Search results

1

„Bardzo nieliczni czują, że ich życie nie jest życiem, lecz śmiercią”. F. Dostojewski i L. Szestow wobec idei szczęścia i egzystencjalnej satysfakcji

100%

Kruszelnicki M.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

|

2016

|

vol. 33

5-29

EN

In my paper I set the existential interpretation of Dostoevsky’s Notes from the Underground proposed by Lev Shestov against the religious and psychological interpretations of this novel in order to excavate a vital problem in Dostoevsky, which is the inversion of hierarchy in pairs of oppositional categories such as normality-pathology, happiness-unhappiness, harmony- dissonance, omnitude-lack, certainty-uncertainty, joy-despair, faith-doubt. Following Shestov I argue that Dostoevsky embraces those categories that are traditionally mistrusted and negatively valorized and by so doing he rehabilitates the “underground”, accursed and unhappy existence at the expense of regular, “normal” life, easily founding spiritual certainty and every day satisfaction. Such an un-problematic life Dostoevsky’s man from the underground regards as a false, smug and eventually – “dead”. In further part of my study I focus on the religious aspect of Shestov’s later philosophy and try to prove that the perspective of faith gradually introduced to his reading of Dostoevsky in no way cancels Shestov’s early philosophy of the underground, despair and tragedy. On the contrary: if faith “obtained” is likely to become yet another mask of “evidence” and “certainty” and in this way might put stop to existential doubts and spiritual dissatisfaction, then neither Dostoevsky, nor Shestov himself, can easily trust it. In this situation despair and tragedy cannot but hold in Dostoevsky’s and Shestov’s thought and the circle of searching and suffering must remain vicious. I demonstrate the consistency in Shestov’s philosophical thought on Dostoevsky and its constant adequacy for understanding one of the crucial existential dilemmas in the works of the Russian writer.

2

O związkach literatury i filozofii na przykładzie postaci Iwana Karamazowa

75%

Kochanowski M. J.

Kultura i Wartości

|

2019

|

issue 27

DE

Stanislaw Gałkowski weist im Artikel Die Grenze der Philosophie. Die Metapher in der Philosophie am Beispiel der Sprache von Józef Tischner auf die Notwendigkeit hin, zwischen Literatur und Philosophie zu unterscheiden. Die Philosophie sei demnach ein Gebiet, dessen Anforderungen die intersubjektive Kommunizierbarkeit und Überprüfbarkeit von verfochtenen Thesen sind. Indem ich mich auf das Beispiel der Figur von Iwan Karamazow und auf seine existentiellen Dilemmas stütze, die den Nährboden für philosophische Überlegungen von Leo Schestow und Nikolai Berdiajew bildeten, weise ich nach, dass die Philosophie sowohl solche Forschungsbereiche, die keine Nahtstellen mit der Literatur haben (wie Logik) als auch solche, die das literarische Schaffen benutzten und immer noch benutzen (wie Existenzphilosophie oder Metaphysik). Für jene Bereiche sind literarische Werke sowohl mittelbar eine Inspirationsquelle als auch unmittelbar philosophische Texte sensu stricte, indem sie die Grundlage für Polemik und weitere Forschungen bilden, was keinen Abbruch der Autonomie der Philosophie gegenüber der Literatur tut.

EN

The author argues in favour of defining a clear distinction between literature and philosophy in view of their outright different nature. Intersubjectivity in communication and verifiability of theses are typical in philosophy. He quotes as example the case of Ivan Karamazov and his existential dilemmas which inspired Lev Shestov’s and Nicolai Berdyaev’s philosophical thoughts in order to observe that philosophy covers versatile domains of study such as logic, which is not tied up with literature directly, as well as fields such as philosophy of existence or metaphysics which have been drawing all along from literary output indirectly as a source of inspiration and directly providing strictly philosophical substance for polemics and studies. None of that jeopardizes the independence of philosophy from literature.

