarskie dokumentujące miejsce i badany czasookres. Przy analizie materiałów nie mogło także zabraknąć ówczesnej literatury o wydźwięku propagandowym. Nie do przecenienia w tym temacie były również pozycje z zakresu socjologii społecznej. Zasadnicza konstrukcja pracy opiera się na metodologii chronologiczno-problematycznej. W kilkunastu akapitach części głównej tekstu ujęte zostały najważniejsze kwestie związane z badanym obszarem tematycznym. W podsumowaniu natomiast znalazły się wnioski, będące odpowiedziami na stawiane we wstępie pracy pytania i tezy badawcze.

17

Uwarunkowania zachowań konsumentów na placach targowych na przykładzie Nowej Huty

51%

Płaziak M., Szymańska A. I.

Studia Ekonomiczne

|

2016

|

vol. 255

186-199

PL

W opracowaniu podjęto próbę identyfikacji czynników warunkujących decyzje o wyborze placu targowego na miejsce dokonywania zakupów oraz przyczyn wyboru określonego placu przez mieszkańców Krakowa. W tym celu przeprowadzono marketingowe badania bezpośrednie na terenie trzech wybranych placów targowych jednej z dzielnic Krakowa – Nowej Huty, jak również w wyznaczonych punktach miasta, powszechnie uczęszczanych oraz charakteryzujących się znaczną bliskością położenia względem badanych targowisk. W badaniach uczestniczyli mikroprzedsiębiorcy, klienci placów targowych oraz potencjalni klienci. Na podstawie badań stwierdzono następujące przesłanki wyboru omawianych targowisk przez konsumentów: 1) dogodne położenie względem miejsca zamieszkania oraz ciągów komunikacyjnych; 2) wielkość targowiska; 3) bliskość zaplecza rolnego oraz dostępność płodów rolnych kupowanych bezpośrednio od producentów jako czynnik warunkujący rozpiętość oferty asortymentowej, a w rezultacie zwiększający atrakcyjność targowiska; 4) oddziaływanie niektórych megatrendów (zdrowie, indywidualizm, potrzeba nawiązywania kontaktów i spowolnienie tempa życia) na decyzje konsumentów.

EN

In the article there is an attempt to identify the decision factors for choosing a market as a place of doing the shopping and the reasons for choosing a particular market by the inhabitants of Cracow. For that reason the marketing researches have been conducted with the use of a questionnaire interview. The survey was done in the year 2014 and 2015 in three selected markets located in one of the districts of Cracow – Nowa Huta, as well as in definite points of the city, a widely attended and characterized by a proximity to the markets. In the study attended entrepreneurs, customers of markets and potential customers. Authors found out the following reasons for choosing the markets to purchase consumer goods: 1) convenient location relative to the place of residence and communication lines; 2) the size of the market; 3) proximity to agricultural areas and the availability of crops purchased directly from producers as a determinant of the diversity of agricultural products, and as a result increasing the attractiveness of the markets; 4) the impact of certain megatrends (health, individualism, the need for networking and to slow down the pace of life) on consumer decisions.

18

Poza formą miasta idealnego Przeobrażenia nowohuckich materialności

51%

Trzeciak K.

Śląskie Studia Polonistyczne

|

2018

|

vol. 12

|

issue 2

41-58

EN

The article shows literary and documentary presentations of the first years of building Nowa Huta in the context of the avant-garde gesture of blurring the traces of the past and attempting at establishing a completely new beginning. Another equally important goal is to show how Nowa Huta, a model city of socialist visions, was organized by the dialectic of materialization and dematerialization which governed both the rhetoric of architectural visions and descriptions of human – especially women’s – corporeality. The author combines idealized (and therefore immaterial) approach whose ideological senses are projected onto the architecture of a utopian city with the socialistic approach to the body as a precisely shaped form whose biological and generally material qualities are disciplined. The author describes a few attempts of bodily disobedience to the dictate of the form, exposing the gap between postulated construction plans and the reality of everyday life entangled in the materiality of architecture and the biological nature of the body.

19

O historii Opery Robotniczej w Krakowie (1954–1957)

51%

Wieczorek S.

Muzyka

|

2020

|

vol. 65

|

issue 3

69-94

EN

Stanisław Drabik initiated and organised two unique opera companies, which later sank for many years into oblivion. In 1947–1949 Drabik ran the Workers’ Opera in Wrocław, which prepared a production of Stanisław Moniuszko’s The Raftsman in 1948. He returned to this idea in 1954 in Kraków, where a second opera house of this kind was set up under his direction. Following two years of rehearsals, in July 1956 Kraków’s Workers’ Opera staged Stanisław Moniuszko’s Halka at the Juliusz Słowacki Theatre. Officially the cast was to consist of musically gifted workers from Nowa Huta’s steelworks, but its actual make-up proved far removed from such declarations. Drabik’s ultimate aim was to organise and direct a professional Cracow-based opera. He took advantage of the Stalinist propagandist call to disseminate art among workers in order to obtain funding and organisational support for his project from state institutions. The political transformations following the Polish October (1956), de-Stalinisation and the political thaw in the artistic scene effectively thwarted his plans. The Workers’ Opera lost its discursive and institutional protective umbrella. The premiere of Halka was very badly received by critics, who wrote about the profanation of a national opera, about extremely poor level of music performance and acting, as well as misappropriation of funds. Part of this criticism came from Drabik’s competitors, who, like him, strove to set up a professional opera in Kraków. The crew and director’s struggle to save their opera company, which started more than a year after the premiere, failed, and the Workers’ Opera fell into complete oblivion.

