Search results

1

„To było miasteczko żydowskie”. Pamięć o Żydach w świetle wywiadów z mieszkańcami gminy Zakrzówek

100%

Małczyński J.

Przegląd Kulturoznawczy

|

2012

|

issue 1(11)

71-93

EN

The article deals with the Jewish Memory in Zakrzówek in the Lublin Voivodeship. Just prior to the Second World War, over 800 Jews lived there. The article is based on interviews with present inhabitants of the village and consists of five parts. The author makes an attempt to reconstruct the memories of interviewees about: landscape of the village before the war, Jews, Polish–Jewish relations, the Holocaust, hiding Jews and Jewish pits. This is a pretext for discussing distinctions between individual, cultural and collective memory, the notion used by Maurice Halbwachs.

2

Adam Schaff – droga do komunizmu (1913–1939)

100%

Kuryła M.

Przegląd Humanistyczny

|

2018

|

vol. 62(3 (462))

167-189

PL

The article describes the youth and adolescence of Adam Schaff in the years 1913–1939. Taking into account the context of Polish-Jewish relations during the former Austrian Partition, the author presents Schaff’s growing up in the interwar Lviv and his gradual involvement in the communist movement, which led him to become a member of the youth wing of the Communist Party of Poland and the party itself, and his several-month imprisonment in 1937. In addition to the factual reconstruction of the Polish philosopher’s life, the article aims to answer the question: what were the main motives that made Adam Schaff a communist? This question can be considered in at least two ways – as an individual choice of Schaff himself, but also as a case study of the entire generation of Polish-Jewish communists described, for example, by Jaff Schatz.

3

„Kto jest fałszerzem pieprzu?”. Monika Sznajderman: Fałszerze pieprzu. Historia rodzinna. Wołowiec, Wydawnictwo Czarne, 2016, ss. 280

100%

Czwordon-Lis P.

Narracje o Zagładzie

|

2018

|

issue 4

472-480

EN

This review of Monika Sznajderman’s autobiographical essay endeavours to show the techniques and the ethical value of reconstructing Polish and Jewish fates entangled in the history of the author’s family and her own dualistic identity. The review retells a story of Jewish and Polish relations during the war, and demonstrates how Sznajderman manages to avoid stereotypes in her work. Finally, it is emphasised that it is not the historical processes that interest Sznajderman the most, but rather the interpersonal relations.

PL

Recenzja autobiograficznego eseju Moniki Sznajderman koncentruje się na technikach i etycznym wymiarze rekonstrukcji żydowskiego oraz polskiego losu w historii rodziny i własnej dwojakiej tożsamości pisarki. Autorka recenzji przedstawia opowieść o Żydach i Polakach w czasie wojny, pokazuje także, w jaki sposób Sznajderman unika, konstruując swoją wypowiedź, stereotypów. W recenzji podkreśla się również, że nie tło historyczne, ale międzyludzkie więzi najmocniej interesują eseistkę.

4

Historiografia polska przełomu XX/XXI stulecia wobec Zagłady Żydów oraz stosunków polsko-żydowskich. Zarys problematyki

88%

Rączy E.

Białostockie Teki Historyczne

|

2017

|

vol. Białostockie Teki Historyczne, 2017, tom 15

EN

This article is devoted to Polish historiography of the turn of the 20th and 21st centuries concerning the Extermination of Jews and Polish-Jewish relations. It presents the works of both Polish historians and representatives of other scientific disciplines published in Poland and abroad and the Polish translations of foreign scientists’ works. Nevertheless, the article is mainly focused on the output of Polish historians because their contribution thereto is the greatest. Since the end of the 20th century, many works devoted to the Extermination of Jews to a greater or lesser extent have been published. These include both works giving the general outlook of the preparatory measures and mechanism of extermination of the Jewish population during the II World War and regional studies concerning the extermination of Jewish population in individual regions or localities in Poland under German occupation. The biographies of persons who affected the lives of thousands of people (not only the perpetrators of crimes but also the employees of Jewish administration) have been published, too. The latter has given rise to a discussion among historians as to the attitude of Jewish leaders towards their fellow-citizens and the invader’s authorities. These publications also depict issues related to various activities undertaken by the Jewish authorities (both civil administration and ghetto police), which have been discussed by Polish historians. One of the continuous concerns of Polish historians is the issue that has been studied since the end of the German occupation (penal liability of the perpetrators of crimes, the functioning of ghettos, extermination camps, labour camps and concentration camps, and the lot of Jews who were kept and murdered there). Only recently the issues pertaining to the Jewish resistance movement and the economic factors determining the Extermination of Jews in Poland under German occupation have become the subject matter of discussions and verifications. Since the end of the 20th century, Polish historiography has been much more focused on Polish-Jewish relations during the German occupation. However, studies and articles concerning this issue certainly do not exhaust the subject. Polish historiography is still searching for answers to questions concerning diversified attitudes of the Polish society towards Jewish population during the Holocaust and factors that determined these attitudes. The review of various research concerning the Extermination of Jews and Polish-Jewish relations at the turn of the 20th and 21st centuries accomplished by Polish historians, which is presented in this article, shows that many new documents, memoirs and reports became then the subject matter of scientific examination and analysis, and matters that had long been ignored or consistently not mentioned for different reasons started to be discussed.

