Search results

1

Agentywne znaczenie formantu -wa w gwarach wielkopolskich i języku polskim na tle innych języków słowiańskich

100%

Osowski B.

LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa

|

2014

|

issue 17

83-95

EN

The paper reviews formations with the -wa suffix (and its variant -twa) in the Slavic languages in view of the state in Greater Polish dialects, where a striking domination of agentive personal names can be seen; linguistic kinships are indicated. An overview of derivatives in -wa is supplemented with nouns in -ba as there exist cases of word-formative doublets and resuffixation.

2

Slawistyka polska w minionym sześćdziesięcioleciu. Synchroniczne prace językoznawcze z zakresu morfologii i składni

100%

Korytkowska M.

Rocznik Slawistyczny

|

2013

|

vol. 62

39-54

EN

This article presents a concise overview of the achievements of synchronic research in the field Slavic linguistics carried out in Poland. Due to an enormous range of research topics, the author had to narrow her attention to selected grammatical phenomena, namely morphology (excluding word formation) and syntax, as well as to limit the scope of the analysis to books and monographs, to the exclusion of publications of a different nature. On the basis of selected subfields in linguistics, the author describes some general trends and tendencies concerning both the choice of a theoretical framework as well as the subject matter. She distinguishes among three periods for which she seeks to determine the dominant features. The analysis shows that during the last 60 years, and especially since the 1970s, Slavic linguistics has seen a steady growth and a search for new solutions in the field of grammar research. The growth is accompanied by an ever-increasing potential for contact with the trends occurring in global linguistics. However, one should not underestimate the achievements of Polish theoretical linguists, slavicists and specialists in Polish Studies, whose research findings encompass a detailed description of a wide range of linguistic issues and cover considerable language data.

3

[Recenzja książki] Brasławszyzna. Pamięć i współczesność. T. 1: Historia regionu. Charakterystyka socjolingwistyczna. Świadectwo mieszkańców, red. nauk. E. Smułkowa, Warszawa: Instytut Badań Interdyscyplinarnych "Artes Liberales" Uniwersytetu Warszawskiego, 2011, 659 s., + 1 płyta CD; T. 2: Słownictwo dwujęzycznych mieszkańców rejonu (Słownik brasławski), red. nauk. E. Smułkowa, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2009, 765 s.

100%

Толстая Т. М.

Rocznik Slawistyczny

|

2012

|

vol. 61

190-198

4

On grammatical categorical markers (Analytical language — what does it mean?)

100%

Topolinjska Z.

Rocznik Slawistyczny

|

2012

|

vol. 61

127-141

PL

Posługując się materiałem języka macedońskiego, tj. jednego ze słowiańskich języków bałkańskich ocenianych często jako analityczne, autorka dowodzi, że ocena struktury gramatycznej danego języka jako „analitycznej” polega w dużej mierze na konwencji graficznej, która prepozycyjne formanty kategorialne („afiksy fleksyjne”) każe nam oceniać jako odrębne formy wyrazowe, podczas gdy formanty postpozycyjne uznajemy za rozszerzenie odpowiedniej „odmienianej” formy danego leksemu. De facto mamy do czynienia z charakterystycznym dla wielu języków europejskich procesem przenoszenia eksponentów kategorialnych z postpozycji w prepozycję. Proces ten jest od dawna obserwowany w językach romańskich, także w angielskim, ostatnio obserwujemy go i w innych językach germańskich, typowy jest dla kodów językowych objętych pojęciem ‘Average Central European’; polski jak i cała słowiańszczyzna północna jest pod tym względem konserwatywny, ale w grę wchodzi raczej tempo niż kierunek zmian. Opisywany proces motywowany jest semantycznie – u jego podstaw leży chęć zapewnienia maksymalnej przejrzystości relewantnych sygnałów gramatycznych – ważnej zwłaszcza w środowiskach wielojęzycznych – a tym samym chęć zapewnienia powodzenia procesu komunikacji.

