Search results

1

„Corpus Christi, corpus delicti” – nowy kontrakt narracyjny. „Pokłosie” (2012) Władysława Pasikowskiego wobec kompromitacji kategorii polskiego świadka Zagłady ["Corpus Christi, Corpus Delicti": A new narrative contract. Władysław Pasikowski’s "Aftermath" (2012) and the invalidation of the category of the Polish Witness to the Holocaust]

100%

Janicka E.

Studia Litteraria et Historica

|

2018

|

issue 7

EN

Corpus Christi, Corpus Delicti: A new narrative contract. Władysław Pasikowski’s Aftermath (2012) and the invalidation of the category of the Polish Witness to the HolocaustWładysław Pasikowski’s 2012 feature film Aftermath recapitulates and works through the existing resources in documentary cinema that deals with the Polish context of the Holocaust (Claude Lanzmann, Paweł Łoziński, Marian Marzyński, Agnieszka Arnold). It is also founded on the knowledge amassed in the wake of the countrywide debate about the 1941 Jedwabne massacre (2000–1). As such, it rejects the majority narrative of the Holocaust, one told under the banners of the Righteous Among the Nations (the paradigm of innocence), the Polish witness to the Holocaust (triggering an unjustified identification of the Jaspersian paradigm of unimputable, metaphysical guilt with unwarranted guilt), and the alleged collective Polish trauma of the Holocaust.Aftermath is analyzed as a treatise on antisemitism which problematizes and narrativizes phantasms that are central to this socio-cultural pathology, visualizing the mechanism whereby the phantasm of the Jew is constructed and imposed on actual individuals. It also touches upon the Christian roots and identitarian dimension of antisemitism, alongside its central figure: the Crucifixion. Antisemitism is a matter of religion as a doctrine but also religion as an institution.By displaying a plexus of discourses and practices, attitudes and behaviors, Pasikowski defends the great quantifier as a legitimate category to describe the Polish context of the Holocaust. He debunks the essential differentiation between pre-modern and modern antisemitism (including notions about the secondary nature of Polish antisemitism in relation to the German Nazi exterminatory projects targeted at the Jews).The film convincingly portrays antisemitism as dominating the experience and its representation to such an extent that antisemitic culture loses the ability to reflect on the human condition. Where a non-antisemite sees the irreducible strangeness that is inherent to individual existence, the antisemite sees a Jew, etc. The long duration of violence and exclusion has turned the phantasmic and alternative reality of antisemitism into reality tout court, as it produces a materiality of its own, up to and including the materiality of the atrocity (stolen property, looted corpses, etc.).The text offers an extensive discussion of the essential conflict between Aftermath and the system of Polish culture. The aesthetic is political. The juxtaposition of two genre films (the thriller and the Western) and a plebeian protagonist with a domain that is perceived as proper to the intelligentsia provoked widespread shock and rejection. Accusations of kitsch, exaggeration, improbability, and a colonial gaze enabled critics to sidestep, if not invalidate, the director’s argument. A study of the reception of Aftermath is a study of class distinction in action.Pasikowski’s film portrays antisemitism as a problem of an antisemitic culture and an antisemitic society. This entails a radical invalidation of the notion of antisemitism as an inter-group conflict, thus exposing the fiction and falsehood of such constructs as “dialogue” and “reconciliation.”Despite its pessimistic diagnosis, Aftermath raises the possibility of change and the emancipatory potential of self-empowerment. By considering the cultural and social implications of our knowledge about antisemitism and the Polish context of the Holocaust, the film reveala systemic challenge posed by the imperative to revise culture and reject its toxic models. From this perspective, a new narrative becomes possible as a critique of narratives. Corpus Christi, corpus delicti – nowy kontrakt narracyjny. Pokłosie (2012) Władysława Pasikowskiego wobec kompromitacji kategorii polskiego świadka ZagładyFilm fabularny Pokłosie (2012) Władysława Pasikowskiego przynosi rekapitulację i przepracowanie dotychczasowych zasobów kina dokumentalnego dotyczącego polskiego kontekstu Zagłady (C. Lanzmann, P. Łoziński, M. Marzyński, A. Arnold). Ufundowany jest także na wiedzy narosłej po debacie jedwabieńskiej (2000) oraz na odrzuceniu dotychczasowych dominujących większościowych narracji o Zagładzie: spod znaku Sprawiedliwych (paradygmat niewinności) i spod znaku polskiego świadka Zagłady (paradygmat Jaspersowskiej winy niezarzucanej oraz zbiorowej polskiej traumy Zagłady).Tekst proponuje spojrzenie na Pokłosie jako traktat o antysemityzmie, który problematyzuje i narratywizuje fantazmaty oraz mechanizmy kluczowe dla tej społeczno-kulturowej patologii. Wizualizacja obejmuje mechanizm konstruowania fantazmatu Żyda i nakładania go na realne podmioty. Nie omija też chrześcijańskich korzeni i tożsamościowego wymiaru antysemityzmu z centralną figurą Ukrzyżowania. Antysemityzm jest sprawą religii jako doktryny, ale też instytucji.Unaoczniając splot dyskursów i praktyk, postaw i zachowań, Pasikowski broni wielkiego kwantyfikatora jako zasadnej kategorii opisu polskiego kontekstu Zagłady. Obala też istotowe rozgraniczenie między antysemityzmem przednowoczesnym i nowoczesnym (w tym wyobrażenie o podrzędności polskiego antysemityzmu względem niemieckiego nazistowskiego przedsięwzięcia eksterminacyjnego wymierzonego w Żydów).Film w przekonujący sposób pokazuje, że antysemityzm do tego stopnia zawładnął doświadczeniem i jego reprezentacją, że kultura antysemicka straciła możliwość dostępu do namysłu nad ludzką kondycją. Tam, gdzie nieantysemita widzi nieredukowalną obcość przyrodzoną jednostkowej egzystencji, antysemita widzi Żyda etc. Długie trwanie przemocy i wykluczenia sprawia, że z rzeczywistości fantazmatycznej i alternatywnej antysemityzm staje się rzeczywistością tout court. Wytwarza bowiem własną materialność, do materialności zbrodni włącznie.Tekst obszernie omawia istotowy konflikt Pokłosia z systemem kultury polskiej. Estetyczne jest polityczne. Połączenie kina podwójnie gatunkowego (thriller, western) oraz plebejskiego bohatera z domeną uchodzącą za inteligencki monopol wywołało w większości szok i odrzucenie. Zarzuty – kiczu, przesady, braku prawdopodobieństwa, kolonialnego spojrzenia – pozwoliły w dużym stopniu wyminąć, jeśli nie unieważnić, rozpoznania reżysera. Studium recepcji Pokłosia to studium dystynkcji klasowej w działaniu.Film Pasikowskiego pokazuje antysemityzm jako problem kultury antysemickiej i antysemickiego społeczeństwa. Oznacza to radykalną kompromitację wyobrażenia antysemityzmu jako konfliktu międzygrupowego, czego konsekwencją jest obnażenie fałszu i fikcji konstruktów takich, jak „dialog” i „pojednanie”.Mimo pesymistycznej diagnozy społecznej, Pokłosie wskazuje na możliwość zmiany i potencjał emancypacji tkwiący w samoupodmiotowieniu. Podejmując refleksję nad tym, co wynika dla kultury i społeczeństwa z wiedzy na temat antysemityzmu i polskiego kontekstu Zagłady, film wskazuje na wyzwanie systemowe w postaci imperatywu rewizji kultury i odrzucenia jej toksycznych wzorów. W tym świetle nowa narracja staje się możliwa – jako krytyka narracji.

