Search results

1

Przestępstwa funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa na Ziemi Wadowickiej w latach 1945-1950 – rekonesans badawczy i wstępny zarys zagadnienia

100%

Siwiec-Cielebon M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2016

|

issue 19

137 - 162

EN

The District Office of Public Security in Wadowice was one of the most important institutions of the new political power in Poland between 1945-1956 in the district of Wadowice. Although it was supposed to uphold public order and security of citizens, its officers committed a number of criminal offenses, from minor, such as theft or battery, to the strongest, such as rape or murder. Some of these crimes stemmed directly from the tasks and the nature of the service of a totalitarian regime, others were committed by the officers offstage, for personal gain, or even out of pure sense of impunity. During the first five years of the District Office at least 100 officers served and at least 10 percent of them committed one offense, but among these, some committed more than one. This indicates a defect in the process of staff recruitment and a prevalence of political criteria over substantive criteria in the process of workers selection for Office of Security. With a large rotation of Security Office personnel, such a selection system negatively affected its quality, and the lack of control and lack of punishment, sometimes even consent to illegal actions, caused the exposure of the worst tendencies and characteristic traits in the officers.

2

"Życie nie lubi próżni operacyjnej". Działalność Służby Bezpieczeństwa w środowisku ukraińskim w województwie olsztyńskim w latach 1975-1989

100%

Słabig A.

Komunikaty Mazursko-Warmińskie

|

2014

|

issue 4(286)

467-508

EN

With a population of approx. 33,000 people Ukrainian minority in shorten as a result of administrative reform Olsztyn province was a long time the subject of intense operational activities of the local security apparatus. The efforts of the secret political police coordinated within the framework of the so-called. case object, code-named “Beskid” which continued until January 1990. It places special emphasis on the control of the Ukrainian Socio-Cultural Society (basically the only official organization of the Polish Ukrainians), cell Ukrainian student movement, education institutions with the Ukrainian language of instruction, the Greek Catholic pastoral and contacts with the Ukrainian diaspora in the West. The measures taken most often justified the need to “protect” the Ukrainian community against the “nationalist activity”, that efforts to stem the polonization and strengthen their own cultural identity, which was accompanied by criticism of the political system. Despite the long-term, strong emphasis of the special services, the environment Ukrainian Warmia and Mazury was protected his identity and organizational achievements. This was due to many reasons: national policy easing after the lifting of martial law, strengthening the position of the Roman Catholic Church (and therefore functioning in the framework of the Greek-Catholic rite), and finally aware of the activities of the Ukrainian community leaders to improve the position of his countrymen. The political breakthrough began in 1989. With time brought the liquidation of the communist security apparatus and radical change in the position of Ukrainians in Poland.

3

Charakterystyka wadowickiego kościoła w raporcie Służby Bezpieczeństwa z 1960 r.

88%

Glugla P.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2016

|

issue 19

47 - 72

EN

In Wadowice, there was a report in the security structures of the Militia. This institution dealt with also other activities such as. Against the Catholic Church and other religious associations. The present “Report” of 1960. shows the comprehensive measures against the clergy and the faithful. In the 18-hundred issues included picture and analysis of the activities of Wadowice political police. It contains the characteristics of the Church in the district Wadowice, the activities of agents, the repression of the local clergy and the then emerging problems. “Report” is prepared synthetically in accordance with the requirements of the arbitrarily imposed pattern.

4

Między Krakowem a Wrocławiem. Gliwickie lata Tadeusza Różewicza i rozpracowanie poety przez Służbę Bezpieczeństwa

88%

Tracz B.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2022

|

vol. 40

|

issue 2

108-127

PL

Tadeusz Rożewicz był jednym z najwybitniejszych polskich literatow w XX w. Poeta, prozaik, dramaturg i scenarzysta. Żołnierz podziemnej Armii Krajowej w czasie II wojny światowej, po jej zakończeniu studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, by ostatecznie poświęcić się wyłącznie pracy literackiej. Na początku 1950 r. zamieszkał w Gliwicach – wowczas mieście, z punktu widzenia Krakowa, prowincjonalnym. Nigdy nie wstąpił w szeregi partii komunistycznej, a dobrowolne odseparowanie się od głownych nurtow życia literackiego pozwoliło mu częściowo zachować artystyczną autonomię. Kontakty z zagranicznymi literatami i wydawcami zwrociły na niego uwagę komunistycznych organow bezpieczeństwa państwa. Podczas pobytu w Gliwicach był rozpracowywany przez Służbę Bezpieczeństwa w ramach sprawy o krypt. „Pisarz”. W 1968 r. przeprowadził się do Wrocławia. Artykuł jest probą rekonstrukcji przyczyn, przebiegu i skutkow rozpracowania poety przez Służbę Bezpieczeństwa na szerokim tle gliwickiego okresu jego biografii.

