Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 15

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  PKB per capita
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Celem artykułu jest przedstawienie obecnego stanu wiedzy na temat materialnych standardów życia w Polsce przedrozbiorowej na tle innych państw europejskich, w szczególności w porównaniu z Anglią i Holandią. Tekst ten opisuje istniejące szacunki płac realnych i produktu krajowego brutto per capita dla dawnej Polski oraz wyjaśnia, w miarę możliwości, różnice pomiędzy tymi szacunkami.
EN
A number of demographic processes are ongoing that are bound to exert a far-reaching impact on economic activity through multifarious channels. These vital processes, which are largely exogenous to economic growth, should be perceived as a driving force of long-run socioeconomic development. The article deals with the main long-term macroeconomic consequences of population aging, chiefly its impact on economic prosperity as measured by GDP per capita in Poland until 2050. The starting point of the analysis is a macro-identity linking GDP per capita with various factors of production related to demographic indicators. Using a long-term demographic projection by Poland’s Central Statistical Office, an attempt is made to quantify the effects of demographic changes on the economy. The study employs quantitative methods such as econometric models, shift share and general equilibrium. The analysis finds that the demographic structure of Polish society will exert a diversified impact on GDP per capita. Initially, for about 15 years, this impact will be conducive to growth, but from the 2030 s onward it is likely to impede growth.
PL
Głębokie zmiany struktury demograficznej populacji Polski wpłyną na aktywność gospodarczą. Niezależne od uwarunkowań ekonomicznych, zmiany te będą silnie oddziaływały na przyszły rozwój społeczno-ekonomiczny kraju. W artykule oszacowano długookresowy wpływ starzejącego się społeczeństwa na wzrost gospodarczy Polski do roku 2050, mierzony dynamiką PKB per capita. Punktem wyjścia jest tożsamościowa dekompozycja wielkości PKB per capita i powiązanie wszystkich jej komponentów ze strukturą demograficzną populacji. Na podstawie długookresowej prognozy rozwoju demograficznego do roku 2050, opracowanej przez GUS, i adekwatnych metod analitycznych (modele ekonometryczne, shift share, równowaga ogólna) dokonano oceny wpływu starzejącego się społeczeństwa na dynamikę PKB per capita w Polsce do roku 2050. Z analizy wynika, że efekty te w ciągu najbliższych piętnastu lat będą pozytywne, ale od trzeciej dekady bieżącego stulecia spowolnią dynamikę wzrostu.
PL
W artykule podjęto problem względnie niskiego poziomu rozwoju gospodarczego województwa podlaskiego na tle Polski oraz Unii Europejskiej. Na jego obszarze od lat produkt krajowy brutto w przeliczeniu na jednego mieszkańca, mierzony parytetem siły nabywczej, nie przekracza 50% średniej unijnej. W opracowaniu przyjęto hipotezę, że produkty regionalne i tradycyjne są istotnymi czynnikami wspierającymi rozwój gospodarczy województwa podlaskiego. Specyficzne położenie, warunki naturalne oraz fakt, że województwo podlaskie to tygiel wielu kultur, religii, narodowości, sprawiają, że na tym terenie występuje potencjał do produkcji wyrobów regionalnych i tradycyjnych, co w warunkach rosnącego popytu na tego typu dobra stwarza nowe perspektywy wzrostu i rozwoju gospodarczego dla tego obszaru Polski.
EN
The article verifies the convergence hypothesis within 15 former Soviet Union countries. The first part of the article lists and characterizes different types of convergence, focusing mainly on βand σ-convergence, which are verified in the next part of the text. Next, there is an overview of the current state of research, a description of the research methodology and research sample, together with a presentation of the analysis results. The analysis was conducted for the whole period of 1991–2010, and with a division into subperiods.
PL
Niniejszy artykuł weryfikuje hipotezę konwergencji w grupie 15 państw byłego Związku Radzieckiego. W pierwszej części artykułu wyszczególniono i scharakteryzowano różne typy konwergencji, przede wszystkim typu β i σ, które zostały poddane weryfikacji empirycznej w dalszej części artykułu. Następnie dokonano przeglądu dotychczasowych badań, zaprezentowano zastosowaną metodologię i próbę badawczą oraz przedstawiono wyniki analizy regresji. Badanie przeprowadzono dla całego okresu 1991–2010 i z podziałem na kilka podokresów.
