Search results

1

Żołnierze 5 Dywizji Strzelców Polskich w bolszewickiej niewoli i ich repatriacja

100%

Radziwiłłowicz D.

Przegląd Wschodnioeuropejski

|

2017

|

vol. 1

23-43

EN

The formation of Polish armed troops began in summer 1918, during the battles between troops of the Czechoslovak Corps (Radziwiłłowicz 2010, 107–126), “white” Russians and Bolsheviks in the Volga region and in Siberia. Earlier that year, small Polish troops began to form spontaneously, taking their names from the towns of formation; therefore, those were, among others, Omsk, Irkuck, Semipalatynsk “legions”. In October 1918, due to a Bolshevik offensive, Polish forces were stationed in Novonikolayevsk (now Novosibirsk) on the Ob river. A division with three rifle regiments, a light artillery regiment and a lancer regiment was formed in 1918 and 1919. The newly-formed troops made up a tactical unit which drew on the tradition of the 5th Polish Rifle Division of the 2nd Polish Corps, with the same number and name (Radziwiłłowicz 2009). More ambitious organisational plans were developed for a supra-division command structure: the Polish Army Command in Eastern Russia and Siberia. From the end of November 1919 to early January 1920, over a distance of nearly a thousand kilometres, troops of the 5th Polish Rifle Division divided into 57 echelons and evacuated by the decrepit Trans-Siberian Railway as the rearguard of the allied forces, through the area of a civil war, among the hostile population of Siberia. The capitulation of the 5th Polish Rifle Division at the Klukviennaya station came as a surprise, not only to its command. The behaviour of the Czechoslovak commanders blocking the railroad, when troops of the Soviet 5th Army and Bolshevik guerrillas attacked the stretched Polish echelons, was regarded as deliberate and aimed at the liquidation of the Polish division. The commander of the Polish division, Colonel Kazimierz Rumsza with a group of his followers, as well as over a thousand officers and privates, who had no illusions that Bolsheviks would observe certain wartime and moral standards adopted by both parties of the conflict, avoided Bolshevik captivity and its cruelty. This group made their way to Harbin in Manchuria, from where a small number of Polish troops were evacuated by sea to Poland (Radziwiłłowicz 2015). The remainder of the division, after surviving the hell of Soviet POW and labour camps, returned to Poland in 1921 and 1922 by repatriation transports. About 4 thousand soldiers of the 5th Polish Rifle Division did not survive the hardships of the camps and the cruelty of the Cheka.

2

Kwatermistrzowskie zabezpieczenie oraz materiałowo-techniczne zaopatrzenie oddziałów polskich na Syberii (1918–1920)

67%

Radziwiłłowicz D.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2018

|

issue 101

115-133

EN

In summer 1918, when the Czechoslovak Legion and White Russians were fighting the Bolsheviks in the Volga Region and Siberia, Polish military forces were established in the area. Since October, they had been permanently stationed in Novonikolayevsk on the Ob River. At the turn of 1918 and 1919, the Poles managed to form a division. In June 1919, Polish troops fought in defence of the Trans-Siberian Railway. As the situation of allied forces continued to deteriorate, the Polish 5th Siberian Rifle Division became their rearguard. Its largest battle against regular Bolshevik troops took place on 23 December 1919 at the junction station of Taiga. On 10 January 1920, against the protests of some officers, the Polish Command announced the surrender of Polish troops. Some officers and soldiers did not accept surrender and forced their way through to Harbin, where the surviving men formed a battalion. Thanks to the effort of the Polish Military Mission under the command of General Antoni Baranowski, which departed from Poland and reached Far East in February 1920, the battalion would return home on board the “Yaroslavl” steamer. The command of Polish forces in eastern Russia and Siberia faced the huge challenge of providing troops with quartermaster support and supply. Long distances, communication problems and the dispersal of Polish troops complicated the logistics. Despite their hardships, the Poles had the assistance of France and a branch of the Czechoslovak National Council. With their support, Polish forces – particularly those sent to fight against the Red Army – were far better equipped than the White forces commanded by Admiral Alexander Kolchak. The uniforms and arms of the Siberian Division left a lot to be desired. The situation deteriorated significantly after France took over the task of supplying and sustaining the Polish division from the Czechoslovaks. The French failed to provide equipment for the 20,000 soldiers until the spring of 1919. In late 1918, when the Polish troops were still forming, food, fodder and uniforms were provided through a supply unit of the Czechoslovak Legion under an agreement with the branch of the Czechoslovak National Council. To facilitate distribution of supplies transported to the Polish troops, a quartermaster service was established at the Command of the Polish Armed Forces in eastern Russia. The new facilities included warehouses for food and other supplies, tailoring and shoemaking workshops and a leased steam bakery. Healthcare was another problem, since the provision of all medical services had to be organised from scratch.