PL

Stanisław Gałkowski w artykule Granica filozofii. Metafora w filozofii na przykładzie języka Józefa Tischnera wskazuje na konieczność rozgraniczenia pomiędzy literaturą a filozofią, jako dziedziną, której wymogiem jest intersubiektywna komunikowalność i sprawdzalność tez w jej ramach głoszonych. Opierając się na przykładzie postaci Iwana Karamazowa i jego egzystencjalnych dylematach, które stanowiły podłoże filozoficznej refleksji Lwa Szestowa i Mikołaja Bierdiajewa wskazuję, że filozofia mieści w sobie zarówno obszary badawcze, takie jak logika, które nie mają punktów stycznych z literaturą, jak i takie dziedziny, jak filozofia egzystencji bądź metafizyka, które korzystały i nadal korzystają z dorobku literackiego, zarówno pośrednio jako źródła inspiracji jak i bezpośrednio – jako tekstów stricte filozoficznych, będących podstawą polemik i dalszych badań, przy czym nie stanowi to zagrożenia dla autonomii filozofii wobec literatury

3

Podwójnie narodzeni. Na marginesie „Nieciekawej historii” Antoniego Czechowa

75%

Głąb A.

Kultura i Wartości

|

2014

|

issue 9

DE

Die Autorin polemisiert gegen die These von Leo Schestow, der Anton Tschechow einen „Apologeten der Hoffnungslosigkeit“ nannte, indem sie auf seine Philosophie des Hu-mors sowohl in der Form als auch im Inhalt der Werke hinweist. Eine Exemplifizierung dieser Philosophie ist die kontrapunktische Struktur der Erzählung Langweilige Geschichte mit deren Hauptfrage „Was tun?“. Die Verfasserin schlägt eine andere Erklärung für die von Schestow angenommene Kategorie des „Schaffens aus dem Nichts“ vor. Sie bezieht sich auf die Philosophie von William James (besonders auf seine Begriffe der Doppeltge-borenen und des Rechtes auf den Glauben), die entsprechende Kategorien für die Diag-nose der Melancholie bei den Figuren Tschechows liefert. Am Ende stellt die Autorin mit Bezug auf Thomas Mann fest, dass die Antwort auf die Frage „Was tun?“ bei Tschechow eine Betätigung voller Hingabe ist.

EN

Author polemicizes with Lev Shestov who called Anthon Chekhov “a poet of hopeless-ness,” indicating Chekhov’s philosophy of humour inherent in the form and content of his works. This philosophy is well exemplified in the contrapuntal narrative structure of his “A Boring Story,” the story whose main concern is the question: “What to do?” Anna Głąb offers an alternative to Shestov’s category of “creation from the void,” referring to the philosophy of William James (especially the concepts of the twice-born and the will to believe), which provides adequate categories for the diagnosis of Chekhov’s melan-choly heroes. Finally, after Thomas Mann, the author states that Chekhov’s response to the question “What to do?” is commitment through work.

PL

Autorka polemizuje z tezą Lwa Szestowa, który nazwał Antoniego Czechowa „piewcą beznadziejności”, poprzez wskazanie na jego filozofię humoru ujawniającą się w formie, jak i treści jego utworów. Egzemplifikacją tej filozofii jest kontrapunktyczna struktura opowiadania Nieciekawa historia, w którym głównym pytaniem jest: „co robić?”. Autorka proponuje inne wyjaśnienie dla przyjętej przez Szestowa kategorii „twórczości z niczego”, odwołując się do filozofii Williama Jamesa (szczególnie do pojęcia podwójnie narodzonych i prawa do wiary), która dostarcza adekwatnych kategorii do zdiagnozowania melancholii bohaterów Czechowa. Na koniec, za Tomaszem Mannem autorka stwierdza, że odpowiedzią Czechowa na pytanie, „co robić?”, jest zaangażowanie poprzez pracę.

Refine search results

2 Kultura i Wartości

1 Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

1 2019

1 2016

1 2014

1 Głąb A.

1 Kochanowski M. J.

1 Kruszelnicki M.

„Bardzo nieliczni czują, że ich życie nie jest życiem, lecz śmiercią”. F. Dostojewski i L. Szestow wobec idei szczęścia i egzystencjalnej satysfakcji

O związkach literatury i filozofii na przykładzie postaci Iwana Karamazowa

Podwójnie narodzeni. Na marginesie „Nieciekawej historii” Antoniego Czechowa