Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: Slavonic borrowings

Sort By:

Limit search:

Atlas of the Baltic languages: plant names of Slavonic origin

100%

Jansone I., Stafecka A.

Acta Baltico-Slavica

2013

vol. 37

Atlas of the Baltic Languages: Plant Names of Slavonic OriginThe article investigates Slavonic-derived plant names in dialects of the two surviving Baltic languages – Latvian and Lithuanian. Historically, these Slavonisms were originally adopted by small-scale regional dialects, which are now disappearing. In 2009, a pilot study for the Atlas of the Baltic Languages was published. It comprised 12 geo-linguistic maps with Latvian, Lithuanian and English commentaries. 2012 saw the publication, in CD format, of the Atlas’s first volume: Lexis 1: Flora. The material analysed concerns names for: (1) wild plants, e.g., cornflower, nettle, waybread, milfoil, dandelion, plantain; (2) cultivated plants, e.g., onion, potatoe, garlic, cucumber, Swedish turnip, [winter] wheat; (3) trees (juniper, hazel-tree, pear-tree, plum-tree, cherry-tree, etc.) and words related to a tree (top of the tree, cone, etc.).Borrowed plant names can generally be grouped as follows: 1. Common borrowings located in a wide area in Lithuania and used all over Eastern part of Latvia – the region of Latgale. These usually denote fruits and vegetables, e.g. the potatoe (Solanum tuberosum) – Latv. buļve and its variants, buļba and variants, uļbiks / Lith. bulvė and variants, bulbė and variants; or garlic – casnags, casnāgs and variants / Lith. česnākas, šešnākas and variants. 2. Common borrowings located in wide area in Lithuania and used in some subdialects in Latgale, e.g. Lith. vosilka / Lat. Vasilka ‘cornflower (Centaurea cyanus)’; Lith. kriváunykas and variants / Lat. kravavņiks and variants ‘yarrow (Achillea millefolium L.)’. 3. Slavonisms whose origin differs in Latvian and in Lithuanian, e.g. Lat. klevers (< Russ. клевер, Bel. dialectal клéвер, клевiр / Lith. kaniušina < Bel. канюшына, Pol. koniczyna for ‘clover (Trifolium)’.The Atlas of the Baltic Languages, reflecting the language contacts, could be an important source for further investigation not only in Baltistics but also in Slavistics and Indo-European comparative linguistics.Атлас балтийских языков: названия растений славянского происхожденияВ статье рассматриваются названия растений славянского происхождения в диалектах единственнo живых балтийских языков – латышского и литовского. Исторически эти славянизмы были заимствованы региональными территориальными диалектами, которые в настоящее время исчезают. В 2009 г. был опубликован пилотный проект Атласа балтийских языков, включающий 12 геолингвистических карт с комментариями на латышском, литовском и английском языках. В 2012 г. первый том атласа: Атлас балтийских языков. Лексика I: Флора – был опубликован в формате CD. Связанную с растительним миром лексику представляют названия, обозначающие: 1) дикорастущие растения – например, василек, крапиву, подорожник, тысячелистник, одуванчик, 2) культурные растения – например, лук, картофель, репу, (зимнюю) пшеницу, и 3) деревья (можжевельник, орешник, грушу и др.), а также части деревьев (макушку дерева, шишку). В качестве основных групп заимствованных названий растений можно выделить: 1. Общие заимствования, которые встречаются в широком ареале в Литве и во всей восточной части Латвии – в Латгалии. Обычно это названия овощей и фруктов, например, картофеля (Solanum tuberosum) – лат. buļve и вар., buļba и вар., uļbiks / лит. bulve и вар., bulbe и вар., чеснока: лат. casnags, casnāgs и вар./ лит. česnākas, šešnākas и вар. 2. Общие заимствования, которые встречаются в широком ареале в Литве и в некоторых говорах Латгалии, например, лит. vosilka / лат. vasilka ‘вaсилёк (Centaurea cyanus)’, лит. kriváunykas и вар. / лат. kravavņiks и вар. ‘тысячелистник (Achillea millefolium L.)’. 3. Славянизмы несовпадающего проиcхождения в латышском и литовском языках, например, лат. klevers (< рус. kлевер, бел. диал. клéвер, клевiр) / лит. kaniušina < бел. kанюшына, поль. koniczyna ‘клевер (Trifolium)’. Атлас балтийских языков отражает языковые контакты и служит важным источником для дальнейших исследований не только в балтистике, но также в славистикe и индоевропейском сравнительном языкознании.