5

Word-formation in Slavic languages

100%

Körtvélyessy L.

Poznań Studies in Contemporary Linguistics

|

2016

|

vol. 52

|

issue 3

455-501

EN

Cross-linguistic research in the field of word-formation (WF) is more or less an untilled area. The main goal of this paper is to compare WF systems in Slavic languages, to analyse and evaluate their nature by comparing WF processes and types in Slavic languages as a whole as well as in individual languages of the Slavic genus. The basis for the comparison is the parameter of saturation value which indicates the structural richness of WF systems in terms of synchronically productive processes. This parameter facilitates cross-linguistic comparison at different levels of generalization, in particular: (i) intra-language level – comparison of the relative contribution of individual WF processes within one language; (ii) inter-language level (a) – comparison of the role of selected WF processes in various languages; inter-language level (b) – comparison of WF systems of various languages; (iii) supra-language level – comparison of WF in various language genera; language families and/or areas (Sprachbunds). The most typical features of compounding, affixation and conversion in Slavic languages are highlighted and illustrated with examples. The method applied to the analysis of word-formation processes is the semasiological method. The results, summarized in tables, make it possible to identify prototypical features of word-formation in Slavic languages.

6

Geminaty w językach słowiańskich

100%

Kozyra A.

Slavia Meridionalis

|

2015

|

vol. 15

EN

Geminates in the Slavic languagesThe subject of the article is the occurrence of geminates in Slavic languages. Research on the frequency of geminated consonants is based on 50-page texts read by native speakers. The results did not confirm the popular opinion that the occurrence vs. lack of geminates is a typological feature differentiating Slavic languages. The study showed, however, that today typologically significant difference between Slavic languages is the one in frequency of the occurrence of geminates. Geminaty w językach słowiańskichTematem artykułu jest występowanie geminat w językach słowiańskich. Badanie frekwencji geminat na podstawie pięćdziesięciostronicowych tekstów, czytanych przez rodzimych użytkowników języka, nie potwierdziło popularnej opinii, że występowanie vs. brak geminat stanowi cechę typologiczną, różnicującą języki słowiańskie. Badanie wykazało natomiast, że dziś typologicznie istotne są różnice we frekwencji występowania geminacji.

7

Заменките во словенски и балкански контекст

100%

Панчевска [Pančevska] А. A.

Slavia Meridionalis

|

2010

|

vol. 10

EN

Pronouns in Slavic and Balkan contextThis paper will present the approach of elaboration of the pronouns as a word class. The method of collecting the corpus of examples will also be taken into consideration because the subject of interest are the pronouns in different language situations. The method of elaboration of that material will be examined, too. The pronominal system in the Macedonian language is put in correlation with the other Slavic as well as Balkan languages for better understanding of its contemporary situation.

8

Konfrontacja vs typologia

100%

Topolińska Z.

Slavia Meridionalis

|

2010

|

vol. 10

EN

Linguistic Confrontation vs Linguistic TypologyLinguistic confrontation – it seems – belongs to the larger field of linguistic typology. Linguistic confrontation supplies to linguistic typology richer and better documented data than those found in the descriptive grammars of particular languages. Linguistic confrontation requires from the researcher thorough knowledge of the confronted linguistic codes, while in case of typology these requirements are – unfortunately – not so thorough... In my paper I have formulated some remarks on the contribution of the confrontative analyses to the process of updating and deepening our knowledge on typological differentiation of Slavic languages.