PL
Artykuł stanowi kontynuację badań własnych autorki w zakresie rozwoju regionalnego, innowacyjności i konkurencyjności regionów Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem makroregionu Polska Wschodnia (województwa podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, warmińsko– mazurskie i lubelskie) [Surówka, 2014, s. 394–407; Surówka, 2015a, s. 319–326; Surówka, 2015b, s. 340–352]. Zaprezentowano w nim wyniki badań własnych w których wskaźnik PKB per capita wykorzystany został w celu weryfikacji dynamiki zmian relatywnej pozycji polskich podregionów oraz litewskich okręgów w skonstruowanych macierzach przejść. Badanie przeprowadzone zostało dla następujących okresów 2005–2013 dla Litwy oraz 2007–2012 dla Polski. Podejście takie umożliwiło zweryfikowanie stopnia ich zróżnicowania w strukturze regionalnej kraju, jak również obserwację i analizę dynamiki zmian ogólnej dystrybucji dochodów i położenia regionów w macierzach przejść. Badaniem objęto regiony dwóch wybranych państw Unii Europejskiej (Polski i Litwy). Na początku opracowania zaprezentowano analizę dla macierzy przejść PKB per capita dla podregionów Polski w odniesieniu do średniej krajowej. Następna część tekstu odnosi się do regionów poziomu NUTS2 Litwy. Wyniki zamieszczone zostały w tabelach zbiorczych, a w sposób graficzny zaprezentowane na mapach. Dzięki temu tekst ukazuje ciekawy obraz dynamicznego ujęcia zjawiska ekonomicznego rozwoju regionów mierzonego za pomocą tego narzędzia. Należy również zaznaczyć, że praca ma charakter analityczny. Teoretyczną podstawą przeprowadzonych rozważań były bogate studia literaturowe z tego zakresu. Całość tekstu zakończona została podsumowaniem zawierającym najważniejsze ustalenia badawcze.
EN
The article is a continuation of the author’s own research in the field of regional development, innovation and competitiveness of European Union regions with particular emphasis on the Eastern Poland macroregion (podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie and lubelskie voivodships) [Surówka, 2014, pp. 394–407; Surówka, 2015a, pp. 319–326; Surówka, 2015b, pp. 340–352]. It presents the results of own research in which the GDP per capita index was used to verify the dynamics of changes in a relative position of Polish subregions and Lithuanian districts, in constructed transition matrices. The study was conducted for the following periods; 2005–2013 for Lithuania and 2007–2012 for Poland. This approach made it possible to verify the degree of their diversity in the regional structure of the country as well as the observation and analysis of the dynamics of changes in the overall income distribution and location of regions in transition matrices. The study covered the regions of two selected countries of the European Union (Poland and Lithuania). At the beginning of the study, an analysis was presented for the matrix of GDP per capita transitions for subregions of Poland, in relation to the national average. The next part of the analysis refers to the regions of the NUTS2 level of Lithuania. The results are included in the summary tables and graphically presented on the maps. Thanks to this the text shows an interesting picture of the dynamic approach to the phenomenon of economic development of regions measured with the help of this tool. It should also be noted that the work is analytical. The theoretical basis of the considerations were extensive literature studies in this field. The entire text is concluded with a summary containing the most important research findings.
PL
W artykule podjęto próbę oceny konwergencji krajów UE w latach 1995-2015. Analizie poddano rozwój społeczno-gospodarczy, mierzony indeksem HDI oraz wydajność środowiskową mierzoną indeksem EPI. Oszacowano funkcje trendu dla badanych wskaźników i oceniono ich zróżnicowanie. Przeprowadzona analiza wskazuje na konwergencję nowych krajów członkowskich ze starymi w obszarze rozwoju społeczno-gospodarczego i stabilizację w obszarze wydajności środowiskowej.