5

Konferencja Episkopatu Polski wobec lustracji duchowieństwa

75%

Delong M.

Społeczeństwo i Polityka

|

2020

|

issue 3(64)

23-34

PL

W artykule przedstawiono stanowisko Konferencji Episkopatu Polski w kwestii lustracji duchowieństwa, która pojawiła się w polskiej debacie publicznej w związku z oskarżeniami o współpracę niektórych duchownych ze służbami komunistycznymi. Problem lustracji duchowieństwa został wywołany głównie przez sprawę arcybiskupa Stanisława Wielgusa. Postawa Kościoła hierarchicznego wobec problemu lustracji duchowieństwa spotykała się z nieraz z bardzo krytyczną oceną. Nie brakuje opinii, że sprawa nie została wyjaśniona do końca i właściwie. W publikacji zastosowano podejście i metody badawcze właściwe dla nauk o polityce i administracji, w tym analizę źródeł, analizę systemową oraz metodę genetyczno-historyczną.

EN

This paper attempts to analyse the stance of the Polish Bishops’ Conference on the subject of lustration of clergy. The issue emerged in Polish public debate, due to allegations that certain clergymen co-operated with communist secret service. In the after-war period, the Polish Church was a subject of repressions and advanced surveillance from the Security Service functionaries. The issue of lustration of clergy emerged mainly in connection with the case of archbishop Stanisław Wielgus. The research approach and methods appropriate to political and administrative sciences were used, including source analysis, system analysis and a genetic-historical method. The stance of Polish Church hierarchy towards the lustration of clergy was often criticised. There are many opinions implying that the problem was not clarified entirely and properly.

6

Działania władz komunistycznych wobec Wyższego Seminarium Duchownego w Białymstoku na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku

63%

Sychowicz K.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2016

|

vol. 15

|

issue 1

EN

Since the moment of coming into being the Seminary in Białystok was in the sphere of interest the omnipresent secret police after the Second World War. According to the secret police, it was negative to familiarize seminarians with structures of teenager organizations, namely with the Scouts; the meetings of ex-scouts and the symphatizers of the organization which took place in Białystok were not positive, either .The statements and seminarians’ attitudes towards the Seminary in Białystok aroused the interest of the secret police. At the turn of 50s and 60s there was a period of official ‘political thaw’ nevertheless, it was a period of priests which –hunt and an attempt of taking supervision over seminaries by authorities. In province Białystok the situation in the Seminaries was analyzed by the secret police, emphasising the low recruitment standards which were caused by the seminarians military conscription. The official actions of administrative authorities met with bishop Władysław Suszyński resistance which was gradually breaking down. The restrictions on his activity were being developed in the next years, as an example of restrictions could be a telegram sent by the Religious Office in Warsaw to Religious Departament of the National Council Presidium in Białystok on 29th June, 1965. It was indicated in the message that there were possibilities of negative consequences in relation to the Seminary in Białystok because of the Seminaries’ definitely negative attitude towards authorities and law regulations.

7

Przygotowanie i przebieg wizyty Jana Pawła II w Tarnowie w dniach od 9 do 10 czerwca 1987 roku w świetle dokumentów sprawy obiektowej "Pielgrzym"

63%

Talarek K.