9

Patterns of Morphological Integration of Slavic Loan Nouns in Petkevičius’ Catechism (1598) as an Indication of Their Origin and Chronology

100%

Smetonienė A.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

|

2019

|

vol. 54

EN

Patterns of Morphological Integration of Slavic Loan Nouns in Petkevičius’ Catechism (1598) as an Indication of Their Origin and ChronologyThis article focuses on the morphological integration of Slavic loan nouns featuring in Merkelis Petkevičius’ Catechism (1598) into the Lithuanian language. It attempts to establish whether the pattern of adaptation of a Slavic loanword to a particular Lithuanian stem can suggest its more precise origin. In order to achieve this objective, I extracted all Slavic loan nouns from Petkevičius’ Catechism, identified their stems and meanings, and established their equivalents in Slavic languages of the relevant period (Old Russian, Ruthenian, Old and Middle Polish). Comparing this data made it possible to establish some common patterns of integration of Slavic loanwords into the morphological system of the Lithuanian language. A direct relationship was identified between the endings and gender of the Slavic words and the Lithuanian stems into which they were integrated. Therefore, in some cases the pattern of adaptation of a Slavic loanword can suggest its path into the Lithuanian language.Adaptacja morfologiczna słowiańskich zapożyczeń rzeczownikowych w katechizmie Pietkiewicza (1598) jako wskazówka na temat ich źródła i chronologiiNiniejszy artykuł omawia adaptację morfologiczną słowiańskich zapożyczeń rzeczownikowych w języku litewskim na podstawie materiału leksykalnego katechizmu Melchiora Pietkiewicza (1598). Podjęta analiza stanowi próbę ustalenia, czy ich dostosowanie do określonego rdzenia litewskiego może dokładniej wskazywać na źródło pochodzenia. W toku przeprowadzonych badań z katechizmu wyekscerpowano wszystkie rzeczowniki zapożyczone z języków słowiańskich, zidentyfikowano ich rdzenie i znaczenia oraz ustalono ich ekwiwalenty w językach słowiańskich w odpowiednim okresie (staroruskim, ruskim, staro- i średniopolskim). Porównanie tych danych pozwoliło uchwycić pewne prawidłowości adaptacji zapożyczeń słowiańskich do systemu morfologicznego języka litewskiego. Ustalono bezpośredni związek pomiędzy końcówkami i rodzajem gramatycznym leksemów słowiańskich a ich adaptacją do określonych rdzeni litewskich. W pewnych przypadkach wzorzec adaptacji może zatem wskazywać na źródło zapożyczenia słowiańskiego w języku litewskim.

10

Słowiańskie nazwy ‘pleców’ i ‘ramienia’ w świetle materiałów gwarowych i źródeł historycznych

100%

Siatkowski J.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

|

2013

|

vol. 48

EN

Slavic names of ‘the back’ and ‘the shoulders’ in the light of dialectal materials and historic sourcesThe meaning of the names of ‘the back’ and ‘the shoulders’ are very ambiguous, which is also characteristic of the other names of the parts of the body. Certain names of ‘the back’ often refer to only their upper or lower part, as well as to ‘the spinal column’, while certain names of ‘the shoulders’ also mean ‘the shoulder’, ‘the upper part of the arm, however, below the elbow’ or ‘the whole arm to the palm’. In the plural form, this causes the confusion between ‘the back’ and ‘the shoulders’.‘The back’ and ‘the shoulder’ have only one group of common indigenous names: *pletji, *pletj-E and several word-forming derivates. In the both meanings, one form – *pletji – occurred, which was characterized by an obvious territorial difference. In addition, in the names of ‘the back’, the names: spina and formations *χrьbьtъ, *χribьtъ, connected with the root *gъrb-, *lędvьje and *zada cover wide territories. The remaining ones are extremely rare.In the names of ‘the shoulders’, however, apart from the lexemes connected with the root *pletj-, names derived from the root *orm-, exhibiting a great morphological differentiation, occur. Lack of information in OLA records about grammatical forms somewhat complicates their interpretation. The clarification of complicated morphological transformations of these forms is made easier only by materials derived from beyond OLA. Historical materials prove that in eastern Slavic languages originally the names derived from the root *orm- were unknown.

11

Auxiliary clitics in Polish

100%

Jagódzka D.

