Search results

1

Staropolski zasób archiwalny parafii św. Jana Chrzciciela w Radomiu

100%

Kupisz D.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2019

|

vol. 111

185-202

EN

Historians, particularly the researchers in the history of the Church and genealogists, have long been interested in the archives held in parish offices. The following article presents the registers and other records of the Old Polish period which are held in the Archive of John the Baptist Parish in Radom. Due to the fact that the archival materials of the former province of Sandomierz dating from the period before the Partitions were destroyed by the German invader in 1944, the materials under investigation are of great value for the history of the town, region and Poland.

PL

Księgi metrykalne z czasów staropolskich są od dawna przedmiotem zainteresowania historyków, przede wszystkim badaczy dziejów Kościoła i genealogów. W niniejszym artykule omówiono zarówno wzmiankowane księgi, jak i inne zasoby archiwalne z XVI-XVIII w., przechowywane w kancelarii kościoła farnego św. Jana Chrzciciela w Radomiu. Wobec zniszczenia archiwaliów dawnego województwa sandomierskiego z czasów przedrozbiorowych przez okupanta hitlerowskiego w 1944 r., posiadają one wielką wagę dla dziejów miasta, regionu, a w wielu wypadkach także dla funkcjonowania parafii w czasach staropolskich.

2

Łucznik, Malczewski i legionista

94%

Sulimowicz-Keruth A.

Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów

|

2019

|

vol. 30

|

issue 3-4 (64-5)

32-35

3

Turning “Polish Boxes into German Houses”: On the Transformations of Architecture in Poland during the Second World War as Exemplified by the Changing Design of the Zajdensznir Tenement in Radom

94%

Frejtag J.

Ikonotheka

|

2018

|

vol. 28

97-120

EN

The issue of construction projects conducted by the Germans in occupied Poland is researched with increasing frequency by both historians and historians of architecture. One of the reasons for this is certainly the exceptional role of the works of architecture as historical documents that constitute a tangible reflection of the historical moment in which they were constructed. When viewed from this perspective, the case of one of Radom tenements acquires an almost symbolic significance. The Functionalist building was designed by the Lvov engineer Artur Haskler for Mr Hersz Zajdensznir and his wife, Róża; its construction began shortly before the outbreak of the Second World War. It was intended to compete one quarter of the most prestigious sections of Radom’s city centre. The works were interrupted after the Nazi Germany invaded Poland. Both the architect and the owners of the tenement were Jews, which radically altered their position. The fate of Mr and Mrs Zajdensznir remains unknown. Haskler, who had been involved in the construction of the telecommunication network, which had begun in 1939 and was still unfinished, was allowed to stay outside the ghetto until the completion of the relevant works. In addition, he was ordered to alter the design of the Zajdensznir house, which was already under construction, so that it could be used as quarters for the staff of the German Postal Services East. The architect entirely changed the concept for his design. The original Functionalist form, representing a type of architecture not condoned by the Nazi authorities, was altered in keeping with the principles of Heimatschutzarchitektur; the building acquired a much more conservative form inspired by traditional architecture. The arrangement of the interiors was altered as well, attesting to the fact that Haskler had familiarised himself with the German norms regarding residential construction. The residence of the staff of the German Postal Services East, together with other edifices built in Radom by the Germans during the Second World War, as well as the very history of its construction, constitute a telling testimony to the history of the era. In the context of the urban design of Radom’s city centre, these edifices are valuable as historical monuments and they certainly enhance it as an original urban structure with successive morphogenetic units discernible with remarkable clarity.

4

Utworzenie gimnazjum Towarzystwa Przyjaciół Wiedzy w Radomiu w 1917 roku

84%

Kula E.

Rozprawy z Dziejów Oświaty

|

2020

|

vol. 57

231-238

EN

The Jewish gymnasium of the Society of Knowledge Friends in Radom operated between 1917 and 1939. The gymnasium for males was established in 1917 and the one for females a year later. The financial and academic supervision over both schools was provided by the Jewish School Society of Knowledge Friends in Radom, which brought together wealthy assimilated Jews. The president of the Society was Mosek Kelerwurm, the vice-president was Hilary Frenkiel and the treasurer was Aleksander Borenstein. The gymnasiums had the rights of state schools, which they lost in 1923 due to the declining level of education. From 6 September 1927, the school operated as a Coeducational Gymnasium of the Society of Knowledge Friends. Its educational process adhered to the humanistic approach and lasted eight years. The educational facility received partial rights as a state school in 1928 and full rights in 1939. As a result of the education reform in Poland in 1932, at the request of the Society, a six-year private primary school was opened along the gymnasium in September 1933.