5

Regulamin rezerwatu. O książce "Jewish Poland Revisited" Eriki Lehrer

88%

Matyjaszek K.

Studia Litteraria et Historica

|

2015

|

issue 3–4

EN

The rules of the reservation. On the book Jewish Poland Revisited by Erica Lehrer The paper offers a review of Erica Lehrer’s Jewish Poland Revisited, a publication presenting outcomes of an anthropological research on Jewish-Polish memory projects in Cracow's former Jewish district of Kazimierz. In a discussion of the book's theses, the author critically analyses Lehrer's postulate of 'ethnography of possibility' and the resultant strategy of approval for contemporary Kazimierz as a 'space of encounter' alongside with its rules of participation, imposed by the Polish proprietors of the district on its visitors.The article focuses on two such rules that condition a visitor’s possibility of participation in shrinking public spaces of Kazimierz. First of these laws is discussed as an imperative of abandoning the immediacy of district's physical space and its histories signified by the surviving built environment. Instead, Lehrer introduces a conceptual division of "social" and "physical" spaces, which leads to silencing of otherwise immediately present evidence of the violent past. The second rule is analyzed as a requirement of accepting the contemporary Polish owners’ role of 'brokers" and "purveyors" of Jewish heritage, consequential with an approval of a doubtful legal and moral title to the appropriated spaces.Through focusing on these rules of participation that determine and perpetuate the conditionality of Jewish presence in the space of Kazimierz, the author argues for a necessity of questioning and re-defining the traditional divisions of disciplines that establish conceptual separations of "social" and "built" spaces, as well as for a necessity of a critical outlook on contemporary Central European understandings of "heritage". Such an inquiry is discussed as conditional for overcoming the largely avoided yet still present "heritages" in the history of Polish-Jewish relations: the traditions of violence and exclusion, either social and spatial. Regulamin rezerwatu. O książce Jewish Poland Revisited Eriki LehrerArtykuł stanowi recenzję książki Jewish Poland Revisited Eriki Lehrer, prezentującej wyniki antropologicznych badań na temat żydowsko-polskich projektów pamięci realizowanych w byłej dzielnicy żydowskiej na krakowskim Kazimierzu. Omawiając tezy pracy, autor poddaje krytycznej analizie proponowany przez Lehrer projekt etnografii możliwości i wynikającą z niego strategię akceptacji współczesnego Kazimierza jako przestrzeni spotkania, za którą idzie akceptacja zasad uczestnictwa narzuconych gościom przez polskich zarządców Kazimierza.W artykule rozpatrywane są dwie takie zasady, warunkujące możliwość uczestnictwa gościa w kurczącej się przestrzeni publicznej Kazimierza. Pierwszą z nich autor opisuje jako nakaz porzucenia bezpośrednio dostępnej, fizycznej przestrzeni dzielnicy i niesionych przez nią historii, których znakiem jest ocalała zabudowa. W to miejsce Lehrer wprowadza podział na przestrzeń społeczną i fizyczną, skutkiem czego stłumione zostają ślady brutalnej przeszłości, w przeciwnym razie bezpośrednio obecne. Drugą zasadę autor odtwarza jako wymóg akceptacji roli współczesnych polskich właścicieli jako brokerów i pośredników żydowskiego dziedzictwa, co w konsekwencji pociąga za sobą akceptację ich wątpliwych prawnie i moralnie roszczeń do zawłaszczonej przestrzeni.Skupienie uwagi na regulaminie uczestnictwa, który ustanawia i utrzymuje warunkowy charakter żydowskiej obecności w przestrzeni Kazimierza, prowadzi autora do wniosku o konieczności rewaluacji i redefinicji tradycyjnego rozdziału dyscyplin, który tworzy konceptualny podział na społeczne przestrzenie i architektoniczne obiekty, oraz do krytycznego namysłu nad obowiązującym obecnie w Europie Środkowo-Wschodniej rozumieniem pojęcia „dziedzictwo”. Tego rodzaju poszukiwanie uznaje autor za warunek przezwyciężenia ignorowanego zwykle, choć mimo wszystko obecnego w polsko-żydowskich stosunkach „dziedzictwa”: tradycji przemocy i wykluczenia, tak społecznego, jak i przestrzennego.