2

Polskość jako przedmiot sporu. Przykład kontrowersji wokół filmu Pokłosie w reż. Władysława Pasikowskiego

100%

Nowicka M.

Studia Socjologiczne

|

2015

|

issue 1(216)

183-210

PL

Artykuł dotyczy medialnych i spolaryzowanych debat publicznych, których przedmiotem staje się polskość i model osobowy Polaka-patrioty, a kontekstem jest obrachunek z polsko-żydowską przeszłością. Problematyka ta zostanie przybliżona na przykładzie sporu o film Pokłosie w reż. Władysława Pasikowskiego z 2012 roku. Celem badania jest rekonstrukcja dynamiki medialnej debaty oraz strategii dyskursu publicznego, które regulują, intensyfikują lub wygaszają spór o tzw. „trudną” przeszłość. Postawiono pytanie o kondycję współczesnych debat medialnych i o ich produktywny wymiar, a także o symptomatyczność stosowanych w debacie odniesień do kategorii polskości wobec napięć i podziałów w polskim społeczeństwie. Podstawą prezentowanych wniosków jest analiza dyskursu przeprowadzona na podstawie 54 artykułów z prasy ogólnoinformacyjnej.

EN

The paper discusses polarised public debates in the media that deal with the category of Polishness and with the role model of a Pole and a patriot in the context of the reckoning with the Polish-Jewish past. This problem is illustrated by the case of a debate on Władysław Pasikowski’s film Aftermath in 2012. The aim of the study is to reconstruct the dynamics of a media debate and the strategies in public discourse that regulate, intensify or suppress a dispute over the so called difficult past. The study questions the condition of contemporary media debates and their productivity and it discusses symptomaticity of the references in the debate to the category of Polishness towards the tensions and divisions in Polish society. The present argumentation is based on the discourse analysis carried out on the corpus of 54 articles from the Polish press.

3

„Ida”, „Pokłosie”, historia – kilka uwag o uobecnianiu przeszłości

80%

Bogusławski M. M.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2017

|

issue 23

193-208

XX

Przedmiotem mojego zainteresowania są reakcje, które wzbudziły dwa filmy – Pokłosie oraz Ida. Twierdzę, że kontrowersje, jakie wywołały, są wynikiem przyjmowania pozytywistycznej koncepcji historii i zawodu historyka. Staram się także pokazać, że umieszczenie obu filmów w innej perspektywie – studiów nad pamięcią i filozofii historii proponowanej przez Franka Ankersmita – pozwala wydobyć ich pozytywny potencjał dla wspólnoty budowanej jako przestrzeń nowoczesnej demokracji.

EN

My interest here is to assess the critical reactions raised by the two recent Polish movies: Aftermath and Ida. I claim that controversies that have been brought about by them are the result of a positivistic view on history and on profession of a historian. I try to show that putting those movies in a different perspective – that is the studies on memory and Frank Ankersmit’s philosophy of history – should allow us to reveal their affirmative potential in building a community meant as a space of modern democracy.

Refine search results

1 Humanistyka i Przyrodoznawstwo

1 Studia Litteraria et Historica

1 Studia Socjologiczne

1 Bogusławski M. M.

1 Janicka E.

1 Nowicka M.

1 2018

1 2017

1 2015

Polskość jako przedmiot sporu. Przykład kontrowersji wokół filmu Pokłosie w reż. Władysława Pasikowskiego

„Ida”, „Pokłosie”, historia – kilka uwag o uobecnianiu przeszłości