Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 31

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  State-Church relations    
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
1
Content available remote

Kierunki i dynamika rozwoju nauki i dydaktyki prawa wyznaniowego w Polsce

100%
Tunia A.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
133-154
PL
W niniejszym artykule autorka przedstawiła kondycję prawa wyznaniowego jako dyscypliny naukowej i dydaktycznej. Omówione w nim zostały główne kierunki badań podejmowane w ostatnich latach przez poszczególnych przedstawicieli doktryny oraz zakres i charakter zajęć dydaktycznych z prawa wyznaniowego prowadzonych na polskich uniwersytetach i innych uczelniach wyższych. Ponadto scharakteryzowała podręczniki prawa wyznaniowego obecne na rynku polskim oraz zobrazowała dokonujące się obecnie zjawisko konsolidacji środowiska prawa wykładowców prawa wyznaniowego w Polsce.
EN
The article presents the condition of ecclesiastical law as a scientific and academic discipline. It describes the main areas of research undertaken by individual representatives of the doctrine during the last years, as well as the scope and character of ecclesiastical law classes taught at Polish universities and colleges. Moreover, the author characterizes the textbooks on ecclesiastical law available on the Polish market and depicts the currently observable phenomenon of the consolidation of ecclesiastical law lecturers in Poland.
2
Content available remote

Stosunki wyznaniowe na pograniczu polsko–ukraińskim na przykładzie działalności powiatu tomaszowskiego

84%
Bielecki M.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
219-240
PL
Tematem niniejszego opracowania są stosunki wyznaniowe na pograniczu polsko-ukraińskim, na przykładzie działalności powiatu tomaszowskiego. Stosunki wyznaniowe pojmowane są tu jako korelacje zachodzące pomiędzy podmiotami wyznaniowymi, podmiotami wyznaniowymi a innymi podmiotami, jak również stosunki, w których nie uczestniczą podmioty wyznaniowe, ale opierają się one na normach prawa wyznaniowego. Artykuł podchodzi do zagadnienia w sposób wieloaspektowy, nie ogranicza się jedynie do charakterystyki działań podejmowanych w ramach działalności powiatu tomaszowskiego, ale przedstawia również uwarunkowania historyczne współpracy polsko-ukraińskiej. Charakterystykę umów podpisywanych przez powiat tomaszowski oraz gminy, które go tworzą, poprzedza omówienie rozwiązań zawartych na szczeblu centralnym i wojewódzkim. Ostatnia część opracowania poświęcona jest omówieniu praktycznych form współpracy w oparciu o charakterystykę Transgranicznych Polsko-Ukraińskich Dni Dobrosąsiedztwa, które co roku odbywają się w miejscowości Korczmin, w powiecie tomaszowskim. Spotkania te mają na celu rozwijanie wzajemnych kontaktów osób mieszkających po obu stronach granicy. Podczas odbywających się uroczystości tworzy się prowizoryczne przejście graniczne, które co roku przekracza kilka tysięcy osób. Symbol miejscowości Korczmin, która w wyniki zawirowań historycznych została podzielona na dwie części, teraz staje się symbolem wzajemnego pojednania.
EN
The author discusses the religious relations at the Polish-Ukrainian borderland with particular attention to Tomaszów Lubelski Poviat. By religious relations the author understands the correlations between denominational entities, between denominational entities and other entities as well as the relations involving denominational entities but governed by denominational law. The author’s approach to the issue is multi-faceted and goes beyond plain characteristics of initiatives undertaken by the authorities of Tomaszów Lubelski Poviat. The study does not omit to touch upon the historical context of Polish-Ukrainian cooperation. The author also outlines the underlying ideas of the agreements concluded between Tomaszów Lubelski Poviat and its gimnas and discusses the relevant solutions adopted at the national and regional level. The concluding part of the paper focuses on the practical forms of collaboration such as the Cross-border Polish-Ukrainian Good Neighbourhood Days held annually in Korczmin, Tomaszów Lubelski Poviat. During this event, the inhabitants of either side of the border converge to maintain mutual relationships. In order to help this, a provisional border crossing is established to enable thousands of visitors to attend. The symbol of the village of Korczmin, which was halved by reason of historical turbulence, is now seen as a symbol of reconciliation.
3
Content available remote

Regulacja majątkowa w odniesieniu do mienia żydowskiego w północnej części województwa lubuskiego