PL

Stanisław Drabik był pomysłodawcą i organizatorem dwóch specyficznych placówek operowych, których historia przez wiele lat pozostawała zapomniana. W latach 1947–1949 we Wrocławiu prowadził Operę Robotniczą, która przygotowała w 1948 wystawienie opery Flis Stanisława Moniuszki. Do pomysłu tego powrócił w 1954 roku w Krakowie, gdzie działała pod jego kierownictwem druga placówka tego rodzaju. Po dwóch latach prób w lipcu 1956 roku krakowska Opera Robotnicza przedstawiła inscenizację Halki Stanisława Moniuszki na scenie Teatru im. Juliusza Słowackiego. Oficjalnie zespół miał składać się z utalentowanych muzycznie robotników Kombinatu Metalurgicznego w Nowej Hucie, jednak rzeczywisty skład zespołu znacznie odbiegał od tych deklaracji. Finalnym celem działań Drabika było zorganizowanie w Krakowie i kierowanie operą zawodową, a nawiązanie do haseł stalinowskiej propagandy o upowszechnianiu sztuki wśród robotników miały mu pomóc uzyskać finansowe i administracyjne wsparcie instytucji państwowych dla jego planów. Przemiany polityczne polskiego Października, destalinizacja i odwilż w życiu artystycznym skutecznie przekreśliła te plany. Opera Robotnicza straciła dyskursywny i instytucjonalny parasol ochronny. Premiera Halki została bardzo negatywnie przyjęta przez krytyków – pisano o profanacji narodowej opery, fatalnym poziomie aktorskim i muzycznym przedstawienia oraz o nadużyciach finansowych. Część z tych krytyk została jednak sformułowana przez przedstawicieli konkurencyjnej wobec Drabika instytucji walczącej o powstanie zawodowej opery w Krakowie. Podjęta przez ponad rok po premierze walka zespołu i Stanisława Drabika o utrzymanie placówki nie zakończyła się powodzeniem, a Opera Robotnicza popadła w całkowite zapomnienie.

20

Projekt Podziemna Nowa Huta. Zimnowojenne schrony a interpretacja dziedzictwa

45%

Klimek-Zdeb A.

Studia Periegetica

|

2021

|

vol. 36(4)

29-47

PL

Projekt Podziemna Nowa Huta ma na celu udostępnienie kilku nowohuckich schronów z okresu zimnej wojny do celów wystawienniczych. Celem artykułu jest analiza wykorzystania sposobów interpretacji dziedzictwa w zakresie ekspozycyjnym i edukacyjnym tego projektu. W badaniach wykorzystano metodę desk research oraz obserwację uczestniczącą. Zaprezentowane informacje dotyczące historii projektu, jego założeń, scenariusza, realizacji, działań mu towarzyszących oraz informacje z zakresu historii schronów przeciwlotniczych w Polsce i na terenie Nowej Huty były gromadzone przez autorkę tekstu podczas jej czynnego udziału w projekcie. 28 lutego 2019 r. udostępniono do zwiedzania pierwszy schron (pierwszy etap projektu), w którym przygotowano wystawę „Stan zagrożenia”. Towarzyszą jej wydarzenia edukacyjne: oprowadzania, lekcje muzealne, spacery, warsztaty. W planach są kolejne wystawy, a także nowe wyzwania edukacyjne. Omówione w artykule zagadnienia pozwalają zauważyć, że cele i realizacja projektu są mocno osadzone w teorii interpretacji dziedzictwa, a Podziemna Nowa Huta stanowi propozycję o dużym potencjale.

Refine search results

Recenzja: Krzysztof Miklaszewski, Nowohuckie zapiski córki Eskulapa. Waldemar Hładki, Krzysztof Miklaszewski, Wieczór pamięci doc. dr med. Jadwigi Miklaszewskiej.

Ludzie (z) Nowej Huty. O dwóch filmach Kazimierza Karabasza

“Budujemy Socjalizm” na peryferiach

The socialist tangible heritage of Nowa Huta as the local economic asset

O zaangażowaniu Kierownictwa Badań nad Początkami Państwa Polskiego (1949–1953) w badania ratownicze na terenie Nowej Huty

Nowa Huta – miasto bez Boga? Walki o krzyż 1960

Kościół katolicki w Nowej Hucie w okresie gierkowskim. Rozwój sieci parafialnej i budownictwa sakralnego

Wielokulturowość Nowej Huty.

Przemiany funkcji handlowych i usługowych centrum dzielnicy mieszkaniowej na przykładzie Krakowa-Nowej Huty

Regres czy rozwój lokalnej działalności handlowo-usługowej w najstarszej części Nowej Huty?

Schrony w Nowej Hucie jako kłopotliwe dziedzictwo: pomiędzy edukacją a rozrywką

I Love NH. The Marginal Gentrification of an Ideal Socialist City of Nowa Huta

Fotografia w regionalnej edukacji polonistycznej. Przypadek szczególny: Nowa Huta

The ‘dissonant’ heritage of Nowa Huta’s shelters: Between education and entertainment

Pierwsze dni stanu wojennego w Nowej Hucie

Przymusowe wywłaszczenia w dobie budowy Nowej Huty

Uwarunkowania zachowań konsumentów na placach targowych na przykładzie Nowej Huty

Poza formą miasta idealnego Przeobrażenia nowohuckich materialności

O historii Opery Robotniczej w Krakowie (1954–1957)

Projekt Podziemna Nowa Huta. Zimnowojenne schrony a interpretacja dziedzictwa