6

Impact of the elections to the Russian State Duma in 1912 on the Polish-Jewish relations in the Kingdom of Poland

88%

Zieliński K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia

|

2013

|

vol. 20

|

issue 1

EN

The period between the 1905 Revolution and the outbreak of World War I was the time of deepening controversies between the interests of the Great Powers, the formation of the political and military alliances, and the preparations for a military conflict. In the Kingdom of Poland, the territory of which – as many expected – was to become one of the main battlegrounds in the upcoming war, the growing tension in the international relations was clearly felt. This tension influenced the internal situation, in which such events as the elections to the State Duma (the Russian Parliament), the issue of self-government or the emergence of the new Chełm gubernya (Province) electrified the population. The presence of a fairly large number of Jews, and the Jewish issue raised by some political forces were the other factors shaping up the social and political relations in the Kingdom; the factors, which - a few years before the war - gained the unprecedented momentum. Although the worsening of the Polish-Jewish relations could have been observed earlier, the elections to the State Duma in 1912, in which – due to the Jewish votes – the candidate of the National Democracy (the so-called endeks), Roman Dmowski lost his battle for a seat in the Parliament, became a turning point in the history of the Polish Jews.

PL

Artykuł nie zawiera abstraktu w języku polskim

7

Przestrzeń pożydowska

88%

Matyjaszek K.

Studia Litteraria et Historica

|

2013

|

issue 2

EN

The Post-Jewish SpaceThe paper offers a critical analysis of a prevalently used contemporary Polish design strategy of alteration and modification, practiced on the former Jewish districts in Poland. A majority of these districts’ urban substance consists of property once belonging to Polish Jews, and appropriated by non-Jewish Poles during the Holocaust and after 1945. Such property and its urban space are described in Polish language as a ‘post-Jewish’ ones (mienie pożydowskie).The article analyses two parallel cultural processes of contemporary adaptation of this urban space. First of these processes is focused on the concept of Jewish Space, a social idea proposed in 1999 by Diana Pinto. The Jewish Space, envisaged as a cultural and material space of an encounter between European Jews and non-Jews, in its Polish interpretation becomes free from any requirement of a Jewish presence. A social practice resulting from such interpretation differs radically from Pinto’s original idea.The second reviewed process concerns the physical construction of thus defined ‘space of encounter’. Its practice is analysed on an example of Oxygenator, an urban intervention by Joanna Rajkowska, installed in Warsaw in 2007. This work, one of first Polish attempts to create a physical space of encounter, despite of its altruistic principles could not fully go beyond the boundaries of the Polish discourse on the exclusivist ‘dialogue’. Consequently, a cultural vocabulary it allowed remains limited to meanings more likely to result with exclusion than with a possibility of participation. Przestrzeń pożydowskaArtykuł zawiera krytyczną analizę współczesnych strategii zmian oraz modyfikacji w pożydowskich dzielnicach w Polsce. Większość substancji miejskiej w tych rejonach składa się z nieruchomości wcześniej należących do polskich Żydów, a później przywłaszczonych przez Polaków nieżydowskiego pochodzenia podczas Holokaustu oraz po roku 1945. Tego typu nieruchomości nazywa się obecnie „mieniem pożydowskim”.Autor analizuje dwa równolegle działające procesy adaptacji tej przestrzeni miejskiej. Pierwszy z nich zasadza się na koncepcji „przestrzeni żydowskiej”, przedstawionej w 1999 roku przez Dianę Pinto. „Przestrzeń żydowska”, pierwotnie zdefiniowana jako kulturalne i materialne miejsce spotkań europejskich Żydów oraz ludności pochodzenia nieżydowskiego, w polskim kontekście nie wymaga realnej obecności Żydów. Co za tym idzie, praktyki społeczne wynikające z tej interpretacji idei „przestrzeni żydowskiej” daleko odbiegają od pierwotnego zamysłu Pinto.Drugi proces opisany w artykule dotyczy fizycznej realizacji tak zdefiniowanego „miejsca spotkań”. Analizowany jest on na przykładzie Dotleniacza – instalacji miejskiej z 2007 roku autorstwa Joanny Rajkowskiej. Praca Rajkowskiej była jedną z pierwszych prób stworzenia fizycznego miejsca spotkań w Polsce. Pomimo altruistycznych założeń, które legły u podstaw projektu, nie mógł on w pełni wyrwać się z okowów dyskursu na temat „dialogu” ekskluzywistycznego. Tak więc kulturowa interpretacja Dotleniacza została zawężona do znaczeń, których owocem będzie raczej wykluczenie, a nie możliwość uczestnictwa.

8

Polish refugees in Palestine during the Arab-Jewish Civil War (November 1947-May 1948)

88%

Patek A., Sosenko A.