5

Organizacje pozarządowe wobec nowych wyzwań rozwoju regionalnego Mazowsza Studium rozwoju sektora NGO w Radomiu

84%

Dąbrowska M.

MAZOWSZE Studia Regionalne

|

2019

|

issue 29

93-113

PL

Aktywność obywatelska jest jednym z głównych czynników endogenicznego rozwoju społecznego oraz instrumentem wielosektorowej polityki społecznej. Sektor pozarządowy jest podstawowym filarem społeczeństwa obywatelskiego. Funkcjonowanie sektora pozarządowego znacząco zmienia warunki życia ludności w lokalnej skali, szczególnie w odniesieniu do grup zmarginalizowanych bądź marginalizacją zagrożonych. Celem artykułu jest analiza dynamiki i udziału sektora pozarządowego w realizacji zadań publicznych w gminie miasta Radomia. W opracowaniu zdefiniowano organizacje pozarządowe oraz wskazano ich istotę, specyfikę oraz dynamikę. Ukazano ewolucję sektora pozarządowego, zmiany jego struktury i rosnący udział w realizacji zadań publicznych. Przedstawione w opracowaniu analizy wskazują, że ważną formą uczestnictwa podmiotów społeczeństwa obywatelskiego w życiu społecznym jest realizacja zadań publicznych skierowanych na podniesienie poziomu zaspokajania potrzeb grup defaworyzowanych. Dzięki profesjonalizacji dzialań trzeciego sektora jakość i dostępność usług socjalnych realizowanych przy współpracy z administracją publiczną znacząco podnosi poziom życia mieszkańców Radomia.

EN

Civic participation is one of the key factors of endogenous social development and an instrument of multi-sector social policy. The third (non-governmental) sector is a pillar of civil society. Its activity has a significant influence on local living conditions, in particular those of groups which have been marginalized or are at risk of marginalization. This paper aims to analyze the dynamics and share of the third sector in the provision of public services in the city of Radom. Non-governmental organizations are defined and described in terms of their substance, characteristics and dynamics. The evolution of the NGO sector is presented along with changes in its structure and its increasing role in the provision of public services. The analyses presented in the paper indicate that the provision of public services intended to better satisfy the needs of disadvantaged groups is an important form of civil society institutions’ participation in social life. Thanks to the professionalization of the non-governmental sector, the quality and availability of social services provided in cooperation with the public administration has significantly increased the quality of life of the inhabitants of Radom.

6

Personel urzędniczy radomskiego Magistratu w latach 1915-1939

84%

Słowiński K.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2017

|

vol. 9(45)

|

issue 1

119-136

PL

Głównym celem niniejszego artykułu jest szczegółowe przedstawienie najważniejszych zagadnień związanych ze statusem personelu urzędniczego radomskiego Magistratu (Zarządu Miejskiego) w latach 1915-1939. Uwagę skupiono tutaj przede wszystkim na dokładnym omówieniu podstawowych praw i obowiązków przysługujących każdemu urzędnikowi, chociażby z racji tego, że wywierały one duży wpływ na ich pracę oraz powierzone im zadania. Ponadto ukazano, w jaki sposób dochodziło do mianowania i zawiązania stosunku służbowego, jaki statut posiadał sam urzędnik miejski, na jakie kategorie był dzielony, oraz wreszcie jakiej podlegał odpowiedzialności służbowej w przypadku niewywiązywania się ze swych powinności. W artykule poruszono również bliżej sprawy wykształcenia i kwalifikacji personelu urzędniczego, a także jego przygotowania pod względem praktycznym oraz teoretycznym do pełnionych funkcji.

EN

The main purpose of this article is to present the most important issues related to the status of clercical staff Radom Magistrate (Municipal Board) in the years 1915-1939. Attention is focused here mainly on detailed discussion of basic rights and obligations held by each official, even because of the fact that they exert a strong influence on their work and the tasks entrusted to them. No less important was the show that I had the same status of magistrate officer and which was divided into categories. The article also touched closer to the matter of education and qualifications of clercical staff as well as the preparation of the practical and the theoretical to the functions performed. Attention was also paid to the issue of organized training courses, through which sought to create a modern administrative staff.

