Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 30

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Rada Ministrów
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
|
2018
|
vol. 9
|
issue 26
93-110
PL
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy udzielenie absolutorium jako prawny sposób rozliczenia Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa zwalnia jej członków od odpowiedzialności konstytucyjnej, czy też jej nie wyklucza. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zawarte wnioski zostały sformułowane na podstawie przeglądu dorobku nauki, analizy przepisów prawa oraz oceny praktyki parlamentarnej. Analiza zagadnienia oparta jest na metodzie: systemowej, celowościowej i prawno‑historycznej. PROCES WYWODU: Po opisaniu istoty absolutorium, procedury jego udzielania, zmian prawnych, jakie w tym zakresie zostały przyjęte w latach 90. XX w., oraz skutków z tego płynących, w kontekście sporu istniejącego w doktrynie co do konsekwencji jego udzielenia, autorka podjęła próbę powiązania zagadnienia absolutorium z kwestią możliwości egzekwowania odpowiedzialności konstytucyjnej członków Rady Ministrów przed Trybunałem Stanu. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Upolitycznienie procedury kontroli wykonania przez rząd budżetu państwa oraz brak powiązania przez ustrojodawcę z faktem odmowy absolutorium bezpośrednich skutków prawnych wydają się główną słabością tej instytucji, skłaniającą do komplementarnego, a nie rozdzielnego koegzystowania instytucji absolutorium i odpowiedzialności konstytucyjnej w Polsce. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wnioski sprowadzają się do stwierdzenia, że pomimo braku rozstrzygnięć wyraźnie określających zależności prawne między instytucją absolutorium a odpowiedzialnością konstytucyjną oraz z racji braku ograniczenia kryterium kontroli wykonania budżetu państwa do wyłącznie kryterium legalności winno przyjąć się stanowisko, iż udzielenie rządowi absolutorium, jak i tym bardziej jego odmowa nie powinny zamykać drogi do egzekucji odpowiedzialności konstytucyjnej członków Rady Ministrów realizujących budżet państwa.
PL
W niniejszej pracy badanie tego zagadnienia będzie kontynuowane i koncentruje się na granicy jawności działania państwa w sferze uchwalania i realizowania prawa. W wyniku podjętych czynności autor zamierza znaleźć odpowiedzi na pytania związane z polityką informowania obywateli oraz ich możliwości znajdowania informacji na temat funkcjonowania państwa. Badania zostaną zrealizowane przy przeprowadzeniu kwerendy źródłowej oraz analizy źródeł. Autor w głównej części pracy zdefiniuje ograny odpowiedzialne za tworzenia prawa. Następnie przestawione zostaną poszczególne dzienniki rządowe takie jak Dziennik Praw czy dzienniki wydawane w poszczególnych dzielnicach kraju (departamentach). Punktem wyjścia będzie omówienie polityki upowszechniania treści prawa także w okresie niekonstytucyjnym zanim wydano pierwsze egzemplarze rządowej prasy. Następnie autor przejdzie omówienie wyników badań poszczególnych zagadnień takich jak treść dzienników ze szczególnym uwzględnieniem głównych tematów jakie się pojawiały takich jak uzasadnienie wprowadzenia Kodeksu Napoleona oraz jego analiza pod kątem praktycznym. Na koniec przedstawiono niszowe tematy takie jak listy gończe czy porady Gazety rządowe, czasy napoleońskie , Księstwo Warszawskie, Rada Stanu, Rada Ministrów, prawo
PL
Problematyka miejsca i roli aktów o mocy ustawy w porządku ustrojowym ma istotne znaczenie w nauce prawa konstytucyjnego, zarówno w kontekście konstrukcji systemu źródeł prawa, jak i systemu rządów. Kwestia wydawania prze organy egzekutywy aktów prawa powszechnie obowiązującego o mocy równej ustawie ściśle związana jest bowiem z zasadą podziału władzy, a konkretnie z formułą racjonalizacji prawotwórstwa w systemie rządów parlamentarnych. Świadczy o tym fakt, iż największy rozwój prawodawstwa tego typu nastąpił w pierwszej połowie XX wieku, stanowiąc odpowiedź na głęboki kryzys funkcjonalny parlamentaryzmu w Europie. Akty o mocy ustawy mają również swoje stałe miejsce w polskiej tradycji ustrojowej. Wprowadzone po raz pierwszy na mocy tzw. noweli sierpniowej z 1926 r. w różnych formach i z różnym natężeniem funkcjonowały nieprzerwanie w polskim systemie źródeł prawa aż do roku 1989. Przyjmowała je również Mała Konstytucja z 1992 r., w wersji rozporządzeń z mocą ustawy, wydawanych przez Radę Ministrów na podstawie upoważnienia sejmowego. Konstytucja z 2 kwietnia 1997 r. zmniejszyła rolę i znaczenie rozporządzeń z mocą ustawy, redukując możliwość ich wydawania przez prezydenta RP wyłącznie do okoliczności nadzwyczajnych, związanych z wprowadzeniem stanu wojennego oraz brakiem możliwości działania Sejmu. Z uwagi na dostrzegalną coraz mocniej potrzebę racjonalizacji polskiego prawotwórstwa zasadnym jest rozważenie możliwości poszerzenia zakresu stosowania rozporządzeń z mocą ustawy w polskim porządku konstytucyjnym poprzez przyznanie rządowi kompetencji do ich wydawania na podstawie upoważnienia sejmowego, tyle że w formule skorygowanej w stosunku do rozwiązań, jakie przyjmowała Mała Konstytucja z 1992 r.
