Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 17

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Spycimierz
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
The presentation of falconry as intangible cultural heritage that has significantly influenced the development of culture in modern Europe can help in understanding the process of formation of social structures and the beginnings of statehood. The history of one of the most ancient forms of hunting, which entertained princes and kings, goes as far back as the times of the first civilizations. The phenomenon of falconry is still a subject of research by historians and archaeologists, who explore this topic also in the context of Spycimierz and its eventful history connected with the first rulers of the Piast dynasty.
PL
Przedstawienie sokolnictwa jako niematerialnego dziedzictwa kulturowego, które znacząco wpływało na kształtowanie się współczesnej Europy, może pomóc w rozumieniu tworzenia się struktur społecznych i początków państwowości. Historia tej jednej z najstarszych form łowiectwa, będącej nietypową rozrywką książąt i władców, sięga początków pierwszych cywilizacji. Fenomen sokolnictwa nadal pozostaje przedmiotem badań historyków i archeologów, również w kontekście grodu w Spycimierzu i jego burzliwej historii, związanej z pierwszymi Piastami.
PL
Celem artykułu jest prezentacja tradycji sypania kwietnych dywanów na Boże Ciało w Spycimierzu (województwo łódzkie, powiat poddębicki, gmina Uniejów) w jednym aspekcie, jakim jest interpretacja symboliki stosowanych wzorów. Autorka posłużyła się w tym celu materiałami fotograficznymi, które zebrała podczas uroczystości Bożego Ciała w 2018 roku, jak też wypowiedziami mieszkańców parafii Spycimierz, nagranymi między innymi przez autorkę w 2018 roku. W pierwszej części tekstu omówiono stan badań nad opisywaną tradycją. Dla uporządkowania rozważań Autorka proponuje spycimierskie kwietne dywany analizować jako tekst kultury, czemu poświęca drugą część artykułu. W ostatniej, zasadniczej części, zaproponowano typologię wzorów i kolejno zarysowano analizę ich treści: figury geometryczne, wzory floralne, wzory zoomorficzne, wzory antropomorficzne, motywy chrześcijańskie, symbole patriotyczne oraz elementy werbalne.
EN
The aim of the article is to present the tradition of creating flower carpets for the Corpus Christi feast in Spycimierz (Łódź voivodeship, Poddębice county, Uniejów commune) from one perspective: interpretation of the symbolism of the patterns employed. In order to achieve this goal, the author uses the photographic material collected during the Corpus Christi feast in 2018 and interviews with the inhabitants of Spycimierz parish, recorded among others by the author in 2018. In the first part of the text the author presents the state of research on the analysed tradition. For the sake of organization of the discussion, the author proposes that the flower carpets of Spycimierz should be studied as culture texts, to which the second part of the article is devoted. In the final, main part, the author specifies groups of patterns and analyses their content successively: geometrical figures, floral patterns, zoomorphic patterns, anthropomorphic patterns, Christian motifs, patriotic symbols and verbal elements.
EN
This article presents the initial results of archaeological excavations and research conducted in 2021 on site No. 36 in Spycimierz. An outline of the history of the town and of archaeological works carried out in its part, as well as analysis of topographic transformations in this location are presented in an article A historical outline of topographic changes in area adjacent to the church in Spycimierz published in Volume 10 of ”Biuletyn Uniejowski”. This is why this article is focused on description of the field works carried out and presentation of their results.
PL
W artykule przedstawiono wstępne wyniki wykopaliskowych badań archeologicznych, przeprowadzonych w 2021 r. na obszarze stanowiska nr 36 w Spycimierzu. Rys historyczny miejscowości, historia badań oraz analiza przemian topograficznych interesującej nas części Spycimierza omówione zostały w artykule pt. Zarys historii przemian topograficznych przykościelnej części Spycimierza (gmina Uniejów), opublikowanym w 10 tomie „Biuletynu Uniejowskiego”. Z tego względu skupię się na opisaniu podjętych czynności terenowych oraz przybliżeniu ich rezultatów.
EN
The end of the year 2021 has a special place in the history of Spycimierz – on 16th December in Paris the Spycimierz and Opole flower carpets prepared for the Corpus Christi procession were officially entered on the UNESCO representative list of intangible cultural heritage of humanity. The Italian “InfiorItalia” Association, with which Spycimierz has been cooperating for nearly a decade, has had a major role in this achievement. As in 2022 InforItalia celebrates the 20th anniversary of its existence, it is a good occasion to describe the cooperation between the Italian and Spycimierz associations and to highlight the field of “InforItalia’s” activity as well as its role in the efforts to have the Spycimierz tradition entered on the UNESCO list.