PL

Latem 1918 r. w czasie walk toczonych na Powołżu i Syberii przez oddziały Korpusu Czechosłowackiego i „białych” Rosjan z bolszewikami zostały tam utworzone polskie formacje zbrojne. W październiku 1918 r. miejscem stałej dyslokacji wojsk polskich stał się Nowonikołajewsk nad rzeką Ob. Na przełomie 1918 i 1919 r. zdołano sformować oddział w sile dywizji. Pod koniec 1918 r. w początkowym okresie formowania oddziałów wojska polskiego, zaopatrzenie w prowiant, furaż i umundurowanie zgodnie z zawartym porozumieniem z Filią Czesko-Słowackiej Rady Narodowej (FCz-SRN) odbywało się za pośrednictwem komórki kwatermistrzowskiej Korpusu Czechosłowackiego. W celu usprawnienia rozdziału przekazywanych dla wojsk polskich materiałów zaopatrzeniowych zorganizowano przy Dowództwie Wojsk Polskich we wschodniej Rosji polską służbę kwatermistrzowską. Założono składy żywności i materiałowe, warsztaty krawieckie, szewskie, wydzierżawiono też piekarnię parową. Odrębnym problemem było stworzenie od podstaw służby zdrowia. W czerwcu 1919 r. polskie oddziały wzięły udział w walkach w obronie magistrali transsyberyjskiej. Wobec stale pogarszającej się sytuacji wojska sprzymierzonych rozpoczęły ewakuację na wschód, 5 Dywizja Strzelców Polskich (DSP) otrzymała rolę straży tylnej. Największą bitwę z regularnymi bolszewickimi oddziałami dywizja ta stoczyła 23 grudnia 1919 r. o węzłową stację Tajga. 10 stycznia 1920 r. dowództwo polskie wbrew opinii części oficerów zdecydowało o kapitulacji oddziałów polskich. Część oficerów i żołnierzy, która nie pogodziła się z kapitulacją, przebiła się do Harbinu. Z ocalałych żołnierzy sformowano tu batalion. Dzięki staraniom Polskiej Wojskowej Misji z gen. Antonim Baranowskim na czele, która w lutym 1920 r. przybyła z Polski na Daleki Wschód, zorganizowano powrót batalionu do kraju na statku „Yaroslavl”.

3

Ewakuacja Koleją Transsyberyjską 5. Dywizji Strzelców Polskich. Walki odwrotowe (1919–1920) i kapitulacja dywizji

59%

Radziwiłłowicz D.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2017

|

issue 99

195-227

EN

Over the last months of 1919, the condition of the White Army commanded by Admiral Alexander Kolchak was gradually deteriorating. The Bolshevik armies successively conquered the most important towns and industrial zones situated along the most important railway lines, including the Trans-Siberian Railway. It was decided to evacuate the allied troops supporting the White Army and consisting of various international contingents commanded by Maurice Janin, a French general, eastwards to Vladivostok by Trans-Siberian train, but it was definitely too late for that. In October 1919, it was decided to evacuate the troops of the Polish 5th Siberian Rifle Division. The decision was made when the morale of the troops of Kolchak hit rock bottom and the army started retreating along the only possible route – the Trans-Siberian railroad. By order of General Janin, commander-in-chief of the allied troops, the Polish division was supposed to be the rearguard of those troops. Due to chaos at the Trans-Siberian railway, the Polish troops often had to take trains needed for the evacuation by force. The commanders and the soldiers managed to adapt railway carriages (dubbed „Teplushka”) to winter conditions. The carriages were occupied by the soldiers, their families and other civilians, which adversely affected the military capabilities of the Polish troops. The evacuation took place in the harsh Siberian winter in temperatures of minus 30°C. From the end of November 1919 to the beginning of January 1920, over almost a thousand kilometres, the troops, gathered in 57 carriages, advanced along the destroyed Trans-Siberian railroad through civil-war zones, among hostile inhabitants of Siberia during a raging typhus epidemic. There were also three improvised armoured trains dubbed „Warszawa”, „ Kraków”, and „ Poznań”. During the evacuation, the carriages of the 5th Polish Siberian Rifle Division were occupied by a total of over fifteen thousand people. The capitulation of the said division at Klukviennaia station was undoubtedly a surprise, not only for the commanders. The actions of the commanders of the Czechoslovak Corps who blocked the railroad when the 5th Soviet Army and the Bolshevik partisans were attacking the Polish trains was considered to be intentional and aimed at destroying the Polish troops.

