Search results

1

Drobna plastyka figuralna wczesnośredniowiecznych Pomorzan

100%

Kajkowski K., Szczepanik P.

Materiały Zachodniopomorskie

|

2012

|

vol. 9

207-247

EN

The problem of the meaning of miniature zoo- and anthropomorphic artefacts regardless of the finds’ chronology is the subject of very lively discussion in literature. It is no different in the case of small figural sculptures from early medieval Pomerania. Characteristics of specific groups of such representations and individual artefacts appear in the literature sporadically and usually in the context of broader research problems. Usually they are associated with customs related generally to religious beliefs or everyday life, the practical sphere of everyday life, where they are treated primarily as toys. There still lacks a broader approach to the problem using the findings of religious and anthropological studies as well as the use of ethnographic analogies. The aim of this text is to undertake such a broader analysis. Three groups of artefacts underwent a detailed analysis: so-called miniature idols, representations of horses and representations of boats. These artefacts, because of their nature, could have fulfilled several functions at the same time. An important role was probably also played by raw material from which these items were made, which allowed a transformation or destruction of given representations. Although a utilitarian function for these objects cannot be completely negated, as in the case of boats, which, in some cases, could have been used as toys, in our opinion they should be associated with a wider sphere of symbolic and religious life, where each element is perceived in mythical terms.

2

Этнические стереотипы и проблема лингвокультурных связей

70%

Березович Е. Л.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2008

|

vol. 20

63-76

PL

Podstawą materiałową artykułu są dane dotyczące stereotypów etnicznych pochodzące z różnych języków słowiańskich (zwłaszcza ich dialektów), a także folkloru, obrzędów i wierzeń. Celem artykułu jest charakterystyka mechanizmów współdziałania języka i niejęzykowych kodów kultury. Autorka zauważa, że współdziałanie języka z kodami kulturowymi może przebiegać w różnych kierunkach: 1) wektor współdziałania może być ukierunkowany od niejęzykowych form kultury ku językowi; 2) niektóre motywy mogą paralelnie funkcjonować zarówno w języku, jak i w niejęzykowych kodach kultury na zasadzie parytetu, i wtedy ustalenie wektora współdziałania jest niemożliwe; 3) bywają sytuacje, kiedy wektor współdziałania jest ukierunkowany od języka ku kodom niejęzykowym (w tym wypadku język sam wytwarza konteksty kulturowe, wykorzystując obecne w jego arsenale środki fonosymbolikę, atrakcję i inne). W artykule pokazano, że bez względu na rodzaj technicznych związków między kodami, każdy z nich ma swoje specyficzne sposoby opracowania i reprezentacji informacji etnokulturowej. Badanie związków językowokulturowych może pomóc w interpretacji niejasnych faktów zarówno kodu językowego, jak i kodów niejęzykowych, oraz w całościowych rekonstrukcjach wyobrażeń funkcjonujących w określonych sferach tematycznych. Możliwości takiej rekonstrukcji pokazane są na przykładzie zestawu danych językowo-kulturowych, odnoszących się do pola tematycznego „prace rolnicze”.

EN

The article is based on data from Slavic languages (especially from their non-standard dialects), as well as from folklore, customs and beliefs containing ethnic stereotypes. The aim of the study is to investigate the mechanisms underlying the linguistic and the non-linguistic, cultural sphere. The interdependence of the two may be realized in various directions: 1) from non-linguistic cultural codes to language; 2) parallel motifs in language and culture; 3) from language to non-linguistic codes of culture (in which case language itself creates cultural contexts with its own means, such as sound symbolism). Regardless of the type of the links between the codes, each of them has its own specific ways of representing ethnocultural information. An inquiry into the linguocultural relationships may be of real assistance when certain incomprehensible linguistic or non-linguistic facts are investigated. It also provides for the reconstruction of images in a thematic sphere in which the stereotype is actualized. Possibilities of such reconstruction are considered in reference to the thematic field “agricultural work”.

3

Teonimy staroruskie w świetle teorii trzech funkcji Georges’a Dumézila (Stribog, Perun, Weles)

61%

Toporow W., Łuczyński M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2012

|

vol. 24

183-200

PL

Jest to jedna z pierwszych prac Władimira N. Toporowa poświęconych tzw. starożytnościom bałto-słowiańskim i zarazem pierwsza z wielu na temat wierzeń i mitologii Słowian. Autor podejmuje w niej zagadnienie systemu mitologicznego pogańskich Słowian z językoznawczego punktu widzenia. Dokonuje analizy staroruskich teonimów, stara się ustalić ich etymologię oraz typologiczne odpowiedniki w innych tradycjach mitologicznych. Celem rozprawy jest klasyfikacja prasłowiańskich bóstw w oparciu o teorię trzech funkcji (kapłańskiej, wojowniczej i produkcyjnej) zaproponowaną przez francuskiego socjologa Georges’a Dumézila. Rozważania autora, obracające się wokół kilku wybranych nazw, zmierzają do rekonstrukcji semantycznej panteonu Słowian z wykorzystaniem owego hipotetycznego modelu. Swoje propozycje autor ujmuje w formie tabeli, w której bogiem pierwszej funkcji (władzy suwerennej) zostaje Strzybóg, bogiem drugiej (wojennej) – Perun, natomiast bogiem trzeciej (gospodarczej) – Weles.

EN

The article concerns the mythological system of pagan Slavs from the linguistic point of view. The author analyses Old-Russian theonyms, such as Perunъ, Velesъ and Stribogъ, and tries to reconstruct their etymological and typological correlations in other mythological traditions. The aim of this study is to establish the typology of Old-Slavic deities, based on the theory of trifunctional ideological system of Indo-Europeans, proposed by the French sociologist Georges Dumézil. The author describes selected mythological names and reconstructs a semantic context of the names of Slavic deities within the hypothetical model. The first function (sovereign power) is assigned to Stribogъ, the second function (war) to Perunъ, and the third (economic) function – to Velesъ. The article is one of the first studies of V. N. Toporov devoted to an aspect of old Balto-Slavic world and first of the many texts concerned with Proto-Slavic beliefs and mythology.

Refine search results

2 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Materiały Zachodniopomorskie

1 2013

1 2012

1 2008

1 Kajkowski K.

1 Szczepanik P.

1 Toporow W.

1 Łuczyński M.

1 Березович Е. Л.

Drobna plastyka figuralna wczesnośredniowiecznych Pomorzan

Этнические стереотипы и проблема лингвокультурных связей

Teonimy staroruskie w świetle teorii trzech funkcji Georges’a Dumézila (Stribog, Perun, Weles)