Tarnowskie Studia Teologiczne

|

2012

|

vol. 31

|

issue 2

EN

On the route of the third pilgrimage of Pope John Paul II to Poland, which took place from June 8 to 14, 1987 was Tarnów. Holy Father Pope John Paul II arrived to Tarnow in the late evening of June 9 and left in the afternoon of the next day. During this time, he met with the large number of faithful people who came from across the South–East of Poland and beyond. During Mass on June 10 he celebrated to the glory of the altars Karolina Kózka who was murdered by a Russian soldier on November 18, 1914. He also met with the clergy in the Cathedral Square in Tarnów. Activities that were related to the protection of Pope John Paul II during his visit in Tarnów were given the codename ,,Aurora II”. During Popes visit In Tarnow there were appointed head of security staff and several operational teams. Tarnow SB officers were supported by the officers from neighboring provinces. The documents related to this task were in the briefcase 8 I 1987, code-named object file "Pilgrim”.

8

Sekcja Hotelowa szczecińskiej Służby Bezpieczeństwa i jej działalność na terenie miasta w latach 1973–1990

63%

Błaszak T.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2021

|

vol. 36

299-324

EN

Many people have heard of the Security Service activity in the Polish hotels. How did it look like in Szczecin? In search for answer to this question the author investigated the operational activity conducted in the hotels “Arkona”, “Continental”, “Neptun”, and “Reda”, managed by the company “Orbis”, and the municipal hotels “Gryf” and “Piast” run by the Voivodship Enterprise of Tourism Services “Pomerania”. The purpose of this article is an attempt to explain the principles of functioning of the Szczecin Security Service hotel section and to “delve” into the subject matter of hotels operating at the time of Polish People’s Republic in Szczecin. Based on the collected source material and the information provided by the former staff of the hotel section of the Security Service the author seeks to answer the questions concerning the scope of the tasks performed by the Security Service and to explore the methods used by the officers, the scale of invigilation of the society, and influence of the Security Service on the operation of hotels. A significant element is also material proof of the unit’s existence and operation, i.e. the documents produced in the time past, which today can be referred to as archival.

PL

Wiele osób słyszało o działaniach Służby Bezpieczeństwa w polskich hotelach, ale jak wyglądało to w Szczecinie?. Autor poszukując odpowiedzi na to pytanie prześledził działania operacyjne prowadzone w hotelach „Arkona”, „Continental”, „Neptun” i „Reda” podległych przedsiębiorstwu „Orbis” oraz hotelach miejskich „Gryf” i „Piast” prowadzonych przez Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Usług Turystycznych „Pomerania”. Celem artykułu jest próba przybliżenia zasad pracy sekcji hotelowej szczecińskiej SB oraz „wgłębienie” się tematykę hotelową okresu PRL na terenie Szczecina. W oparciu o zgromadzony materiał źródłowy oraz informacje udzielone przez byłych pracowników sekcji hotelowej autor próbuje odpowiedzieć na pytania o zakres zadań realizowanych przez SB. Wskazać na metody działań funkcjonariuszy, skalę inwigilacji środowiska oraz wpływ SB na funkcjonowanie hoteli. Istotnym elementem jest także materialny dowód istnienia i funkcjonowania jednostki, czyli dokumentacja wytworzona w minionym okresie, którą dziś możemy określić już mianem archiwalnej.

9

Prymas polski Kardynał Józef Glemp w materiałach archiwum Instytutu Pamieci Narodowej

63%

Stanuch Z.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2018

|

issue 2

183-194

PL

Kardynał Józef Glemp stał się obiektem zainteresowania ze strony Służby Bezpieczeństwa jeszcze zanim objął urząd prymasa Polski. Zachowana do naszych czasów i przechowywana w zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej dokumentacja archiwalna pozwala stwierdzić, że ks. Glemp był inwigilowany i zachęcany do nawiązania współpracy z SB. Dla SB jego postać była ważna ze względu na bezpośredni dostęp do kard. Wyszyńskiego. Posiadanie tajnego współpracownika w bezpośrednim otoczeniu ówczesnego prymasa Polski byłoby niewątpliwym sukcesem służb specjalnych PRL. Zamierzenia funkcjonariuszy spełzły jednak na niczym, ze względu na nieugiętą postawę przyszłego prymasa. Ks. Glemp pozostał wiernym synem Kościoła katolickiego i lojalnym współpracownikiem kard. Wyszyńskiego. Z tego powodu jego postawa zasługuje na szacunek. Niniejszy artykuł omawia przechowywane w IPN dokumenty, które obrazują m.in. nieudane próby pozyskania ks. Glempa do współpracy z SB oraz ukazują w ogólnym zarysie jego wizyty na Pomorzu Zachodnim. Pisząc o dokumentacji archiwalnej, autor tekstu ma na myśli nie tylko różnego rodzaju raporty i sprawozdania, lecz również karty ewidencyjne, stanowiące ważną część archiwum IPN. Przykładowe materiały zostały dołączone do prezentowanego artykułu.