EN
The issue of the place and role of the acts under the Act in order political system is important in the study of constitutional law, both in terms of the structure of the system of sources of law and system of government. The question of the issue by the acts of the executive authorities of universally binding law of the power of the law is in fact closely linked to the principle of separation of powers, namely the formula rationalization of law-making in a system of parliamentary government. Evidence of this act, that the greatest development of this type of legislation came in the first half of the twentieth century, acting in response to a profound crisis of parliamentarism functional in Europe. Acts under the Act are also a permanent place in the Polish political tradition. Introduced for the first time under the so-called novel in August of 1926, in various forms and with varying intensity continuously operate in the Polish system of sources of law until 1989. She received them the Small Constitution of 1992, as amended regulations with the force of law, issued by the Council of Ministers on the basis of parliamentary authority. The Constitution of 2 April 1997 reduced the role and importance of regulations with the force of law, reducing the possibility of their issuance by the President only for exceptional circumstances relating to the imposition of martial law and the inability to act of the Sejm. Because of the perceived need to rationalize more and more Polish law-making, it is appropriate to consider the possibility of widening the scope of application of the Regulations with the force of law in the Polish constitutional order, by granting the government the power to issue them under parliamentary authority, so that the formula adjusted relative to solutions that She received Small Constitution of 1992.
PL
Artykuł podejmuje problematykę rządu w Europie Środkowo-Wschodniej, rozumianego jako jeden z podmiotów władzy wykonawczej, powoływany przez organ przedstawicielski, na przykładzie trzech państw, tj. Polski, Czech i Słowacji. Państwa te łączy wspólna, niełatwa historia, przyjęty po 1989 r. system rządów, wzajemne sąsiedztwo, zbieżne interesy. Funkcjonujący w tych państwach model egzekutywy statuuje Polskę, Czechy i Słowację w gronie państw o parlamentarno-gabinetowym systemie rządów. Obok prezydenta wybieranego w wyborach bezpośrednich, istnieje kolegialne ciało-rząd, na którego czele stoi premier. Rząd z premierem na czele jest de facto podmiotem o największym zasobie władzy i zasadniczym wpływie na politykę kraju, tak w wymiarze krajowym, jak i zagranicznym.
EN
The article deals with the issue of government in Central and Eastern Europe, understood as one of the executive branch entities, appointed by the representative body, on the example of three countries, the Poland, the Czech Republic and Slovakia. These countries are joined by a common, difficult history, a system of government adopted after 1989, mutual neighborhood, convergent interests. The executive model functioning in these countries sets Poland, the Czech Republic and Slovakia in the group of states with a parliamentary- cabinet system of government. In addition to the president elected in direct elections, there is a collegial body-government headed by the prime minister. The government with the prime minister is de facto the subject with the greatest resource of power and a fundamental influence on the country’s policy, both in the national and foreign dimensions.
EN
The Constitution provides the possibility of appointing the ministers in two categories – ministers in charge of the government administration department and ministers per-forming tasks assigned by the President of the Council of Ministers. The conditions for holding the office define the rights and duties of a minister. While analyzing them, it is necessary to highlight those resulting from the fact that ministers are members of the collective executive body as well as those related to the exercise of office. The status of “departmental” ministers and that of ministers without portfolio are equivalent with-in the cabinet. The Act on the Council of Ministers does not define separate rights, does not impose separate obligations resulting from membership in the Council of Ministers, and the obligations toward the Sejm and its bodies remain the same.
PL
Konstytucja przewiduje możliwość powołania dwóch kategorii ministrów – ministrów kierujących działem administracji rządowej oraz ministrów wykonujących zadania wyznaczone przez Prezesa Rady Ministrów. Analizując prawa i obowiązki ministrów moż- na wskazać te, które wynikają z członkostwa w Radzie Ministrów, a także wynikające ze sprawowania urzędu. W sferze praw i obowiązków pozycja ministrów „resortowych” oraz ministrów „bez teki” jest równorzędna. Ustawa o Radzie Ministrów nie określa od- rębnych praw, nie nakłada odrębnych obowiązków z tytułu członkostwa w Radzie Mini- strów, jednakowe pozostają również obowiązki wobec Sejmu i jego organów.