7

Ustrój samorządu miejskiego w Radomiu w latach 1915-1939

84%

Słowiński K.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2014

|

vol. 6(42)

|

issue 3

217-244

EN

The purpose of this article is to present the next stages of formation and functioning of local government in the former Polish Kingdom in the years 1915-1939 on the example of the city of Radom. The subject of the research has also show the shape of the political Borough of each term and acting collectively Municipal (Municipal Board) and their internal rules of organization. Municipal government in Radom started to shape up, like the rest of the Polish Kingdom, only during the First World War. The first act fully regulate this issue in the austro-hungarian occupation (under which in 1915, he was Radom) regulation was the Supreme Commander of the Army on 18 August 1916, relating to the ordination of urban Kielce, Lublin, Radom and Piotrkow. After Poland regained independence municipal government existed in the entire country but, depending on the individual districts of the state he was very diverse, both in terms of organizational and systemic. In the area of former Congress former russian legislation slowly began to replace the polish administrative solutions . The result has become the issue by the Chief of State decree of 4 February 1919 on the municipal government, offering the chance to create a modern administrative apparatus in the country. However, the idea of creating a dynamic extension from the municipal government began to slowly break down. Visible has a tendency to limit the autonomy of urban authorities and the role of the social factor in the local administration which resulted in the issuance of the law of 23 March 1933 on the partial change of the system of local government.

8

PO JUBILEUSZU 90-LECIA MUZEUM W RADOMIU

84%

Szewczuk M.

Muzealnictwo

|

2015

|

vol. 56

77-86

EN

In 2013, the Jacek Malczewski Museum in Radom celebrated its 90th anniversary. On this occasion a special exhibition was organised, and a catalogue of works by the museum’s patron, Jacek Malczewski, (52 paintings, 64 drawings and poems) was published. The anniversary exhibition, modelled after its 19th-century predecessors, presented collections from many departments: archaeology, history, old and amateur art, and nature, as well as from the branch of the Museum of Modern Art. The anniversary was an opportunity to recall the museum’s history and to honour the deserving individuals. It also provided the possibility to discuss the role of a museum in a big city (of 220,000 inhabitants) with a long history, which used to be an industrial city and a provincial capital for a certain time, in which there are no longer many industrial plants and which is again a district town. In the 19th century Radom could already boast two serious private collections: of paintings, gathered by the pharmacist Karol Hoppen (1798-1849) and of numismatics, created by Teofil Rewoliński (1821-1899), a doctor in the Radom Governorate.The beginnings of Radom’s museum date back to 1909 when Father Jan Wiśniewski (1876-1943), a regional historian, collector and patriot, made his private collections available to the public as the Museum of Polish Geography Society. In 1913, when he was leaving Radom, he donated a part of his collection to the branch of the Polish Geography Society in Radom. The museum was opened in 1923. During the Nazi occupation, Stanisław Trzebiński, painter and creator of ethnographic collections, carried out an inventory under the supervision of the Gestapo in the museum which was closed to the public. Having completed his works, he was arrested in 1942 and deported to Auschwitz, where he died in 1943. In 1945, the City Museum on Nowotki Street was created; in 1964 it was renamed the District Museum, and in 1975 it was transformed into the Regional Museum. Since 1991, the museum has been housed at the former building of the Piarist Order at Radom’s marketplace. In 1993, it was named after the greatest painter born in Radom, Jacek Malczewski. Since 1999, the museum has been called the Jacek Malczewski Museum. The city of Radom bought the first two paintings from the artist in the 1920s, in accordance with a Resolution of the City Council of 30th June 1925, to honour 50 years of his work. Each person managing the museum in the last half-century has bought at least one important painting by Malczewski. The first significant work, Poisoned Well with Chimera (1905), was bought in 1960 by Anna Apanowicz (1915-2010) who was the first to start creating Radom’s gallery of paintings. Afterwards, subsequent directors bought outstanding works by Malczewski; Tomasz Palacz in 1977 bought Poisoned Well with Self-Portrait (1916), Janusz Pulnar bought Self-Portrait with Muse (1908) in 1986, and Adam Zieliński bought Allegorical Scene with Portrait of Sisters (1921) in 2010. Zofia Katarzyna Posiadała, who worked at the museum between 1976 and 2011, created collections for the longest period of time. She chose the works to be bought and she gained the confidence of the painter’s grandson, Krzysztof, and his wife, Krystyna, who donated works from their family archives and paintings to the museum. The museum presents paintings by Jacek Malczewski and a Gallery of 19th- and 20th-century Polish Paintings as permanent exhibitions, as well as archaeological and natural exhibitions, but there is still no exhibition devoted to the history of Radom. The museum organises many temporary exhibitions from different fields, of which the most important are those related to art and history. For example, a very important event was the 2010 exhibition celebrating 650 years of the Parish Church in Radom. Another exhibition was ‘Jacek and Rafał Malczewski’ organised in 2011 which presented also the high value of his son Rafał’s paintings. The collection of paintings by Jacek Malczewski is a significant element of city’s promotion as tourists come to visit Radom drawn by his paintings. The museums offer an opportunity for tourists to visit Radom.