PL
Koniec roku 2021 zapisał się w sposób szczególny w historii Spycimierza – 16 grudnia w Paryżu spycimierskie i opolskie kwietne dywany, układane na procesję Bożego Ciała, zostały oficjalnie wpisane na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO. Istotną rolę na drodze tych starań odegrało włoskie Stowarzyszenie „InfiorItalia”, z którym Spycimierz współpracuje od blisko dekady. Okoliczność wpisu na światową listę oraz jubileusz 20-lecia „InfiorItalii” przypadający na rok 2022 skłaniają do opisania współpracy między gminą Uniejów, stowarzyszeniem spycimierskim i „IniorItalią”, którą dziś można nazwać przyjaźnią, a także do scharakteryzowania po krótce obszaru działalności włoskiego stowarzyszenia oraz roli, jaką ono odegrało w kontekście spycimierskiej drogi do wpisu na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.
EN
The parish of the Exaltation of the Holy Cross in Spycimierz is the oldest parish in Uniejów municipality. Historical records about its functioning date back to the beginning of the 12th century. Despite many changes in its functioning, as well as the construction of new churches in the parish, many extremely valuable, historic sacred objects have been preserved inside the present temple.
PL
Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Spycimierzu jest najstarszą parafią na terenie gminy Uniejów. Wzmianki historyczne na temat jej funkcjonowania pochodzą z początku XII w. Mimo wielu zmian w funkcjonowaniu, a także wznoszeniu nowych kościołów na terenie parafii, we wnętrzu obecnej świątyni zostało zachowanych wiele niezwykle cennych, zabytkowych przedmiotów sakralnych.
EN
The aim of this article is to discuss three issues connected with the tradition of decorating the route of the Corpus Christi procession in the parish of Spycimierz. It first presents an outline of the history of the parish and the villages that it comprises today. Next, it highlights the origins of this tradition and reconstructs the six routes that the Corpus Christi procession followed over the past 50 years. It also explains the rules used by the local community in choosing the route.
PL
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie trzech zagadnień związanych z dziejami tradycji ubierania (zdobienia) trasy procesji Bożego Ciała w parafii Spycimierz. Tekst otwiera zarys dziejów parafii oraz miejscowości współcześnie ją tworzących. Autor analizuje kwestię genezy i okresu narodzin zwyczaju oraz rekonstruuje sześć tras, po których wędrowała procesja Bożego Ciała w parafii Spycimierz podczas ostatniego półwiecza. Wskazuje także reguły, którymi miejscowa społeczność kierowała się, ustalając przebieg trasy.
EN
The aim of this article is to identify the strengths and weaknesses in the spatial development of Spycimierz sołectwo (sub-unit of municipality) and to propose directions of changes in this respect. The main determinants of spatial development of this area are described, such as geographical location, socio-economic characteristics and planning documents. The methods used include inhouse studies and field research. The main instrument employed was urbanistic inventory carried out in 2020. All proposed changes in the spatial development in this area should take into account the need to preserve the unique intangible heritage od Spycimierz.
PL
Celem artykułu jest wskazanie mocnych i słabych stron w zagospodarowaniu sołectwa Spycimierz oraz zaproponowanie kierunków zmian w tym zakresie. W publikacji zwrócono uwagę na podstawowe uwarunkowania zagospodarowania obszaru badań, w tym głównie położenie, charakterystykę społeczno-gospodarczą oraz dokumenty planistyczne. Do realizacji przyjętego celu wykorzystano metody badań kameralnych oraz terenowych. Podstawowe narzędzie stanowiła inwentaryzacja urbanistyczna przeprowadzona w 2020 r. Wszelkie proponowane zmiany w zagospodarowaniu na tym terenie powinny dążyć do zachowania wyjątkowego dziedzictwa niematerialnego Spycimierza.
EN
The aim of this study is to highlight the character of spatial changes that took place over centuries on estates located in front of the church (plot no 406) before the present form of spatial development on this site. This is relevant to archaeological work carried out in 2021 before the start of the construction of the Historical and Cultural Centre “Spycimierskie Boże Ciało” (Spycimierz Corpus Christi). The conclusions were formulated after identifying , selecting and analysing relevant source materials. A synthesis of collected information resulted in a proposal of periodization of topographic changes in the analysed area, identifying five chronological phases.