EN
The article attempts to assess the convergence of EU countries in the years 1995-2015. Socio-economic development (measured by the HDI index) and environmental performance (measured by the EPI index) were analyzed. The trend functions for the surveyed indicators were estimated and their differentiation was assessed. The analysis shows the convergence of the new member states with the old members in the area of socio-economic development and stabilization in the area of environmental performance.
PL
Celem artykułu jest analiza zróżnicowania poziomu i stopy wzrostu PKB per capita regionów NUTS2 w krajach UE w latach 2000-2015. W oparciu o narzędzia statystyki opisowej przeanalizowano: po pierwsze, zróżnicowanie poziomu życia mierzonego PKB per capita w regionach UE z podziałem na grupy regionów UE-15 i posocjalistycznych UE-11 oraz, po drugie, tempo wzrostu badanych grup regionów w latach 2000-2015. Z badań wynikają, co oczywiste, wyraźne różnice między poziomem rozwoju krajów kontynentalnej i północnej Europy oraz krajów posocjalistycznych i Europy Południowej. Co więcej, w latach 2000-2015 regiony krajów UE-11, a także duże ośrodki metropolitarne krajów UE-15 charakteryzowały się szybszym wzrostem PKB per capita w stosunku do pozostałych regionów NUTS2. Zaobserwowano, iż na początku XXI wieku zwiększyły się zróżnicowania rozwojowe mierzone PKB per capita w krajach UE, jednak w niektórych krajach członkowskich zaobserwowano lekką tendencję do ich zmniejszenia.
EN
The aim of the paper is to analyze the differences of the level and growth rate of GDP per capita between the NUTS2 regions within the EU in the 2000-2015 period. The descriptive statistical tools were employed in regards to identify firstly, the differences in the level and growth rate of GDP per capita within the EU and two subgroups of regions, which are EU-15 and EU-11, and secondly, the gap in GDP per capita between NUTS2 regions. The analysis shows large differences in terms of GDP per capita between the continental and northern, and post-socialist and southern Europe. Moreover, between 2000 and 2015 NUTS2 regions of the EU-11 together with large metropolitan territory units of the EU-15 increased their GDP per capita much faster in comparison with other NUTS2 units. The differences in GDP per capita between EU regions grew at the beginning of the 21st century, but within some member states the tendency to their reduction was observed.
PL
Autorzy opisują historię badań nad standardami życia w przeszłości oraz wskazują na różnicę między nimi a studiami nad jakością życia. Artykuł zawiera też przegląd metod badań nad standardami, skupiając się na najważniejszych z nich, dotyczących takich zagadnień, jak konsumpcja, płace realne i obliczenia PKB per capita, biologiczny standard życia, wskaźniki demograficzne (oczekiwana długości życia, umieralność noworodków i niemowląt), nierówności ekonomiczne, alfabetyzacja i umiejętność liczenia.
EN
Property belongs to fundamental categories that have long been analyzed from different perspectives by representatives of many fields and disciplines. The research issues presented in the article focuses on the analysis of the impact of changes in the ownership structure of the sector banking and insurance for the economic and social development of selected countries, measured by basic macroeconomic indicators. In my deliberations an attempt is made to verify the hypothesis that the ownership structure in the institutions of the sector banking and insurance does not have a significant impact on the development indicators socio-economic, provided that these institutions follow business criteria, not political when making decisions. This hypothesis was verified under research on selected banking and insurance institutions in OECD countries. Down empirical verification of hypotheses derived from the presented problem was used there are literature studies and quantitative research.