EN
Recently the Council of Ministers’ website released a government draft law on the Bank Guarantee Fund, an orderly liquidation of banks and on amendments to certain other acts of April 23, 2013. This project is the result of the European Commission's proposals on the development of appropriate procedures for dealing with financial institutions at risk of bankruptcy by Member States. The government draft law introduces a number of new and interesting institutions, including the so-called bridge bank, of which the sole shareholder would be the Bank Guarantee Fund. To such a bank would be transferred the liquidated bank company in the whole or in part in order to continue providing services and being established. Bridge bank could not be bankrupt. However, the Act also introduces a number of controversial solutions such as eliminating the judicial control channel by preventing judicial review of the administrative court to quash or annul the decision of opening of an orderly liquidation procedure, or reducing the time needed to appeal administrative decisions in this regard. The article attempts to briefly introduce a government draft law and characterize the opportunities and risks that come with it, including those in relation to credit unions.
PL
W ostatnim czasie na stronach Rady Ministrów ukazał się rządowy projekt ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, uporządkowanej likwidacji banków oraz o zmianie niektórych innych ustaw z dnia 23 kwietnia 2013 roku. Projekt ten jest efektem propozycji Komisji Europejskiej w sprawie wypracowania przez Państwa Członkowskie odpowiednich procedur postępowania z instytucjami finansowymi zagrożonymi upadłością. Rządowy projekt ustawy wprowadza kilka nowych, interesujących instytucji, w tym tzw. bank pomostowy, którego jedynym udziałowcem byłby Bankowy Fundusz Gwarancyjny, do takiego banku miałoby być przeniesione likwidowane przedsiębiorstwo bankowe w całości lub części w celu kontynuowania przez ten bank świadczenia usług i prowadzenia działalności; bank pomostowy nie podlegałby upadłości. Jednakże ustawa wprowadza także wiele kontrowersyjnych rozwiązań, mających np. na celu wyłączenie drogi kontroli sądowej poprzez uniemożliwienie sądowi administracyjnemu uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji o rozpoczęciu postępowania uporządkowanej likwidacji, czy też skrócenie terminów zaskarżania decyzji administracyjnych w tym przedmiocie. Autor artykułu stara się po krótce przedstawić rządowy projekt ustawy oraz scharakteryzować szanse i zagrożenia, jakie ze sobą niesie, również w odniesieniu do spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych.
EN
Until 1997, the principle of the creation of ministerial offices by statute was in force in Polish constitutional law. In light of the rules of the Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997 and the Branches of Government Administration Act of 4 September 1997, the current principle is that the ministry offices are established by regulations of the Prime Minister. In addition, the head of government has a great deal of freedom in defining the name of the ministerial office and its scope of activity. The practice of functioning the Cabinet from 1997 to 2016 has shown that the prime ministers often made changes to the scopes of activities of “departmental” ministers, dividing the existing portfolios into smaller ones, and merging several ministerial offices into one “super minister” office that handles several portfolios. This has affected the number of ministers directing a branch of government administration, which ranged from 14 to 19 in the period in question.
PL
Do 1997 r. w polskim prawie konstytucyjnym obowiązywała zasada tworzenia urzędów ministrów w drodze ustawy. W świetle przepisów Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. oraz ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej obecnie urzędy ministrów kierujących działami administracji rządowej tworzone są w drodze rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów. Ponadto szef rządu dysponuje dużą swobodą w przedmiocie określania nazwy urzędu ministra i zakresu jego działania. Praktyka działania Rady Ministrów lat 1997–2016 wskazuje, iż kolejni premierzy często dokonywali zmian zakresów działania ministrów „działowych”, dzieląc dotychczasowe resorty na mniejsze oraz łącząc kilka urzędów ministrów w jeden superresort kierujący kilkoma działami administracji. Wpłynęło to na liczbę ministrów kierujących działami administracji rządowej, która w omawianym okresie wahała się od 14 do 19.
EN
The article treats about the political responsibility of the Council of Ministers in Polish People’s Republic. Due to the constitution of July 22nd, 1952 the government was responsible to the Sejm. Changes of ministers could be done also by Council of the State, but only at the request of the prime minister. The vote of parliament had only formal importance, because the real personal decisions were made by the leaders of The Polish United Workers’ Party. The constitutional position of Sejm became stronger in the last years of PRL. The dismissal of Zbigniew Messner’s government took place as the result of the parliamentary opposition to this government, so it can be considered as the real vote of no confidence. The author describes also the constitutional custom, not based on the norms of the constitution, which ordered to the prime minister to declare the dismissal of his government after the parliamentary elections, during the first session of new-elected Sejm. Usually it didn’t mean important changes in the Coucil of Ministers, which was still led by the same person as the prime minister.
