Search results

1

Zmysł nieskończoności. Friedrich Schleiermacher i idea muzyki absolutnej

100%

Trzęsiok M.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2018

|

vol. 72

|

issue 3(322)

70-77

PL

Esej ukazuje analogie między teologią Friedricha Schleiermachera, przedstawioną w Mowach o religii (1799), a romantyczną estetyką muzyczną, reprezentowaną tu głównie przez Ernsta Theodora Amadeusa Hoffmanna. Wspólnym mianownikiem tych idei jest pojęcie nieskończoności, rozumiane nie spekulatywnie, lecz egzystencjalnie. Stąd nacisk, jaki zarówno w teologii jak i w estetyce kładzie się na przeżycie i intuicję; stąd też przyjęcie teleologicznych schematów historiozoficznych, dostarczających argumentów przeciwko konserwatywnym tradycjom normatywnym. Teologia wczesnego Schleiermachera jawi się w tym świetle jako etap przejściowy między religijnością kościelną a pooświeceniową duchowością indywidualną, będącą przejawem Taylorowskiego „zwrotu ekspresywistycznego”. Ponadto, na przykładzie powieści Tomasza Manna Doktor Fautsus, podjęta zostaje próba nakreślenia losów religii nieskończoności w wieku XX. Zgodnie z diagnozą zawartą w tej książce, zmysł nieskończoności, choć nadal żywy, przechodzi w XX wieku zasadniczą mutację, związaną z negatywną waloryzacją wystawienia człowieka na wszechświat bezkresny i nieobjęty. Zmiana ta manifestuje się w formie intuicji neo-gnostyckich.

EN

This essay presents analogies between the theology of Friedrich Schleiermacher, formulated in: On Religion (1799), and Romantic aesthetics of music represented mainly by Ernst Theodor Amadeus Hoffmann. The common denominator of those ideas is the conceit of infinity understood not speculatively but existentially. Hence the pressure placed both in theology and aesthetics on experience and intuition: hence also the acceptance of theological historiosophic schemes supplying arguments against conservative normative traditions. In this light the theology of the early Schleiermacher appears as a transition stage between Church religiosity and post-Enlightenment individual spirituality – a symptom of Taylor’s “expressivist turn”. Furthermore, upon the basis of the example of Thomas Mann’s Doctor Faustus the author attempted to outline the fate of the religion of the infinite in the course of the twentieth century. In accordance with a diagnosis contained in the presented book, the sense of infinity, although still vital, underwent in the twentieth century a basic mutation associated with a negative valorisation of exposing man to the endless and incomprehensible universe. This transformation manifests itself in the form of neo-gnostic intuitions.

2

Gespräch als die Fleischwerdung des Wortes: Unterwegs zum (un)möglichen Verstehen

89%

Wierciński A.

Roczniki Teologiczne

|

2015

|

vol. 62

|

issue 2: Teologia dogmatyczna

47-68

EN

In the center of Gadamer's philosophical hermeneutics is the experience of aconversation. Its decisive element is opening and listening to the Other. A conversation focused on what needs to be understood is happening in the dialectics of question and answer, and is transformed along with the partners of the conversation. A hermeneutic conversation can be understood as perichoresis. It makes us realize that conversation is the art of living and hermeneutic hospitality is its essential element. We find numerous valuable intuitions concerning the hermeneutic conversation in Plato's works and in Schleiermacher's “Christmas Eve: Dialogue on the Incarnation”. Searching for a proper word that could reach our interlocutor, we experience the inevitability of death. It remains a brutal dividing line that, at the same time, breaks the conversation. The horizon of death is the horizon of the hermeneutic conversation.

PL

W centrum filozoficznej hermeneutyki Gadamera znajduje się doświadczenie rozmowy, której decydującym elementem jest otwarcie się na Drugiego i słuchanie go. Rozmowa wokół tego, co domaga się rozumienia, dzieje się w horyzoncie pytania i odpowiedzi oraz przemienia się razem z partnerami rozmowy. Rozmowa hermeneutyczna, rozumiana jako perychoreza, uświadamia nam, że rozmowa jest sztuką życia i jej istotnym elementem jest hermeneutyczna gościnność. Wiele cennych intuicji dotyczących rozmowy hermeneutycznej znajdujemy u Platona i w „Wigilii” Schleiermachera. W poszukiwaniu odpowiedniego słowa, które miałoby dotrzeć do naszego rozmówcy, doświadczamy nieuchronności śmierci. Ona pozostaje brutalną cezurą, która jednocześnie przerywa rozmowę. Horyzont śmierci jest horyzontem rozmowy hermeneutycznej.

3

Christ and the Perfection of Creation in Schleiermacher's Dogmatic Theology

71%

Vander Schel K. M.

Roczniki Teologiczne

|

2017

|

vol. 64

|

issue 2: Teologia dogmatyczna

47-67

EN

To many of his critics, Schleiermacher’s Christology signals an explicit weakness in his theological system, as his emphasis on religious feeling and subjectivity seems to undermine any claims of the distinctive revelatory or supernatural character of Jesus Christ. This essay by contrast underscores both the originality Schleiermacher’s understanding of Christ in history and its centrality to his overall thought by attending to the subtle theme of the “supernatural-becoming-natural” in his Glaubenslehre and Christliche Sittenlehre. Here the appearance of Christ yields a transformative influence that operates within natural and historical processes, inaugurating the reign of God that does not abolish the natural world but draws creation to its completed perfection.

PL

Artykuł stanowi próbę nowego odczytania roli odkupienia realizowanego przez Chrystusa w historii i świecie natury. Koncepcja teologiczna Friedricha Schleiermachera jest źródłem licznych kontrowersji i dyskusji, z uwagi na jego rozumienie nadprzyrodzonego i objawionego charakteru Jezusa Chrystusa poprzez silne akcentowanie roli uczucia (Gefühl) oraz religijnej podmiotowości w refleksji teologicznej. W kontraście do powyższej opinii, artykuł stanowi próbę odzyskania unikalnego spojrzenia Schleiermachera na chrystologię poprzez skoncentrowanie się na powracającym temacie „supernatural-becoming-natural”. Objawienie się i rola zbawcza Chrystusa nie oznacza dla niego ani absolutnej nadprzyrodzoności, ani absolutnej przyrodzoności. Schleiermacher opisuje Jezusa Chrystusa jako inaugurującego decydujący i nieprzekraczalny wpływ na historię, a jednocześnie taki, który pośredniczy w świecie przyrody, nie naruszając jej autonomii, aby doprowadzić´ ją do transformacji ludzkiej historii od wewnątrz. Jest to zasadniczy ruch w kierunku doskonalenia i dopełnienia świata i historii.

Refine search results

2 Roczniki Teologiczne

1 Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

1 2018

1 2017

1 2015

1 Trzęsiok M.

1 Vander Schel K. M.

1 Wierciński A.

Zmysł nieskończoności. Friedrich Schleiermacher i idea muzyki absolutnej

Gespräch als die Fleischwerdung des Wortes: Unterwegs zum (un)möglichen Verstehen

Christ and the Perfection of Creation in Schleiermacher's Dogmatic Theology