Search results

1

Rzymianie w "Maran Atha" Johanna Gottfrieda Herdera (1779)

100%

Karczewski M.

Studia Elbląskie

|

2019

|

vol. 20

313-324

EN

The subject of the presented paper is Romans in Maran Atha by Johann Gottfried Herder (1779). J. G. Herder (1744 – 1803) is one of the outstanding figures of our region. The contemporary academic discussion concerning his achievements and significance predominantly consists of studies related to his work as a philosopher, cultural anthropologist, linguist and theologian, but his biblical exegesis is less known. One of Herder‘s important exgetic works is "Maran Atha. Das Buch von der Zukunft der Herrn, des Neuen Testaments Siegel", Riga 1779. The author interprets numerous texts of the Apocalypse as referring to the Jewish war (66 – 73). During the conflict the Romans and their commanders played an important role. Herder represents the Romans as executors of God’s punishment against Israel and Jerusalem. Responsibility for disaster lies with the representatives of Jewish insurgents. Apart from allusions to the Romans and the Jews text of the "Apocalypse" refers to eschatology and christology. On this way Herder links the cultural context and theology of the biblical book.

PL

Prezentowany artykuł nosi tytuł Rzymianie w Maran Atha Johanna Gottfrieda Herdera (1779). J. G. Herder (1744 – 1803) należy do wybitnych postaci naszego regionu. We współczesnej dyskusji naukowej na temat jego dorobku i znaczenia przeważają studia związane z jego twórczością jako filozofa, antropologa kultury, lingwisty czy teologa, jednak jego egzegeza biblijna jest mało znana. Do ważnych dzieł egzegetycznych Herdera należy zaliczyć komentarz do Apokalipsy św. Jana Maran Atha. Das Buch von der Zukunft der Herrn, des Neuen Testaments Siegel, Ryga 1779. Jedną z ważnych cech komentarza stanowi interpretacja szeregu tekstów Ap jako zapowiedzi wydarzeń wojny żydowskiej (66 – 73). W czasie tego konfliktu kluczową rolę odegrały wojska rzymskie i ich dowódcy. Herder przedstawia Rzymian jako wykonawców wyroków Bożych wobec ówczesnego Izraela i Jerozolimy. Odpowiedzialność za klęskę ponoszą bowiem przedstawiciele elit powstańczych. Mimo oczywistych aluzji do działań Rzymian wobec Żydów, tekst Ap posiada także znaczenie eschatologiczne i chrystologiczne. W ten sposób Herder wiąże kontekst kulturowy powstania Ap z jej przesłaniem teologicznym.

2

Autor Księgi Mądrości i czas jej powstania (2)

99%

Poniży B.

Ruch Biblijny i Liturgiczny

|

2011

|

vol. 64

|

issue 2

EN

This article is the second and last part of the longer essay, which was published in the present periodical. The situation of the Jews in Alexandria was specific. The Alexandrian Diaspora was the biggest in the ancient world in that time (it numbered more Jews than the whole number of them in Jerusalem). It had many privileges, while the Ptolemaic dynasty ruled in Egypt. Its situation changed radically after the Romans had started to reign in Egypt, which was visible in the first persecution of the Jews (38 A.C.) in Alexandria. The Book of Wisdom must have been written after the persecution in 38 A.C, i.e. in the time of young Christianity. This conviction is based on strong arguments: a philological analysis, Sitz im Leben of that book, notions, some parallels between Wis 19, 13–17 and Philo (word agreement, Leitmotiv in that excerpt in the light of the tradition, the question of the rights for the Alexandrian Jews).

PL

Niniejszy artykuł jest drugą i zarazem ostatnią częścią dłuższego eseju. Sytuacja Żydów w Aleksandrii była specyficzna. Diaspora aleksandryjska była największą w starożytności (liczyła więcej Żydów niż ich było w Jerozolimie). Za panowania Ptolemeuszy miała wiele przywilejów. Jej sytuacja zmieniła się diametralnie po tym, jak Rzymianie zaczęli rządzić Egiptem, co pokazało pierwsze prześladowanie Żydów w Aleksandrii (38 po Chrystusie). Księga Mądrości musiała zostać napisana bezpośrednio po prześladowaniach w 38 roku po Chrystusie, a więc już w czasach młodego chrześcijaństwa. Opiera się to na mocnych argumentach: analizie filologicznej, Sitz im Leben tej księgi, terminach, kilku paralelach pomiędzy Mdr 19, 13–17 a Filonem (zgodność słownictwa, Leitmotiv w tej perykopie w świetle tradycji, kwestia praw Żydów Aleksandryjskich).