PL
Przedmiotem artykułu jest odpowiedzialność polityczna Rady Ministrów w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zgodnie z konstytucją z 22 lipca 1952 r. rząd odpowiadał przed Sejmem, a na wniosek premiera zmiany w jego składzie mogły być również dokonywane przez Radę Państwa. Autor dokonał analizy wszystkich przypadków odwołania premiera oraz rządu przez Sejm PRL, poszukując odpowiedzi na pytanie, czy w jakimkolwiek stopniu wydarzenia te były podobne do wotum nieufności funkcjonującego w państwach demokratycznych. W Polsce Ludowej zmiany w składzie rządu – co do zasady – dokonywane były przez Sejm, a jedynie wyjątkowo przez Radę Państwa. Głosowanie w parlamencie miało znaczenie jedynie formalne, a rzeczywiste decyzje personalne podejmowane były przez kierownictwo PZPR. Pozycja Sejmu stała się silniejsza w ostatnich latach PRL. Dymisja rządu Zbigniewa Messnera w 1988 r. nastąpiła w wyniku parlamentarnej krytyki, może być więc uznana za typowe wotum nieufności. Autor omawia także obowiązujący w PRL zwyczaj konstytucyjny, zgodnie z którym, mimo że nie nakazywała tego konstytucja, na pierwszym po wyborach posiedzeniu Sejmu premier zgłaszał dymisję rządu. Zazwyczaj nie dochodziło wówczas do istotnych zmian w składzie Rady Ministrów, którą powoływano pod kierownictwem tego samego polityka.
EN
The article focuses on the constitutional aspects of defense and security of the Republic of Poland. It analyzes the provisions of the Constitution concerning defense and security, including the tasks and the competences of the state bodies in the area of defense and security, the principles of commanding over the Armed Forces in time of peace and wartime, their tasks in the field of defense and security. According to the author of article the constitutional regulation on security of the Republic of Poland leaves room for numerous doubts. They can be largely attributed to the lack of a distinct division of the state bodies’ competencies in the area of security and defense. The Constitution does not stipulate the rules on commanding over the country in wartime. Whereas solutions included in the statutes arouse doubts in terms of their accordance with the Constitution.
PL
Artykuł jest poświęcony konstytucyjnym aspektom bezpieczeństwa i obronności Rzeczypospolitej Polskiej. Analizie zostały poddane przepisy Konstytucji RP poświęcone problematyce bezpieczeństwa i obronności, w tym zadaniom i kompetencjom organów państwowych w obszarze obronności i bezpieczeństwa, zasadom dowodzenia Siłami Zbrojnymi w czasie pokoju i wojny oraz ich zadaniom w obszarze obronności i bezpieczeństwa. Zdaniem autora konstytucyjna regulacja bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej pozostawia wiele wątpliwości. Związane są one w głównej mierze z brakiem precyzyjnego rozdziału kompetencji organów państwowych w obszarze bezpieczeństwa i obronności. Konstytucja nie określa również zasad kierowania obroną państwa w czasie wojny. Natomiast rozwiązania przyjęte przez ustawy pozostawiają pod tym względem wątpliwości co do ich zgodności z Konstytucją.
PL
W ramach artykułu autor dokonał analizy organów administracji publicznej właściwej w sprawach polityki bezpieczeństwa, skupionej pod egidą Prezesa Rady Ministrów i samej Rady Ministrów. Dokonując przeglądu najważniejszych aktów prawnych oraz bazując na tekstach źródłowych, ujęte zostały główne kompetencje i zadania instytucji mających na celu ochronę życia i zdrowia obywateli Rzeczypospolitej Polskiej zarówno w okresie wojny, jak i pokoju. Wspierając się publikacjami ciągłymi, autor określił główne funkcje organów powołanych do wsparcia rządu i instytucji premiera w polityce bezpieczeństwa. Dokonując analizy oraz opierając się na deskrypcji, autor wyszczególnia zmiany w budowaniu i formułowaniu organów chroniących bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne skupionych pod parasolem działalności rządu jako władzy wykonawczej.
EN
In the article the author has analyzed the public administration competent for security policy, centered under the aegis of the Prime Minister and Council of Ministers itself. By reviewing the most important legal acts, and based on texts were included the competences and tasks of the institutions established to protect the life and health of citizens of the Republic of Poland, during the time of warand peace. Leaning at scientific journals author described the main functions of institutions that support government and the prime minister in the security policy. By making analysis and based on the descriptions, author reveals changes in the process of creating of institutions protecting internal and external security together under the umbrella of government activity as executive power.
