Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 15

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Sierpc
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
W Archiwum Państwowym w Warszawie znajdują się materiały, dotyczące zajęcia Sierpca 12 sierpnia 1920 r. przez wojska bolszewickie oraz ich rządów na terenie powiatu sierpeckiego. Zbierały je miejscowe posterunki policji, dokumentując stosunek bolszewików do różnych grup społecznych i zawodowych oraz gwałty, rabunki i morderstwa, dokonywane przez żołnierzy rosyjskich.
EN
In the State Archives in Warsaw, there are materials concerning the Sierpc occupation on August 12, 1920, by the Bolshevik army and their rule in the Sierpc county. They were collected by local police stations, documenting the Bolshevik attitude to various social and professional groups, and rapes, robberies and murders carried out by Russian soldiers.
EN
The Library of the Zieliński Scientific Society of Płock contains in its collection the 48th Ukrainian dragoons regiment’s unique album with photographs of the consecration of the Orthodox church in Sierpc which was on 8th (21st) May 1902. The album has 25 photos of ceremony and group portrets of every subdivision.
PL
W zbiorach Biblioteki im. Zielińskich Towarzystwa Naukowego Płockiego znajduje się unikatowy album 48 Ukraińskiego Pułku Dragonów ze zdjęciami z uroczystości poświęcenia cerkwi prawosławnej w Sierpcu 8 (21) maja 1902 r. Album zawiera fotografie z ceremonii oraz zbiorowe portrety poszczególnych pododdziałów pułku, łącznie 25 zdjęć.
EN
This article presents the story of the missing image of the Crucifixion of Christ. This image was once kept in the cemetery church of the Holy Cross in Sierpc. At the end of the 18th century the image was transferred to the private chapel of the Benedict nuns in the monastery in Sierpc. The article presents problems of iconography and ideological content. An attempt was made to place the role of the image in the devotion of the faithful.
PL
Artykuł poświęcony jest dziejom zaginionego dziś obrazu Ukrzyżowania Chrystusa znajdującego się niegdyś w kościele cmentarnym pw. Świętego Krzyża w Sierpcu i przeniesionym w końcu XVIII wieku do prywatnej kaplicy mniszek benedyktynek w klasztorze w Sierpcu. Omówiona została ikonografia obrazu oraz treści ideowe w nim zawarte. Podjęta została również próba umiejscowienia roli obrazu w pobożności wiernych na przestrzeni dziejów.
PL
Tadeusz Włoczkowski brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, wyróżniając się w sierpniu 1920 r. w czasie ewakuacji grupy ochotników z Sierpca oraz podczas walk na przedmościu włocławskim pod wsią Złowody. Za tę postawę w 1921 r. został odznaczony Krzyżem za Męstwo i Odwagę 206 ochotniczego pułku piechoty oraz Krzyżem Walecznych.
EN
Tadeusz Włoczkowski took part in the Polish-Bolshevik war, distinguishing himself during the evacuation of a group of volunteers from Sierpc and during fights in the Włocławek suburb near the village of Złowody. For this attitude in 1921, he was awarded the Cross for Bravery and Courage of the 206 volunteer infantry regiment and the Cross of Valor.
EN
The aim of the article is to portray the heroes of Sierpc from the first half of 20th century: Henry, Edward and Felician Tulodziecki. It comprises a synopsis of their activity in the fields of education and politics, including their participation in the structures of Polish Socialist Party.