Linguistics Beyond and Within

|

2018

|

vol. 4

63-78

EN

Polish auxiliary clitics constitute an interesting set of data which draws attention to cross-linguistic differences among Slavic languages. A general principle for clitic placement in Indo-European languages is the one described by Jacob Wackernagel in his 1892 work. He concluded that clitics appeared in the second position in the clause, after the first word in a sentence. This pattern was true to some degree in Old Church Slavonic and still holds for a number of contemporary Slavic languages e.g. Serbo-Croatian, Slovene, Czech and Slovak which have second position clitics. Bulgarian and Macedonian have verb adjacent pronominal clitics and Polish has auxiliary clitics (Migdalski 2007, 2010, Pancheva 2005). Also in the older versions of Polish language the above mentioned tendency was strong. In Modern Polish auxiliary clitics attach to the l-participle most frequently. However, one of the unusual properties they possess is the ability to choose almost every clausal element for their host. Polish auxiliary clitics can trigger morphophonological alternations on their hosts, which is an affix-like property; however, at the same time they display clearly clitic-like behaviour when they attach freely to words of any lexical class. The aim of this paper is to present and analyze the morpho-syntactic properties of two kinds of auxiliary clitics: bound and free. The bound clitics carry person-number agreement markers for past tense (the so called ‘floating’ or ‘mobile’ inflections). The free clitic is the morpheme by used for conditional and subjunctive mood.

12

Dynamics of the "Slavic Morphological System" through the Lens of New Data of Slavic Linguistic Atlas

100%

Вендина Т. И.

Rocznik Slawistyczny

|

2019

|

issue LXVIII

13

Północnokresowe i białoruskie nazwy jałowca na tle słowiańskim

100%

Bednarczuk L.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2015

|

issue 10

9-14

EN

The Polish-wide word jałowiec (Juniperus communis) in the Polish language of the northeastern borderlands exists (already since Adam Mickiewicz’s times) as the variant jadłowiec, and in the present Wilno dialects also as the forms jodłowiec, ja/edleniec as well as a number of other forms. Among the aforementioned forms the variants which feature -d- are a result of Polish-Belarusian contact, due to which the Belarusian jadłoec arose from the native jałoec as a hypercorrect form through adideation to the Polish jodła, and jadleńec arose from the native jaleńec according to this pattern. The forms with -d- which emerged in this manner were borrowed by the regional Polish language from Belarusian as jadłowiec and the less frequent jadleniec. The article also explains the names of the juniper in other Slavic languages. The majority of them originally referred to shrubs of coniferous trees (fir, spruce, pine).

14

Księgozbiór i działalność Biblioteki Slawistyki UŁ

100%

Marzena Z.

Biblioteka i Edukacja

|

2012

|

issue 2

PL

Celem niniejszego artykułu jest scharakteryzowanie działalności i księgozbioru Biblioteki Slawistyki, która jest sekcją Biblioteki Polonistycznej Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Autorka przedstawia krótki zarys historii biblioteki, jej profil i kolekcje. Biblioteka oficjalnie istnieje od 1 lutego 2005, gromadzi publikacje z języka bułgarskiego, chorwackiego, serbskiego i literatury słoweńskiej, różne inne źródła dotyczące przekładoznawstwa, językoznawstwa, teorii literatury i historii krajów południowosłowiańskich. Zbiory biblioteki są dostępne dla pracowników, absolwentów studiów podyplomowych i doktorantów Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Łódzkiego. W ciągu kilku miesięcy biblioteka najprawdopodobniej przestanie działać jako oddzielna jednostka i stanie się częścią jednej wielkiej biblioteki wydziałowej.

EN

The purpose of this article is to characterize the activities and the collection of books of the Slavonic Studies Library, which is a division of the Polish Studies Library of the Philological Faculty of the Lodz University. The author presents a short outline of the library’s history and its profile and collections. The library has officially existed since February 1st, 2005, and has gathered Bulgarian, Croatian, Serbian, and Slovene literature and various other publications concerning translating studies, linguistics, theory of literature and history of the South Slavic countries. The library’s collections are accessible to the staff, graduate, postgraduate and doctoral students of the Slavonic Studies Department of the Lodz University. In several months, the library will most likely stop functioning as a separate unit and will become a part of one, large departmental library.

