Search results

1

Posthumanizm, czyli jak myśleć z psami, grzybami i innymi stworzeniami?

100%

Dąbrowska M.

Kultura i Wartości

|

2017

|

issue 22

DE

Der Ausgangspunkt für die Überlegungen ist die Feststellung von Timothy Morton, dass die ökologische Krise eine Krise des Denkens überhaupt ist. Indem ich einen Ausgang aus der Krise suche, schöpfe ich die Inspiration aus den Diskussionen, die im Rahmen des Posthumanismus geführt werden. Der Posthumanismus bricht nicht nur mit der zentralen Stellung des Menschen, sondern er bietet vor allem eine neue Denkweise über die Welt und die sie durchdringenden Beziehungen an. Die Forschungen von Donny Haraway und Anna Tsing werden unter dem Gesichtspunkt ihrer Nützlichkeit für die Schaffung von nicht-anthropozentrischen Denkweisen und Metaphern untersucht. Bei Haraway führt das Leben und Denken mit den Hunden zur Hervorbringung einer posthumanistischen Ethik. Tsing behauptet aufgrund seiner Forschungen über die vielfachen durch Pilze gebildeten Verbindungen, dass alle Beziehungen artübergreifende Beziehungen sind. Das von den Forscherinnen vorgeschlagene Denken behandelt den Menschen als ein Element eines größeren Ganzen, das zusammen mit anderen Arten gebildet wird. Es bietet folglich eine Möglichkeit an, eine ökologisch ausgewogenere Welt zu schaffen.

EN

According to Timothy Morton, ecological crisis is associated with crisis of thinking. The article attempts to examine new modes of thinking that are inspired by posthumanism and relationships with non- human animals. Posthumanism criticizes human claims for being privileged epistemic and ethical subject and offers new possibilities of thinking about world and multispecies relationships. Research by Donna Haraway and Anna Tsing offer valuable metaphors and models for non-anthropocentric thinking. Haraway, inspired by her personal relationships with dogs, proposes post-humanist ethics of human- animal relationships. Tsing, researching frictions and global connections around matsutake mushrooms claims that all relationships are multispecies relationships.

PL

Punktem wyjścia dla rozważań jest stwierdzenie Timothego Mortona, że kryzys ekologiczny jest kryzysem myślenia w ogóle. Posthumanizm nie tylko zrywa z centralną pozycją człowieka, lecz oferuje przede wszystkim nowy sposób myślenia o świecie i przenikających go relacjach. Badania Donny Haraway oraz Anny Tsing analizowane są pod kątem ich przydatności dla tworzenia nie-antropocentrycznych sposobów myślenia i metafor. U Haraway życie i myślenie wraz z psami prowadzi do stworzenia posthumanistycznej etyki. Tsing, badając wielorakie powiązania tworzone przez grzyby twierdzi, że wszelkie relacje są relacjami międzygatunkowymi.

2

Posthumanizm: między metafizyką a etyką

100%

Hoły-Łuczaj M.

Kultura i Wartości

|

2014

|

issue 11

DE

Das sich immer intensiver aufgrund der philosophischen Anthropologie entwickelnde posthumanistische Paradigma stellt eine neue Sichtweise auf die Stellung des Menschen im metaphysischen Universum dar, die ein anderes als das bisher herrschende Leitbild der Verhältnisse des Menschen mit nicht-menschlichen Wesen nach sich zieht. Der Posthumanismus vollzieht dadurch eine Wiederbelebung der Überzeugung, dass der Ethik die Metaphysik zugrunde liegt. Im Artikel rekonstruiere ich diese Voraussetzung am Beispiel des Entwurfs des „neuen Materialismus“ (u. a. Rosi Braidotti, Jane Bennett, Diane Coole, Samantha Frost). Ich erörtere auch Probleme, die sich mit der Möglichkeit verbinden, ethische Thesen mit Behauptungen von metaphysischem Charakter zu begründen, welche im Bereich des Posthumanismus erscheinen. Die Diagnostizierung dieser Schwierigkeiten erlaubt eine nähere Charakteristik des posthumanistischen Standpunkts und seiner besonderen Variante – des neuen Materialismus.

EN

This paper explores the key assumption for posthumanism, according to which developing new metaphysics will bring about the establishment of new ethics, which considers not only human, but also non-human beings. The article first reconstructs this view using an example of “new materialism” (R. Braidotti, J. Bennett, D. Coole, S. Frost), and subsequently discusses problems related to the justification of ethical reasons by metaphysical assertions, which occur within posthumanism.

PL

W artykule analizuję kluczowe dla posthumanizmu założenie, zgodnie z którym wytworzenie nowej metafizyki ustanowi fundament dla nowej etyki obejmującej nie tylko człowieka, ale też byty pozaludzkie. W artykule najpierw zrekonstruowano tę tezę na przykładzie „nowego materializmu” (R. Braidotti, J. Bennett, D. Coole, S. Frost), a następnie omówiono problemy łączące się z uzasadnianiem tez etycznych przez występujące w posthumanizmie twierdzenia metafizyczne.

3

Zmierzch humanizmu

100%

Sajur A. M.

Kultura i Wartości

|

2017

|

issue 21

DE

Gegenwärtig scheint die "Ende"-Thematik lebendiger denn je, und die Postmoderne bildet Entwürfe vom Ende der Theorie, Kultur, Geschichte sowie auch des Menschen. Das gegenwärtige "Ende"-Gefühl kann mit der Dämmerung des Humanismus und der sie begleitenden Dezentralisierung des Menschen-Subjekts verbunden werden. Heutzutage werden als gleichberechtigt jene Elemente der Welt wahrgenommen, die im Humanismus außer Acht gelassen wurden. Diese Veränderungen lösen bei den Menschen die Furcht davor aus, etwas könne die ihnen gleichgestellte oder eine bessere Position einnehmen, was vom Menschen als die Apokalypse seiner Welt aufgefasst wird. Das Ende des humanistischen Paradigmas bricht neuen gleichberechtigten Ideologien Bahn: dem Transhumanismus, Ökologismus oder Feminismus.