PL
Przedmiotem artykułu jest obraz kartograficzny dóbr klasztoru benedyktynek w Sierpcu w XVIII i XIX w. Najstarsze zachowane kartografika ukazujące klasztor, jego okolice i uposażenie powstały po drugim rozbiorze Rzeczypospolitej. Wówczas Sierpc trafił pod panowanie pruskie. W 1793 r. znalazł się w granicach utworzonej prowincji Prusy Południowe, stając się siedzibą powiatu. Natomiast po trzecim rozbiorze Polski, w wyniku zmian w podziałach administracyjnych ziem przyłączonych do państwa pruskiego powiat sierpecki włączono do powiatu mławskiego, znajdującego się w granicach departamentu płockiego usytuowanego w prowincji Prusy Nowowschodnie. W 1796 r. północna część Sierpca, należąca do benedyktynek, została przejęta przez rząd pruski i przekształcona w miasto rządowe. Majątki ziemskie będące własnością klasztoru sierpeckiego przeszły pod zarząd skarbu królewskiego. Benedyktynkom pozostawiono ziemie na wzgórzu w sąsiedztwie klasztoru oraz grunty położone przy klasztorze między drogą do Rypina a rzeką Sierpienicą. W końcu XVIII w. podjęto szeroko zakrojone prace pomiarowe i kartograficzne, których celem było wykonanie map przejmowanego przez Prusy obszaru Rzeczypospolitej. Sporządzono wówczas zarówno mapy topograficzne obejmujące zasięgiem całe prowincje, jak i mapy wielkoskalowe miast, bądź ich części, a także mapy gruntów przechodzących na własność państwa pruskiego. Najstarszą mapą wielkoskalową Sierpca zachowaną w zbiorach polskich jest plan gruntów należących do klasztoru benedyktynek, sporządzony 22 XII 1797 r. przez pruskiego konduktora królewskiego Goeppnera. Między 1830 a 1835 r. powstał plan sytuacyjny i niwelacyjny klasztoru i kościoła benedyktynek autorstwa budowniczego obwodu mławskiego Augusta Karola Pachali’ego. W 1865 r. budowniczy powiatu mławskiego, Józef Maleszewski wykonał wielobarwną techniką rękopiśmienną czteroarkuszowy plan sytuacyjny z rysunkami architektonicznymi kościoła i klasztoru benedyktynek. Wśród zachowanych źródeł kartograficznych do dziejów klasztoru sierpeckich benedyktynek i jego własności ziemskiej na uwagę zasługują przede wszystkim wielkoskalowe mapy gruntowe wsi, które po 1796 r. przeszły pod zarządu skarbu Królestwa Prus. Mapy wsi należących przed 1796 r. do klasztoru sierpeckiego sporządzili między 1799 a 1806 r. pruscy geometrzy kameralni na postawie własnych pomiarów. Kartografika te tworzą jeden z najbardziej kompletnych zbiorów map dotyczących dóbr klasztorów znajdujących się na ziemiach polskich zaboru pruskiego przejętych na przełomie XVIII i XIX w. przez państwo. Dziesięć zachowanych gruntowych kartografików obejmuje swym zasięgiem część własności ziemskiej klasztoru sierpeckich benedyktynek w czasie przejmowanie jej przez pruski skarb państwa po 1796 r. Ukazują one obraz kartograficzny Urszulewa, Szczutowa, Blizna, Studzieńca, Żarówki, Suska i Rogieniczek, czyli siedmiu spośród jedenastu wsi, które w końcu XVIII w. należały do klasztoru w Sierpcu. Wszystkie te mapy zostały wykonane na postawie dokładnych pomiarów, dlatego ukazany na nich obraz kartograficzny jest niezwykle dokładny i starannie przedstawiony. Na mapach wykreślono sieć hydrograficzną, opisując nazwami rzeki i jeziora oraz sieć komunikacyjną, drogi i mosty. Oznaczono i opisano granice wsi i folwarków, wyróżniono grunty orne, ogrody, łąki i lasy. Przedstawiono zabudowę wsi i folwarków, wyróżniając niektóre budowle (dwory, budynki folwarczne, kościoły, młyny, wiatraki, karczmy, cegielnie).