15

Raport o turkijskim albo chińskim pochodzeniu słowiańskiego *slonъ ‘słoń’

88%

Stachowski M.

Rocznik Slawistyczny

|

2015

|

vol. 64

115-122

EN

Max Vasmer was the first to derive Slavic *slonъ ‘elephant’ from the Turkic word a(r)slan ‘lion’. Despite sporadic rival proposals, this etymology has gained general acceptance. In 1977 V.V. Ivanov suggested a Chinese etymon for the Slavic word, but his attempt had remained unanswered for more than thirty years. In 2011, A. Vovin joined the discussion and voiced his support for the Chinese alternative. The present author discusses both the Turkic and the Chinese threads and attempts to evaluate their value for further etymological research.

16

On the Rhythmic Law and the Suffix -ár

88%

Pukanec M.

Jazykovedný Casopis

|

2016

|

vol. 67

|

issue 1

45-51

EN

The purpose of this paper is to examine the violations of the Rhythmic Law in the words with the suffix -ár related to the Ľubomír Kralčák’s inspiring paper On the Vocal Quantity Stability in the Slovak Suffix -ár (-áreň). I propose here a regressive rhythmic law according to which the Proto-Slovak roots of the AP (b) regularly shortened when followed by the suffix -ár. The proposed sound law operated in Proto-Slovak, before the definitive fixation of the stress on the initial syllable in Slovak and before the Slovak Rhythmic Law.

17

Sprawozdanie z konferencji Polyslav XVII (Kijów 11–14 września 2013 roku)

88%

Jankowiak M.

Adeptus

|

2014

|

issue 3

110-112

EN

The paper is a conference report. Young Slavists meet each other every year at the Polyslav conference. The previous meeting took place in Kiev and was organized by the Institute of Philology of the Taras Shevchenko National University in Kiev (Department of the Modern Ukrainian Language). Young linguists from 11 countries presented 68 reports associated with Slavic languages. The reports were related to almost all areas of linguistics.

PL

Tekst jest sprawozdaniem z konferencji. Młodzi slawiści co roku spotykają się na konferencji Polyslav. Ostatnia z nich została zorganizowana przez Instytut Filologii Państwowego Uniwersytetu Kijowskiego im. Tarasa Szewczenki (Katedra Współczesnego Języka Ukraińskiego) w Kijowie. Młodzi slawiści z 11 krajów zaprezentowali 68 referatów opisujących języki słowiańskie. Referaty dotyczyły prawie wszystkich dziedzin językoznawstwa.

18

Światowa slawistyka w Warszawie. Sprawozdanie z konferencji

88%

Jawor A., Dołowy-Rybińska N.

Adeptus

|

2015

|

issue 5

80-82

EN

The text is a report from the international conference, ‘The Identity of the Slavs past and present: language, culture, literature in young Slavists’ research’ (May 2014). The conference was organized by the Institute of Slavic Studies, the Polish Academy of Sciences, the Institute of Western and Southern Slavic Studies, Warsaw University and the Slavic Foundation. The aim of the conference was to confront the research carried out by young researchers from Poland and Slavic countries with those conducted by their colleagues from Western Europe. These researches were compared with the Slavic studies carried out in the world.

PL

Tekst jest sprawozdaniem z międzynarodowej konferencji naukowej „Tożsamość Słowian dawniej i dziś: język, kultura, literatura w badaniach młodych slawistów” (maj 2014). Konferencja została zorganizowana przez Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego i Fundację Slawistyczną. Jej celem było skonfrontowanie badań prowadzonych przez młodych naukowców z Polski i krajów słowiańskich z badaniami prowadzonymi przez ich kolegów z krajów Europy Zachodniej oraz porównanie ich z dominującymi tendencjami slawistyk światowych.

