Search results

1

Wielkość i struktura gospodarstw domowych w Siemiatyczach w 1807 roku

100%

Schmidt J.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2017

|

vol. 39

141-166

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań nad strukturą i wielkością gospodarstw domowych w społeczności rzymskokatolickiej w Siemiatyczach. Celem było odkrycie ustalenie modelu gospodarstw domowych. Brytyjski demograf John Hajnal wprowadził podział kontynentu europejskiego na dwie strefy: zachodnią, która charakteryzowała się m.in. dominacją gospodarstw prostych, dużą liczbą komorników i służby, oraz wschodnią, w której większość gospodarstw było wielorodzinnych, a służby i komorników niewiele. Badacze z innych krajów zaczęli wskazywać na większe zróżnicowanie form rodzinnych. Pytanie więc brzmi: czy społeczność z Siemiatycz, znajdujących się na wschodnich obszarach ziem polskich, zbliżona była do wschodniego czy zachodniego wzorca. Odpowiedź uzyskano, analizując spis ludności parafii rzymskokatolickiej z 1807 roku. Posłużono się typologią gospodarstw domowych autorstwa Petera Lasletta. Wyniki badań pokazują, że cechy demograficzne gospodarstw siemiatyckich bliższe były modelowi typowemu dla Europy Zachodniej niż Wschodniej. Zdecydowana większość gospodarstw były to jednostki rodzinne proste (77%). Udział służby domowej oraz komorników wśród domowników był większy niż we wschodnim modelu i zbliżony do wielkości zaobserwowanych w miastach centralnej Polski i zachodniej Europy. Siemiatyczanie po zawarciu związku małżeńskiego szybko się usamodzielniali, a ci, którzy pozostawali w gospodarstwie rodziców, godzili się na ich dominację, bowiem nie zaobserwowano zwyczaju, aby starzy rodzice zrzekali się funkcji kierownika gospodarstwa domowego.a

EN

The article presents the results of the research into the structure and size of households in the Roman Catholic community of Siemiatycze. It has been written to identify the dominant model of households. John Hajnal, a British demographer, introduced a division of the European continent into two spheres: western, which may be characterised, inter alia, by the dominance of simple households with a high number of servants and tenants; and eastern, where the majority of households were multi-family with a low number of servants and tenants. Researchers from various countries have begun to highlight an increasing diversity of family forms. The main question is whether the community of Siemiatycze – which is situated in eastern Poland – is closer to eastern or western model. The answer was found while analysing the 1807 census of the Roman Catholic parish in question. The typology of households that has been used was created by Peter Laslett. The results indicate that demographic features of the Siemiatycze households were closer rather to the model typical of western Europe. The overwhelming majority of households were simple family units (77%). The participation rate of servants and tenants was higher than the one in the eastern model and similar to the quantities in the towns of central Poland and western Europe. The inhabitants of Siemiatycze after contracting a marriage quickly became independent, and the ones who stayed on in their parents’ households accepted their dominance, as there were no cases of renouncing the function of household heads by the parents.

2

Tikkun Chatzot – semiotics of synagogues on the example of the synagogue in Siemiatycze

100%

Michalski M.

Architectus

|

2021

|

issue 1(65)

3-10

EN

The article aims to describe the semiotic aspect of synagogue architecture in the context of liturgical texts and show the direct relationship between synagogues’ dimensions and the individual verses of prayers. The work’s subject was a synagogue in Siemiatycze, built at the end of the 18th century. The example of prayer was Tikkun Chatzot, the midnight service that emerged under the influence of Kabbalistic movements in Safed. Under the influence of 17th and 18th-century mystical movements, it became part of the synagogue liturgy in Europe. The article presents a metrological analysis of the synagogue’s dimensions in Siemiatycze based on in situ research and the related Tikkun Chatzot prayer text’s gematric analysis. Gematria is a special kind of mysticism of the letters and is rooted in a particular way in the Hebrew language. It consists of converting the letters of words into numbers. This method assumes that letters in a word are understood as graphic signs of numbers. During the research, methods of logical argumentation, historical and analytical, and quantitative and statistical, were used. During the research, it was possible to indicate the relationship between the Tikkun Chatzot prayer fragments and the synagogue’s dimensions in Siemiatycze. It applies to external and internal dimensions. We find expressions relating to exile and nostalgia for the temple and Jerusalem more often in the external dimensions, whereas in interior dimensions we encounter expressions praising God. At the same time, it was indicated that this relationship represents the linguistically binary character of the synagogue architecture rooted in the exterior–interior opposition.