EN
zThe article focuses on cartographic representation of the Benedictine convent property in Sierpc in the 18th and 19th century. The oldest preserved cartographic documentation depicting the convent, its surroundings and property was drawn up after the Second Partition of Poland. At that time Sierpc came under Prussian rule. In 1793 it became part of the newly established province of South Prussia, becoming the seat of a county (powiat). After the Third Partition of Poland, however, as a result of changes in administrative boundaries of the lands incorporated into the Prussian state, Sierpc county was incorporated into the Mława county, within the boundaries of the Płock Department located in the Province of New East Prussia. In 1796, the northern part of Sierpc, belonging to the Benedictine nuns, was taken over by the Prussian government and transformed into a government town. Land estates owned by the Sierpc monastery came under the administration of the royal treasury. The Benedictine nuns were allowed to keep land on a hill in the vicinity of the monastery and land situated near the monastery between the road to Rypin and the Sierpienica river. At the end of the 18th century, extensive surveying and cartographic work was undertaken to draw maps of the Polish territories being taken over by Prussia. At that time, topographic maps of entire provinces, large-scale maps of cities and towns, or parts thereof, as well as maps of land transferred to Prussian jurisdiction were drawn up. The oldest large-scale map of Sierpc preserved in Polish archives is a plan of properties belonging to the Benedictine convent, drawn on 22 December 1797 by Prussian royal surveyor Goeppner. Between 1830 and 1835, a site and leveling plan of the Benedictine convent and church was drawn by August Karol Pachali, a builder of the Mława county. In 1865, Józef Maleszewski, a builder of the Mława county, hand-drew a multi-coloured, four-sheet site plan with architectural drawings of the Benedictine church and convent. Among the preserved cartographic sources in the history of the Sierpc Benedictine convent and its land holdings, the most noteworthy are large-scale land maps of villages, which after 1796 came under the administration of the treasury of the Kingdom of Prussia. Maps of villages belonging to the Sierpc monastery before 1796 were made between 1799 and 1806 by Prussian surveyors based on their own measurements. These cartographic works form one of the most complete collections of maps concerning monastery properties located in the Polish lands under Prussian rule and taken over by the state at the turn of the 18th and 19th centuries. Ten preserved land maps cover part of the land properties of the Sierpc Benedictine convent at the time when the land was being taken over by the Prussian treasury after 1796. They provide a cartographic representation of Urszulewo, Szczutowo, Blizno, Studzieniec, Żarówka, Susko and Rogieniczki, i.e. seven out of eleven villages that belonged to the Sierpc monastery at the end of the 18th century. All these maps were based on precise measurements, therefore the cartographic representation they provide is extraordinarily accurate and meticulously presented. The maps show the hydrographic network, describing rivers and lakes by name, as well as the transportation network, roads, and bridges. The boundaries of villages and farms are marked and described; arable lands, gardens, meadows, and forests are distinguished. Buildings of villages and manor farms are described and some buildings (manors, farm buildings, churches, mills, windmills, inns, brickyards) are highlighted.
PL
Przeprowadzone badania architektoniczne i dendrochronologiczne konstrukcji dachowej kościoła szpitalnego pw. Ducha Świętego w Sierpcu pozwoliły na ustalenie jej daty budowy oraz zidentyfikowanie w istniejącej konstrukcji pozostałości pierwotnej więźby pochodzącej z okresu średniowiecza.
EN
Architectural and dendrochronological research carried out on the roof construction of the Holy Spirit hospital church in Sierpc enables us to determine the date of the construction and identify the relict of the original medieval truss in the existing construction.
PL
Historia Fabryki Maszyn i Narzędzi Rolniczych „Sierpczanka”, będącej największym zakładem produkcyjnym miasta Sierpca okresu dwudziestolecia międzywojennego. Fabryka istniała w latach 1919–1929.
EN
The article presents the history of the „Sierpczanka” Factory of Agricultural Machines and Tools, which existed in Sierpc in the years 1919-1929. It was the largest production factory in the city of the inter-war period. During the greatest prosperity, the factory employed over two hundred employees, and agricultural machines that it produced were also exported to foreign markets.
EN
The article is a brief supplement to biographical note about Franciszek Gumowski (1863–1939), physician and social activist from Sierpc (Masovian Voivodeship), published in 2020 in jubilee biographical dictionnary of The Scientific Society of Płock (anniversary of 200 years of Society’s founding). Gumowski was co-founder and first president of Society’s local branch in Sierpc.
