Search results

1

Z warsztatu paleoslawisty-tłumacza: polskojęzyczne pomoce naukowe i opracowania leksykograficzne

100%

Kawecka A., Petrov I., Skowronek M.

Roczniki Humanistyczne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 7: Słowianoznawstwo

147-175

PL

Artykuł zawiera komentowany przegląd wydanych w Polsce podręczników, samouczków i gramatyk do nauki języka staro-cerkiewno-słowiańskiego oraz opracowań leksykograficznych, stanowiących dowód refleksji naukowej nad językiem oraz kulturą kręgu Slavia Orthodoxa. W pierwszej części artykułu przedstawiono prace wykorzystywane w praktyce dydaktycznej szkół wyższych, szczegółowo omawiając niemal wszystkie pozycje wydane od początku XX w. – niezależnie od ich aktualnej dostępności i popularności. W drugiej części opisano kilkanaście publikacji słownikowych, leksykograficznych i leksykograficzno-encyklopedycznych. Analizie poddano różnorakie metodologie oraz dobór tekstów (np. teksty liturgiczne, teksty wybranych zabytków języka scs) i zjawisk źródłowych (obyczaje, rytuały itd.), stanowiących podstawę słowników, jak również specyfikę konstrukcji haseł i komentarz autorów poszczególnych edycji. Aneks artykułu stanowi wykaz bibliograficzny niemal 50 tytułów.

RU

Статья содержит комментированный обзор изданных в Польше учебников, самоучителей и грамматик для изучения старо-церковно-славянского языка, а также лексикографических работ, иллюстрирующих научный интерес к языку и культуре сферы Slavia Orthodoxa. В первой части статьи представлены публикации, используемые в дидактической деятельности высших учебных заведений, с подробным комментарием практически всех позиций, изданных с начала XX в. – независимо от их актуальной доступности и популярности. Во второй части описано несколько словарных, лексикографических и лексикографическо-энциклопедических публикаций. Проанализированы различные методологические подходы, способ выбора текстов (напр., литургические тексты, тексты избранных памятников старославянского языка) и культурных феноменов (обычаи, ритуалы и пр.), которые легли в основу словарей, а также специфика конструкции словарных статей и комментарий авторов конкретных изданий. В приложении к статье приводится библиографический список около 50 заглавий.

EN

The paper presents a commented review of published in Poland textbooks, self-study books of Old-Church-Slavonic and lexicographical studies, being an evidence of scientific reflection on language and culture of the Slavia Orthodoxa area. In the first part of the paper, there are presented studies (mainly textbooks) used in practice of teaching process in universities; neverthless of their current availability and popularity, almost all of the titles edited from the beginning of the 20th cent., are described. The second part is devoted to a detailed description of dictionaries, lexicographical studies, and various kinds of encyclopaedias. Different methodological approach, selection of source texts (liturgical ones, particular codices etc.) and cultural phenomena (customs, rituals etc.), being the data base for the studies, as well as specificity of entries’ construction and their authors’ commentary are presented and analyzed. The appendix is a register/list of almost 50 titles of translatory aids of both mentioned above groups.

2

Between Slavia Latina and Slavia Orthodoxa. The Discussion of Ihor Skochylyas with the Concept by Riccardo Picchio

81%

Chynczewska-Hennel T.

Studia Polsko-Ukraińskie

|

2022

|

vol. 9

179-186

EN

Both scholars are no longer alive. Riccardo Picchio (1923–2011) and Ihor Skochylyas (1967–2020) did not know each other and they were almost two generations apart. Riccardo Picchio, Italian Slavist, created the concepts of Slavia Orthodoxa and Slavia Romana (Latina), which aroused discussion in the scientific world but also gave rise to considerable doubts. Anyway, he himself believed that conceptual schemas could not be of absolute value. Over the years of his work, Ihor Skochylyas argued with these concepts, believing that in fact we are dealing with the picture of the Slavic world consisting of three realms: Slavia Latina, Slavia Orthodoxa and Slavia Unita. He presented this approach in many publications, including his last work entitled “The latest discoveries of the Lviv historians in research on the Synod of Zamość” published in the conference materials “The legacy of the Synod of Zamość 1720–2020. Challenges and Prospects”, Kraków 2021.

