Search results

1

Wrocławski Nowy Targ. Jego dzieje i rewaloryzacja.

100%

Eysymontt R.

Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego

|

2006

|

issue 1(1)

55-73

2

Żydowscy mieszkańcy Nowego Targu – historia Zagłady

62%

Panz K.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2014

|

vol. 4

|

issue 4

77-96

EN

The article presents the stories of Jewish inhabitans of Nowy Targ under German occupation. Nowy Targ is a relatively small Polish-Jewish town in Polish Podhale (South of Poland). Their fate is reconstructed based on diverse historical sources, administrative documents as well as personal evidence. With the events of the entire Nowy Targ community in context, stories of a few families have been chosen to illustrate the individual dimension of the Holocaust. The article begins with a descripton of selected families; next, the author focuses on events from the period of indirect extermination which included economic repression, ghettoisation and social exclusion of Nowy Targ Jewry. The following part concerns the actual Holocaust (extermination) with special attention paid to the stories of individual people – the first executions and deportations in June 1942 as well as the events from August 30, 1942 when several hundred people were shot at the Nowy Targ cemetery while the remaining Jews were deported to Bełżec. Next, one reads about Jewish forced laborers employed in local work camps belonging to Hobag company and the reality of life in the town of Judenrein is presented. The article closes with a description of some after-war returns of the Survivors, the murders perpetrated on them and the end of the Jewish presence in Nowy Targ.

PL

Artykuł przedstawia historie żydowskich mieszkańców Nowego Targu w czasie okupacji niemieckiej. Nowy Targ to stosunkowo niewielkie polsko-żydowskie miasto na polskim Podhalu (południowa część Polski). Ich losy są rekonstruowane na podstawie różnorodnych źródeł historycznych, dokumentów administracyjnych, a także osobistych świadectw. Mając w kontekście wydarzenia dotyczące całej społeczności Nowego Targu, wybrano historie kilku rodzin, aby zilustrować indywidualny wymiar Holokaustu. Artykuł rozpoczyna się od charakterystyki wybranych rodzin, następnie autorka skupia się na wydarzeniach z okresu eksterminacji pośredniej, która obejmowała represje ekonomiczne, gettoizację i wykluczenie społeczne nowotarskich Żydów. Kolejna część dotyczy samego Holokaustu (zagłady), ze szczególnym uwzględnieniem historii poszczególnych osób – pierwszych egzekucji i deportacji w czerwcu 1942 r. oraz wydarzeń z 30 sierpnia 1942 r., kiedy to na nowotarskim cmentarzu rozstrzelano kilkaset osób, a pozostałych Żydów wywieziono do Bełżca. Następnie czytamy o żydowskich robotnikach przymusowych zatrudnionych w okolicznych obozach pracy należących do firmy Hobag i przedstawione są realia życia w miasteczku Judenrein. Artykuł zamyka opis powojennych powrotów Ocalałych, dokonanych na nich mordów i końca żydowskiej obecności w Nowym Targu.

3

W świetle świętych patronów nowotarskich w dobie średniowiecza

54%

Kazienko E.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2016

|

vol. 126

59-87

EN

The development of a network of parishes in the region of Nowy Targ, as well as the dissemination of the cult of saints bloomed in the 14th century. However, on the basis of the remaining sources, we can observe the first foundations of both settlement and first parishes already in the 13th century. This was connected with the activity of the Cistercian Friars, who in 1234 received a privilege of administering the region from the voivode of Cracow Teodor Gryfita. Some of the parish foundations were created at the initiative of Polish kings, who supported the development of church organisations in the Podhale region. When writing about saint worship one cannot ignore the important role of the intercession of Catherine of Alexandria, until these days the saint patron of Nowy Targ and its parish church. The inhabitants of the Podhale region entrusted their everyday concerns and pleas also to saint Adalbert and saint Stanislaus, the patrons of Poland, bishop martyrs and other saints who died for their faith in Jesus Christ. An important element of people’s faith was the worship of the Virgin Mary. Marian festivities rooted in local tradition were celebrated in churches. Marian sanctuary in Lud􀄨mierz was visited by numerous pilgrims both from surrounding villages and farther regions.

PL

Rozwój sieci parafialnej na terenie nowotarszczyzny, a zarazem szerzenie kultu świętych, swój rozkwit przeżywało w XIV stuleciu. Jednak możemy na bazie zachowanych źródeł również dostrzec pierwsze zręby zarówno osadnictwa, jak i pierwszych parafii jeszcze w XIII wieku. Co związane było z działalnością mnichów cysterskich, którzy otrzymali w 1234 r. przywilej zagospodarowania wymienionego regionu od wojewody krakowskiego Teodora Gryfity. Część fundacji parafialnych utworzona została z inicjatywy królów polskich, którzy wspierali rozwój organizacji kościelnych na Podhalu. Pisząc o oddawaniu czci świętym nie można pominąć o ważnej roli wśród mieszkańców przede wszystkim wstawiennictwa św. Katarzyny Aleksandryjskiej, która do dziś patronuje nowotarskiej farze oraz miastu. Powierzając swe codzienne troski i prośby, mieszkańcy podhalańskiej ziemi zwracali się także do patronów Polski: śś. Wojciecha i Stanisława, biskupów męczenników, jak i do innych świętych pańskich, którzy ponieśli śmierć za wiarę w Chrystusa. Ważnym elementem pobożności ludowej stało się pielęgnowanie kultu Matki Bożej. Celebrowano w kościołach święta maryjne, które zakorzeniły się w tradycji lokalnej. Ponadto w Ludźmierzu funkcjonowało sanktuarium maryjne, do którego pielgrzymowali licznie mieszkańcy zarówno okolicznych wsi, jak i odleglejszych regionów.

Refine search results

1 Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

1 Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego

1 Studia Żydowskie. Almanach

1 2016

1 2014

1 2006

1 Eysymontt R.

1 Kazienko E.

1 Panz K.

Wrocławski Nowy Targ. Jego dzieje i rewaloryzacja.

Żydowscy mieszkańcy Nowego Targu – historia Zagłady

W świetle świętych patronów nowotarskich w dobie średniowiecza