Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Philomaths
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Filomacki związek z miejscem – fragmenty geobiografii Michała Rukiewicza i Adama Mickiewicza

100%
Dudzińska M.
Białostockie Studia Literaturoznawcze
|
2018
|
issue 13
65-86
EN
The article discusses the relationships with places formed by two writers: Adam Mickiewicz and a forgotten Philomath from the region of Podlasie–MichałRukiewicz.Theauthorusesthemethodologiesdeveloped within geopoetics and humanist geography to discover how the biography is related to a specific physical place and to demonstrate how the two writers shaped their geobiographies. Rukiewicz left his mark on the places with activism within local communities; Mickiewicz textualized them in artistic gesture. The Philomath from Podlasie was happy to give himself to his nation but the Lithuanian poet spoke more through emotion and faith.
2

Ignacy Domeyko i jego związki z Wileńszczyzną

86%
Kozłowska J.
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej
|
2015
|
vol. 8
26-33
EN
In the remaining memoirs and correspondence of Ignacy Domeyko the references to his family home have an important place. In his memoirs, describing the times of the Philomaths, he presents the image of Vilnius and its University, the organizational activity among students and common wandering around in Vilnius. Reporting the outbreak of the November Uprising he describes the atmosphere prevailed in Lithuania at that time. The subject of home land can be found in letters to friends and relatives – they often contain comparisons with the life in Chile. This proves how deeply inside him were the images of places of his childhood and youth.
3
Publication available in full text mode
Content available

“Idzie o to, żeby szło. Miało wzięcie. Działało. Żyło”. Improwizowanie filomatów

86%
Żaglewska A.
pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi
|
2022
|
issue 13
132-151
EN
The article discusses improvisational performances of the Philomaths in the context of the advent of a so-called modernity which correlated with a rapid change in people’s lifestyles. My starting point in examining the most characteristic phenomena of the literary life in Vilnius is the newly emerged economic environment: the enormous popularity of improvised poems (performed or written impromptu) and the development of the printed press. The analysis of the Philomaths’ performances, letters and poems focuses on various aspects of improvising, and not only on poetry presentations but also on a spontaneous way of living and the process of literary production. I argue that the improvisational activity of the Philomaths can be considered as an act of experimenting with and adapting various (traditional as well as innovative) literary patterns, and therefore as a poetic laboratory of the new romantic era.
4
Publication available in full text mode
Content available

Ignacy Domeyko i jego związki z Wileńszczyzną

86%
Kozłowska J.
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej
|
2015
|
vol. 8
26-33
PL
In the remaining memoirs and correspondence of Ignacy Domeyko the references to his family home have an important place. In his memoirs, describing the times of the Philomaths, he presents the image of Vilnius and its University, the organizational activity among students and common wandering around in Vilnius. Reporting the outbreak of the November Uprising he describes the atmosphere prevailed in Lithuania at that time. The subject of home land can be found in letters to friends and relatives – they often contain comparisons with the life in Chile. This proves how deeply inside him were the images of places of his childhood and youth.
5
Publication available in full text mode
Content available

Rękopis z Czombrowa. Z zagadnień edycji filomackiego przekładu Koranu

72%
Kulwicka-Kamińska J.
Nurt SVD
|
2019
|
issue 2
8-22
PL
Autorka artykułu ukazuje skomplikowane losy wspólnego projektu Tatarów polskich (m.in. Józefa Sobolewskiego) i filomatów (ks. Dionizego Chlewińskiego i Ignacego Domeyki), którego rezultatem był XIX-wieczny przekład Koranu na język polski. Wskazuje ponadto na najnowsze odkrycie, którym jest fragment rękopisu filomackiego przekładu, pochodzący z podworskiego archiwum w Czombrowie (Białoruś) i podejmuje próbę weryfikacji naukowych hipotez dotyczących XIX-wiecznych tłumaczeń świętej Księgi islamu. Przybliża także projekt krytycznej edycji tzw. rękopisu z Czombrowa
EN
The author of the article shows the complex picture of the joint project of the Polish Tatars (including Józef Sobolewski) and philomats (priests Dionysius Chlewiński and Ignacy Domeyko), which resulted in a nineteenth-century translation of the Quran into Polish. She also points to the latest discovery, which is a fragment of the manuscript of the philomathic translation, coming from the court archive in Czombrów (Belarus) and attempts to verify the scientific hypotheses regarding the nineteenth-century translations of the holy Book of Islam. She also brings closer ideas regarding the project of critical edition of the so-called manuscript from Czombrów.
6