PL
Celem prezentowanego opracowania jest próba nakreślenia charakteru przemian przestrzennych, zachodzących na przestrzeni wieków w obrębie posesji zlokalizowanych na wprost kościoła (dz. nr ewid. 406), poprzedzających ostateczne uformowanie współczesnego zagospodarowania tego obszaru. Poniższe ustalenia mają charakter wprowadzający do mających miejsce w 2021 r. ratowniczych badań archeologicznych, które odbywały się przed rozpoczęciem budowy Centrum Historyczno-Kulturalnego „Spycimierskie Boże Ciało”, obejmującej północną część posesji oznaczonej na poniższej mapie jako „obszar inwestycji”. Przedstawienie wniosków, które mogłyby znaleźć zastosowanie w prowadzonych na określonym obszarze pracach archeologicznych wymagało jak najpełniejszego rozpoznania zasobu materiałów źródłowych, ale również dokonania ich znaczącej selekcji. W ramach podsumowania przeprowadzono syntezę zgromadzonych informacji oraz zaproponowano periodyzację przemian topograficznych analizowanego obszaru, wydzielając pięć faz chronologicznych
PL
Artykuł prezentuje wyniki badań poświęconych rozwojowi układu przestrzennego Spycimierza na przestrzeni dziejów. Analiza geograficzno-historyczna objęła zagadnienie genezy i zmian morfologicznych wsi, uwzględniając dzieje osadnictwa na badanym obszarze. W tym kontekście wykorzystano wybrane źródła dokumentowe, opisowe oraz mapy historyczne. Uzyskane rezultaty skonfrontowano z dotychczasowymi wynikami badań archeologicznych. Wieś powstała prawdopodobnie w XI w. w pobliżu zlokalizowanego w zakolu rzecznym grodu pierścieniowego, który w XIV w. został przekształcony w gród typu stożkowego. Wyróżniono kilka faz rozwoju wsi, uwzględniając sekwencję powstawania i rozprzestrzeniania się siedlisk i rozłogów w średniowieczu, czasach nowożytnych aż do współczesności. Dzisiejszy Spycimierz przyjmuje formę wsi wielodrogowej z nieregularną strukturą zabudowy i skomplikowanym rozkładem działek. Jest to unikalny relikt osadnictwa z czasów wczesnofeudalnych, który stanowi cenny element krajobrazu kulturowego wsi w centralnej Polsce.
EN
The article presents the results of research on the development of the spatial layout of Spycimierz throughout the history. Geo-historical analysis included the issue of origin and morphological changes of the village, taking into account the history of settlement in the study area. In this context, selected documentary and descriptive sources and some historical maps were used. The results of research were confronted with the existing archaeological studies. The village was probably founded in the eleventh century near the fortified settlement in the form of ring, located in the bend of the river, which was transformed into a conical type in the fourteenth century. Several phases of rural development have been identified, taking into account the sequential formation and expansion of habitats and field systems from the Middle Ages up to the present. Contemporary Spycimierz takes the form of multi-road village with an irregular structure of housing and complicated arrangement of plots. This is a unique relic of settlement from the early feudal times, which is a valuable element of the cultural landscape of villages in central Poland.
PL
Niniejszy artykuł ma za cel ukazanie genezy kultury florealnej na Półwyspie Apenińskim, która do dziś jest bardzo żywa i stanowi istotny element tradycji w wielu włoskich miastach i miejscowościach. Zwyczaj zdobienia dywanami kwiatowymi uroczystości Bożego Ciała sięga XVIII wieku, choć pierwsze wzmianki o takowych dekoracjach pochodzą z okresu Baroku. To zapewne z terenu dzisiejszych Włoch elementy kultury florealnej zostały przeszczepione na ziemie okupowanej Rzeczpospolitej w XIX wieku.
EN
This article aims to present the origins of the floral culture on the Italian Peninsula, which has persisted until today and continues to be a major cultural element in many Italian towns and villages. The custom of creating flower carpets for the feast of Corpus Christi goes back to the 18th century, although the first mentions of such decorations are from the period of baroque. It is very likely that elements of the floral culture have been transplanted to the lands of occupied Poland in the 19th century
PL
Bardzo ważnym elementem święta Bożego Ciała jest barwna procesja, która wychodzi poza mury kościoła. Do tradycji tego święta należą cztery ozdobione gałęziami z brzozy i kwiatami ołtarze oraz sypanie kwiatów pod stopy kapłana niosącego Hostię. W Spycimierzu rozwinął się wyjątkowo piękny zwyczaj układania dywanu z kwiatów o długości około 2 km na drodze przejścia procesji. Dekorowanie trasy stało się tutaj swoistym dziełem artystycznym, w którym bierze udział cała społeczność parafii. W artykule przedstawiono zaangażowanie lokalnej wspólnoty parafialnej i samorządu na rzecz wpisania Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego w 2018 r.