Slovanský přehled: historická revue pro dějiny střední, východní a jihovýchodní Evropy (Slavonic Review: Review for Central, Eastern and Southeastern European history)

|

2021

|

vol. 107

|

issue 1

9-41

EN

In the years 1940–1948 Palestine was an important centre of the Polish “independence” emigration. In 1945 approximately seven thousand war refugees were staying there. When, towards the end of 1947, a civil war broke out in Palestine, the Poles’ situation became more complicated. There were suspicions that they were involved in the Arab-Jewish conflict and supported one side or the other. This article is an attempt to present how these events unfolded and to identify their roots. The author discusses the following factors: (1) the character of the settlement patterns of the Polish community, which concentrated both in Jewish (Tel-Aviv) and Arab (East Jerusalem, Jaffa) centres; (2) the atmosphere of suspicion, characteristic of every war; (3) the agitation carried out by agents of the Warsaw government, which claimed that the Polish expatriate community was ‘fascist’; (4) the presence of criminal elements among the émigrés. The analysis is based on archival materials from the collections of the Polish Institute and Sikorski Museum in London, the Polish Library POSK in London, and the Archive of the Institute of National Remembrance in Warsaw. The author also used newspapers published in Palestine and in centres of Polish emigration.

9

Zalety i słabości myślenia contra. Rec.: Tomasz Żukowski, Pod presją. Co mówią o Zagładzie ci, którym odbieramy głos. Warszawa 2021

75%

Buryła S.

Pamiętnik Literacki

|

2022

|

vol. 113

|

issue 4

203-211

PL

Autor recenzji omawia monografię Tomasza Żukowskiego zatytułowaną „Pod presją. Co mówią o Zagładzie ci, którym odbieramy głos”; ukazuje zalety i słabości myślenia wbrew przyjętym sądom na temat relacji polsko-żydowskich w czasie drugiej wojny światowej.

EN

The author reviews Tomasz Żukowski’s monograph “Pod presją. Co mówią o Zagładzie ci, którym odbieramy głos” („Under the Pressure. What Do Those We Silence Say about the Holocaust?”): reveals the advantages and weaknesses of thinking against the accepted convictions about the Polish-Jewish relations during the World War II.

10

Postępowania karne prowadzone w latach 1947–1955 w sprawach przestępstw okupacyjnych popełnionych przez policjanta granatowego Jana Błażeja. Przyczynek do badań nad stosunkami polsko-żydowskimi

75%

Gieroń R.

Analecta Cracoviensia

|

2017

|

vol. 49

EN

This article concentrates on detailed reconstruction of the course of criminal proceedings conducted in the years 1947–1955 in the crimes committed by Police officer – Jan Błażej. The paper’s aim is to analysis of the post-war investigation and trial materials. The crime discussed in the article took place in many villages which during occupation were located in the Cracow district. Getting the full picture of mutual conditions and mechanisms of judiciary work, in which the defendant, prosecution and judges were present, requires taking diverse, available and preserved archival materials. After the war the perpetrators were indicated on the basis of the Decree of 31 August 1944. In the preserved files one can find interesting materials related to the Holocaust.

PL

Niniejszy artykuł koncentruje się na szczegółowej źródłowej rekonstrukcji przebiegu postępowań karnych prowadzonych w latach 1947–1955 w sprawie zbrodni popełnionych przez funkcjonariusza policji Jana Błażeja. Celem niniejszej pracy jest analiza powojennego materiału dochodzeniowo-śledczego. Przestępczość omawiana w artykule miała miejsce w wielu wioskach, które podczas okupacji znajdowały się na terenie dystryktu krakowskiego. Uzyskanie pełnego obrazu wzajemnych uwarunkowań i mechanizmów działania sądownictwa, w którym funkcjonowali oskarżeni, oskarżający i sędziowie wymaga sięgnięcia po różnorodny, dostępny i zachowany materiał archiwalny. Po wojnie sprawców osądzono na podstawie dekretu z dnia 31 sierpnia 1944 r. W zachowanej dokumentacji można znaleźć interesujące materiały związane z Holokaustem.

11

Hebrew and Polish: Mutual Influences and Their Contribution in Creating a Polish Criminals’ Jargon

75%

Adamczyk A.

Polish Political Science Yearbook

|

2018

|

vol. 2 (47)

424–435

EN

In this paper, I wish to present the complexity of Jewish-Polish relations from the 19th century until the interwar period, with emphasis on sociolinguistic issues. I will illustrate the circumstances of the contact between the Polish and Hebrew languages. Poles and Jews, who lived side by side, developed successful relationships, but mainly in the criminal underworld. That was reflected in a sociolect – a dialect of criminals that constituted a mixture of Polish, Yiddish, Russian, and several other languages, including quite a few Hebrew words, which with time adopted new meanings. Moreover, I will provide some examples of Hebrew words used in Polish criminal jargon, as well as those which have been coined in every-day Polish. Then I will refer to some Hebrew words that are not connected with a world of crime and are still in use in spoken Polish.

