Majętność strzyżowska złożona z miasta Strzyżów z Przedmieściem i okolicznymi wsiami w 1787 r. stała się własnością rodu Skrzyńskich herbu Zaremba. Okoliczności objęcia przez nich władztwa nad tym obszarem nie były przedmiotem dociekań naukowych i w literaturze przedmiotu istnieje w tym względzie dużo błędów i nieścisłości. Celem artykułu jest przybliżenie okoliczności przejęcia dóbr strzyżowskich z rąk księcia Józefa Radziwiłła oraz szczegóły ich dziedziczenia w XIX w. przez trzech kolejnych przedstawicieli linii rodowej założonej przez starostę dołżańskiego Ignacego Skrzyńskiego. Źródłami informacji są akta sądowe zgromadzone w Tabuli Krajowej we Lwowie i Sądzie Szlacheckim w Tarnowie przechowywane w archiwach lwowskim i krakowskim.
EN
The Strzyżów estate, comprising the town of Strzyżów and the surrounding area along with the nearby villages, in 1787 was acquired by the Skrzyński family, bearers of Zaremba coat of arms. The circumstances leading to their assumption of authority over the area have not yet been investigated by researchers, and there are many errors and inaccuracies in the literature related to this subject. The article aims to describe the situation leading to the acquisition of the Strzyżów estate from Duke Józef Radziwiłł, and to explain the details of the ownership inheritance in the 19th century by three successive representatives of the family line established by Ignacy Skrzyński, the starost of Dołhe. The sources of information include court records collected in Tabula Krajowa files in Lviv, and in Forum Nobilium in Tarnów, and deposited in the archives in Lviv and Kraków.
The article presents the correspondence of the members of the Radziwiłł family from the Birżai line, based mainly on the manuscripts from the National Library in Warsaw (ref. no. III 3277). The letters of Krzysztof Radziwiłł’s (1585-1640) closest relatives: his sister Elżbieta, his wife Anna, his daughter Katarzyna and his granddaughter Anna Maria contain some typical elements – questions about health, expressions of godliness and longing, and feelings towards the addressees. The analysed epistolary texts are mostly edited in a conventional way, although Anna Maria uses quotes, jokes, biblical allusions. Hand-written letters express mainly emotions, containing little information about public matters. They focus above all on the private life.
Przed ponad półwieczem przyjęto ponad wszelką wątpliwość w polskiej historiografii, że autorem pierwszego praktycznego zastosowania instytucji liberum veto został Władysław Siciński podczas sejmu zimowego 1652 r. Utrwaliło się także stanowisko przedstawione przez nestora polskich badaczy parlamentaryzmu połowy XVII w. Ludwika Kubalę na temat przyczyn, które spowodowały zerwanie omawianego sejmu. Wskazywano na działalność Janusza Radziwiłła, który miał wykorzystać Sicińskiego dla własnych rozgrywek politycznych. Od ponad stu lat nie podważono stanowiska prezentowanego przez Kubalę, pomimo, że nie posiada ono dostatecznej argumentacji w źródłach. Nie można wykluczać, że dotychczas obowiązująca hipoteza jest trafna, ale należy również przyjrzeć się innym możliwym powodom, które mogły doprowadzić do precedensowego zastosowania liberum veto.
EN
More than half a century ago, it has been proven that the author of the first practical application of the liberum veto institution was Władysław Siciński during the Winter Sejm of 1652. The opinion presented by the senior Polish parliamentarian researcher of the mid-17th century, Ludwik Kubala, about the reasons of the breakdown of the discussed Sejm has been fixed. It was pointed out to Janusz Radziwiłł’s activity, which was to use Siciński for his own political games. For over a hundred years, the position presented by Kubala has not been challenged, even though it does not have sufficient reasoning in the sources. It can not be ruled out that the current hypothesis is correct, but it is also necessary to look at other possible reasons for the precedential application of the liberum veto institution.
The aim of this paper is to present the activities of the first educational institution educating Uniate clergy in the Metropolitan Diocese of Kiev and its role in the education of the Uniate community of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The seminary was founded in 1743 by Michał Kazimierz Radziwiłł 'Rybeńko' in Novy Sverzhen (Nowy Świerżeń). The conduct of the seminary was entrusted to the Order of the Lithuanian Basilian Province. Monks served as rectors and teachers. The curriculum was modeled on Jesuit colleges. The seminary in Novy Sverzhen was planned for 12 alumni. The seminar educated clergymen for the Uniate parishes located in the Radziwiłł estate. The first seminary in the Uniate Metropolitan Diocese of Kiev did not solve the problem of the low intellectual level of the Uniate clergy. In relation to the needs the ability to train 12 alumni was far too small. The seminary closed in 1828.
