Search results

1

Megalomania narodowa? Charakterystyka szlachty na podstawie herbarzy staropolskich

100%

Milewska-Waźbińska B.

Studia Europaea Gnesnensia

|

2010

|

issue 1-2

73-82

PL

Almost all outstanding Polish historians and poets of the 17th century put forward the theory that the Polish gentry (szlachta) was descended from the Sarmatians-the warriors settled between the Dnieper and Vistula rivers. Sarmatism became an all–embracing national ideology. It was characterized among other things by megalomania.This article is an attempt at a survey of heraldic literature of Bartosz Paprocki(“Gniaz do cnoty”, Kraków 1578), Szymon Okolski (“Orbis Polonus”, Kraków 1641– 1645) and Wacław Potocki (“Poczet herbów szlachty”, Kraków 1696). The discussed Polish and Latin texts of poetical and rhetorical character were persuasive and shaped ethical values of their readers. These armorials satisfied the ambitions of the gentry but also touched upon current socio–political, religious and, last but not least, moral problems. Especially Wacław Potocki in his heraldic verses expressed a critical attitude towards the negative aspects of everyday life of the gentry.

2

Paraliterackie wizje śmierci i umierania w kulturze sarmackiej

86%

Piersiak T.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1997-1998

|

vol. 9-10

135–147

PL

Artykuł jest próbą odtworzenia pojęć, wyobrażeń, przekonań i zachowań związanych ze śmiercią, funkcjonujących w obrębie kultury sarmackiej. Sądy dotyczące tych spraw oparto na analizie szczególnego zespołu tekstów – są nimi kazania pogrzebowe, podręczniki życia duchowego, pisma o charakterze hagiograficznym. Dominującym modelem dobrej śmierci jest umieranie heroiczne, wytrwanie do końca w tej roli społecznej, jaką pełniło się za życia, trwanie do końca przy swoich obowiązkach. Ten model ulega przeobrażeniom: z upływem czasu heroizm patetyczny, odwołujący się do wzorców biblijnych i antycznych zostaje zastąpiony przez heroizm wspierany cudownymi interwencjami sił nadprzyrodzonych. Istotnym problemem ideowym i artystycznym był konflikt między straszeniem śmiercią a jej oswajaniem. W kulturze sarmackiej przeważyło straszenie. Wiąże się z tym konkretyzacja, sensualizacja wizji śmierci.

EN

The paper attempts to reconstruct concepts, images, beliefs and patterns of behavior connected with death in Sarmatian culture. The judgements are based on an analysis of a specific group of texts: funeral sermons, textbooks on spiritual life and hagiographic writings. The dominant model of a good death is a heroic one, perservence in one's social role till the end, loyal fulfillment of one's duties. With time, the model undergoes a shift from grandiose heroism, based on Biblical and ancient motifs, to heroism supplemented by miraculous interventions of supernatural forces. An important ideological and artistic problem was a conflict between the 'taming' of death and using it as a means of frightening someone. As the latter prevailed in Sarmatian culture, the image of death was concretized and materialized.

3

Ceremoniał urzędniczy w życiu szlachty czasów saskich

58%

Słaby A.

|

2020

|

vol. XVII (2020)

|

issue 3: Dwór w Rzeczypospolitej i państwach ościennych, pod red. Artura Goszczyńskiego i A. Selina

207-223

PL

Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na elementy etykiety związanej z obejmowaniem urzędów ziemskich w Rzeczypospolitej, a także na przygotowania poprzedzające wjazdy. Uwzględnione zostały wybrane oracje głoszone podczas oficjalnej inauguracji urzędu i wjazdu do miasta oraz na okoliczność ceremonii funeralnych szlachty piastującej urzędy.

EN

The purpose of the article is to draw attention to the ceremonial associated with taking up and exercising dignity and offices in the Polish–Lithuanian Commonwealth, which made up a kind of clerical custom, based on examples taken from the court environment, and partly resulting from the Sarmatian view of the world and culture.

RU

Цель статьи - привлечь внимание к элементам этикета, связанным с заниманием земельных должностей в Речи Посполитой Польской, а также к приготовлениям, предшествующим т.н. въезду. Были приняты во внимание избранные речи, произнесенные во время официального открытия каденции и въезда в город, а также на погребальных церемониях дворян, занимающих такие посты.

Refine search results

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Studia Europaea Gnesnensia

1 Wschodni Rocznik Humanistyczny

1 2020

1 2010

1 Milewska-Waźbińska B.

1 Piersiak T.

1 Słaby A.

Megalomania narodowa? Charakterystyka szlachty na podstawie herbarzy staropolskich

Paraliterackie wizje śmierci i umierania w kulturze sarmackiej

Ceremoniał urzędniczy w życiu szlachty czasów saskich