3

Gothorum romanorumque consensus. Jedność Gotów i Rzymian w działalności politycznej Amalasunty

80%

Skibiński T.

Vox Patrum

|

2016

|

vol. 66

235-249

EN

The article presents the reign of Amalasuntha – Theodoric the Great’s daughter – from the point of view of her endeavours for the unity and integration of the Goths and Romans in the Ostrogothic Kingdom. Analysis of the most important sources on the subject reveals her efforts in the following areas: concern for social justice and attempts to remedy the difficult situation in the country which had arisen in the last years of Theodoric; emphasis on the unity of the Goths and Romans in letters sent to various persons on behalf of Athalaric; concern for the religious unity of Roman Catholics and Arian Goths; attempts to provide the best education for Athalaric according to the style adopted in Roman society. The premature death of Athalaric, and shortly after, of Amalasuntha, did not allow her to realize her plans. Following her death, the Byzantine army began the reconquest of Italy. This also, meant the fall of her political programme, and the Ostrogoth Kingdom soon disappeared from the map.

4

Tertullian on the paradox of the Roman amphitheatre games: "De spectaculis" 22

80%

Burliga B.

Vox Patrum

|

2016

|

vol. 65

119-127

PL

Tematem artykułu jest ciekawy paradoks, o jakim mówi Tertulian w rozdziale 22. swego traktatu O widowiskach. Jest rzeczą wiadomą, że stanowisko tego żarliwego obrońcy wiary chrześcijańskiej było jak najbardziej nieprzychylne dawnej rzymskiej instytucji walk na arenie, wyścigów konnych i przedstawień scenicznych – Tertulian widział w nich niebezpieczeństwo i zagrożenie dla moralności chrześcijan. Przy okazji zwrócił on również uwagę na samo podejście Rzymian do walczących i skazańców, wskazując na sprzeczność w postawie tak organizatorów, jak i tłumów oglądających spektakle. Z jednej strony, walczący byli dla tłumów bohaterami areny, z drugiej ludźmi jednocześnie pogardzanymi i wyszydzanymi, zmuszanymi do upokarzających występów. Przyczynę takiego stanu rzeczy autor trafnie dostrzega w braku utrwalonych wzorców etycznych u Rzymian, w swoistym pomieszaniu pojęć dobra i zła. Instytucjami, które utrwalały taki stan rzeczy, były właśnie publiczne formy rozrywki.

5

Ślady biblijnej, świętej Północy i antycznej Hyperborei w literaturze patrystycznej i średniowiecznej

80%

Kochanek P.

Vox Patrum

|

2022

|

vol. 81

31-64

EN

„Hyperborea” is a concept well known to researchers of antiquity. Also, the sacred biblical North, as the antithesis of Gog's sinister North, is well known to Bible scholars. This article takes these two concepts as a starting point. However, the purpose of this article is to confront the biblical and ancient vision of the North with selected patristic and medieval sources. It is about presenting changes in the historical and geographical understanding of the term „Hyperborea”. Greek literature describes Hyperborea as a paradise located in the farthest reaches of the North. This vision of the North seems to be similar to a northern paradise in the Bible. However, the patristic literature, which is well acquainted with the Greek myth of the Hyperboreans, does not apply it to any exegetical analyzes. Hyperborea is for the Fathers of the Church an „extension” of Scythia, so it is neither a paradise nor an ideal promised land. It is part of the ecumene and has all the good and bad features of the territory that ordinary people inhabit. Hyperborea has been transformed from a Greek ideal land into a historical, existing reality. The name was therefore applied both to the Scythian territory and to the areas north of Scythia. However, the development of the geographical horizon constantly shifted the concept of „Hyperborea” further north. The line of this geographical horizon was marked in Byzantine literature by Theophanes in the eighth century and by Nicephorus Gregoras in the fourteenth century. The latter pointed to Moscow Ruthenia as the Christian Hyperborea in the north-east. The same line of geographical horizon in Latin literature was very delicately indicated by Adam of Bremen in the eleventh century, who wrote about Hyperborean Scandinavia. Next to the geographical horizon, there was a strictly literary horizon, dominated by the classical topos, based on texts written by Greek and Latin classical authors.