The article looks at how false prophecies and misinformation helped to enhance the image of the Grand Duchy of Lithuania as a Protestant state in contradistinction to the Kingdom of Poland, the identity of which was clearly Catholic. The 1650s was the time when the influence of the prophetic imposter Mikuláš Drabík and his visions became particularly pronounced. Moreover, fake news about the destruction of all Polish and Lithuanian Protestant churches found a targeted audience and seemed to have worked as a propagandistic device. This discourse regarding the reasons for the downfall of the Protestant churches in PolandLithuania fostered among western Europeans an interest in the Grand Duchy of Lithuania, and gave Janusz and Bogusław Radziwiłł an international reputation of saviours of the true faith, while at home they were vilified as traitors.
RU
В статье рассматривается, как пророчества и дезинформация помогли укрепить имидж Великого Княжества Литовского как протестантского государства на международной арене в отличие от Королевства Польского, конфессиональная идентичность которого была несомненно католической. 1650-е годы – период, когда «пророчества» Микулаша Драбика стали особенно популярны. Более того, фальшивые новости об уничтожении всех польских и литовских протестантских церквей нашли свою целевую аудиторию и, казалось, работали как удачная пропагандистская уловка. Дискурс о причинах уничтожения протестантских церквей в Речи Посполитой вызвал в Западной Европе интерес к Великому Княжеству Литовскому и позволил Янушу и Богуславу Радзивиллам завоевать международную репутацию защитников истинной веры, в то время как в своем государстве они считались предателями.
PL
W artykule mówiono o tym, jak proroctwa i dezinformacja pomogły umocować w opinii międzynarodowej wizerunek Wielkiego Księstwa Litewskiego jako państwa protestanckiego w odróżnieniu od Królestwa Polskiego, tożsamość konfesyjna którego pozostawała bez wątpienia katolickiej. Lata 50. XVII wieku były czasem, gdy „proroctwa” Mikuláša Drábika zostały szczególnie popularnymi. Co więcej nowiny fałszywe o niszczeniu wszystkich polskich i ltewskich kościołów protestanckich znalazły swoich odbiorców i, jak wydawało się, funkcjonowały jako pomyślny fortel propagandystyczny. Komunikaty o przyczynach niszczenia kościołów protestanckich w Rzeczypospolitej spowodowały wzrost ciekawości w Europie Zachodniej do Wielkiego Księstwa Litewskiego i udostępniły Januszowi i Bogusławowi Radziwiłłom możliwość otrzymać uznanie międzynarodowe jako obrońców wiary prawdziwej w czasie, gdy we własnym państwie ich uważano za zdrajców.
The article introduces the academic world to a new resource for research on the history of the Lithuanian army during the Great Northern War (1700–1721), that is a draft of the komput (conscription plan) of 1703. The document is deposited in the Kórnik Library of Polish Academy of Sciences as manuscript number 985. However, in the library’s manuscript inventory, it is labelled as the komput of 1706. Determining the actual dating of the document poses serious difficulties. It is possible only by means of approximation of the timeframe. It was certainly written prior to 27th November 1703 (implementation of the council resolution of the senate in Jaworów, on removing the Sapiehas from their offices). Most probably, the document was made prior to or during the Sejm of Lublin (11th June – 19th July 1703).
RU
В настоящей статье вводится в научное обращение новый источник для исследований истории литовской армии в период Великой Северной войны (1700–1721), которым является проект компута 1703 г. Он находится в Курницкой Библиотеке Польской Академии Наук в рукописи № 985. Однако в библиотечном каталоге рукописей компут датирован 1706 годом. Фактическую дату его создания сложно установить. Возможным представляется лишь примерное обозначение временных отрезков. Очевидно, что компут был составлен до 27 ноября 1703 г. (вступление в силу постановлений совета сената в Яворове о лишении правления Сапегов). Вполне возможно, что его составление пришлось на период существования люблинского сейма (11 июня – 19 июля 1703 г.) или еще до него.
PL
W niniejszym artykule zostaje wprowadzone do obiegu naukowego nowe źródło do badań nad historią armii litewskiej w okresie wielkiej wojny północnej (1700–1721), którym jest projekt komputu z 1703 r. Znajduje się on w Bibliotece Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk w rękopisie o sygnaturze 985. W inwentarzu rękopisów biblioteki widnieje natomiast jako komput z 1706 r. Trudno jednak ustalić faktyczną datę jego powstania. Możliwe jest jedynie oszacowanie pewnych cezur. Sporządzony został na pewno przed 27 listopada 1703 r. (wprowadzenie w życie postanowień rady senatu w Jaworowie o pozbawieniu urzędów Sapiehów). Natomiast prawdopodobnie powstał przed lub w trakcie sejmu lubelskiego (11 czerwca – 19 lipca 1703 r.).
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.