EN

In modern culture themes of the demise seems to be more alive than ever, and postmodernism creates visions of many parts of the reality: theory, culture, history and human. The multiplicity and diversity of these categories, and their connection to the aforementioned theme obviously lead to the question about nature of this demise. The aim of the article is to define the notion of the demise in the anthropological perspective. The modern meaning of the demise can be combined with humanism and the related decentralization of human entity. Nowadays, it is the center which is recognized as equal - so are those elements of the world that humanism ignored ought to be touched upon. These changes implement fear in the humanity, based on the impression that something can be on better or on the same position as human is, and it appears to him as his world apocalypse. The end of the humanistic paradigm, opens the way for the emergence of new equivalent ideologies such as transhumanism, environmentalism and feminism.

PL

Współcześnie tematyka „kresu” wydaje się być bardziej żywa niż kiedykolwiek, a ponowoczesność tworzy wizje zmierzchu właściwie wszystkiego: teorii, kultury, historii, a także człowieka. Współczesne poczucie kresu można łączyć ze zmierzchem humanizmu i związaną z tym decentralizacją człowieka-podmiotu. Obecnie jako równoprawne centrum ujmowane są te elementy świata, które w humanizmie były pomijane. Te zmiany powodują lęk człowieka przed tym, że coś może zająć lepszą lub taką samą pozycję jak on; człowiek odbiera to jako apokalipsę swego świata. Koniec humanistycznego paradygmatu otwiera drogę nowym równoważnym ideologiom, takim jak transhumanizm, ekologizm czy feminizm.

4

Ciało jako nowe medium społeczne w performatyce litewskiej: jak dyskurs wchodzi w materię?

75%

Nikiforowa B., Sapoka K.

Kultura i Wartości

|

2017

|

issue 22

DE

Der Artikel beschäftigt sich mit dem Begriff des neuen Materialismus und erforscht die Frage, wie der neue Materialismus visuelle Künste auf eine innovative Art wahrnimmt: durch die Verbindung von künstlerischer Praxis, der Kunst als Forschung und der philosophischen Analyse. Ausgewählte künstlerische Arbeiten von S & P Stanikas und Evaldas Jansas werden unter Anwendung der Methoden des neuen Materialismus als Rekonzeptualisierung des Körpers in der litauischen Kunst interpretiert. Untersucht wird der geopolitische und antiideologische Hintergrund, vor dem die visuellen Künstler in Litauen und Polen von 1960er bis zu 1990er Jahren gegen kulturelle Dichotomien kämpften: männliche und weibliche Körper, traditionelle oder gegenwärtige Kunst, Künstler als freies Individuum oder an Ideologie gebunden. Unter Verwendung des Terminus "affirmativ" von Rosi Braidotti wird im Artikel die Frage gestellt, ob man anhand der analysierten Fälle argumentieren kann, dass "affirmative Politik auf der Suche nach alternativen Visionen und Projekten Kritik mit Kreativität verbindet".

EN

This article deals with the concept of new materialism and examines the issue of how new materialism tackles visual art in innovative ways – though the intersections of artistic practice, art-as-research, and philosophical analysis. Selected artworks by S & P Stanikas and Evaldas Jansas are analyzed in this paper as body reconceptualization in Lithuanian art, employing the approach of new materialism. We will explore the geopolitical and ideological background, in which Lithuanian and Polish visual artists grapple with cultural binaries from the 1960s to the 1990s: male-female gendered bodies, traditional or contemporary art, and the artist as free individual or the one tied to ideology. Employing Rossi Braidotti’s term “affirmative”, this article poses a question whether it is possible to argue on the analyzed cases that “affirmative politics combines critique with creativity in the pursuit of alternative visions and projects”.

PL

Artykuł zajmuje się pojęciem nowego materializmu i bada kwestie, jak nowy materializm dostrzega sztuki wizualne w sposób nowatorski – poprzez skrzyżowanie praktyki artystycznej, sztuki-jako-badań i analizy filozoficznej. Wybrane prace artystyczne autorstwa S & P Stanikas i Evaldasa Jansasa zostają zinterpretowane w referacie jako rekonceptualizacja ciała w sztuce litewskiej, posługując się metodami nowego materializmu. Eksplorujemy tło geopolityczne, antyideologiczne, w którym artyści wizualni litewscy i polscy zmagają się z binaryzmami kulturowymi od lat 1960. do 1990: męskie-kobiece ciała, sztuka tradycyjna czy współczesna, artysta jako wolna jednostka czy przywiązana do ideologii. Posługując się terminem Rosi Braidotti „afirmatywny”, w artykule stawia się pytanie, czy można argumentować na podstawie analizowanych przypadków, że „afirmatywna polityka łączy krytykę z kreatywnością w poszukiwaniu alternatywnych wizji i projektów”.

Refine search results

4 Kultura i Wartości

3 2017

1 2014

1 Dąbrowska M.

1 Hoły-Łuczaj M.

1 Nikiforowa B.

1 Sajur A. M.

1 Sapoka K.

Posthumanizm, czyli jak myśleć z psami, grzybami i innymi stworzeniami?

Posthumanizm: między metafizyką a etyką

Zmierzch humanizmu

Ciało jako nowe medium społeczne w performatyce litewskiej: jak dyskurs wchodzi w materię?