EN

Cardinal Józef Glemp became the object of interest of Security Service even he took the office of the Primate of Poland. The archival documents preserved to our times and stored in the archives of the Institute of National Remembrance show that Reverend Glemp was under surveillance and encouraged to cooperate with Security Service. For Security Service, his person was important because of his direct access to Cardinal Wyszyński. Having a secret collaborator in the immediate environment of the then Primate of Poland would be an undoubted success of the special services of the People’s Republic of Poland. However, the intentions of the Security Service officers had failed to nothing due to the inflexible attitude of the future primate. Reverend Glemp remained a faithful sone of the Catholic Church and a loyal associate of Cardinal Wyszyński. For this reason, his attitude deserves respect. This paper discusses the documents stored at the Institute of National Remembrance that illustrate, among other things, unsuccessful attempts to enlist Reverend Glemp for collaboration with Security Service and show in a general outline his visits in Western Pomerania. When writing about the archival documents, the author of this text has in mind not only different types of reports and statements but also record sheets being an important part of the Institute of National Remembrance’s archive. Examples of the scans of these record sheets are also attached to the presented paper.

10

„Nieznani sprawcy ” z placu Sikorskiego w Krakowie. Rzecz o pobiciu ks. Andrzeja Bardeckiego

63%

Marecki k. J.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2022

|

vol. 40

|

issue 2

467-486

PL

Pobicie 21 grudnia 1977 r. ks. Andrzeja Bardeckiego – długoletniego asystenta kościelnego i jednego z redaktorów „Tygodnika Powszechnego” – przy wejściu do jego krakowskiego mieszkania, upozorowane na napad bandycki, odbiło się szerokim echem nie tylko w krakowskim środowisku kościelnym, lecz także w całej Polsce, zwłaszcza w gronie osób kontestujących władzę komunistyczną. Było pewnego rodzaju zemstą za prezentowane przez redakcję „Tygodnika Powszechnego” (a pośrednio także przez kard. Karola Wojtyłę) poglądy na temat polityki kościelnej państwa komunistycznego i prób nieprawdziwego ukazywania jako bardzo dobre stosunków polskich komunistów ze Stolicą Apostolską przez media reżimowe. Śledztwo prowadzono w taki sposób, by sprawcy napadu nie zostali ujawnieni. W artykule przedstawiono metody stosowane przez komunistów w walce z opozycją, za którą uznawano środowisko „Tygodnika Powszechnego”, w postaci zastraszania jej działaczy. Akty przemocy wobec opozycjonistów były stosowane wielokrotnie przez polskie władze komunistyczne i ich służby w kolejnej dekadzie XX stulecia.

11

Potencjał organizacyjno-kadrowy oraz ważniejsze kierunki działalności Służby Bezpieczeństwa w województwie opolskim w latach 1975–1990 (część I)

63%

Bereszyński Z.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2022

|

issue 20

82-105

EN

In mid-1975, at the same time as a change in the administrative division of the country, a general reorganisation of the structures of the Security Service took place. This was due to a fairly significant reduction in the organisational and staff capacity of the service. However, over the next dozen years or so, this process was reversed and the Security Service in the Opole Province once again expanded its forces. Before the mid-1980s, the size of its staff in the region had even reached a level much higher than before the reorganisation carried out in 1975. This was due to the constant emergence of new challenges posed to the security apparatus by the period of the Solidarity revolution, which began in the summer of 1980. The Security Service tried to cope with the successive tasks set before it but ultimately found that, despite the effort put in, it failed to ensure that the communists maintained control of social reality.