PL

W 2013 r. Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu obchodziło jubileusz 90-lecia. Z tej okazji zorganizowano wystawę jubileuszową i wydano katalog dzieł patrona muzeum, Jacka Malczewskiego (52 obrazy, 64 rysunki oraz wiersze). Wystawa jubileuszowa – wzorowana na XIX-wiecznych – prezentowała w największej klasycystycznej sali zbiory wielu działów: archeologii, historii, sztuki dawnej i nieprofesjonalnej, przyrody, a także oddziału Muzeum Sztuki Współczesnej. Jubileusz był okazją, by przypomnieć historię muzeum i wskazać osoby zasłużone. A także zastanowić się, jaką rolę może odegrać muzeum w dużym mieście (220 tys. mieszkańców), o długiej historii, kiedyś przemysłowym i przez pewien czas wojewódzkim, w którym nie ma już wielu zakładów przemysłowych – i znów jest miastem powiatowym. Już w XIX w. istniały w Radomiu dwie poważne prywatne kolekcje: malarstwa, zgromadzona przez aptekarza, Karola Hoppena (1798-1849); numizmatów, stworzona przez Teofila Rewolińskiego (1821-1899), lekarza guberni radomskiej. Początki muzeum w Radomiu to rok 1909, kiedy ksiądz Jan Wiśniewski (1876-1943), historyk regionalista, kolekcjoner, patriota, udostępnił zwiedzającym swoje prywatne zbiory pamiątek jako Muzeum Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. W 1913, wyjeżdżając z Radomia, część zbiorów podarował radomskiemu oddziałowi Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Muzeum otwarto w 1923 r. W czasie okupacji w zamkniętym dla publiczności muzeum malarz i twórca zbiorów etnograficznych, Stanisław Trzebiński, prowadził (pod nadzorem gestapo) prace inwentaryzacyjne, a po ich zakończeniu został w 1942 r. aresztowany i wywieziony do Auschwitz (gdzie zmarł w 1943 r.). W 1945 r. powstało Muzeum Miejskie przy ul. Nowotki; w 1964 zostało przemianowane na Muzeum Regionalne, a w 1975 przekształcone w Muzeum Okręgowe. Od 1991 r. główną siedzibą muzeum jest gmach dawnego kolegium pijarów w Rynku. W 1993 r. otrzymało imię największego z artystów urodzonych w Radomiu, Jacka Malczewskiego. Od 1999 r. nazywa się Muzeum im. Jacka Malczewskiego. Pierwsze dwa obrazy zakupił Radom od artysty w latach 20. XX w., zgodnie z uchwałą Rady Miejskiej z 30.06.1925 r., by uczcić 50-lecie jego pracy twórczej. Każda z osób kierujących muzeum w ostatnim półwieczu zakupiła przynajmniej jeden ważny obraz Malczewskiego. Pierwsze ważne dzieło zakupiła w 1960 r. Anna Apanowicz (1915-2010) Zatrutą studnię z chimerą (z 1905 r.); jako pierwsza zaczęła tworzyć w Radomiu galerię malarstwa. Potem kupowali znakomite dzieła Malczewskiego kolejni dyrektorzy: Tomasz Palacz w 1977 Zatrutą studnię z autoportretem (z 1916), Janusz Pulnar w 1986 Autoportret z Muzą (1908), a Adam Zieleziński w 2010 Scenę alegoryczną z portretem sióstr (z 1921 r.). Najdłużej tworzyła te zbiory Zofia Katarzyna Posiadała – w muzeum pracowała w latach 1976-2011. Wybierała prace do zakupu, ale zdobyła też zaufanie wnuka malarza, Krzysztofa i jego żony Krystyny, którzy podarowali muzeum archiwum rodzinne i obrazy. Muzeum prezentuje jako wystawy stałe malarstwo Jacka Malczewskiego i galerię malarstwa polskiego XIX i XX wieku, a także wystawy archeologiczne i przyrodnicze, ale wciąż nie ma stałej wystawy poświęconej historii Radomia. Organizuje wiele wystaw zmiennych, ze wszystkich dziedzin, najważniejsze są wystawy sztuki i z zakresu historii. Ważnym wydarzeniem była np. wystawa (w 2010 r.), zorganizowana z okazji 650-lecia kościoła farnego w Radomiu. A wśród wystaw sztuki – „Jacek i Rafał Malczewscy” (w 2011 r.), która pokazywała także wysoką rangę malarstwa syna, Rafała. Kolekcja obrazów Jacka Malczewskiego to ważny punkt w programie promocji miasta i to jego obrazy decydują o tym, że przyjeżdżają do Radomia turyści. Muzea stwarzają szansę, by Radom był miastem odwiedzanym przez turystów.