PL
W artykule podjęto próbę uzupełnienia życiorysu Franciszka Gumowskiego, zamieszczonego w jubileuszowym opracowaniu biograficznym wydanym z okazji 200-lecia Towarzystwa Naukowego Płockiego. Gumowski (1863-1939) był lekarzem w Sierpcu, aktywnym miejscowym działaczem społecznym, w tym współzałożycielem i pierwszym prezesem sierpeckiego oddziału Towarzystwa Naukowego Płockiego.
PL
Prezentowany artykuł przestawia działania jakie prowadził Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Sierpcu wobec Kościoła Rzymskokatolickiego w latach 1945–1956. Działania te miały głównie charakter tajny. Polegały na inwigilowaniu duchowieństwa, zwalczaniu i ograniczaniu jego wpływów na wiernych oraz przeciwdziałaniu uroczystościom religijnym. Kościół w tym okresie został poddany trudnej próbie, gdyż w Polsce istniał totalitaryzm stalinowski.
EN
The presented article presents the activities carried out by the Poviat Public Security Office in Sierpc towards the Roman Catholic Church in the years 1945–1956. These activities were mainly secret. They consisted in surveillance of the clergy, combating and limiting its influence on the faithful and preventing religious ceremonies. The Church was subjected to a difficult test during this period, as Stalinist totalitarianism existed in Poland.
PL
Po 1947 r. komuniści zideologizowali szkołę w celu zwiększenia wpływu na środowiska nauczycielskie i młodzieżowe. Zjednoczono organizacje młodzieżowe oraz zreorganizowano strukturę polskiej oświaty. Do kontrolowania tych środowisk wykorzystano komunistyczny aparat represji. Artykuł pokazuje te zjawiska w powiecie sierpeckim na początku lat 50.
EN
In order to enhance the influence on teachers’ and youth environments, communists ideologised schools after 1947. Youth organizations were united and Polish education was reconstructed. Apparatus of communistic repression was used in order to control these environments. The article describes the phenomena that took place in Sierpc County in early 1950s
EN
zThe article focuses on cartographic representation of the Benedictine convent property in Sierpc in the 18th and 19th century. The oldest preserved cartographic documentation depicting the convent, its surroundings and property was drawn up after the Second Partition of Poland. At that time Sierpc came under Prussian rule. In 1793 it became part of the newly established province of South Prussia, becoming the seat of a county (powiat). After the Third Partition of Poland, however, as a result of changes in administrative boundaries of the lands incorporated into the Prussian state, Sierpc county was incorporated into the Mława county, within the boundaries of the Płock Department located in the Province of New East Prussia. In 1796, the northern part of Sierpc, belonging to the Benedictine nuns, was taken over by the Prussian government and transformed into a government town. Land estates owned by the Sierpc monastery came under the administration of the royal treasury. The Benedictine nuns were allowed to keep land on a hill in the vicinity of the monastery and land situated near the monastery between the road to Rypin and the Sierpienica river. At the end of the 18th century, extensive surveying and cartographic work was undertaken to draw maps of the Polish territories being taken over by Prussia. At that time, topographic maps of entire provinces, large-scale maps of cities and towns, or parts thereof, as well as maps of land transferred to Prussian jurisdiction were drawn up. The oldest large-scale map of Sierpc preserved in Polish archives is a plan of properties belonging to the Benedictine convent, drawn on 22 December 1797 by Prussian royal surveyor Goeppner. Between 1830 and 1835, a site and leveling plan of the Benedictine convent and church was drawn by August Karol Pachali, a builder of the Mława county. In 1865, Józef Maleszewski, a builder of the Mława county, hand-drew a multi-coloured, four-sheet site plan with architectural drawings of the Benedictine church and convent. Among the preserved cartographic sources in the history of the Sierpc Benedictine convent and its land holdings, the most noteworthy are large-scale land maps of villages, which after 1796 came under the administration of the treasury of the Kingdom of Prussia. Maps of villages belonging to the Sierpc monastery before 1796 were made between 1799 and 1806 by Prussian surveyors based on their own measurements. These cartographic works form one of the most complete collections of maps concerning monastery properties located in the Polish lands under Prussian rule and taken over by the state at the turn of the 18th and 19th centuries. Ten preserved land maps cover part of the land properties of the Sierpc Benedictine convent at the time when the land was being taken over by the Prussian treasury after 1796. They provide a cartographic representation of Urszulewo, Szczutowo, Blizno, Studzieniec, Żarówka, Susko and Rogieniczki, i.e. seven out of eleven villages that belonged to the Sierpc monastery at the end of the 18th century. All these maps were based on precise measurements, therefore the cartographic representation they provide is extraordinarily accurate and meticulously presented. The maps show the hydrographic network, describing rivers and lakes by name, as well as the transportation network, roads, and bridges. The boundaries of villages and farms are marked and described; arable lands, gardens, meadows, and forests are distinguished. Buildings of villages and manor farms are described and some buildings (manors, farm buildings, churches, mills, windmills, inns, brickyards) are highlighted.