PL

W ostatnich miesiącach 1919 r. sytuacja wojsk „białej Rosji” dowodzonych przez adm. Aleksandra Kołczaka na Syberii ulegała stopniowemu pogorszeniu. Armie bolszewickie sukcesywnie zajmowały najważniejsze miasta i ośrodki przemysłowe usytuowane wzdłuż najważniejszych linii kolejowych, w tym Kolei Transsyberyjskiej. Wspierające „białe” armie wojska sprzymierzone składające się z różnych międzynarodowych kontyngentów dowodzone przez francuskiego gen. Maurice Janina postanowiono ewakuować na wschód w kierunku Władywostoku Koleją Transsyberyjską. Ewakuację rozpoczęto zdecydowanie za późno. W październiku 1919 r. podjęto decyzję o ewakuacji oddziałów 5. Dywizji Strzelców Polskich (5. DSP). Zrobiono to w sytuacji, gdy wojska Kołczaka po licznych klęskach uległy demoralizacji i w panice rozpoczęły odwrót po jedynej drodze, jaką była magistrala transsyberyjska. Polska dywizja, z rozkazu głównodowodzącego wojskami sprzymierzonych gen. Janina, otrzymała zadanie pełnienia straży tylnej tych wojsk. Z powodu dezorganizacji panującej na syberyjskiej kolei tabor kolejowy niezbędny do ewakuacji oddziały polskie zdobywały niejednokrotnie za pomocą siły. Dzięki staraniom dowódców i żołnierzy wagony przystosowano do warunków zimowych (tzw. ciepłuszki). Wraz z żołnierzami w eszelonach znalazły się ich rodziny oraz inne osoby cywilne, co ujemnie wpływało na wartość bojową polskich oddziałów. Ewakuacja odbywała się w warunkach surowej syberyjskiej zimy przy temperaturach dochodzących do minus 30 stopni Celsjusza. Od końca listopada 1919 r. do początku stycznia 1920 r. na przestrzeni blisko tysiąca kilometrów oddziały zgrupowane w 57 eszelonach posuwały się zdewastowaną transsyberyjską linią kolejową przez obszary ogarnięte wojną domową, wśród wrogo nastawionych mieszkańców Syberii w czasie szalejącej epidemii tyfusu. W zgrupowaniu znalazły się również improwizowane trzy pociągi pancerne „Warszawa”, „Kraków” i „Poznań”. W wagonach 5. DSP w momencie ewakuacji (na początku grudnia) znalazło się razem ponad 15 tysięcy osób. Kapitulacja 5. DSP pod stacją Klukwiennaja była niewątpliwie zaskoczeniem nie tylko dla dowódców. Zachowanie blokujących tory dowódców Korpusu Czechosłowackiego w sytuacji, gdy oddziały sowieckiej 5. Armii i bolszewickiej partyzantki napierały na rozciągnięte polskie eszelony, uznano za celowe działanie, mające doprowadzić do likwidacji polskiej dywizji.

Refine search results

2 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

1 Przegląd Wschodnioeuropejski

3 Radziwiłłowicz D.

1 2018

2 2017

Żołnierze 5 Dywizji Strzelców Polskich w bolszewickiej niewoli i ich repatriacja

Kwatermistrzowskie zabezpieczenie oraz materiałowo-techniczne zaopatrzenie oddziałów polskich na Syberii (1918–1920)

Ewakuacja Koleją Transsyberyjską 5. Dywizji Strzelców Polskich. Walki odwrotowe (1919–1920) i kapitulacja dywizji