PL

W połowie roku 1975, przy okazji zmiany podziału administracyjnego kraju, nastąpiła generalna reorganizacja struktur Służby Bezpieczeństwa. Wiązało się to z dość istotną redukcją potencjału organizacyjno-kadrowego tej służby. W ciągu następnych kilkunastu lat doszło jednak do odwrócenia tego procesu i Służba Bezpieczeństwa w woj. opolskim ponownie rozbudowała swoje siły. Przed połową lat osiemdziesiątych XX w. liczebność jej kadr w tym regionie osiągnęła nawet poziom znacznie wyższy niż przed reorganizacją dokonaną w 1975 r. Było to związane z ciągłym pojawianiem się nowych wyzwań, jakie przed aparatem bezpieczeństwa piętrzył okres rewolucji Solidarności, zapoczątkowany latem 1980 r. SB starała się sprostać stawianym przed nią kolejnym zadaniom, ale ostatecznie okazało się, że mimo wkładanego wysiłku nie zdołała zapewnić komunistom panowania nad społeczną rzeczywistością.

12

Aparat represji wobec białostockiego NZS w stanie wojennym

63%

Kozak M.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2022

|

issue 20

329-349

EN

We date the commencement of trade union activity in the student community in Białystok to the end of September 1980. In October, Founding Committees were established at the three largest universities in the region. Their activity was monitored by the Security Service. After the imposition of martial law and the banning of the Independent Students’ Association (NZS), the repression apparatus intensified its activities aimed at students operating in the opposition. There were the first arrests, the cause of which was the distribution of illegal publications. In April 1982, the Security Service carried out a wide-ranging search and arrest campaign in the academic community. Therefore, on 3 November 1982, a high-profile trial of 21 students began, which became the most frequently covered political case in Białystok during martial law.

PL

Rozpoczęcie działalności związkowej w środowisku studenckim w Białymstoku datuje się na koniec września 1980 r. W październiku powstały komitety założycielskie na trzech największych uczelniach wyższych w regionie. Ich aktywność znalazła się pod obserwacją Służby Bezpieczeństwa. Po wprowadzeniu stanu wojennego i delegalizacji NZS aparat represji zintensyfikował przedsięwzięcia wymierzone w studentów angażujących się w poczynania opozycyjne. Doszło do pierwszych aresztowań, których przyczyną był kolportaż nielegalnych wydawnictw. W kwietniu 1982 r. SB przeprowadziła szeroką akcję przeszukań i aresztowań w środowisku akademickim. W związku z tym 3 listopada 1982 r. ruszył głośny proces 21 studentów, który stał się największą sprawą polityczną w stanie wojennym w Białymstoku.

13

Władysław Zdunek. Od „zawodowego rewolucjonisty” do „elementu reakcyjnego”. Biografia działacza

63%

Drabik R.

Komunizm: system – ludzie - dokumentacja

|

2015

|

issue 4

103-115

EN

The life of Wladyslaw Zdunek was full of radical changes. He fought with the communists in the Polish-Soviet War in 1920. A few years later he became a union activist in the Communist Party. During the whole period until the outbreak of second world war in various ways to support institutions that sympathized with the Communists. He was stopped many times by the Polish police, also he sat for it in prison. Although became an important person in the communist party in the Lublin province it is his character traits didn't let him the political career. He was quickly sidelined track. It caused more reasons for dissatisfaction. For the communist police became the enemy, which under surveillance and observed. His life is an example of that in the communist period did not really mattered education, but acquaintances in the elite party nomenclature. Although his life you can find many examples of typical careerism, however, character traits and attitudes instability did not allow him on achieving any successes

14

Kierownicy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Legnicy w latach 1945–1956

63%

Zieliński A.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2021

|

issue 19

525-551

EN

The District Department of Security in Legnica was formed in May 1945. The structures of the unit were created as part of the so-called Operational Groups for the Lower Silesia region. For eleven years, from May 1945 to 1956, the Department of Security in Legnica was headed by nine functionaries. Their personal files show that they did not possess adequate competences to run affairs or manage people. They were poorly educated people. They often committed various misdemeanours or crimes. However, this did not bother their superiors and despite these shortcomings they decided to promote them to higher and more responsible positions in security service.

PL

Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Legnicy został sformowany w maju 1945 r. Struktury urzędu powstały w ramach tzw. Grup Operacyjnych na okręg Dolnego Śląska. Przez 11 lat, od maja 1945 r. do 1956 r., kierownikami/szefami PUBP (PUds.BP) w Legnicy było dziewięciu funkcjonariuszy. Z ich akt personach wynika, że nie posiadali odpowiednich kompetencji do prowadzenia spraw czy zarządzania ludźmi. Byli ludźmi słabo wykształconymi. Często dopuszczali się różnego rodzaju wykroczeń czy przestępstw. Nie przeszkadzało to jednak przełożonym, którzy pomimo tych wad decydowali się na awansowanie ich na wyższe i bardziej odpowiedzialne stanowiska służbowe.