3

Aniołowie w cerkiewnosłowiańskiej hymnografii

66%

Naumow A.

Rocznik Teologiczny

|

2013

|

vol. 55

|

issue 1-2

67-89

EN

The work presents survey of Church Slavonic hymnographic compositions dedicated to Angels. All basic liturgical cycles in which the angelologic subject matter is brought up have been reviewed – especially weekly liturgical cycle (Mondays) and the yearly one (8 XI, 6 IX, 26 III, 13 VII). Aside from texts used currently in Slavonic local Orthodox Churches and translated from the Greek language, there are presented here compositions dedicated to Archangels written by Slavonic authors (Anonym, Clement of Ochrid and Constantine of Preslav of ninth/tenth century, Simeon of fourteenth century).

PL

Artykuł prezentuje przeglądu cerkiewnosłowiańskich kompozycji hymnograficznych poświęconych Aniołom. Analizie zostały poddane wszystkie teksty, podstawowych cykli liturgicznych, poświęcone aniołom, a w szczególności tygodniowy (poniedziałek) oraz 8 XI, 6 IX, 26 III, 13 VII). Obok tekstów wykorzystywanych współcześnie w lokalnych Kościołach prawosławnych i przetłumaczonych z języka greckiego, w pracy zostały zaprezentowane kompozycje dedykowane Aniołom i napisane przez słowiańskich autorów (anonimowe, Klemensa z Ochrydy i Konstantyna Presławskiego (IX/X w.) oraz Symeona (XIV w.)).

4

Antologie w obiegu. O obecności i nieobecności staroserbskich tekstów w przekładzie na język polski – uwagi ogólne

61%

Lis-Wielgosz I.

Roczniki Humanistyczne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 7: Słowianoznawstwo

177-191

PL

Artykuł podejmuje problem recepcji dawnego piśmiennictwa kręgu Slavia Orthodoxa w Polsce, który jest zagadnieniem złożonym, wieloaspektowym, ściśle związanym ze specyfiką obu przestrzeni kulturowych, z pozoru różnych, lecz jak się okazuje, nie tak odległych czy odmiennych w swych tradycjach. Kwestia przekładu dawnego piśmiennictwa prawosławnych Słowian jest rozważana na przykładzie tekstów staroserbskich, a biorąc pod uwagę kryterium ich obecności i nieobecności w polskim obiegu czytelniczym, omawiane są przede wszystkim prezentacje o charakterze antologicznym.

RU

В статье затрагивается проблема рецепции давней письменности ареала Slavia Orthodoxa в Польше, являющаяся сложным и многоаспектным вопросом, тесно связанным со спецификой обоих культурных пространств – на первый взгляд различных, однако, как оказывается, не так отдаленных и отличающихся друг от друга в своих традициях. Вопрос перевода давней письменности православных славян рассматривается на примере старосербских текстов, а на основе критерия их наличия либо отсутствия в читательской среде, комментируются прежде всего издания антологического характера. В приложении к статье приводится библиографический список около 50 заглавий.

EN

This work deals with the problem of the reception of the former literature of the Slavia Orthodoxa circle in Poland, which is an issue folded, multifaceted, closely connected with the specificity of the two cultural spaces, seemingly different, but as it turns out, not so distant or different in their traditions. The issue of the translation of literature of Orthodox Slavs is discussed on the example of the Old-Serbian texts, given the criterion of presence and absence of these texts in Polish circulation readership.

5

Wpływy bizantyjsko-bałkańskie na ziemiach polskich na przykładzie Kodeksu Supraskiego

47%

Borkowski A.