19

Oleksandr Melnyczuk jako etymolog i komparatysta

88%

Chernysh T. O.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

|

2019

|

vol. 54

EN

Oleksandr Mel′nychuk as an Etymologist and ComparatistOleksandr Mel′nychuk (1921–1997) made a great contribution to the theory and methodology of historical-comparative studies of genetically related languages. His work mainly concerned three areas: the word family approach to the study of Slavic, Indo-European and non-Indo-European languages, the theory of monoglottogenesis, and the historical typology of Slavic languages. After a brief overview of his life and work, this study focuses on the first area, outlining the principal features of the word family approach he developed, both theoretically and with regard to research on the origin of particular Slavic lexical items. Ołeksandr Melnyczuk jako etymolog i komparatystaOłeksandr Melnyczuk (1921–1997) wniósł znaczący wkład w rozwój teorii i metodologii badań historyczno-porównawczych pokrewnych języków. W swej pracy skupiał się głównie na trzech obszarach: podejściu gniazdowym do badania leksyki słowiańskiej, indoeuropejskiej i pozaindoeuropejskiej, teorii monoglottogenezy oraz typologii historycznej języków słowiańskich. Wychodząc od krótkiego zarysu biografii badacza i jego dorobku naukowego, niniejszy artykuł skupia się na pierwszym z wymienionych kierunków jego zainteresowań: przedstawia główne elementy podejścia gniazdowego w ujęciu Melnyczuka zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i w odniesieniu do badań nad etymologią poszczególnych słowiańskich jednostek leksykalnych.

20

О роли внутренней формы слова в древних славянских переводах Библии

88%

Кожинова [Kozhinova] А. A.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

|

2019

|

vol. 54

EN

On the Role of the Inner Form of the Word in Historical Translations of the Bible into Slavic LanguagesThis article investigates the role of the inner form of the word in the process of translation, which is seen as a mediated form of verbal creation. Although the process of both oral and written translation has been traditionally viewed as entirely synchronic (i.e. unaffected by the deep layers of the semantic structure of the lexical unit), there are numerous examples indicating that etymologies of words may be reflected in the target text. The case in point is best illustrated with instances from historical translations of biblical texts into Slavic languages examined in this study. O roli formy wewnętrznej słowa w historycznych przekładach Biblii na języki słowiańskie Niniejszy artykuł analizuje rolę wewnętrznej formy słowa w procesie przekładu, uznawanym za zapośredniczoną formę twórczości słownej. Pomimo że proces ten, zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej, uważa się za całkowicie synchroniczny (co oznacza, że głębokie warstwy struktury semantycznej jednostki leksykalnej nie mają na niego wpływu), istnieje wiele przykładów świadczących o tym, że etymologia słów często znajduje mniejsze lub większe odbicie w tekście docelowym. Doskonałą ilustracją tego zjawiska są przykłady pochodzące z historycznych przekładów tekstów biblijnych na języki słowiańskie, zaprezentowane w przedstawionej analizie.

Refine search results

Agentywne znaczenie formantu -wa w gwarach wielkopolskich i języku polskim na tle innych języków słowiańskich

Slawistyka polska w minionym sześćdziesięcioleciu. Synchroniczne prace językoznawcze z zakresu morfologii i składni

On grammatical categorical markers (Analytical language — what does it mean?)

Word-formation in Slavic languages

Geminaty w językach słowiańskich

Заменките во словенски и балкански контекст

Konfrontacja vs typologia

Patterns of Morphological Integration of Slavic Loan Nouns in Petkevičius’ Catechism (1598) as an Indication of Their Origin and Chronology

Słowiańskie nazwy ‘pleców’ i ‘ramienia’ w świetle materiałów gwarowych i źródeł historycznych

Auxiliary clitics in Polish