15

Sprawa braci Kowalczyków jako przykład mitologizacji historii

63%

Bereszyński Z.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2023

|

vol. 15

147-164

EN

On the night of October 5–6, 1971, a strong explosion destroyed the auditorium of the Higher Pedagogical School in Opole. The perpetrator of the outbreak was Jerzy Kowalczyk, a technical worker of this university, who wanted to demonstrate in this way that there were forces in Poland capable of opposing the apparatus of then in power. In retaliation, the communist authorities brought to court both Jerzy Kowalczyk and – on the basis of collective responsibility – his brother Ryszard, a science worker at the Higher Pedagogical School in Opole. Jerzy was sentenced to death and Ryszard to 25 years in prison. However, social protests led to a softening of the punishment against Jerzy Kowalczyk (it was lowered to 25 years in prison). The mythologized version of the events, stubbornly maintained by some circles, claims that the explosion in the auditorium of the Higher Pedagogical School was made by both brothers in order to prevent the ceremony of handing over awards and decorations to the officers of the Citizens’ Militia and the Security Service, who participated in the bloody suppression of the December 1970 workers’ revolt on the Baltic Coast. This version, however, is not confirmed by the preserved historical sources. The communist security apparatus tried to gain operational benefits from the Kowalczyk case by undertaking recruitment activities against both of Jerzy Kowalczyk’s brothers. There is a conspiracy of silence on this subject in the above-mentioned circles.

16

O myśleniu życzeniowym w badaniach historycznych… Replika na recenzję Pytania, które nie zostały zadane…

63%

Łatka R., Musiał F.

Dzieje Najnowsze

|

2021

|

vol. 53

|

issue 4

105-121

EN

This text is a reply to a review of the source volume “Dialog należy kontynuować…” Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem z lat 1969–1985. Studium przypadku, selected, prefaced and edited by Rafał Łatka and Filip Musiał (Warsaw–Cracow, 2020), which is actually introduction to the volume by Wojciech Polak and Włodzimierz Suleja. The authors of this text contest the theses of the reviews which challenge Father Gulbinowicz’s 16-year-long operational dialog with the Security Service (Służba Bezpieczenstwa, SB). They reinforce the contested Polak’s and Suleja’s claims from “Dialog należy kontynuować…”, on previously unused source materials, indicating that the image of the relentless hierarch that had functioned for years in the public sphere needs to be corrected.

PL

Tekst stanowi odpowiedź na recenzję tomu źródłowego „Dialog należy kontynuować…” Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem z lat 1969–1985. Studium przypadku, wybór, wstęp, oprac. Rafał Łatka, Filip Musiał, Warszawa– Kraków 2020, a właściwie wprowadzenia do niego, przygotowaną przez Wojciecha Polaka i Włodzimierza Suleję. Autorzy tekstu podważają tezy recenzji, bagatelizujące trwający 16 lat dialog operacyjny ks. Gulbinowicza z SB. Wzmacniają kwestionowane przez Polaka i Suleję tezy z książki „Dialog należy kontynuować…”, w oparciu o niewykorzystane wcześniej materiały źródłowe, wskazując, że obraz niezłomnego hierarchy, który funkcjonował przez lata w sferze publicznej, wymaga skorygowania.

17

Pytania, które nie zostały zadane… „Dialog należy kontynuować…” Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem z lat 1969–1985. Studium przypadku, wybór, wstęp, oprac. Rafał Łatka, Filip Musiał, Warszawa–Kraków 2020, Instytut Pamięci Narodowej, ss. 262

63%

Polak W., Suleja W.

Dzieje Najnowsze

|

2021

|

vol. 53

|

issue 1

327-340

EN

The article focuses on the polemic with a comprehensive introduction by Rafał Łatka and Filip Musiał to the analysed source edition. The authors of the present text question the thesis about the highly incriminating character of Henryk Gulbinowicz’s conversations with functionaries of the Security Service (SB). They also emphasise that Gulbinowicz played a certain game with the Service, and it was he who defined the framework of the specific dialogue. This game was not necessarily played without the knowledge of Primate Stefan Wyszyński. The authors of the article, however, fully agree with the opinion of the book’s editors that Henryk Gulbinowicz was never a personal source of information to SB.