PL
Rada Ministrów jest konstytucyjnym organem władzy wykonawczej odpowiedzialnym za sprawowanie ogólnego kierownictwa w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego. Temat kompetencji Rady Ministrów w dziedzinie bezpieczeństwa i obronności został już szeroko omówio- ny w doktrynie prawa konstytucyjnego. Istotnym jest jednak, że osobne kompetencje w omawianym zakresie, posiadają także prezes Rady Ministrów, minister obrony narodowej oraz minister właściwy do spraw wewnętrznych. Jak zostanie wykazane w toku niniejszego opracowania, kompetencje te mają dwojaki charakter. Z jednej strony są to kompetencje wynikające ze stosunku zależności i kierownictwa nad organami administracji, samorządu czy służb mundurowych. Z drugiej strony, prezes Rady Ministrów, minister ibrony narodowej oraz minister właściwy do spraw wewnętrznych zostali wyposażeni w szereg szczegółowych kompetencji umożliwiających im realizację polityki bezpieczeństwa i obronności zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie zagrożenia państwa.
EN
Council of Ministers is constitutional body of the executive power in Poland which is responsible for internal and external security of the State and public order. Other than Council of Ministers competences belongs to members of Council of Ministers like Prime Minister, Minister of National Defence and minister proper to internal affairs. What’s important that are two basic areas of competences of Council of Ministers members. First of all there are competences based on dependence relation between described bodies and other public administration bodies, including for example local government and military service. On the other hand there are detailed competences that enable realization of State security and defense politics both in peace and war period.
PL
Przemiany własnościowe i strukturalne w sektorach infrastrukturalnych polskiej go-spodarki ostatniego trzydziestolecia, przy motywowanym interesem publicznym (art. 22 Konstytucji) i zasadą społecznej gospodarki rynkowej (art. 20) oddziaływaniu pań-stwa na te sektory, uzasadniają potrzebę refleksji prawno-konstytucyjnej nad statusem działań organów regulacyjnych w tych sektorach. Akcesja do Unii Europejskiej uloko-wała te działania na szlaku przedsięwzięć integracyjnych Unii, nakierowanych na „ho-ryzontalną” integrację sektorów infrastrukturalnych państw członkowskich. Najczę-ściej stosowanym narzędziem prawnym wdrażania unijnych inicjatyw integracyjnych są sektorowe dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii. Polskie organy regula-cyjne, z atrybutami ich niezależności, profesjonalizmu i merytoryki działania, znalazły się w polu, gdzie krzyżują się dwa nurty oddziaływań: ku unijnej integracji sektorowej oraz wiodącego od Rady Ministrów RP i właściwych ministrów nurtu polityki krajowej wobec sektorów infrastrukturalnych. Autor, identyfikując elementy tego usytuowania, wskazuje na konstytucyjno-prawne niejasności (wręcz: dylematy) w odniesieniu do re-lacji: Rada Ministrów (i jej Prezes)/ministrowie – organy regulacyjne.
EN
Ownership and structural changes in the infrastructural sectors of the Polish economy in the last three decades, while maintaining the public interest (art. 22 of the Constitu-tion) and the implementation of the “social” market economy principle (art. 20) of the state’s influence on these sectors, justify the need for a legal and constitutional reflec-tion on the status of activities of regulatory bodies in these sectors. The accession to the European Union has placed said activities on the path of the Union’s integration poli-cies, aimed at “horizontal” integration of the infra-structural sectors of the EU mem-ber states. A typical and most commonly used legal tool for implementing EU integra-tion undertakings are sectoral directives of the European Parliament and the Council. The Polish regulatory authorities with their postulated attributes of independence, pro-fessionalism and objectivity, have found themselves in the field where two routes of the addressed impacts cross: the EU sectoral integration route and the route of implemen-tation of national policy toward infrastructure sectors (steaming from the Polish Coun-cil of Ministers and from relevant ministries). The author, identifying the elements of such use, points out the constitutional and legal uncertainties (even: dilemmas) in re-gard to the relationship between the Council of Ministers (and the Prime Minister)/rel-evant ministries and the state sectoral regulatory bodies.
EN
The article provides the analysis of the current regulations about changing the organisation and composition of the Council of Ministers (Cabinet) in Poland. In light of the Constitution of Poland of 1997, the Prime Minister is responsible for the composition and overall organisation of the Cabinet and the allocation of functions between ministers according to the Branches of Government Administration Bill. In addition, the head of government has a certain margin of discretion in delivering the Cabinet reconstructions and the Machinery of Government changes. The Sejm plays a small role in this matter, however the consent of the parliament is necessary to change the Branches of Government Administration Bill.