9

The Stronghold on St. Peter’s Hill in Radom (Poland). Archaeology, Biography of the Place, and Practices of Memory

83%

Trzeciecki M.

Analecta Archaeologica Ressoviensia

|

2018

|

vol. 13

309–332

EN

The stronghold called St. Peter’s hill in Radom is located in the centre of the city, in an area severely degraded by the side effects of 19th- and 20th-century industrialisation. The archaeological excavations and paleoecological research carried out in 2009–2013 created a background for studying its complex past and designing the future. The biography of St. Peter’s hill encompasses the early medieval power centre, late medieval urbanisation, nineteenth-century industrialisation, subsequent degradation of material and human resources, and present revitalisation projects. This place is far more than an archaeological site or even a part of archaeological heritage. It is a unique cultural landscape, which emerged as a result of long-lasting mutual relations between man and nature. Its materiality constitutes an inalienable cultural capital, indispensable for the reconstruction of local identities and communities of memory

10

Radom jako miejsce obrad sejmików i lokalnych zjazdów szlacheckich w drugiej połowie XVIII wieku

82%

Kozdrach M.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2019

|

vol. 18

|

issue 1

75-97

EN

Radom in the 18th century was a small town, but untill 1763 it was the seat of the Crown Treasury Tribunal, therefore it played an important role for the nobility. Stanisław August Poniatowski’s reign took away from Radom a “tribunal city” status, however in the local level it strenghtened the town’s role by establishing local dietines in it. Since the 16th century Sandomierz Voivodship, part of which was the Radom District, confered together in Opatów. Convocation Diet, establishing separate land court for the Chęciny, Opoczno and Radom Distriucts, pointed Radom as a place of the judicial officials’ elections. In 1768 an attempt to establish there deputy dietines was also taken. The 1791 reform intended in Radom envoy dietines and reducted the elective dietines constituency to the Radom District itsef. New law regulations were however in force for a few months only. In the examined period Radom was also a place of assemblies not expressed in the law, resulting from the events of the Confederacy of Bar (1769), Confederacy of Targowica (1792) and the Kościuszko Uprising (1794). In general, Radom was a place of six dietines’ sessions and three assemblies during the 1765–1794 period.

PL

Osiemnastowieczny Radom, choć był miastem stosunkowo niewielkim, do 1763 r. był miejscem obrad Trybunału Skarbowego Koronnego, przez co odgrywał istotną rolę w życiu szlachty. Panowanie Stanisława Augusta odebrało Radomiowi status „miasta trybunalskiego”, na szczeblu lokalnym wzmocniło jednak jego rolę poprzez ustanowienie lokalnych sejmików. Od XVI w. województwo sandomierskie, którego częścią był powiat radomski, obradowało wspólnie w Opatowie, sejm konwokacyjny, wprowadzając odrębny sąd ziemski dla powiatów chęcińskiego, opoczyńskiego i radomskiego, miejscem elekcji jego urzędników naznaczył jednak Radom. W 1768 r. podjęto też próbę ustanowienia w Radomiu sejmików deputackich. Reforma z 1791 r. przewidywała z kolei w mieście obrady sejmików poselskich z jednoczesnym zmniejszeniem okręgu sejmików elekcyjnych do samego powiatu radomskiego. Nowe prawo obowiązywało jednak zaledwie kilka miesięcy. W analizowanym okresie w Radomiu odbywały się także zjazdy nieprzewidziane prawem, a związane z konfederacją barską (1769), konfederacją targowicką (1792) i insurekcją kościuszkowską (1794). Ogółem na przestrzeni lat 1765–1794 w Radomiu zebrało się sześć sejmików i trzy zjazdy.