PL

Celem artykułu jest charakterystyka semiotycznego aspektu architektury bożniczej w kontekście tekstów liturgicznych oraz wykazanie bezpośredniej relacji między wymiarami synagog a poszczególnymi wersami modlitw. Przedmiotem prac była synagoga w Siemiatyczach powstała w końcu XVIII w. Jako przykład modlitwy wybrano Tikkun Chacot, nabożeństwo o północy, które pojawiło się pod wpływem ruchów kabalistycznych w Safedzie, a które dość szybko pod wpływem ruchów mistycznych XVII i XVIII w. wpisało się jako element liturgii synagogalnej w Europie. W artykule dokonano analizy metrologicznej wymiarów synagogi w Siemiatyczach w oparciu o badania in situ oraz powiązanej z nią analizy gematrycznej tekstu modlitwy Tikkun Chacot. Gematria stanowi szczególną odmianę mistyki liter i jest zakorzeniona w szczególny sposób w języku hebrajskim. Polega na przetwarzaniu liter wyrazów w liczby. Metoda ta zakłada rozumienie liter w wyrazie jako znaków graficznych liczb. Podczas badań stosowano metody logicznej argumentacji, historyczno-analityczne oraz ilościowe i statystyczne. W czasie badań udało się wskazać związek fragmentów modlitwy Tikkun Chacot z wymiarami synagogi w Siemiatyczach. Dotyczy to wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych. Zdecydowanie częściej w wymiarach zewnętrznych odnajduje się wyrażenia odnoszące się do wygnania i nostalgii za świątynią i Jeruzalem. Najczęściej wyrażenia sławiące Boga odnoszą się do wymiarów wewnętrznych. Jednocześnie wskazano, iż związek ten przedstawia lingwistycznie binarny charakter architektury bożniczej zakorzeniony w opozycji wnętrze–zewnętrzne.

3

Konflikt w parafii prawosławnej w Siemiatyczach w latach 1986–1988

100%

Chomik P.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2022

|

vol. 57

|

issue 1

113-132

EN

The article’s main objective is to present the course of the conflict in the Orthodox parish at Siemiatycze between 1986 and 1988. In the context of social changes occurring in Poland, a conflict arose between the Orthodox Church hierarchy, parish clergy, and the Office for Religious Affairs. The interference of the authorities only exacerbated the conflict. It is not clear from the surviving documents what caused the dispute to be resolved in the spring of 1988. Perhaps it was some action from the Office for Religious Affairs. However, this thesis needs to be confirmed by archival documents.

PL

Głównym celem artykułu było ukazanie przebiegu konfliktu w parafii prawosławnej w Siemiatyczach w latach 1986–1988. Na kanwie przemian społecznych zachodzących w Polsce doszło do konfliktu pomiędzy hierarchią cerkiewną, duchowieństwem parafialnym a Urzędem ds. Wyznań. Ingerencja władz jedynie zaogniała konflikt. Z zachowanych dokumentów nie wynika jednoznacznie, co stanowiło powód zażegnania sporu wiosną 1988 r. Mogły to być jakieś działania Urzędu ds. Wyznań. Teza ta wymaga jednak potwierdzenia w dokumentach archiwalnych.

