Search results

1

Polacy a Słowianie wschodni: społeczne uwarunkowania formowania się cech tożsamościowo-mentalnych

100%

Radzik R.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia

|

2018

|

vol. 43

|

issue 1

EN

The article offers a discussion of those historically conditioned features of identity and mentality of the three East Slavic nations (Russians, Ukrainians, and Belarusians) and Poles which had an impact on the attitudes of the societies in question in the past and – most importantly – which still shape them today. The author focuses particularly on socio-cultural and class factors, as well as those related to the existence (or absence) of state structures, i.e. attitudes to authorities. Over the last two centuries, Belarusians and most Ukrainians moved from links with Western culture towards the inclusion in the Russian (orthodox) community. As a result of the Bolshevik Revolution, both societies lost their primary elites, and the new ones emerged following the social advancement of peasant masses. The new elites have become more other-directed, more inclined to build vertical power structures, more active in primary groups, and less open to grass-roots processes of social self-organization. Ukraine, which is breaking away from this pattern, is currently experiencing social tensions.

PL

Tekst jest poświęcony omówieniu tych historycznie uwarunkowanych cech tożsamościowo-mentalnych trzech narodów wschodniosłowiańskich (Rosjan, Ukraińców i Białorusinów) oraz Polaków, które wpływały niegdyś i zwłaszcza obecnie oddziałują na postawy opisywanych społeczeństw. Zwrócono uwagę głównie na uwarunkowania społeczno-kulturowe, klasowo-warstwowe oraz związane z istnieniem (bądź nie) struktur państwowych, zatem stosunkiem do władzy. Białorusini i większość Ukraińców ewoluowali w ciągu ostatnich dwóch wieków: od związków z łacińskim kręgiem kulturowym do włączenia się do wspólnoty rosyjskiej (prawosławnej). Oba społeczeństwa utraciły w wyniku rewolucji bolszewickiej pierwotne elity, a nowe powstały w wyniku awansu społecznego mas chłopskich. Stały się bardziej zewnątrzsterowne, nastawione na budowę pionowych struktur władzy, mało podatne na budowę oddolnych procesów samoorganizacji społecznej, aktywizujące się w ramach grup pierwotnych. Zrywająca z tymi uwarunkowaniami Ukraina przeżywa wstrząsy społeczne.

2

Personificirovannye lichoradki v vostočnoslavjanskich narodnych predstavlenijach (nа materiale zagovorov)

100%

Judin A. V.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2001

|

vol. 13

169–178

PL

Dla wschodnich Słowian charakterystyczne są personifikacje chorób, czego wyrazem jest nazywanie ich imionami własnymi. Przykładem takiego morfizmu może być ukazywanie ospy jako starej kobiety z błyszczącymi oczami i jednym mocnym, zdrowym zębem. Szczegółowym tematem artykułu jest natomiast charakterystyka ludowego sposobu przedstawiania febry (ludowa nazwa zimnica, trzęsawica), którą autor sprowadził do zestawienia ośmiu podstawowych cech kategorialnych, takich jak: wygląd zewnętrzny, przymioty, stosunek człowieka do choroby i odnoszenie choroby do człowieka, jej działania na człowieka, przyczyny (pochodzenie) choroby, czas i miejsce jej przebywania w człowieku. W tym zestawie kategorią najbardziej rozbudowaną są działania febry, która może człowieka dusić, gnieść, gryźć, podpiekać ogniem, łamać kości, ciągnąć, dręczyć itp.

EN

One of the characteristic features of East-Slavonic cultures are personifications of diseases, referred to by proper names. An example of such anthropomorphism is an image of smallpox as an old woman with sparkling eyes and one firm, healthy tooth. The article offers a characterization of folk representations of fever (the folk names being zimnica lit. ‘the cold disease’, trzęsawica lit. ‘the shaking disease’). The characterization is a complex of eight basic categorial features: appearance, attributes, the relationship of people to the disease and vice versa, the influence of the disease on a person, the casues and origin of the disease, its duration and location in the human organism. The richest category is that of the influence of fever on people: it can strangle, squash, bite, burn, break someone’s bones, pull or torment someone, etc.

3

Sanktuaria pogańskie odzwierciedleniem światopoglądu dawnych Słowian na pograniczu polsko-ruskim

100%

Osadczy O.

Language. Culture. Politics. International Journal

|

2018

|

vol. 1/2018

159-172

PL

Pogańskie miejsca kultu odzwierciedlały wierzenia dawnych Słowian, są one ważnym, materialnym źródłem dla zrozumienia pogańskiej religii oraz sposobów odprawiania kultu. Dzięki wykopaliskom archeologicznym można prześledzić rozwój sanktuariów pogańskich od jam ofiarnych, placów-gontyn aż do rozbudowanych potężnych centrów kultowych. Na interesujących nas ziemiach istniało kilka dużych sanktuariów pogańskich. Te potężne ośrodki wpływały na światopogląd miejscowej ludności, ich struktura oraz obrzędowość były dobrze rozbudowane. W późniejszych czasach Kościół musiał się liczyć z wpływami pogańskich ośrodków kultowych, poniekąd nawet zakładając swe świątynie w miejscach czczenia bożków pogańskich.

EN

Pagan cult places reflected the beliefs of the ancient Slavs. They present the important material source for understanding pagan religion and the style of cult actions. Archeological research helps to uncover the development of pagan sanctuaries from the sacrifice pits, gontyn places to outstanding cult centers. The lands under consideration had several big pagan sanctuaries. These powerful religious centers had a profound impact on local people’s outlook. Their structure and rituals were very well-organized. Later, The Church had to take into account the influence of pagan cult centers. In some cases Slavic pagan shrines eventually turned into Christian holy places.

Refine search results

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Language. Culture. Politics. International Journal

2 2018

1 2001

1 Judin A. V.

1 Osadczy O.

1 Radzik R.

Polacy a Słowianie wschodni: społeczne uwarunkowania formowania się cech tożsamościowo-mentalnych

Personificirovannye lichoradki v vostočnoslavjanskich narodnych predstavlenijach (nа materiale zagovorov)

Sanktuaria pogańskie odzwierciedleniem światopoglądu dawnych Słowian na pograniczu polsko-ruskim