12

Dla kogo i o czym? Muzeum Polin, historiografia Żydów a Żydzi jako „sprawa polska" [For whom and about what? The Polin Museum, Jewish historiography and Jews as a “Polish cause”]

75%

Kijek K.

Studia Litteraria et Historica

|

2017

|

issue 6

EN

For whom and about what? The Polin Museum, Jewish historiography and Jews as a “Polish cause”The article presents main threads of the ongoing debate around the permanent exhibition of the Polin Museum of the History of Polish Jews in Warsaw. Analyzing differences between two fields of research, Jewish studies and studies on Polish-Jewish relations, the article makes the case that many of the critical voices in this debate stem from a lack of understanding of the differences between these two fields of research; these in their turn arise from the current state of affairs in Poland, and the pressure of nationalism and ethnocentrism, exerted also on Polish historical debates. If the telling of the 1,000 years of the history of Jewish life in Poland were to concentrate on the attitudes of the majority population towards Jews, as the critics seem to suggest, should be the case, the Museum’s narrative would run the risk of falling into a teleological fallacy, whereby all previous events and processes are interpreted as mechanically leading to the Holocaust, and of omitting all of these elements of Jewish history which are not relevant from the perspective of the Holocaust and of antisemitism studies. Making anti-Jewish hatred or the attitudes of the general majority towards Jews into the central axis of Jewish history could deprive Jews of their own historical subjectivity. At the same time, the article points out where and how the narrative of the Polin Museum indeed insufficiently includes the subject of antisemitism as an important factor of Jewish experience and of Jewish history in Poland. Renewing the dialogue between representatives of Jewish studies and Polish-Jewish relations studies is crucial from the standpoint of the current situation in Poland, in which the Polin Museum can be used by various actors in their attempts to build highly biased, politicized and uncritical versions of the history of Poland generally and of Polish attitudes towards the Jews specifically. This kind of understanding between the fields of Jewish studies and Polish-Jewish relations studies and their representatives’ common struggle against such attempts require an understanding of the autonomy of and differences between these two fields of research. Dla kogo i o czym? Muzeum Polin, historiografia Żydów a Żydzi jako „sprawa polska”Artykuł ten przedstawia najważniejsze wątki krytycznej debaty wokół treści wystawy stałej Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Analizując różnice między dwoma polami badawczymi – studiami żydowskimi i studiami nad relacjami polsko-żydowskimi – autor broni tezy, że wiele krytycznych głosów w debacie wynika z niezrozumienia różnic między przedmiotem badań tych dwóch pól, po części wynikającego z obecnej sytuacji – panującego nacjonalizmu i etnocentryzmu, wywierających wpływ również na polskie debaty historyczne. Domaganie się od wystawy opowiadającej tysiącletnią historię Żydów na ziemiach polskich, aby koncentrowała się głównie na stosunku społeczeństwa większościowego do Żydów, grozi popełnieniem błędu teleologii, to jest interpretowaniem wcześniejszych wydarzeń i procesów jako nieuchronnie prowadzących do Zagłady, a także pomijaniem wszystkich tych elementów dziejów żydowskich, które z perspektywy Holokaustu i badań nad antysemityzmem nie mają znaczenia. Tego rodzaju postulaty i stojące za nimi metahistoryczne założenia grożą pozbawieniem Żydów roli podmiotów w ich własnej historii. Z drugiej strony autor tekstu wskazuje na elementy narracji wystawy stałej Muzeum Polin, w których rzeczywiście w niedostateczny sposób uwzględniona została problematyka antysemityzmu jako ważnego elementu żydowskiego doświadczenia i kluczowego czynnika dziejów Żydów w Polsce. Przywrócenie rzeczywistego dialogu i komunikacji pomiędzy przedstawicielami studiów żydowskich i badaczami relacji polsko-żydowskich, przy zachowaniu autonomii tych dwóch pól i zrozumieniu różnic pomiędzy nimi, jest też istotne z punktu widzenia niewątpliwych zagrożeń w postaci prób wykorzystania Muzeum Polin w budowie upolitycznionych, bezkrytycznych wizji historii Polski i stosunku Polaków do Żydów.

13

Kim, czym, kiedy, gdzie i dlaczego są polscy Żydzi? Wyobrażanie, konstruowanie i zawłaszczanie Żydów polskich

75%

Ury S.