ELPIS

|

2013

|

vol. 15

63-68

EN

The Codex Suprasliensis (called also the Retkov Sbornik), a Cyrillic manuscript copied in the late 10th century, is the largest extant Bulgarian manuscript from the Preslav literary school. Codex Suprasliensis contains 24 vitae of Christian saints for March and 23 homilies for the movable cycle of the church year. The Codex Suprasliensis is written on parchment and shows careful writing and craftsmanship. It was discovered in 1823 in the Monastery of Supraśl by Canon Michał Bobrowski. He sent it to the Slovenian scholar Bartholomaeus (Jernej) Kopitar for study. After Kopitar’s death the first 118 folios were preserved in the University Library in Ljubljana, where they are still kept. The following 16 leaves were purchased by A. F. Byčkov in 1856 and are now located in the Russian National Library in St. Petersburg. There maining 151 leaves found themselves in the collection of the Counts Zamoyski; this so-called Warsaw part disappeared during World War II and was long considered lost until it reemerged in the USA and was returned to Poland in 1968. It is now located in the National Library in Warsaw. The Codex Suprasliensis has been listed in the UNESCO’s Memory of the World Register since 2007. The Codex Suprasliensis is very importand by all who are interested in the history of Bulgaria, the Byzantine Commonwealth, the Balkans and Slavia Orthodoxa.

6

Przekład omówiony, czyli o statusie i funkcji paratekstu (na przykładzie serii Biblioteka Duchowości Europejskiej)

47%

Lis ‑Wielgosz I.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2017

|

vol. 8

|

issue 1

37-56

EN

The article discusses the status and function of paratext based on the series of translations titled Biblioteka Duchowości Europejskiej (Library of European Spirituality). The series itself has been initiated by the Polish Paleo-Slavic community and was published more than ten years ago. The article’s authoress refers to the definition and classification of paratext elaborated on by gérard genette, which has been applied to considerations over translation studies for a long time and served as the basis for distinguishing strategies selected by translators as well as identifying the reception space. in the discussion on paratext, the role of the author of a translation is also taken into account, especially the issue of his or her presence, namely: the translator’s visibility, intentionality, and subjectivity revealed by his or her choices. The reflection made on paratexts, which regards only one series, does not exploit the complicated matter of the problem — it rather inscribes itself into the broader discussion which seems neither to exhaust the subject nor to provide satisfaction, since it forces the researcher to face the field demanding other explorations and contemplations. yet even this general or superficial outline of the problem exposes or confirms the academic arrangements concerning usefulness and functionality of paratext in the process of translating literary works from one system to another. The article also postulates that translation should be incorporated in the space of destination culture, which may assure the translator (the secondary author) full reception of their text, thus allowing the translator’s work to come nearer to the primary reception namely, to assimilate to the process occurring in the realm of departure culture.

SR

U članku se razmatra problem statusa i funkcije parateksta na primeru izdavačke serije prevoda Biblioteka evropske duhovnosti koja je pre deset godina ustanovljena u krugu poljskih paleoslavista. Polazna tačka za ovo razmatranje je definicija i klasifikacija parateksta koju je uveo Žerar Ženet i koja je odavno prisutna ne samo u književnoistorijskoj refleksiji, već takođe i u razmišljanju o prevodilačkoj delatnosti, strategiji prevodioca i recepcijskom prostoru. U opisu ključnog pitanja, odnosno statusa i funkcji parateksta postavlja se takođe problem uloge prevodioca, njegovog prisustva — vidljivosti, njegovih subjektivnih izbora, namernih strategija itd. ovaj čanak je samo jedna skica opisa paratekstualne problematike u odnosu na prevodilačku delatnost, a u tom osnovnom smislu on se uključuje u širu diskusiju koja se već više godina vodi u naučnoj sredini. i pored toga što je ovo samo uvodni pokušaj prikazivanja statusa i funkcije parateksta u prevodu književnog dela, on na određen pokazuje i potvrđuje visoku korisnost parateksta u prevodilačkom radu i ujedno u recepcijskom procesu, to jest u prijemu i shvatanju dela iz prostora primarne kulture u prostoru sekundarne kulture. dakle na primeru jedne, već u nauci poznate izdavačke serije — Biblioteka evropske duhovnosti pokazan je ne samo paratekst i njegova podela, već i pre svega prisustvo i šira funkcionalnost u odnosu na prevod književnog dela.

Refine search results

2 Roczniki Humanistyczne

1 ELPIS

1 Przekłady Literatur Słowiańskich

1 Rocznik Teologiczny

1 Studia Polsko-Ukraińskie

1 2022

1 2017

2 2015

2 2013

1 Borkowski A.

1 Chynczewska-Hennel T.

1 Kawecka A.

1 Lis ‑Wielgosz I.

1 Lis-Wielgosz I.

1 Naumow A.