PL

Artykuł koncentruje się na polemice z obszernym wstępem, który Rafał Łatka i Filip Musiał zamieścili na początku omawianego wydawnictwa źródłowego. Autorzy tekstu podważają tezę o mocno obciążającym dla Henryka Gulbinowicza charakterze rozmów z funkcjonariuszami SB. Podkreślają też, że ksiądz prowadził ze służbami rodzaj gry i to on określał ramy swoistego dialogu. Gra ta niekoniecznie toczyła się bez wiedzy prymasa Stefana Wyszyńskiego. Autorzy artykułu zgadzają się natomiast w pełni z twierdzeniem redaktorów książki, że ks. Gulbinowicz nie był nigdy osobowym źródłem informacji SB.

18

Od Służby Bezpieczeństwa do Urzędu Ochrony Państwa

63%

Leśkiewicz R.

Dzieje Najnowsze

|

2016

|

vol. 48

|

issue 1

PL

Formal–legal Aspects of the Establishment of the Office for State ProtectionA statue on the Office for State Protection (Urząd Ochrony Państwa - UOP) was passed on 6 April 1990 upon a tide of transformations commenced by the Round Table debates held a year earlier. The implementation of this legal act is regarded as the date of the inauguration of shaping the special services of an independent Republic of Poland. The article attempts to describe the transformation of the communist state security organs - the Security Service of the Ministry of Internal Affairs - into a state protection service (such as the UOP). The characteristic feature of this process was its considerable dynamics, since in the course of only several months it achieved a formal conversion of the political police, which mainly combated the democratic opposition, into a social service whose domain of activity was totally different from that of its predecessor. The article called for an analysis of a process aiming at the establishment of new special services via a number of key formal–legal documents - the outcome of a sequence of political and organisational events. The sources on which the article is based are composed, first and foremost, of documents in the archives of the Institute of National Remembrance, and in particular material describing the transformation of the SB into the UOP and the verification of the functionaries, conducted in the spring of 1990. Supplementary material originates from the archive of the Chancellery of the Chairman of the Council of Ministers and legal acts pertaining to the described problem, i.a. laws, ordinances, and orders.

19

Kryptonim „Nadajnik”. Służba Bezpieczeństwa PRL wobec Radia Solidarność w Świdniku w latach 1983-1989

63%

Rzeczkowska E.

Roczniki Humanistyczne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 2: Historia

149-176

PL

W latach 1983-1988 w Świdniku działało podziemne Radio Solidarność, które w ciągu kilkuminutowych audycji przekazywało słuchaczom informacje o rzeczywistej sytuacji w kraju, informowało o działalności opozycji w Świdniku oraz o represjach SB wobec opozycjonistów. Funkcjonariusze aparatu bezpieczeństwa przez 5 lat usiłowali doprowadzić do zaprzestania emisji audycji przez podziemne radio. W tym celu używano różnorodnych metod, między innymi posłużono się specjalną aparaturą przeznaczoną do namierzania i identyfikowania nadajników, wykorzystywano informacje pochodzące od tajnych współpracowników oraz dane z obserwacji osób podejrzanych o działalność podziemną. Najbardziej skuteczną metodą okazało się wprowadzenie tajnego współpracownika do środowiska radiowców, który doprowadził do przejęcia przez funkcjonariuszy SB nadajnika oraz aresztowania osób dokonujących emisji programów.

EN

In the years 1983-1988 in Świdnik, there operated an underground radio station called Solidarity, which during its several-minute broadcasts gave the listeners information about the real situation in the country, informed about the activities of the opposition in Świdnik and the repressions of the Security Service against the oppositionists. Security Service officers had been trying to stop the broadcast of the underground radio station for 5 years. For this purpose, various methods were used. Among others, a special apparatus was used to track down and identify transmitters, information from secret collaborators and data obtained through observation of people suspected of underground activity were also used. It turned out that the most effective method was the introduction of a secret collaborator to the radio community, which led to the seizure of the transmitter by the Security Service officers and to the arrest of persons broadcasting the programs.