Studia Litteraria et Historica

|

2017

|

issue 6

EN

Who, what, when, where, and why is Polish Jewry? Envisioning, constructing, and possessing Polish JewryThis article examines the different ways that various communities of scholars imagine, research and teach about “Polish Jewry.” Focusing on scholarship written in Israel, Poland and the United States over the past generation or two, the article argues that each particular community of scholars constructs a particular version of Polish Jewry and that each of these versions is deeply influenced by contemporary social, political and communal needs and demands. As a result, scholars very often end up constructing radically different versions of Polish Jewish history and society. These scholarly differences reflect many of the challenges and difficulties related to researching and writing about the history and culture of Polish Jews since 1989. Kim, czym, kiedy, gdzie i dlaczego są polscy Żydzi? Wyobrażanie, konstruowanie i zawłaszczanie Żydów polskichArtykuł stanowi omówienie odmiennych sposobów, jakimi różne społeczności badaczy wyobrażają grupę polskich Żydów, badają ją i nauczają o niej. Na podstawie analizy działalności naukowej badaczy z Izraela, Polski i Stanów Zjednoczonych ostatnich dwóch pokoleń autor pokazuje, że każda społeczność badaczy konstruuje własny, specyficzny obraz grupy zwanej „polskimi Żydami” i że obrazy te pozostają pod przemożnym wpływem współczesnych potrzeb i wymogów o naturze społecznej, politycznej i wspólnotowej. Na skutek tych różnic uczeni tworzą często radykalnie odmienne obrazy historii i społeczeństwa polskich Żydów. Różnice stanowią odzwierciedlenie przeszkód i utrudnień, jakie po 1989 roku wiążą się z badaniem i opisywaniem historii i kultury polskich Żydów.

14

March in February? The study of Poles’ attitudes toward Jews and the Holocaust history in the context of the Holocaust law debate in Poland

75%

Bilewicz M., Bulska D., Babińska M., Haska A., Winiewski M.

Nauka

|

2018

|

issue 2

15

„Nie masz już, nie masz w Polsce żydowskich miasteczek”. Nostalgiczny mit stosunków polsko-żydowskich w historiografii regionalnej – rekonesans

71%

Krupa B.

Porównania

|

2012

|

vol. 11

301-317

EN

The author presents the beginning of the Polish-Jewish issues in public discourse and literature in Poland in the 1920s and describes its dominant nostalgic features. Moreover, he shows how nostalgia permeated to the description of Polish-Jewish relations in the regional historiography in Poland. Next, he discusses the main features of this type of narrative including its danger. An example of such stories and their limitations, mainly hiding Polish anti-Semitism, is Jan Przedpełski’s book The Jews of Płock. Finally, the author points to the gradual overcoming of the nostalgic myth of Polish-Jewish relations in the regional historiography of the XXI century.

PL

Autor przedstawia wyłonienie się w Polsce w latach 80. XX wieku tematyki polsko-żydowskiej w dyskursie publicznym i literaturze oraz opisuje jej dominujące, nostalgiczne cechy. Następnie pokazuje, jak nostalgia przeniknęła do opisu stosunków polsko-żydowskich w historiografii regionalnej, omawia główne cechy tego typu narracji oraz niebezpieczeństwa z nich płynące. Przykładem tego typu opowieści i ich ograniczeń – przede wszystkim skrywania polskiego antysemityzmu – jest książka Żydzi płoccy Jana Przedpełskiego. Na koniec autor wskazuje na stopniowe przezwyciężanie nostalgicznego mitu stosunków polsko-żydowskich w historiografii regionalnej XXI wieku.

16

W cieniu zagłady i „czarnej ziemi”: Henryk Strasman, ambasador A.J. Biddle a podziemna organizacja palestyńska Irgun Cwai Leumi

63%

Weinbaum L.

Themis Polska Nova

|

2015

|

issue 2(9)

106-114

EN

In his new bestseller, Black Earth, Thimoty Snyder spotlights the covert relationship at the end 1930s between the Polish Government and the Irgun Zvai Leumi, the Jewish underground formation in Palestine affiliated with Vladimir Jabotinsky’s New Zionist Organization. One of the most important figures in that affair was the Irgun representative in Poland, Henryk Strasman, a Warsaw assistant public prosecutor who was later murdered by the NKVD in Kharkov in April 1940, together with other Polish officers in Soviet captivity. Ably aided by his wife, Alicja Strasman (née Friedberg), and in close cooperation with the shadowy Abraham Stern, he sought to acquire arms and ammunition and to secure the training of the Irgun cadres by the Polish army. Strasman was also involved in the establishment of a militant Polish- -language bi-weekly (Jerozolima Wyzwolone) and another paper (Di Tat) in Yiddish to popularize the cause of the insurgency in Palestine among the Jewish public in Poland. In December 1938, Strasman briefed the American ambassador to Poland, A.J. Biddle, on his undertakings. Biddle’s report to Secretary of State Cordell Hull about that meeting adds to our knowledge of clandestine Zionist activity in Poland and illuminates Strasman’s tragic and little-known story.