PL

„Hyperborea” to pojęcie dobrze znane już badaczom starożytności. Porozmawiaj święta Północ biblijna, jako antyteza złowrogiej Północy Goga, jest dobrze do złaczom Biblii. Ten artykuł wyjścia za punkt wyjścia te dwie koncepcje. Jednak celem niniejszego artykułu jest skonfrontowanie biblijnej i antycznej wizji Północy z wybranymi źródymi patrystycznymi i średniowiecznymi. Chodzi o przedstawienie zmian w historycznym i geograficznym znaczeniu „Hyperborea”. Literatura grecka opisuje Hyperboreę jako raj leżący na najdalszych krańcach Północy. Pozornie ta wizja Północy się się być podobna do północnego raju w Biblii. Jednak literatura patrystyczna, która dobrze zna grecki mit o Hyperborejczykach, nie aplikuje żadnych dalszych analiz egzegetycznych. Hyperborea jest dla Ojców Kościoła „przedłużeniem” Scytii, a więc nie jest ona ona ani rajem, ani też idealną ziemią obiecaną. Jest ona odpowiedzią ekumeny i posiada wszystkie dobre i złe cechy terytorium, które zamieszkują zwykli ludzie. Hyperborea została przekształcona z greckiej krainy idealnej w historyczną, realnie wcześnie rzeczywistość. Nazwa ta wymagana jest podróżon do terytorium scytyjskiego, jak i do terenów leżących na północ od Scytii. Jednak rozwój horyzontu geograficznego przesuwał nieaktualne pojęcie „Hyperborea” coraz bardziej na północ. Linia tego horyzontu geograficznego wyznaczona w literaturze bizantyńskiej przez Teofanesa w VIII wieku i przez Nicefora Gregorasa w wieku XIV. Ten ostatni skazał na Ruś Moskiewską jako na leżącą na północnym-wschodzie chrześcijańską Hyperboreę. Taka sama linia geograficznego horyzontu w literaturze łacińskiej została bardzo delikatnie wskazana przez Adama z Bremy, który pisał o hyperborejskiej Skandynawii. Obok horyzontu geograficznego funkcjonował horyzontstricte literacki, gdzie dominował klasyczny topos, oparty na tekstach autorów klasycznych.

6

Polityka religijna Teodoryka Wielkiego w nowym ujęciu?

80%

Prostko-Prostyński J.

|

2018

|

vol. 125

|

issue 1

PL

Artykuł podejmuje krytyczną dyskusję z hipotezami przedstawionymi w najnowszej książce poświęconej polityce religijnej Teodoryka Wielkiego, władcy Ostrogotów i Rzymian w Italii. Książka ta, pióra Moniki Ożóg, została opublikowana dwukrotnie: po raz pierwszy w wersji polskiej (2012) i po raz drugi w wersji angielskiej (2016). The article enters into a critical discussion with the hypotheses put forward in the most recent book on the religious policy of Theodoric the Great, the ruler of the Ostrogoths and Romans in Italy. The book, by Monika Ożóg, was published twice: first in the Polish language (2012), and then in English (2016).

Refine search results

3 Vox Patrum

1 Kwartalnik Historyczny

1 Ruch Biblijny i Liturgiczny

1 Studia Elbląskie

1 2022

1 2019

1 2018

2 2016

1 2011

1 Burliga B.

1 Karczewski M.

1 Kochanek P.

1 Poniży B.

1 Prostko-Prostyński J.

1 Skibiński T.

Rzymianie w "Maran Atha" Johanna Gottfrieda Herdera (1779)

Autor Księgi Mądrości i czas jej powstania (2)

Gothorum romanorumque consensus. Jedność Gotów i Rzymian w działalności politycznej Amalasunty

Tertullian on the paradox of the Roman amphitheatre games: "De spectaculis" 22

Ślady biblijnej, świętej Północy i antycznej Hyperborei w literaturze patrystycznej i średniowiecznej

Polityka religijna Teodoryka Wielkiego w nowym ujęciu?