20

Sekcja hotelowa koszalińskiej Służby Bezpieczeństwa i jej działania w obiektach „Skanpol” i „Orbis-Solny” w Kołobrzegu oraz „Jałta” w Koszalinie w latach 1973–1990

63%

Błaszak T.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2022

|

issue 20

350-371

EN

The touristic character of the coastal part of the Koszalin province attracted foreign visitors, whose number had been increasing over the years. With their influx, the willingness of local Security Service units to control the movement of people increased. The best places for extensive surveillance were hotel facilities. The aim of the article is to present the principles of the organisation, functioning and activity of the hotel section of the Koszalin Security Service, to answer the question of the scope of tasks and their methods of completion, to explore the degree of infiltration of the environment being exposed and the difficulties associated with it. Drawing attention to the physical evidence of activity, specifically the documentation produced during the existence of the entity in question, also became an objective.

PL

Turystyczny charakter nadmorskiej części woj. koszalińskiego przyciągał zagranicznych gości, których grono z biegiem lat stawało się coraz szersze. Wraz z ich napływem wzrastała chęć kontroli ruchu osobowego przez lokalne jednostki Służby Bezpieczeństwa. Najlepszym miejscem do szerokiej inwigilacji były obiekty hotelowe. Celem artykułu jest przybliżenie zasad organizacji, funkcjonowania i działalności sekcji hotelowej koszalińskiej SB, odpowiedź na pytanie o zakres zadań i sposoby ich realizacji, zgłębienie stopnia infiltracji rozpracowywanego środowiska oraz trudności z tym związanych. Celem stało się także zwrócenie uwagi na materialny dowód działalności, czyli dokumentację powstałą w czasie istnienia przedmiotowej jednostki.

Refine search results

Przestępstwa funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa na Ziemi Wadowickiej w latach 1945-1950 – rekonesans badawczy i wstępny zarys zagadnienia

"Życie nie lubi próżni operacyjnej". Działalność Służby Bezpieczeństwa w środowisku ukraińskim w województwie olsztyńskim w latach 1975-1989

Charakterystyka wadowickiego kościoła w raporcie Służby Bezpieczeństwa z 1960 r.

Między Krakowem a Wrocławiem. Gliwickie lata Tadeusza Różewicza i rozpracowanie poety przez Służbę Bezpieczeństwa

Konferencja Episkopatu Polski wobec lustracji duchowieństwa

Działania władz komunistycznych wobec Wyższego Seminarium Duchownego w Białymstoku na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku

Przygotowanie i przebieg wizyty Jana Pawła II w Tarnowie w dniach od 9 do 10 czerwca 1987 roku w świetle dokumentów sprawy obiektowej "Pielgrzym"

Sekcja Hotelowa szczecińskiej Służby Bezpieczeństwa i jej działalność na terenie miasta w latach 1973–1990

Prymas polski Kardynał Józef Glemp w materiałach archiwum Instytutu Pamieci Narodowej

„Nieznani sprawcy ” z placu Sikorskiego w Krakowie. Rzecz o pobiciu ks. Andrzeja Bardeckiego

Potencjał organizacyjno-kadrowy oraz ważniejsze kierunki działalności Służby Bezpieczeństwa w województwie opolskim w latach 1975–1990 (część I)

Aparat represji wobec białostockiego NZS w stanie wojennym

Władysław Zdunek. Od „zawodowego rewolucjonisty” do „elementu reakcyjnego”. Biografia działacza

Kierownicy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Legnicy w latach 1945–1956

Sprawa braci Kowalczyków jako przykład mitologizacji historii

O myśleniu życzeniowym w badaniach historycznych… Replika na recenzję Pytania, które nie zostały zadane…

Od Służby Bezpieczeństwa do Urzędu Ochrony Państwa

Kryptonim „Nadajnik”. Służba Bezpieczeństwa PRL wobec Radia Solidarność w Świdniku w latach 1983-1989

Sekcja hotelowa koszalińskiej Służby Bezpieczeństwa i jej działania w obiektach „Skanpol” i „Orbis-Solny” w Kołobrzegu oraz „Jałta” w Koszalinie w latach 1973–1990