Na skrzyżowaniu dróg pamięci. Rec.: Aleksandr Fieduta, Fiłomat w Impierii. Dokumientalnaja powiestʹ o Frantiszkie Malewskom. Minsk 2019. „Nasz XIX wiek”

58%
Prussak M.
Pamiętnik Literacki
|
2022
|
vol. 113
|
issue 3
252-259
PL
Artykuł jest szczegółowym omówieniem biografii Franciszka Malewskiego („Fiłomat w Impierii. Dokumentalnaja powiest’ o Frantiszku Malewskom”, 2019) napisanej przez Aleksandra Fiedutę, białoruskiego literaturoznawcę od lat publikującego (po rosyjsku, po białorusku i po polsku) materiały dotyczące dziejów filomatów zesłanych w głąb Imperium. Fieduta szczegółowo spenetrował rosyjskie, litewskie i polskie archiwa, co pozwoliło mu na pokazanie pomijanej zwykle w polskich badaniach historii Malewskiego, który po rozstaniu z Mickiewiczem został w Rosji i piął się po szczeblach kariery urzędniczej. Autor biografii nie feruje wyroków, pokazuje trudne wybory obywateli Cesarstwa w kontekście politycznej i prawnej sytuacji kraju, a także w zestawieniu z losem innych Polaków mieszkających i pracujących w Rosji.
EN
The paper accurately discusses Franciszek Malewski’s biography (“Filomat v Imperii. Dokumentalnaya povest o Frantishku Malevskom” <”A Philomath in the Empire. The Documentary Story of Franciszek Malewski”>, 2019) by Alexandr Feduta, a Belarussian literary scholar who for many years has been publishing (in Russian, Belarussian, and Polish) materials referring to the history of the Philomaths exiled into the Russian Empire. Feduta scrupulously penetrated Russian, Lithuanian, and Polish archives, which allowed to picture the figure of Malewski—for most part omitted in Polish research—who, after leaving Mickiewicz, stayed in Russia and started moving up the ladder as an office worker. The biographer refrains from passing sentences, but rather displays the difficult choices of the Empire’s citizens in the context of political and legal situation of the country, and also in comparison with the lives of other Poles living and working in Russia.
7
Publication available in full text mode
Content available