PL
Własność należy do fundamentalnych kategorii analizowanych od dawna z różnych perspektyw przez reprezentantów wielu dziedzin i dyscyplin. Problematyka badawcza zaprezentowana w artykule obejmuje analizę wpływu zmian w strukturze własności sektora bankowo-ubezpieczeniowego na rozwój gospodarczy i społeczny wybranych krajów, mierzony podstawowymi wskaźnikami makroekonomicznymi. W prowadzonych rozważaniach podjęta jest próba zweryfikowania hipotezy, że struktura własności w instytucjach sektora bankowo-ubezpieczeniowego nie ma współcześnie istotnego wpływu na wskaźniki rozwoju społeczno-gospodarczego, pod warunkiem, że instytucje te kierują się przy podejmowaniu decyzji kryteriami biznesowymi, a nie politycznymi. Hipoteza ta została zweryfikowana w ramach badań dotyczących wybranych instytucji bankowo-ubezpieczeniowych w krajach OECD. Do weryfikacji empirycznej hipotez wywodzących się z przedstawionego problemu wykorzystane są studia literaturowe i badania ilościowe.
PL
W artykule przedstawiono zasady udzielania pomocy regionalnej, jej przeznaczenie, dopuszczalność oraz intensywność. Ponadto przedstawiono strukturę pomocy regionalnej udzielanej w Polsce ze względu na jej przeznaczenie oraz formy, a także porównano intensywność pomocy regionalnej w poszczególnych województwach pomiędzy perspektywą finansową 2007–2013 a 2014–2020. Celem artykułu jest analiza struktury pomocy regionalnej udzielanej w latach 2003–2013. Zweryfikowano w nim hipotezę, według której w badanym okresie struktura udzielanej pomocy regionalnej uległa istotnym zmianom. Wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej jej znaczenie w strukturze udzielanej pomocy publicznej systematycznie rosło, by w 2013 roku stanowić ponad połowę przyznanej wówczas pomocy. Ponadto do 2007 roku dominowała pomoc udzielana w formach biernych, podczas gdy od roku 2008 przeważa pomoc udzielana w formach czynnych. Z kolei biorąc pod uwagę przeznaczenie pomocy, w całym badanym okresie wyraźnie dominuje regionalna pomoc inwestycyjna. Ponadto w artykule porównano intensywności pomocy regionalnej w poszczególnych województwach pomiędzy latami 2007–2013 a 2014–2020. We wszystkich regionach zaobserwowano wzrost PKB per capita mierzonego procentem średniego PKB per capita UE, co z jednej strony oznacza zmniejszanie dystansu w rozwoju polskich regionów wobec regionów UE, ale z drugiej – wymusza redukcję dopuszczalnej intensywność pomocy regionalnej w większości województw w latach 2014–2020. Ponadto odnotowany szybszy wzrost PKB per capita w regionach lepiej rozwiniętych, może oznaczać pogłębianie różnic w rozwoju regionalnym Polski.
EN
The article presents the principle of regional state aid. Moreover, the article shows the structure of regional state aid in Poland. The paper includes a comparison of regional state aid intensity for 2007–2013 and 2014–2020. The main purpose of the article is the analysis of the structure of regional aid granted in the years 2003–2013. The article includes the hypothesis that the structure of regional state aid has changed dramatically during the analyzed period. Along with the Poland’s accession to the European Union its importance in the structure of total state aid grew steadily and accounted for more than half of the aid granted in 2013. Moreover, state aid in passive forms dominated until 2007, while state aid in active forms dominated from 2008. In turn, taking into account the purpose of the aid, regional investment aid dominated throughout the analyzed period. What is more, the paper presents the comparison intensity of regional aid in each province between the years 2007–2013 and 2014–2020. There was an increase in GDP per capita measured by the percentage of average per capita GDP of the EU in all regions, which means reducing the gap in the development of Polish regions to regions of the EU on one hand, but on the other - forces reduction in allowable intensity of regional aid in most provinces in 2014-2020. In addition, it recorded faster growth in GDP per capita in
PL