17

Manipulacje Jana Tomasza Grossa na temat relacji polsko-żydowskich

63%

Składowski H.

Krakowskie Studia Małopolskie

|

2016

|

vol. 21

107-121

EN

Jan Tomasz Gross in the article published on the German „Die Welt” daily’s website and also in the interview he gave in February 2016 for the German broadcast station Deutschlandfunk (DLF), stated that during WW2 the Polish killed between 25.000 – 30.000 Germans and many times more Jews, since only 40.000 survived on the Polish territory. Gross is not a historian, but a sociologist, he writes his own historic essays instead of dissertations based on documents. Hence, he airs erroneous information. The scientific studies show, that during WW2 the Polish killed between 60 to 80 thousand German soldiers, police officers and officials who had exerted terror and repression. On the other hand, about 100 thousand Jews survived Holocaust on the territory of Poland only thanks to the aid of the people. In the historic evaluation of Polish-Jewish relations, Jan Tomasz Gross by airing erroneous information went beyond a border of confabulation. Such actions performed by Gross can only be compared to the ahistorical and false terms “Polish death camps”, which have been used in the German press and other mass media, and Gross “conformed” to the German model of evaluation of the Polish nation. But the WW2 executioner, that is Germany, are not entitled to use such a term towards their victim, that is Poland. Therefore, the Germans, having murdered about 6 million Polish citizens, are the last ones who should instruct us on the issue of accepting Muslim refugees, as they have no moral right to it.

18

Pamięć i… troska (S.J. Żurek, Odpamiętywanie polsko-żydowskie. Szkice – Studia – Interpretacje, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2021)

63%

Wójcik-Dudek M.

Postscriptum Polonistyczne

|

2022

|

vol. 30

|

issue 2

1-15

EN

A review article entitled “Memory and… Care” is an in-depth discussion of the book by Sławomir Jacek Żurek Odpamiętywanie polsko-żydowskie. Szkice – Studia – Interpretacje [The Polish-Jewish de-remembering: Essays – Studies – Interpretations] published in 2021 by The Learned Society of the John Paul II Catholic University of Lublin. The said publicaton by the Lublin-based scholar contains a multi-layered reception of the most recent findings in the field of memory studies, which at the same time purports to utilise them in the process of reading particular literary texts dealing with Polish-Jewish relations. Żurek directs his interpretative endeavour among others at: the poetic dialogue between Franciszka Arnsztajnowa and Józef Czechowicz, the ouevre of Arnold Słucki, the particular vision of Poland sustained in texts by Jewish émigré poets, and at the contemporary literary narratives regarding the Shoah, which oftentimes enter into popocultural dialogue with traditional Jewish topoi. The author’s main claim seems to be that more than 30 years of working through memory within the framework of historical, cultural and literary analyses, has not only hepled to restore correct proportions of the Polish Jews’ contribution to the Polish culture, but most of all to verify the stereotypes pertaining to the Jews’ relationships with non-Jews. The publication has been commended by scholars focused on studies of Polish-Jewish relations and the memory of the Holocaust, while the present review article is a critical discussion of theses put forward by Żurek.

PL

Pamięć i… troska to artykuł recenzyjny poświęcony książce Sławomira Jacka Żurka Odpamiętywanie polsko-żydowskie. Szkice – Studia – Interpretacje, która ukazała się w roku 2021 nakładem Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Publikacja lubelskiego badacza stanowi wielopłaszczyznowe rozpoznanie najnowszych ustaleń w zakresie memory studies oraz próbę zastosowania narzędzi interpretacyjnych do lektury konkretnych tekstów literackich podejmujących problematykę relacji polsko-żydowskich. W kręgu zainteresowań Żurka pozostają więc m.in.: poetycki dialog między Franciszką Arnsztajnową a Józefem Czechowiczem, twórczość Arnolda Słuckiego, wizja Polski w tekstach żydowskich poetów działających na emigracji czy współczesne narracje literackie o Zagładzie wchodzące często w popkulturowy dialog z tradycyjnymi toposami judajskimi. Autor przekonuje, że od ponad 30 lat praca nad pamięcią w ramach analiz historycznych, kulturoznawczych i literaturoznawczych pomaga nie tylko przywrócić właściwe proporcje wkładowi polskich Żydów w rozwój polskiej kultury, ale przede wszystkim zweryfikować stereotypy dotyczące relacji między Żydami a nie-Żydami. Publikacja została wysoko oceniona przez literaturoznawców skupionych wokół badań nad relacjami polsko-żydowskimi oraz pamięcią o Holokauście, a niniejszy artykuł recenzyjny jest krytycznym omówieniem tez stawianych przez Żurka.