11

Radomskie Towarzystwo Kursów Technicznych (1927–1939)

82%

Cybulska K.

|

2020

|

vol. 11

|

issue 2

264-274

EN

This article outlines the history and activities of the Society for Technical Courses in Radom, a pioneering private educational institution offering continuing vocational training for adults in Radom in the interwar period. The Radom Society for Technical Courses played a key role as a platform for the exchange of knowledge and skills between education and industry, creating the conditions for effective cooperation of various professional groups (teachers, instructors, railwaymen, industrial workers, and industrialists) for the benefit of both the professional education network and people employed in industry.

PL

Artykuł przedstawia historię działalności Radomskiego Towarzystwa Kursów Technicznych, pionierskiej prywatnej instytucji oświatowej zajmującej się dokształcaniem zawodowym dorosłych w Radomiu w dwudziestoleciu międzywojennym. Radomskie Towarzystwo Kursów Technicznych odegrało kluczową rolę jako platforma wymiany wiedzy i umiejętności praktycznych między oświatą a przemysłem, co stworzyło warunki dla efektywnej współpracy różnych środowisk zawodowych (nauczycieli, instruktorów, kolejarzy, robotników przemysłowych, przemysłowców) z korzyścią zarówno dla sieci oświaty zawodowej, jak i osób zatrudnionych w przemyśle.

12

Magia – religia – ostentacja. Kaptorgi z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w radomiu w ujęciu komparatystycznym

71%

Kurasiński T.

Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim

|

2021

|

issue 62

233-284

EN

This article presents an analysis of two brass lockets, rectangular in shape, discovered in a richly equipped grave no. 62 in an early-medieval grave field in Radom (the 4th quarter of the 11-12th centuries). As a result of the analysis, their cognitive value can be estimated in a comprehensive way against the background of other finds of the type excavated in graves. On the other hand, it has allowed to enrich the knowledge of burying the dead with objects of magical and religious nature. The lockets discovered in Radom were made locally, most probably as imitations of more sophisticated pendants. Most probably, they were used as containers for magical or healing amulets, possibly contact relics (brandeum, eulogiae) or perfumes. They were probably buried after mid-11th century, during the religious transformation taking place in the early Piast state, bearing material testimony to the intertwining pagan rites and the ceremonies of the new faith.

13

Radomska rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem z Bramy Krakowskiej

67%

Krawczyk M.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2020

|

vol. 134

191-207

EN

The sculpture presented in this article is the oldest and most valuable historical treasure of this kind in the Radom Region. It probably originated in the 1360s or 1370s. Originally it was placed in the city walls of Radom, or more precisely, in the so-called Cracow Gate. At present, following its thorough conservation, it is exhibited at the Cathedral Museum in Radom.

PL

Przedstawiona w niniejszym artykule rzeźba jest najstarszym i najcenniejszym tego typu zabytkiem na ziemi radomskiej. Jej pochodzenie jest datowane na lata sześćdziesiąte lub siedemdziesiąte XIV wieku. Umieszczona pierwotnie w murach miejskich Radomia w tzw. Bramie Krakowskiej jest obecnie, po gruntownej konserwacji, eksponowana w Muzeum Katedralnym w Radomiu.

14

Życie i działalność ks. Stanisława Sikorskiego (1910–1993)

67%

Sałaj B.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2020

|

vol. 27

5-107

EN

This article is an attempt to synthetically develop a monograph of a Radom priest. The analysis consists in the chronological reconstruction of the individual stages of the life of Fr. Sikorski in accordance with the collected source material. The work presents the environment in which he grew up and describes the first places he worked as a priest in the vicariates and his ministry as chaplain to the partisan units of the Home Army. The period of his priesthood at the parish in Gławoczów is discussed, specifically his pastoral care, reconstruction of the parish church and contacts with the state authorities. Further, his activity as a priest at St. John the Baptist church in the Radom, his pastoral care there, his efforts in the creation of new church facilities in Radom and the attitude he presented as dean of Radom will be presented. This work uses church and state archival sources as well as other available studies.

PL

Niniejszy artykuł jest próbą syntetycznego opracowania monografii radomskiego kapłana. Analiza polegała na chronologicznym odtworzeniu poszczególnych etapów życia ks. Sikorskiego zgodnie z zebranym materiałem źródłowym. W pracy przedstawiono środowisko, z którego wyrósł, oraz scharakteryzowano pierwsze miejsca jego pracy kapłańskiej na wikariatach i posługę kapelana oddziałów partyzanckich AK. Omówiono okres probostwa w Głowaczowie wraz ze specyfiką prowadzonego duszpasterstwa, odbudową kościoła parafialnego oraz kontaktami z władzą państwową. W dalszej części ukazano działalność proboszcza w radomskiej parafii św. Jana Chrzciciela, opisano duszpasterstwo, wysiłki, które ks. Sikorski podejmował na rzecz powstawania nowych obiektów sakralnych w Radomiu, oraz postawę, jaką prezentował, pełniąc funkcję dziekana radomskiego. W pracy wykorzystano kościelne i państwowe źródła archiwalne oraz dostępne opracowania.