Globalizacja i skutki, jakie ze sobą niesie, to przedmiot dyskusji wielu rozmów toczonych przez „największych” współczesnego świata. Z procesem tym związane są zarówno zjawiska o charakterze pozytywnym jak i negatywnym. Do pozytywów należy zaliczyć szybki wzrost gospodarczy – zwłaszcza krajów rozwijających się. Pośród tych krajów prym wiodą Brazylia, Rosja, Indie, Chiny, a w ostatnich latach również RPA. Z kolei ciemną stroną globalizacji są niewątpliwie rosnące nierówności społeczno-ekonomiczne na całym świecie. Wzrost nierówności w rozkładzie dochodów społeczeństwa może być mierzony za pomocą współczynnika Giniego. Im jego wartość jest bliższa 0, tym mniejszy poziom nierówności, w rozkładzie którego zmienną losową jest dochód obywateli danego kraju. Rosnące różnice pomiędzy zarobkami najbogatszych i najuboższych powodują wzrost niezadowolenia tej drugiej grupy. Co prawda w ostatnich latach zdecydowanie udało się ograniczyć odsetek osób, które zmuszone są żyć poniżej granicy ubóstwa, jednak takich osób jest wciąż bardzo wiele i ich liczba jeszcze 3 lata temu była bliska 900 mln. Bardzo istotne jest również to, że ci najbogatsi to zaledwie niewielka garstka osób, które w swoich rękach skupiają majątek wielokrotnie przekraczający całkowite zarobki pozostałej części świata. Tak pogłębiające się nierówności prowadzą do tego, że niezadowoleni obywatele najbiedniejszych państw podejmują decyzję o opuszczeniu swoich rodzimych krajów i szukają lepszej jakości życia w tzw. krajach zachodnich. Jeżeli w najbliższych latach sytuacja gospodarcza w krajach najbardziej ubogich nie ulegnie znacznej poprawie, to proces migracji biednej ludności może zagrozić równowadze i bezpieczeństwu całego świata.
EN
Globalization and its consequences are the focus of a debate held by many “great minds” in the modern world. This process involves both positive and negative phenomena. The positives include fast economic growth – especially in developing countries. Among these countries, the leaders are Brazil, Russia, India, China, and in recent years also South Africa. In turn, the “dark side” of globalization undoubtedly includes growing social and economic inequalities throughout the world. The increase in income inequality of society can be measured by the Gini index. The closer its value is to 0, the lower the level of income distribution inequality in a given country. Growing differences between the earnings of the richest and the poorest result in an increase in dissatisfaction of this second group. It is true that in recent years there has been success in reducing the proportion of people who are forced to live below the poverty line, but such people are still very many, and their number is still close to 1 billion. It is also important that the richest are just a small group of people that are in possession of a large part of world’s wealth. So growing inequalities lead to the fact that dissatisfied citizens of the poorest countries decide to leave their home countries and seek a better quality of life in western countries. If in the coming years the economic situation in the poorest countries will not improve significantly, the process of migration of poor populations can threaten the balance and security of the whole world.
PL
Celem artykułu było określenie wpływu dwóch wybranych czynników na wartość produktu krajowego brutto per capita w poszczególnych województwach Polski. Przeanalizowano następujące czynniki kształtujące poziom PKB na mieszkańca: wydajność pracy i udział ludności pracującej. Do oceny wpływu odchyleń wymienionych czynników na odchylenie PKB na osobę wykorzystano metodę logarytmiczną. Metoda logarytmiczna pozwoliła odpowiedzieć na pytanie, jak – w szesnastu województwach – poszczególne czynniki wpływają na analizowaną zmienną, a mianowicie jaki jest kierunek i siła ich oddziaływania. Średnie wartości odnoszące się do Polski jako całości porównano z wynikami uzyskanymi dla każdego z województw i na tej podstawie wyciągnięto wnioski końcowe.
EN
The aim of the article was to determine the influence of two selected factors on the value of gross domestic product per capita in voivodships of Poland. The following factors affecting the level of GDP per inhabitant were analysed: the productivity of labour and the proportion of people who work. The logarithmic method was used to assess the impact of deviations of those factors on the deviation of GDP per person. The logarithmic method allowed to answer the question, how – in the sixteen voivodships – individual factors affect the analysed variable, namely, what the direction and strength of their influence are. The mean values referring to Poland as a whole were compared with the results obtained for each of the voivodships and final conclusions were drawn on those grounds.