EN
An important element of Corpus Christi celebration is a procession which goes outside church premises and stops on the way at four altars decorated with flowers and birch trees. Traditionally, dried flower petals are being thrown down before the priest bearing the Holy Sacrament. In Spycimierz, there is a beautiful tradition of making 2 km long flower carpets along the route of the procession. Decorating the procession route has become a specific work of art, in which participates all the community of the parish of Spycimierz. The article highlights the engagement of the local community and government in actions aimed at entering in 2018 the Corpus Christi celebration including the tradition of flower carpets in Spycimierz on the National List of intangible cultural heritage.
EN
This article sums up and presents in chronological order the successive stages in the endeavours of the inhabitants of Spycimierz parish and Uniejów municipality to have Flower carpets tradition for Corpus Christi processions. entered on the  UNESCO’s Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity. The success of these efforts would not have been possible without active engagement of the local community and close cooperation with Uniejów municipality authorities. It can provide an inspiration for other municipalities to take actions aimed at safeguarding of unique cultural heritage.
PL
Artykuł stanowi podsumowanie i chronologiczne uporządkowanie kolejnych etapów starań mieszkańców parafii Spycimierz i gminy Uniejów o wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO, zwieńczonych sukcesem. Przedstawia ścieżkę dojścia do tego zaszczytnego tytułu, którego osiągnięcie nie byłoby możliwe bez dużego zaangażowania lokalnej społeczności i ścisłej współpracy z władzami gminy Uniejów. Artykuł może stanowić inspirację dla innych gmin do podejmowania działań na rzecz ochrony niezwykle istotnego dziedzictwa niematerialnego.
EN
Hunting as an economic element of the emerging Polish state significantly influenced the development of culture. The analysis of this rather extensive area of daily life is crucial to understanding of the functioning of mediaeval society. The value of wildlife and the goods it provided permanentny marked the history and the emerging hunting tradition, which is cultivated up to this day.
PL
Łowiectwo jako czynnik gospodarczy powstającego państwa polskiego znacząco wpłynęło na rozwój kultury. Przeanalizowanie tej dość rozległej dziedziny życia codziennego jest niezbędne dla zrozumienia funkcjonowania średniowiecznego społeczeństwa. Wartość dziko żyjącej zwierzyny i pozyskanych z niej dóbr na stałe zapisała się na kartach historii i powstającej tradycji łowieckiej, która do dziś jest kultywowana.
EN
The article aims to present the cultural potential of Spycimierz and to indicate the possibilities of using it for the development of tourism. Taking into account the resources of the village related to the natural and historical heritage, preserved and cultivated traditions and the involvement of the community of residents, the authors make an attempt to create a tourist product „Spycimierz ‒ a flower village”, complementing and making the current offer of Uniejów and the surrounding area more attractive. The preparation of a tourist product, which is part of this offer, should not only bring the local community certain economic benefits, but also integrate the community additionally, also around activities other than just joint preparation of religious celebrations.
PL
Artykuł ma na celu przybliżenie potencjału kulturowego Spycimierza oraz wskazanie możliwości jego wykorzystania dla rozwoju turystyki. Biorąc pod uwagę zasoby miejscowości związane z dziedzictwem przyrodniczym, historycznym, zachowanymi i kultywowanymi tradycjami oraz zaangażowaniem wspólnoty mieszkańców, autorzy podejmują próbę stworzenia produktu turystycznego „Spycimierz ‒ kwiatowa wieś”, uzupełniającego i uatrakcyjniającego dotychczasową ofertę Uniejowa i okolic. Przygotowanie produktu turystycznego, będącego częścią tej oferty, nie tylko powinno przynieść lokalnej społeczności określone korzyści ekonomiczne, ale także dodatkowo zintegrować wspólnotę wokół innych działań niż wspólne przygotowywanie uroczystości religijnych.
EN
The corpus Christi solemnity initiated in the Catholic Church in the 13th century provided the occasion for the adoration of the Holy Sacrament. In time the solemnity was enriched with the external form of the cult, namely a procession. In the village of Spycimierz, by the River Warta, the adoration of the Host evolved into elaborated visual forms. The route of the Corpus Christi procession, apart from the typically decorated altars, was embellished with flower arrangements, which lay in the mid-lane of the road in the village. According to different accounts, the tradition of creating carpets of flowers dates back to Napoleon’s times. It is certain that it existed before World War II, and the first sources informing about it come from 1975.