19

Stosunki polsko-żydowskie na przykładzie powieści Dybuk Marka Świerczka (perspektywa antropologiczna

63%

Dul-Kuźniar M.

Tematy i Konteksty

|

2015

|

issue 5(10)

105-125

EN

The paper ‘I used to believe in this country. And now I only feel sick. Polish-Jewish relations on the basis of Marek Świerczek’s novel Dybuk’ aims at discussing the novel Dybuk and contrasting it – in the anthropological perspective – with both its historical and sociological contexts. Świerczek’s novel is set in Poland immediately after the Second World War and it focuses on the problems which afflicted both Poles and Jews. Furthermore, we focus the reader’s attention on the ambiguity with which history was judged after the war – according to Świerczek, it is impossible to judge the postwar reality and interpret the facts connected with this period as ‘the only right ones’. Świerczek creates characters and events on the basis of oppositions: good vs. evil, black vs. white, but he allows a number of characters and their fates to speak out. Nevertheless, the final judgment is left to the reader.

20

Kustosz niełatwej pamięci. Na marginesie publikacji zapisków Zygmunta Klukowskiego

63%

Wierzbicki M.

Kwartalnik Historyczny

|

2019

|

vol. 126

|

issue 3

PL

Artykuł jest poświęcony analizie treści i formy kolejnego wydania dzienników i pamiętników Zygmunta Klukowskiego. Zaprezentowano w nim zarówno sylwetkę ich Autora, jak i uwagi na temat wiarygodności informacji zamieszczonych w zapiskach Klukowskiego, w kwestii np. osiągnięć i porażek II Rzeczypospolitej, stosunków polsko-żydowskich w czasie II wojny światowej, Holokaustu oraz bandytyzmu w szeregach polskiego podziemia niepodległościowego po zakończeniu wojny.

EN

The article is an analysis of the content and form of the edition of Zygmunt Klukowski’s diaries and memoirs. It presents both their author’s personage and comments on the credibility of the information contained in his notes, regarding, for example, the achievements and failures of the Second Polish Republic, Polish-Jewish relations during the Second World War, the Holocaust and banditry within the Polish independence underground after the war.

Refine search results

„To było miasteczko żydowskie”. Pamięć o Żydach w świetle wywiadów z mieszkańcami gminy Zakrzówek

Adam Schaff – droga do komunizmu (1913–1939)

„Kto jest fałszerzem pieprzu?”. Monika Sznajderman: Fałszerze pieprzu. Historia rodzinna. Wołowiec, Wydawnictwo Czarne, 2016, ss. 280

Historiografia polska przełomu XX/XXI stulecia wobec Zagłady Żydów oraz stosunków polsko-żydowskich. Zarys problematyki

Regulamin rezerwatu. O książce "Jewish Poland Revisited" Eriki Lehrer

Impact of the elections to the Russian State Duma in 1912 on the Polish-Jewish relations in the Kingdom of Poland

Przestrzeń pożydowska

Polish refugees in Palestine during the Arab-Jewish Civil War (November 1947-May 1948)

Zalety i słabości myślenia contra. Rec.: Tomasz Żukowski, Pod presją. Co mówią o Zagładzie ci, którym odbieramy głos. Warszawa 2021

Postępowania karne prowadzone w latach 1947–1955 w sprawach przestępstw okupacyjnych popełnionych przez policjanta granatowego Jana Błażeja. Przyczynek do badań nad stosunkami polsko-żydowskimi

Hebrew and Polish: Mutual Influences and Their Contribution in Creating a Polish Criminals’ Jargon

Dla kogo i o czym? Muzeum Polin, historiografia Żydów a Żydzi jako „sprawa polska" [For whom and about what? The Polin Museum, Jewish historiography and Jews as a “Polish cause”]

Kim, czym, kiedy, gdzie i dlaczego są polscy Żydzi? Wyobrażanie, konstruowanie i zawłaszczanie Żydów polskich

March in February? The study of Poles’ attitudes toward Jews and the Holocaust history in the context of the Holocaust law debate in Poland

„Nie masz już, nie masz w Polsce żydowskich miasteczek”. Nostalgiczny mit stosunków polsko-żydowskich w historiografii regionalnej – rekonesans

W cieniu zagłady i „czarnej ziemi”: Henryk Strasman, ambasador A.J. Biddle a podziemna organizacja palestyńska Irgun Cwai Leumi

Manipulacje Jana Tomasza Grossa na temat relacji polsko-żydowskich

Pamięć i… troska (S.J. Żurek, Odpamiętywanie polsko-żydowskie. Szkice – Studia – Interpretacje, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2021)

Stosunki polsko-żydowskie na przykładzie powieści Dybuk Marka Świerczka (perspektywa antropologiczna

Kustosz niełatwej pamięci. Na marginesie publikacji zapisków Zygmunta Klukowskiego