PL
Artykuł dotyczy analizy aktualnych regulacji określających sposób dokonywania zmian struktury organizacyjnej i składu Rady Ministrów. W świetle Konstytucji RP z 1997 r. to Prezes Rady Ministrów jest organem odpowiedzialnym za skład i strukturę organizacyjną gabinetu oraz przydzielanie zadań ministrom na podstawie ustawy o działach administracji rządowej. Ponadto szef rządu dysponuje dużą swobodą w zakresie dokonywania rekonstrukcji personalnych i organizacyjnych rządu. Rola Sejmu w tej dziedzinie jest niewielka, jakkolwiek od zgody parlamentu zależy dokonanie nowelizacji ustawy o działach administracji rządowej.
EN
Since Poland regained independence in 1918, there have been several constitutional acts in force (constitutions and the so-called “small constitutions”). Each of them contained provisions defining the scope of government activity, its structure, the mechanisms of appointing and dismissing cabinet members, as well as the principles of accountability. The paper outlines the way in which these issues have been developing over the past 100 years and to what extent the current solutions constitute the continuation of the solutions of the Constitution of 17 March 1921.
PL
Od odzyskania w 1918 r. niepodległości przez państwo polskie obowiązywało kilka aktów ustrojowych (konstytucji i tzw. małych konstytucji). W każdym z nich zawarte były przepisy określające zakres działania rządu, jego strukturę, mechanizmy powoływania i odwoływania członków gabinetu oraz zasady ponoszenie odpowiedzialności. W artykule zostało przedstawione jak w ponad 100-letniej historii zmieniały się wskazane kwestie i na ile obecnie obowiązujące rozwiązania stanowią kontynuację rozwiązań Konstytucji z 17 marca 1921 r.
PL
Czas funkcjonowania prokuratury w nowych ramach ustrojowych pozwolił na wskazanie braków w zakresie regulacji prawnej oraz korekty instrumentów prawnych funkcjonowania prokuratury. Obecna regulacja prawna nadaje prokuratorowi generalnemu niezależność, wyrażającą się w braku podległości prokuratury innemu organowi państwa. Umiejscowienie w strukturze organów państwa nie oznacza jednak zerwania więzi instytucjonalnych między prokuratorem generalnym a pozostałymi organami władzy publicznej, zwłaszcza z Radą Ministrów i ministrem sprawiedliwości. Zgodnie bowiem z ideą (trój)podziału władz w demokratycznym państwie prawa poza zasadą rozdziału kompetencji podkreśla się zasadę współdziałania organów władzy publicznej. W kontekście działalności prokuratora generalnego i corocznego sprawozdania, jakie składa on Radzie Ministrów, autorka przedstawia dylematy wynikające z tej sytuacji. Wskazuje, w jakim kierunku powinny pójść zmiany w tym zakresie w nowej, przygotowywanej przez rząd ustawie Prawo o prokuraturze. Głównym celem nowego projektu ustawy jest umożliwienie parlamentarnej, corocznej debaty nad działalnością prokuratury oraz wprowadzenie instytucjonalnych rozwiązań, które umożliwiłyby dobrą współpracę Rady Ministrów z prokuratorem generalnym, co aktualnie nie zawsze ma miejsce. Autorka zauważa, że ustawa nie wyznacza żadnego terminu, w jakim prezes Rady Ministrów musi ocenić sprawozdanie. Taki stan niepewności jest sporym zagrożeniem dla funkcjonowania prokuratury. Może negatywnie wpływać na podejmowanie zmian organizacyjno-funkcjonalnych, usprawniających pracę prokuratury, prokurator generalny zaś z obawy przed decyzją premiera może unikać publicznych wystąpień w ważnych sprawach. Należałoby więc związać szefa rządu konkretnym terminem na wydanie decyzji. Dodatkowo prezes Rady Ministrów może wystąpić do Sejmu z wnioskiem o odwołanie prokuratora generalnego przed upływem okresu, na jaki został on powołany. W artykule wskazano więc, co powinno być zmienione w nowej ustawie, by zapewnić sprawne działanie prokuratury.