PL
Uroczystości Bożego Ciała zapoczątkowane w Kościele katolickim w XIII wieku stały się okazją do oddania czci Najświętszemu Sakramentowi. Święto z czasem zostało wzbogacone o zewnętrzną formę kultu. W leżącej nad rzeką Wartą wsi Spycimierz formy adoracji hostii rozwinięto w postaci rozbudowanej oprawy wizualnej. Trasa procesji Bożego Ciała poza typowym wystrojem ołtarzy została w całości przyozdobiona kompozycjami z kwiatów, którymi wyłożono środkowy pas drogi we wsi. Tradycja tworzenia kwietnych kobierców według przekazów ma sięgać okresu napoleońskiego. Niewątpliwie istniała już przed drugą wojną światową, a pierwsze źródła o niej informujące pochodzą z 1957 roku.
PL
Artykuł stanowi semiotyczną analizę przedmiotów (materiałów, narzędzi, przedmiotów kultu) wykorzystanych w Spycimierzu (województwo łódzkie, powiat Poddębice, gmina Uniejów) podczas święta Bożego Ciała. Wieś ta wyróżnia się nadzwyczaj bogatym wystrojem, a szczególnie kwietnymi dywanami 2-kilometrowej długości układanymi na całej trasie procesji eucharystycznej. Autorka do analizy obrzędowego kodu przedmiotowego zastosowała teorię semioforów Krzysztofa Pomiana. Semioforami według niej są dywany kwiatowe, bramy i ołtarze – przedmioty w najwyższym stopniu sakralne w czasie mszy świętej i procesji. Powstają one z i za pomocą rzeczy – materiałów, narzędzi, przy asyście mediów – aparatów i kamer. Po procesji następuje etap desakralizacji semioforów i wytracania przez nie symbolicznych funkcji oraz wysokich wartości. Część z materiałów użytych do stworzenia semioforów zostanie przechowana na następny rok stając się rzeczami, część jako odpady trafi na kompostowniki, zamieniając się w ciała – glebę, z której w kolejnym roku wyrosną kwiaty. Wobec tego, że kwiaty posłużą do ułożenia kwietnego dywanu czy ozdobienia ołtarza, opisany obieg przedmiotów można nazwać spycimierskim kontinuum.
EN
The article constitutes a semiotic analysis of items (materials, tools, cult objects) used in Spycimierz (Łódź voievodship, Poddębice county, Uniejów commune) during Corpus Christi ce-lebration. On the national level, the holiday is distinguished by exceedingly rich décor of the villa-ge, particularly two-kilometer long flower carpets laid alongside the entire Eucharistic procession route. The author applied the object-related code analysis for the ritual based on the semiophore theory by Krzysztof Pomian. Thus SEMIOPHORES are represented here as flower carpets, gates and altars – elements of the highest sacral value in procession and holy mass. They both emerge from and are created by OBJECTS – materials, tools, assisted by MEDIA – cameras and video cameras. After the procession a SEMIOPHORE desacralisation process occurs, during which they lose symbolic functions and high values they represent. Part of the materials is utilised for further usage next year when they become OBJECTS. The other part, described as WASTE, arrives finally in a composter and transforms into BODIES or soil, out of which flowers will grow the following year. Due to the fact that blossoms will form a flower carpet or decorate an altar, the aforementio-ned circulation of items can be referred to as “Spycimierz continuum”.
EN
In the last two decades of the 15th century, the function of the castellan of Spycimierz was entrusted to the king’s courtiers: Rafał Leszczyński, Mikołaj Bronowski, Mikołaj Lubrański and Jan Jarand Brudzewski. They were members of the court equestrian company that was part of the private court of the kings of Poland. This text is based on analyzed source material, which made it possible to trace their court and clerical careers before and after serving as the castellan of Spycimierz.
PL
W ostatnich dwóch dekadach XV w. urząd kasztelana spycimierskiego powierzany był dworzanom konnym władców Polski Kazimierza Jagiellończyka i Jana Olbrachta. Urząd kasztelana sprawowali wówczas między innymi: Rafał Leszczyński, Mikołaj Bronowski, Mikołaj Lubrański i Jan Jarand Brudzewski. Wchodzili oni w skład chorągwi nadwornej i tworzyli tym samym bezpośrednie otoczenie monarchów. Sprawując funkcje dworzan konnych, należeli do osobistego oddziału królewskiego, prowadząc swoje konne poczty.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.