4

Program pokutny w dawnym kościele misjonarzy w Siemiatyczach

74%

Rolska I.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 4

175-190

EN

The Council of Trent confirmed the Church’s teaching on the law of penance, focusing on confession of sins and sacramental absolution. It was a response to the erroneous teaching of Protestantism, which rejected most of the sacraments by recognising only the sacraments of baptism and the Eucharist. The sacrament of penance was established by Christ on the day of the resurrection. The apostles, followed by priests, received the power to forgive sins. The doctrine of the Holy Sacraments, and especially of penance and the Eucharist, was preached by the members of the Congregation of the Mission founded by Vincent de Paul during missions in many European countries. The main task of the missionaries was to encourage the faithful to confess their sins and receive the sacrament of penance. This sacrament was perceived as a spiritual cure for the sinners and through repentance they could return to the merciful God. The missionaries came to Siemiatycze in 1717. They took over the parish and the church, which they expanded and re-equipped, inter alia by adding six oak regency confessionals (ca. 1744). The finials of the confessionals featured paintings of penitents absolved by God: Mary Magdalene, King David, the prodigal son and St. Peter. The purpose of the scenes in the paintings was to make it clear to the faithful that the sacrament of penance is a sign that God never leaves people, but always opens the way for their return. Through the paintings in the finials, the sinners were to be assured that repentance and confession of sins to the priest and the penance given by him lead to the forgiveness of sins by God by virtue of the “power of the keys” – the priestly absolution. The images in the confessionals also indicated that for the sinner, the confession is the way back to and the source of God’s mercy. This was emphasised by two consecutive images in the confessionals: the Good Shepherd finding the stray sheep and the scene showing St. Peter and Christ at the moment of handing over the keys. For the faithful, the figure of St. Peter indicated that he would strengthen and guard the faith against all human weakness.

PL

Sobór Trydencki potwierdził naukę Kościoła o prawie pokutnym, skupiając się na wyznaniu grzechów i sakramentalnym rozgrzeszeniu. Była to odpowiedź na błędną naukę protestantyzmu, który odrzucał większość sakramentów, uznając tylko sakramenty chrztu i Eucharystii. Sakrament pokuty ustanowił Chrystus w dniu zmartwychwstania. Apostołowie otrzymali władzę odpuszczenia grzechów, a po nich kapłani. Naukę o Sakramentach Świętych, a szczególnie o pokucie i Eucharystii głosili członkowie Zgromadzeni Misji Wincentego a Paulo na misjach w wielu krajach Europy. Głównym zadaniem misjonarzy podczas głoszenia prowadzonych przez nich misji było zachęcanie wiernych do odbycia spowiedzi i przyjęcia sakramentu pokuty. Sakrament ten miał być duchowym lekarstwem dla grzesznika, a jego nawrócenie – drogą powrotu do miłosiernego Boga. Do Siemiatycz misjonarze przybyli w roku 1717. Objęli parafię i kościół, który rozbudowali i na nowo wyposażyli, m.in. wstawiając sześć dębowych, regencyjnych konfesjonałów (ok. 1744). W zwieńczeniach konfesjonałów zostały umieszczone malarskie przedstawienia pokutników, którym Bóg przebaczył winy: Marii Magdalenie, królowi Dawidowi, synowi marnotrawnemu i św. Piotrowi. Zadaniem scen przedstawionych na obrazach było unaocznienie wiernym, iż sakrament pokuty jest znakiem, że Bóg nigdy nie opuszcza człowieka, lecz zawsze otwiera przed nim drogę powrotu. Umieszczone w zwieńczeniach konfesjonałów malarskie przedstawienia pokutników miały przekonać grzeszników, że żal i wyznanie grzechów kapłanowi, nałożona przez niego pokuta i udzielona, na mocy „władzy kluczy”, absolucja prowadzą do odpuszczenia grzechów przez Boga. Obrazy w konfesjonałach wskazywały również, że spowiedź jest dla grzesznika drogą powrotu i źródłem miłosierdzia Bożego. Podkreślały to dwa kolejne przedstawienia w konfesjonałach: Dobry Pasterz odnajdujący zbłąkane owce oraz scena ukazująca św. Piotra i Chrystusa w momencie przekazania kluczy. Postać św. Piotra dla wiernych miała być znakiem, że będzie on umacniał i strzegł wiary przed wszelką ludzką słabością.