EN
The time of the prosecutor’s office functioning within the new political system allowed for determination of deficiencies in terms of legal regulations and correction of the legal instruments of the prosecutor’s office operation. Present legal regulations give the autonomy to the Public Prosecutor General, which is expressed in the fact that the prosecutor’s office is not subordinate to any other state authority. However, placement within the state authorities’ structures does not involve breaking up the institutional bonds between the Public Prosecutor General and other public authorities, especially with the Council of Ministers and the Minister of Justice. Pursuant to the idea of separation of powers in the democratic state of law, apart from the principle of competences distribution, the principle of public authorities’ co-operation is underlined. In the context of the activity of the Public Prosecutor General and yearly report which is submitted by him to the Council of Ministers the author presents the dilemmas which result from the situation. She indicates which direction the changes shall go with reference to it, in the new act on the prosecutor’s office right which is under preparation by the government. The main objective of the new bill is to allow for the parliamentary, yearly debate over the prosecutor’s office activity and introduction of institutional solutions which would allow for good co-operation of the Council of Ministers with the Public Prosecutor General, what does not always happen. The author thinks that the act does not specify any deadline in which the President of the Council of Ministers has to evaluate the report. Such a state of uncertainty is a major threat for the prosecutor’s office functioning. It may have a negative impact on the act of undertaking organizational and functional changes which improve the work of the prosecutor’s office, while the Public Prosecutor General being afraid of the prime minister’s decision may avoid public speaking in important issues. This is why the prime minister shall be bound with the specified deadline for giving the decision. Additionally, the President of the Council of Ministers may apply to the Seym with the motion to recall the Public Prosecutor General before the end of the period which he was appointed for. The article indicates then issues that have to be changed in the new act in order to assure the efficient functioning of the prosecutor’s office.
EN
The rights, obligations and functions of individual state organs in the field of security and defence depend on many conditions. In Poland, many bodies participate in the process of creating, building and shaping national security. The key participants in this process are constitutional organs, which include - the Sejm of the Republic of Poland and the executive organs - the President of the Republic of Poland, the Council of Ministers, the Prime Minister, the minister responsible for national defence and the minister responsible for internal affairs. The author introduces the key competences of the supreme defence management authorities in Poland.
PL
Prawa, obowiązki i funkcje poszczególnych organów państwa w zakresie bezpieczeństwa i obronności zależą od wielu uwarunkowań. W Polsce w procesie kreowania, budowania oraz kształtowania bezpieczeństwa, określanym narodowym, biorą udział liczne organy. Kluczowymi uczestnikami tego procesu są organy konstytucyjne, do których należą organy władzy wykonawczej – Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, oraz organy władzy wykonawczej – Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, minister właściwy do spraw obrony narodowej i minister właściwy do spraw wewnętrznych. Autorka przybliżyła kluczowe kompetencje naczelnych organów kierowania obronnością RP.
PL
Celem artykułu jest analiza wyjątku od zasady incompatibilitas, ustanowionego w art. 103 ust. 1 in fine Konstytucji RP, pozwalającego na łączenie mandatu parlamentarnego ze stanowiskami członka Rady Ministrów i sekretarza stanu w administracji rządowej. Analizie poddano uregulowanie zasady incompatibilitas w kontekście mandatu parlamentarnego i wyjątku od niej w Konstytucji RP oraz to, jak doktryna i orzecznictwo interpretują omawiany wyjątek. Poddano również ocenie pozytywne i negatywne aspekty możliwości łączenia funkcji w ramach władzy ustawodawczej i wykonawczej. Do badań zastosowano m.in. metodę dogmatycznoprawną oraz historyczną. Autor negatywnie ocenia ustanowienie omawianego wyjątku przez ustrojodawcę, jako niekorzystnego dla funkcjonowania władzy ustawodawczej. Postuluje jednocześnie wprowadzenie instytucji zawieszenia mandatu na czas zasiadania w rządzie, a także instytucji tzw. zastępcy, wykonującego obowiązki parlamentarzysty w miejsce członka rządu.
EN
Author analyzes the exception to the principle of incompatibilitas, established in art. 103 sec. 1 in fineof the Constitution of the Polish Republic, allowing to combine a parliamentary mandate with the membership in the Council of Ministers and function of secretary of state in government administration. The article exam-ines incompatibilitas in the context of the parliamentary mandate, the exception from it and interpretations of doctrine and jurisprudence. Positive and negative aspects of combining legislative and executive functions were also assessed. Author used e.x. legal and historical methods. The author negatively evaluates discussed exception as unfavorable for the legislative authority and proposes the institution of suspending the mandate and function of „deputy”, performing parlamentary duties in place of cabinet member.
EN
The objective of the present article is to systematize knowledge about the actual role of the President of the Republic of Poland in the procedure of creating the Council of Ministers in the years 1996–2005, i.e. during the period of the Constitutional Act of 17 October 1992, commonly known as the Small Constitution and the Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997. We performed a thorough analysis constitutional competences of the President of the Republic of Poland in the process of forming the Council of Ministers, as described in the subject literature, and explained them comprehensively. Due to the fact that the formation of the cabinet is a combination of legal and factual activities, some of which are of confidential nature (personal consultations on the staffing of ministerial positions and program assumptions), we carried out an analysis of the impact that Aleksander Kwaśniewski as the head of state had on the panel of the cabinets of Włodzimierz Cimoszewicz, Jerzy Buzek, Leszek Miller, Marek Belka (twice) and Kazimierz Marcinkiewicz.  