PL
W artykule omówiono wytyczne dla wdrażania art. 107-109 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z punktu widzenia pomocy publicznej na zatrudnienie. Przeprowadzono analizę statystyczną pomocy publicznej udzielanej przez państwa członkowskie UE z perspektywy wpływu tej pomocy na konkurencyjność oraz zadłużenie tych państw. Przyjęto tezę, że wielkość pomocy publicznej na zatrudnienie, udzielanej przez państwa członkowskie UE, powinna być dodatnio skorelowana z wielkością PKB per capita tych państw, natomiast ujemnie skorelowana z wielkością długu sektora finansów publicznych.
EN
This paper discusses guidelines for implementation of art. 107-109 of the Treaty on the Functioning of the European Union, from the point of view of State aid for employment. Statistical analysis was carried out on State aid granted by EU Member States − from the perspective of its impact on competitiveness and the debt of these countries. This should lead to verify the thesis that the amount of State aid granted by EU Member States for employment, should be positively correlated with the size of the GDP per capita of these countries, while negatively correlated with the size of public debt.
EN
The standard of living of the citizens of different countries is mostly identified with the level of gross domestic product (GDP), nominal and per capita. In the public sphere, on the other hand, there is talk of ‘socio-economic’ development, supposedly reflected in the economic indicators mentioned above. The conviction of the universality of these two measures, as well as the equalization of social and economic development, is becoming an increasingly frequent basis for the criticism of GDP as a measure of national wellbeing. However, what is the true relationship between GDP and level of citizens’ happiness? This issue is considered by the authors.
PL
Poziom życia obywateli poszczególnych państw świata utożsamiany jest najczęściej z wysokością produktu krajowego brutto w ujęciu nominalnym oraz per capita. W przestrzeni publicznej natomiast mówi się o rozwoju „społeczno-go­spodarczym” mającym mieć odbicie w powyżej wymienionych wskaźnikach gospo­darczych. Przekonanie o uniwersalności tych mierników, a także zrównywanie roz­woju społecznego z gospodarczym staje się coraz częstszą podstawą zarzutów wobec miernika PKB. Jaka jest jednak prawdziwa relacja PKB do poziomu szczęśliwości obywateli? Zagadnienie to stanowi przedmiot rozważań autorów
EN
The Visegrad Group was founded in 1991 as an informal association of three countries of Central and Eastern Europe, Poland, Czechoslovakia and Hungary. Its main goal was to develop cooperation among them, mainly concerning economic issues and accession to the European Union and NATO. Since the division of Czechoslovakia (January 1993) the group has included Poland, Hungary, the Czech Republic and Slovakia. The purpose of this article is to present and compare the economic situation of Poland, the Czech Republic, Hungary and Slovakia in the years 2001–2012. The article consists of an introduction and three parts entitled: Materials and Research Methodology, Research Results, and Summary and Conclusions. The main part (Research Results) analyses the most important macroeconomic indicators: GDP per capita, economic growth rate, inflation rates, changes in employment, unemployment rate, public debt ratio, current account balance and exchange rate.
PL
Grupa Wyszehradzka powstała w 1991 roku jako nieformalne stowarzyszenie trzech krajów Europy Środkowej i Wschodniej – Polski, Czechosłowacji i Węgier. Głównym celem stowarzyszenia było rozwijanie współpracy między tymi krajami. Dotyczyło to zarówno kwestii gospodarczych, jak i przystąpienia do Unii Europejskiej i NATO. Od podziału Czechosłowacji (styczeń 1993 r.) do Grupy Wyszehradzkiej należą cztery państwa: Polska, Węgry, Czechy i Słowacja. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie i porównanie sytuacji gospodarczej w tych krajach w latach 2001–2012. Artykuł składa się z wprowadzenia i trzech części zatytułowanych: Materiały i metodyka badań, Wyniki badań oraz Podsumowanie i wnioski. W części zasadniczej (Wyniki badań) zanalizowano i porównano najważniejsze wskaźniki makroekonomiczne, tj.: PKB per capita, stopę wzrostu gospodarczego, stopę inflacji, zmiany zatrudnienia, stopę bezrobocia, wskaźnik długu publicznego oraz bilans obrotów bieżących i kurs walutowy.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.