PL
Przedmiotem artykułu jest obraz kartograficzny dóbr klasztoru benedyktynek w Sierpcu w XVIII i XIX w. Najstarsze zachowane kartografika ukazujące klasztor, jego okolice i uposażenie powstały po drugim rozbiorze Rzeczypospolitej. Wówczas Sierpc trafił pod panowanie pruskie. W 1793 r. znalazł się w granicach utworzonej prowincji Prusy Południowe, stając się siedzibą powiatu. Natomiast po trzecim rozbiorze Polski, w wyniku zmian w podziałach administracyjnych ziem przyłączonych do państwa pruskiego powiat sierpecki włączono do powiatu mławskiego, znajdującego się w granicach departamentu płockiego usytuowanego w prowincji Prusy Nowowschodnie. W 1796 r. północna część Sierpca, należąca do benedyktynek, została przejęta przez rząd pruski i przekształcona w miasto rządowe. Majątki ziemskie będące własnością klasztoru sierpeckiego przeszły pod zarząd skarbu królewskiego. Benedyktynkom pozostawiono ziemie na wzgórzu w sąsiedztwie klasztoru oraz grunty położone przy klasztorze między drogą do Rypina a rzeką Sierpienicą. W końcu XVIII w. podjęto szeroko zakrojone prace pomiarowe i kartograficzne, których celem było wykonanie map przejmowanego przez Prusy obszaru Rzeczypospolitej. Sporządzono wówczas zarówno mapy topograficzne obejmujące zasięgiem całe prowincje, jak i mapy wielkoskalowe miast, bądź ich części, a także mapy gruntów przechodzących na własność państwa pruskiego. Najstarszą mapą wielkoskalową Sierpca zachowaną w zbiorach polskich jest plan gruntów należących do klasztoru benedyktynek, sporządzony 22 XII 1797 r. przez pruskiego konduktora królewskiego Goeppnera. Między 1830 a 1835 r. powstał plan sytuacyjny i niwelacyjny klasztoru i kościoła benedyktynek autorstwa budowniczego obwodu mławskiego Augusta Karola Pachali’ego. W 1865 r. budowniczy powiatu mławskiego, Józef Maleszewski wykonał wielobarwną techniką rękopiśmienną czteroarkuszowy plan sytuacyjny z rysunkami architektonicznymi kościoła i klasztoru benedyktynek. Wśród zachowanych źródeł kartograficznych do dziejów klasztoru sierpeckich benedyktynek i jego własności ziemskiej na uwagę zasługują przede wszystkim wielkoskalowe mapy gruntowe wsi, które po 1796 r. przeszły pod zarządu skarbu Królestwa Prus. Mapy wsi należących przed 1796 r. do klasztoru sierpeckiego sporządzili między 1799 a 1806 r. pruscy geometrzy kameralni na postawie własnych pomiarów. Kartografika te tworzą jeden z najbardziej kompletnych zbiorów map dotyczących dóbr klasztorów znajdujących się na ziemiach polskich zaboru pruskiego przejętych na przełomie XVIII i XIX w. przez państwo. Dziesięć zachowanych gruntowych kartografików obejmuje swym zasięgiem część własności ziemskiej klasztoru sierpeckich benedyktynek w czasie przejmowanie jej przez pruski skarb państwa po 1796 r. Ukazują one obraz kartograficzny Urszulewa, Szczutowa, Blizna, Studzieńca, Żarówki, Suska i Rogieniczek, czyli siedmiu spośród jedenastu wsi, które w końcu XVIII w. należały do klasztoru w Sierpcu. Wszystkie te mapy zostały wykonane na postawie dokładnych pomiarów, dlatego ukazany na nich obraz kartograficzny jest niezwykle dokładny i starannie przedstawiony. Na mapach wykreślono sieć hydrograficzną, opisując nazwami rzeki i jeziora oraz sieć komunikacyjną, drogi i mosty. Oznaczono i opisano granice wsi i folwarków, wyróżniono grunty orne, ogrody, łąki i lasy. Przedstawiono zabudowę wsi i folwarków, wyróżniając niektóre budowle (dwory, budynki folwarczne, kościoły, młyny, wiatraki, karczmy, cegielnie).