15

Komendant Franciszek Jaskulski „Zagończyk"

67%

Jabłkowska R.

Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej

|

2021

|

issue 1(15)

123-139

EN

Tadeusz Kościuszko for Poles and Americans he is a symbol of strive for sovereignty and independence. He was hero for these nations. When Polish-Lithuanian Commonwealth was falling, he stood against Russian’s agression. History repeated in XX century when the Bolsheviks, seeking to spread communism in Europe, provoked a war. Unfortunately, according to decissions were made on Yalta Conference in Februrary 1945 during The Second World War. The only chance to be independent was guerilla warfare. The struggle was taken by Cursed Soldiers. At that time they were enemies of homeland, now they are hero. One of these who struggled with communist authority was Franciszek Jaskulski “Zagończyk”. He was author’s grandfather. “Zagończyk” was sentenced to death beacuse of his fight for motherland’s independence. His grave hasn’t been found to the present day.

PL

Tadeusz Kościuszko, symbol dążeń do suwerenności i niepodległości państwa, był bohaterem dwóch narodów – Polaków i Amerykanów. W momencie upadku państwa polskiego, pod koniec XVIII wieku, musiał stawić czoła rosyjskiej agresji. Historia powtórzyła się w wieku XX, gdy bolszewicy, dążąc do zalania Europy komunizmem, wywołali wojnę z Polską. Wówczas nasze wojsko zdołało odeprzeć rosyjskie natarcie. Niestety, wobec postanowień konferencji w Jałcie w lutym 1945 roku, jeszcze w trakcie trwającej II wojny światowej, byliśmy bezsilni. Pozostała tylko walka w podziemiu, którą podjęli Żołnierze Wyklęci. W tamtym czasie byli wrogami ojczyzny, obecnie są bohaterami narodowymi. Jednym z żołnierzy walczących z komunistyczną władzą był Franciszek Jaskulski „Zagończyk”, dziadek autorki artykułu. Za walkę o wolność państwa poniósł najwyższą cenę – został skazany na śmierć. Do dzisiaj nie odnaleziono miejsca pochówku „Zagończyka”.

16

Płock, Czersk i Radom – badania „millenijne” i prace weryfikacyjne

60%

Trzeciecki M.

Przegląd Archeologiczny

|

2017

|

vol. 65

225-239

EN

Archaeological research in Płock, Radom and Czersk was connected with a project carried out to honour the Millennium of the Polish State. This paper presents the results of the millennial studies as well as recent verification research that allowed to correct the dating of the beginnings of the settlement complexes. It also verified the vision of vast „early urban settlements” adjacent to strongholds that appeared as a result of the millennial studies. Settlement complexes in Płock, Radom and Czersk can be defined as typical mid-level early Piast centres of power that were developing from the early 11th century and were replaced in 14th century by castles and incorporated towns.

17

Wyposażenie kulturalnego miasta. Teatry i reforma administracyjna w roku 1975

60%

Płoski P.

Didaskalia. Gazeta Teatralna

|

2022

|

issue 171

189-221

EN

The article analyses the situation of creating new theatres in the Polish People’s Republic in the 1970s in the context of the changes in the cultural policy and the administrative reform. The author juxtaposes theatres in Elbląg, Legnica, Płock, Radom and Słupsk. He shows a confluence of multifarious problems that determined the launch of theatres and analyses the first years of operation, taking into account the issues of audience and educational activities.

18

„Gotyk jakby z koronki dziergany”. Recepcja „stylu wiślano-bałtyckiego” w twórczości radomskich architektów przełomu XIX i XX wieku

51%

Frejtag J.