5

O poziomie życia w mieście prywatnym doby stanisławowskiej na przykładzie Siemiatycz – wizja właścicielki miasta Anny Jabłonowskiej

71%

Schmidt J.

Studia Podlaskie

|

2017

|

vol. 25

PL

Niniejszy artykuł przedstawia wyniki badań nad poziomem życia w Siemiatyczach należących do księżnej Anny Jabłonowskiej. Omówiono kolejno sprawę warunków zdrowotnych, sanitarnych, problem zapewnienia bezpieczeństwa w mieście, a także poziomu zamożności siemiatyczan. Dokonano analizy stworzonych przez Annę Jabłonowską Ustaw powszechnych dla dóbr moich rządców. Znajdujące się tam artykuły wskazują, że miała ona świadomość konieczności poprawy warunków bytowych poddanych. Chciała to osiągnąć m.in. przez wprowadzenie przepisów porządkowych i zatrudnienie odpowiednich służb sanitarnych.

EN

The article depicts the results of research on the standard of living in Siemiatycze – duchess Anna Jabłonowska’s estate. The author discusses health and sanitary conditions, safety issues, and Siematycze residents’ financial status. Common Statutes for my administrators’ estates drafted by Anna Jabłonowska have been analyzed herein. The clauses contained in this document confirmthat she was aware of the necessity to improve her subjects’ living conditions. She wanted to achieve this goal by introducing disciplinary provisions and employing relevant sanitary services, among other things.

6

Źródła do dziejów skasowanych klasztorów w zasobie Archiwum Diecezjalnego w Drohiczynie

70%

Sobczyńska-Szczepańska M., Ziółkowska E.

Hereditas Monasteriorium

|

2014

|

vol. 5

191-267

EN

In the article the author presents the result of preliminary research conducted in the Diocesan Archives in Drohiczyn. The objective was to compile an inventory of documents, produced both by monasteries and by church or state administration, which dealt with matters concerning religious orders. The research has yielded a lot of interesting information about dissolved monasteries: of the Calced Carmelites in Bielsk Podlaski, the Reformati in Boćki; the Jesuits (then Piarists), the Franciscans, the Basilians and the Benedictine Nuns in Drohiczyn; the Missionaries in Siemiatycze; the Apostolic Union of Secular Priests and the Reformati in Węgrów; as well as a dozen or so other monasteries from the western governorates of the Russian Empire.

7

Prace konserwatorskie w województwie białostockim w latach 1980-1985 : zabytki sztuki i rzemiosła artystycznego

43%

Stalończyk L.

Ochrona Zabytków

|

1996

|

issue 1

74-103

Refine search results

1 Architectus

1 Hereditas Monasteriorium

1 Ochrona Zabytków

1 Przeszłość Demograficzna Polski

1 Roczniki Humanistyczne

1 Studia Podlaskie

1 Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

1 2022

1 2021

1 2020

2 2017

1 2014

1 1996

2 Schmidt J.

1 Chomik P.

1 Michalski M.

1 Rolska I.

1 Sobczyńska-Szczepańska M.

1 Stalończyk L.

1 Ziółkowska E.

Wielkość i struktura gospodarstw domowych w Siemiatyczach w 1807 roku

Tikkun Chatzot – semiotics of synagogues on the example of the synagogue in Siemiatycze

Konflikt w parafii prawosławnej w Siemiatyczach w latach 1986–1988

Program pokutny w dawnym kościele misjonarzy w Siemiatyczach

O poziomie życia w mieście prywatnym doby stanisławowskiej na przykładzie Siemiatycz – wizja właścicielki miasta Anny Jabłonowskiej

Źródła do dziejów skasowanych klasztorów w zasobie Archiwum Diecezjalnego w Drohiczynie

Prace konserwatorskie w województwie białostockim w latach 1980-1985 : zabytki sztuki i rzemiosła artystycznego