Slavic Loanwords in the Terms for Dumplings in Latvian

75%

Bušmane B.

Acta Baltico-Slavica

2016

vol. 40

Slavic Loanwords in the Terms for Dumplings in LatvianFood is an essential part of the material culture of every nation. It frequently preserves national traditions and old names longer than other spheres do, additionally, it lets observe the influence of other cultures. According to dictionary data, dumplings were known in Latvia already in the 18th century. Many names for them have been attested in regional subdialects of Latvian; borrowings usually cover wide areas.In this article, basing on ethnographic and linguistic material notations of different antiquity thus tracing the use of names for dumplings almost a century long and referring to dictionary data from 18th–19th century, the author tried to reveal the use and distribution of names for dumplings of Slavic origin in subdialects of Latvian, as well as to offer fragmentary data on the use of particular Slavic borrowings in neighboring languages.The Slavic borrowings kļocka, zacirka alongside variant names are widespread in Eastern Latvia, i.e. in a rather narrow or wide area of the High Latvian dialect. In Eastern Latvia, the names klučki, klučkas derived from the Germanic borrowing kluči, with insertion of the consonant k under influence of Russian, have also been registered.From the semantic angle, the borrowings kļockas, klučkas and their variants are denoting dumplings made of various raw materials (e.g., different kinds of flour, also pea-flour, potatoes). Further references to ingredients of this food and its preparation are included in the explanation of the Slavic borrowing zacirka and its variants most typical for the peasants vocabulary in Latgale.The Slavic borrowings examined in this article have not seldom (even up to the last decades of the 20th century) been serving as the only names of the said dish in the speech of representants of the oldest generation in the particular area in Eastern Latvia. Słowiańskie zapożyczenia wśród nazw pierogów w języku łotewskim Żywność stanowi zasadniczą część kultury materialnej każdego narodu. Nazwy związane z nią często zachowują narodowe tradycje i dawne nazwy dłużej, niż to ma miejsce w innych sferach, a ponadto umożliwiają zaobserwowanie wpływu innych kultur. Według danych słownikowych, pierogi były znane na Łotwie już w XVIII w. Potwierdzono wiele ich nazw w regionalnych subdialektach łotewskich; zapożyczenia na ogół występują na całym obszarze.W tym artykule autorka stara się – na podstawie zapisów w materiałach etnograficznych i lingwistycznych z różnych okresów, śledząc użycie nazw pierogów w ciągu niemal stulecia i odnosząc się do danych ze słowników z XVIII–XIX w. – pokazać użycie i dystrybucję różnych nazw pierogów pochodzenia słowiańskiego w subdialektach łotewskich, jak też podać fragmentaryczne dane o użyciu poszczególnych zapożyczeń słowiańskich w sąsiednich językach.Słowiańskie zapożyczenia kļocka, zacirka, obok ich odmianek, są rozpowszechnione we wschodniej Łotwie, tj. w obszarze dialektu wysokołotewskiego. We wschodniej Łotwie zarejestrowano też nazwy klučki, klučkas, derywaty od niemieckich zapożyczeń kluči z insercją spółgłoski k pod wpływem języka rosyjskiego.Pod względem semantycznym zapożyczenia kļockas, klučkas i ich odmianki oznaczają pierogi zrobione z różnych surowców (np. różnych rodzajów mąki i ziemniaków). Dalsze odniesienia do składników tej potrawy i sposobu jej przygotowania zawarte są w objaśnieniu słowiańskiego zapożyczenia zacirka i jego odmianek najbardziej typowych dla słownictwa łotewskich chłopów.Słowiańskie zapożyczenia analizowane w tym artykule nierzadko (jeszcze do ostatnich dekad XX w.) służyły jako jedyne nazwy omawianych dań w mowie przedstawicieli najstarszej generacji mieszkańców obszaru wschodniej Łotwy.

Refine search results

2 Acta Baltico-Slavica

1 2016

1 2013

1 Bušmane B.

1 Jansone I.

1 Stafecka A.

Search results

Atlas of the Baltic languages: plant names of Slavonic origin

Slavic Loanwords in the Terms for Dumplings in Latvian