EN
In Tuliszków, in the church of saint Vitus the Martyr, there are Latin inscriptions and coats of arms of aristocrats who had something in common with Tuliszków. In the existing scholarly papers no analysis of these inscriptions has been made. Also, insufficient attention has been paid to the remaining coats of arms. The aim of this paper was to describe the existing objects, analyze the inscriptions’ content and evaluate them critically in light of available and already published information about the church in Tuliszków. The methods to conduct this analysis were: on-site verification, survey of state and church archives, as well as an investigation of literature. It turned out that Mikołaj Zaremba from Kalinów, son of the castellan of Kalisz, was a husband of Anna nee Sieprska. Their daughter, Katarzyna, married Jan Krotoski who was a diplomat of Stefan Batory. After their husbands’ death Anna and Katarzyna funded an epitaph of the deceased. It is still to be found in the church in Tuliszków. Moreover, there is a baptistery from 1890 in this church. The baptistery was funded by Zofia Jadwiga nee Zamoyska – a wife of Ludwik Wodzicki. Both the baptistery and the church tower are decorated by Zamoyski’s and Wodzicki’s coats of arms. In my paper, it has been shown for the first time that Jan Krotowski was a husband of Katarzyna Zarembianka.
PL
W Tuliszkowie – w kościele pw. św. Wita męczennika – znajdują się inskrypcje w języku łacińskim, a także herby możnowładców związanych z Tuliszkowem. Do tej pory nie dokonano analizy treści tych inskrypcji. Nie poświęcono też należytej uwagi zachowanym herbom. Celem artykułu jest opisanie istniejących obiektów, analiza treści inskrypcji i krytyczna w ich świetle ocena dotychczasowych publikacji związanych z kościołem w Tuliszkowie. Za metodę badawcza obrano wizję lokalną, kwerendę w archiwach państwowych i kościelnych oraz przegląd literatury przedmiotu. Analiza pokazała, że Mikołaj z Kalinowej Zaremba, syn kasztelana kaliskiego, był mężem Anny z Sieprskich. Ich córka – Katarzyna – wyszła za mąż za Jana Krotoskiego – dyplomatę Stefana Batorego. Po śmierci mężów Anna i Katarzyna w 1597 roku ufundowały zmarłym epitafium znajdujące się w kościele w Tuliszkowie. W kościele tym znajduje się też chrzcielnica z 1890 r. fundacji Zofii – Jadwigi z Zamoyskich, żony Ludwika Wodzickiego. Chrzcielnicę i wieżę kościoła zdobią herby Zamoyskich i Wodzickich. W niniejszym tekście po raz pierwszy wykazano również, że Jan Krotoski był żonaty z Katarzyną Zarembianką.
EN
139 Roman coins from 84 new finds have been registered in east-of-the-Vistula Mazovia and Podlasie. All of the coins had been found by private persons in the past few years. Description of the major part of the objects have been based on photographs (7 plates).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.