Biuletyn Historii Sztuki

|

2022

|

vol. 84

|

issue 1

133-170

EN

In Polish territories the turn of the 19th century was the period of searching for architectural forms stemming from the native tradition. Their identification and creative application, differently than in the case of independent European nations, were meant, first of all, to help identity the Polish cultural zone for the partitioning powers to see. Following the January Uprising, such processes intensified in the Congress Kingdom of Poland. The increasing expansion of the official architecture of the Russian Empire observed at the time, representing different variants of the so-called Neo-Russian style, inspired a vivid Polish reaction. A widely-known example of such ‘struggles’ is the Warsaw’s Praga District where in response to the erection of the Neo-Russian Orthodox Church of Mary Magdalene the Neo-Gothic Catholic Church of St Michael the Archangel and St Florian the Martyr was raised. The emergence of that monumental structure drawing inspiration from the Polish Middle Ages began the period of an extreme popularity of that ‘native’ form of Gothic Revival within Warsaw, gradually more frequently applied also in secular architecture. Similar processes were observed in other Kingdom’s towns and partitioned territories. They are clearly discernible in Radom in whose centre one of the author-designed replicas of the Warsaw’s Praga church was raised at the turn of the 19th century. Similarly as in Warsaw, the raising of the Gothic Revival Church of the Protection of Our Lady (after Dziekoński’s design) expressed the reaction of the local Catholics to the erection at city centre’s most sumptuous location of a culturally-alien element, which the Neo-Russian Orthodox Church of St Nicolas the Wonderworker was. In Radom, just like in the Kingdom’s capital, this incited a rapid increase of the popularity of Gothic Revival forms, used in secular architecture at least until the end of the discussed era. The majority of the facilities created prior to 1914, whose designs were inspired by the new ‘Vistula-Baltic’ church by Dziekoński, were authored by local architects whose bond with Radom resulted mainly from the public functions they exerted at the Radom Town Hall or in the regional construction administration of the Radom Governorate. Around the time when the Radom Church of the Protection of Our Lady was created, they designed a number of public buildings and tenement houses whose appearance within the town’s texture testified to the importance of the architectural décor of the new church being raised parallelly.

PL

Przełom XIX i XX stulecia to na ziemiach polskich okres intensywnych poszukiwań rodzimych form architektonicznych. Jedną z najbardziej popularnych w ówczesnym Królestwie Polskim kreacji stylistycznych tego typu był tzw. styl wiślano-bałtycki. Do jego rozpowszechnienia istotnie przyczyniła się twórczość Józefa Piusa Dziekońskiego, za którego sprawą szereg miejscowości Królestwa Polskiego ozdobiły sylwety owych „gotyckich”, „jakby z koronki dzierganych” świątyń. Jedną z nich był zaprojektowany dla Radomia kościół Opieki Najświętszej Marii Panny. W niniejszej pracy ukazano wpływ, jaki zaistnienie w przestrzeni Radomia tej neogotyckiej świątyni wywarło na twórczość miejscowych architektów, którzy poprzez zastosowanie we własnych dziełach spopularyzowanych przezeń form stylistycznych na stałe wprowadzili je do panoramy architektonicznej tego miasta.

Refine search results

Staropolski zasób archiwalny parafii św. Jana Chrzciciela w Radomiu

Łucznik, Malczewski i legionista

Turning “Polish Boxes into German Houses”: On the Transformations of Architecture in Poland during the Second World War as Exemplified by the Changing Design of the Zajdensznir Tenement in Radom

Utworzenie gimnazjum Towarzystwa Przyjaciół Wiedzy w Radomiu w 1917 roku

Organizacje pozarządowe wobec nowych wyzwań rozwoju regionalnego Mazowsza Studium rozwoju sektora NGO w Radomiu

Personel urzędniczy radomskiego Magistratu w latach 1915-1939

Ustrój samorządu miejskiego w Radomiu w latach 1915-1939

PO JUBILEUSZU 90-LECIA MUZEUM W RADOMIU

The Stronghold on St. Peter’s Hill in Radom (Poland). Archaeology, Biography of the Place, and Practices of Memory

Radom jako miejsce obrad sejmików i lokalnych zjazdów szlacheckich w drugiej połowie XVIII wieku

Radomskie Towarzystwo Kursów Technicznych (1927–1939)

Magia – religia – ostentacja. Kaptorgi z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w radomiu w ujęciu komparatystycznym

Radomska rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem z Bramy Krakowskiej

Życie i działalność ks. Stanisława Sikorskiego (1910–1993)

Komendant Franciszek Jaskulski „Zagończyk"

Płock, Czersk i Radom – badania „millenijne” i prace weryfikacyjne

Wyposażenie kulturalnego miasta. Teatry i reforma administracyjna w roku 1975

„Gotyk jakby z koronki dziergany”. Recepcja „stylu wiślano-bałtyckiego” w twórczości radomskich architektów przełomu XIX i XX wieku