Ksiądz Feliks Bolt - duszpasterz, patriota i społecznik

58%
Szuca W.
Studia Pelplińskie
|
2018
|
vol. 52
359-368
EN
Rev. Feliks Bolt, born in Barlozno on 7 January 18, is a famous Pomeranian social activist. Educated in Collegium Marianum, Chelmno and Chojnice he received the priestly ordination on 15 March 1891. Then Rev. Bolt worked as a curate and finally as a parish priest in Srebrniki since 1929. As a true shepherd of his flock he successfully combined the pastoral work with his social activity. He founded various religious associations as well as commercial enterprises for which Feliks Bolt was named the father of the Polish entrepreneurship in Pomerania. As an active member of the Agricultural Society of Western Prussia he fostered the creation of numerous farmers’ unions. Rev. Bolt belonged to the Polish national movement in Pomerania and was elected as an MP and a senator. At the beginning of the Second World War he was arrested by the Gestapo and imprisoned in Debowa Laka, Chelmno and Stutthof. The harsh concentration camp conditions weakened his health which led to his death on 7 April 1940. 
PL
Jednym ze znanych działaczy społecznych na Pomorzu jest ks. Feliks Bolt. Urodził się 7 stycznia 1863 roku w Barłożnie. Kształcił się w pelplińskim Collegium Marianum i w gimnazjum w Chełmnie. Egzamin dojrzałości zdał w Chojnicach. 15 marca 1891 roku przyjął święcenia kapłańskie. Pracował w następujących parafiach: Śliwice, Wiele, Bobowo, Lutowo, Brusy, Kielno, Raciąż i Srebrniki. W tych ostatnich był proboszczem od 1929 roku. Jako kapłan umiejętnie łączył pracę duszpasterską z zaangażowaniem społecznym. W swojej parafii w Srebrnikach zakładał różne stowarzyszenia kościelne i odnowił tamtejszy kościół. Wyrazem jego zaangażowania społecznego są zakładane przez niego różne spółki handlowe m. in. „Kupiec” i „Rolnik”. Za swoje zaangażowanie został okrzyknięty „Ojcem kupiectwa polskiego na Ponmorzu”. Ksiądz Feliks Bolt działał też w Centralnym Towarzystwie Rolniczym dla Prus Zachodnich, które stało się inspiracja do powstawania kółek rolniczych. Dzięki tego typu działalności udało się podnieść poziom rolnictwa i jego dochodowość. Innym ważnym wymiarem działalności społecznej ks. Bolta było jego zaangażowanie polityczne. Był jednym z czołowych działaczy endecji na Pomorzu. Był posłem na Sejm Ustawodawczy, a w 1922 roku został senatorem. Funkcję tę piastował do 1935 roku. Wkrótce po wybuchu II Wojny Światowej został aresztowany przez gestapo. Był więziony kolejno w Dębowej Łące, Chełmnie i Stutthofie. Ciężkie warunki obozowe sprawiły że upadł na zdrowiu i zmarł 7 kwietnia 1940 roku.
8

Wspólna historia: „Nowosilcow w Wilnie” i „Dziadów część trzecia”

58%
Zawadzka D.
Pamiętnik Literacki
|
2022
|
vol. 113
|
issue 3
121-137
PL
Artykuł jest poświęcony narodzinom mitu filomackiego, tj. kształtowaniu się pamięci kulturowej o uwięzieniu, śledztwie, a następnie wydaleniu z Litwy lub zesłaniu w głąb Rosji grupy wileńskich uczniów, studentów i profesorów w 1823 i 1824 roku. Autorka skupia się na upublicznieniu i pierwszych zapisach tzw. procesu filaretów i filomatów, do których – zgodnie z tradycją – należą anonimowa broszura opublikowana podczas powstania listopadowego „Nowosilcow w Wilnie w roku szkolnym 1823/24” (1831), pióra (jak się po latach okazało) Joachima Lelewela, oraz część trzecia „Dziadów” (1832) Adama Mickiewicza. Na podstawie tych autobiograficznych przekazów, a także odnalezionej rękopiśmiennej kopii „Nowosilcowa w Wilnie” autorka studium stawia tezę o istnieniu przedmickiewiczowskiej, bezimiennej, kolektywnej pamięci o filomatach, którą wzmacnia, ale i znacząco zmienia pojawienie się arcydramatu drezdeńskiego.
EN
The paper is devoted to the birth of the Philomath myth, namely the shaping of cultural memory about imprisonment, investigation and following it deportation from Lithuania to exile into Russia of a group of Vilnius interns, students and professors in 1823 and 1824. The author of the paper focuses on announcing and first accounts of so-called Philomath and Filaret trial, the associations to which, traditionally, an anonymous brochure published during the Polish November Insurrection “Nowosilcow w Wilnie w roku szkolnym 1823/24” (“Novosilcov in Vilnius in the Schoolyear 1823/24”, 1831) by, as was later proven, Joachim Lelewel, and Adam Mickiewicz’s “Dziady” (“Forefathers’ Eve”) part III (1832) belonged. As based on those autobiographical accounts, and also on the regained manuscript of “Nowosilcow w Wilnie”, the author formulates a thesis about the existence of pre-Mickiewicz, nameless, collective memory about the Philomaths strengthened, and also substantially changed by the issuing of “Dziady” part III.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.