PL
Celem artykułu jest usystematyzowanie wiedzy na temat faktycznej roli Prezydenta RP w procedurze tworzenia Rady Ministrów w latach 1996–2005, czyli w okresie obowiązywania ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. zwanej powszechnie Małą Konstytucją i Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. W literaturze przedmiotu konstytucyjne kompetencje Prezydenta RP w procesie formowania Rady Ministrów zostały poddane dogłębnej analizie i ukierunkowane na ich wszechstronne wyjaśnienie. W związku z tym, że tworzenie rządu stanowi połączenie czynności prawnych i faktycznych, z których część tych drugich ma charakter działań poufnych (konsultacje personalne w sprawie obsady stanowisk ministrów oraz założeń programowych), przeprowadzono analizę wpływu Aleksandra Kwaśniewskiego jako głowy państwa na personalną konstrukcję gabinetów Włodzimierza Cimoszewicza, Jerzego Buzka, Leszka Millera, Marka Belki (dwukrotnie) i Kazimierza Marcinkiewicza.  
PL
Celem artykułu jest analiza równego dostępu kobiet i mężczyzn do stanowisk w Radzie Ministrów po 1989 r. Wolumen kobiet w Radach Ministrów funkcjonujących pomiędzy 1989 a 2019 kształtował się na poziomie 12,5%. Jedynie w gabinecie Ewy Kopacz współczynnik kobiet osiągnął wartość 31,6%, czyli poziom tzw. masy krytycznej wynoszącej 30% i mogącej stanowić próg rzeczywistego wpływu kobiet na decyzje polityczne. W skład rządów Mateusza Morawieckiego (I. rząd) i Beaty Szydło Kobiety wchodziło odpowiednio 27% i 25% kobiet. Natomiast w kolejnym gabinecie Morawieckiego (II. rząd) znalazło się zaledwie 13% kobiet. To świadczy, że w najbliższych latach w Polsce raczej nie zarysuje się perspektywa rządów zrównoważonych pod względem płci, które zostały utworzone m.in.: przez premierów Szwecji w latach 2014–2021 oraz Kanady od 2015 r.
EN
The objective of the article is to analyze equal access of women and men to positions in the Polish Council of Ministers after 1989. The percentage of women in the Councils of Ministers established between 1989 and 2019 was at the level of 12.55%. Only in the office of Kopacz, the female ratio reached the value of 31.58%, i.e. the level of the so-called critical mass of 30%, which may constitute the threshold of the real influence of women on political decisions. The governments of Morawiecki (1st government) and Szydło were composed of 27% and 25% women, respectively. However, only 13% of women were in the subsequent (2nd) cabinet of Morawiecki. This proves that in the coming years in Poland, the perspective of gender balanced governments, which were created, among others: by the Prime Ministers of Sweden in 2014–2021 and of Canada since 2015, is unlikely to be realized.
PL
W niniejszym artykule omówiono kluczowe problemy z jakimi zmierzyły się poszczególne rządy Księstwa Warszawskiego w zakresie celów i działań władzy policyjnej. Były to sprawy związane z ustaleniem kompetencji poszczególnych resortów i umiejscowienie pomiędzy nimi Ministerstwa Policji oraz wydanie szeregu aktów prawnych związanych z jego funkcjonowa-niem. Wojny toczone w okresie istnienia Księstwa Warszawskiego odegrały znaczącą rolę w realizacji obowiązującego prawa. Autor szczególną uwagę zwrócił na zagadnienie wpływu utworzenia, kształtowania i funkcjonowania policji. W konsekwencji do tego zagadnienia włączone zostały sprawy związane powstawanie organów państwowych i administracji w momentach kluczowych dla dziejów małego państwa. Analiza w tym zakresie skoncentrowała się na działaniu policji w sytuacjach krytycznych.
EN
This article discusses the key problems faced by specific governments of the Duchy of War-saw in terms of the objectives and actions of the police authority. These were matters related to the determination of the competence of the specific ministries and the location of the Ministry of the Police between them and the issuance of a number of legal acts related to its function-ing. Wars that took place during the existence of the Duchy of Warsaw played a significant role in the implementation of the applicable law. The author paid particular attention to the issue of the impact of the creation, development and functioning of the police. As a conse-quence, issues related to the formation of state authorities and administration at key moments in the history of a small state were included in this issue. The analysis in this area focused on the operation of the police in critical situations.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.