84%
Leszczyński P.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
121-149
PL
Zagadnienie restytucji mienia żydowskiego w Europie Środkowo–Wschodniej, ma w związku z tragedią Holokaustu kluczowe znaczenie dla zadośćuczynienia krzywd okresu II wojny światowej. Kwestie te stanowią przedmiot bądź ogólnych unormowań restytucyjnych, bądź partykularnych, jak to ma miejsce w tematyce powyższego artykułu, odnoszącego się do regulacji prawnych w Polsce. Autor syntetycznie przedstawia unormowania stosunku państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w okresie międzywojennym oraz postanowienia ustawy z 20 lutego 1997 r. o stosunku państwa do gmin wyznaniowych żydowskich – w aspekcie jej regulacji majątkowych obejmujących nieruchomości. Należy zauważyć, iż zakres podmiotowy tej ustawy obejmuje wyłącznie żydowskie osoby prawne w postaci gmin religijnych, tworzących reprezentację w ramach Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich. Nie obejmuje roszczeń innych osób prawnych żydowskich działających w II Rzeczypospolitej, ani też osób fizycznych – Żydów będących w dniu 1 września 1939 r. obywatelami państwa polskiego i ich prawnych następców. To kwestia, która ma być unormowana w ustawie reprywatyzacyjnej. Autor opisuje schemat normatywny tzw. Postępowania regulacyjnego, dotyczącego realizacji roszczeń majątkowych dzisiejszych gmin żydowskich i Związku Gmin, drogą specyficznego, polubownego postępowania, w którym rozstrzygnięcia podejmowane są przez zespoły orzekające w ramach Komisji Regulacyjnej do Spraw Gmin Wyznaniowych Żydowskich, działające w oparciu o równą ilość przedstawicieli strony państwowej i religijnej. W artykule podana jest statystyka rozstrzygnięć Komisji. Zakres terytorialny opisywanego tematu dotyczy północnej części dzisiejszego Województwa Lubuskiego, wchodzącej w skład Województwa Gorzowskiego do 31 grudnia 1998 r. Tereny te stanowiły formalnie do Układu Poczdamskiego z 2 sierpnia 1945 r. część Niemiec. Ten fakt rzutuje na pewne odmienności natury materialnej postępowania regulacyjnego na tym obszarze – w porównaniu do reszty terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Autor ilustruje te procesy, śledząc losy wniosków gmin żydowskich i Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich – o przeniesienie własności nieruchomości na terenie czterech gmin opisywanego obszaru: Skwierzyny, Międzyrzecza, Gorzowa Wlkp. oraz Słubic. Praktyka postępowania regulacyjnego wskazuje, iż najwięcej wniosków dotyczy obiektów synagogalnych, posynagogalnych oraz cmentarzy żydowskich (kirkutów). Pilną kwestią są nakłady finansowe na ich renowację. Odnosi się to do wszystkich miejsc żydowskich kultury materialnej i duchowej.
EN
The issue of restitution of Jewish property in East-Central Europe is – due to the Holocaust – of great significance for the reparation for the injustice of the Second World War. This matter has been either the subject of general or particular restitution regulations, as pointed out in the title of this paper treating of the Polish legal backdrop. The author provides a synthesis of the state's attitude to Jewish religious communities in the interwar period and discusses the provisions of the Act on the Relation of the State to Jewish Religious Communities on the subject of property regulations pertaining to fixed property. It should be noted that the act mentions only Jewish legal persons, that is, religious communities represented by the Association of Jewish Religious Communities. Hence, the act omits to include the claims of other Jewish legal persons residing in the 2nd Republic of Poland or Jewish natural persons having the status of Polish citizens on 1st September 1939, including their legal successors. This question shall be normalised in the reprivatisation bill. The author outlines the normative scheme of the so-called “regulatory procedure” concerning the satisfaction of property claims of today’s Jewish communities and of the association through amicable settlement in which the decisions are made by adjudication panels of the Regulatory Committee for the Jewish Religious Communities made up of an equal number of religious and state representatives. The article provides relevant statistics committee's decisions. The actual geographical location of the problem in question is the north part of today’s Lubuskie Voivodeship, formerly Gorzowskie Voivodeship (up to 31st December 1998). Before the Potsdam Agreement of 2nd August 1945, this area had been part of Germany. This reveals certain differences in the substantive character of the regulatory procedure implemented in the region, as opposed to other parts of the Republic of Poland. The author illustrates such processes by tracking the applications of Jewish communities and the Association of Jewish Religious Communities for the transfer of ownership of fixed property in four gminas in the area in question: Skwierzyna, Międzyrzec, Gorzów Wielkopolski and Słubice. The practice of the regulatory procedure proves synagogue and ex-synagogue buildings as well as Jewish cemeteries to be the most frequently listed items in the submitted applications. To secure funds for their renovation is an urgent need. As a matter of fact, it refers to all locations exhibiting Jewish spiritual and material culture.
4
Content available remote

Wpłaty 1% podatku dochodowego od osób fizycznych jako źródło finansowania działalności instytucji kościelnych

84%
Walencik D.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
311-327
PL
W artykule poruszono zagadnienia dotyczące warunków i trybu uzyskiwania przez kościelne osoby prawne i jednostki organizacyjne statusu organizacji pożytku publicznego oraz przesłanek dokonywania na ich rzecz wpłat 1% podatku dochodowego od osób fizycznych. Zdaniem autora obecnie obowiązujące przepisy ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (zwłaszcza art. 3 ust. 3, art. 21 i 27) są korzystne dla kościelnych osób prawnych i jednostek organizacyjnych. Ponadto wpłaty 1% podatku dochodowego od osób fizycznych stanowią dodatkowe źródło finansowania instytucji kościelnych, które oprócz działalności kultowej, prowadzą również działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych. Wreszcie odwołując się do funkcjonowania ustawy w praktyce, autor konstatuje, że instytucje kościelne są odpowiednio (niejednokrotnie nawet lepiej od innych podmiotów) przygotowane do prowadzenia działalności pożytku publicznego oraz bez większych trudności pozyskują wpłaty 1% podatku, ponieważ transparentnie nimi administrują.
EN
The author discusses the prerequisites and procedures of obtaining the status of a public benefit organisation by ecclesiastical legal persons and organisational units; he further lists the conditions of their receipt of the donations of 1% off the natural persons’ income tax. In the author’s opinion, the effective regulations of the 24 April 2003 Public Benefit and Volunteer Work Act (especially Article 3(3), Article 21 and 27) promote ecclesiastical legal persons and organizational units. Furthermore, the donations of 1% off the natural persons’ income tax provide additional funding for Church’s institutions which, on top of cultural initiatives, undertake beneficial activities in the province of public objectives. Finally, having referred to the act’s application in practice, the author concludes that ecclesiastical institutions display particular fitness (often greater than other that of other entities) to implement publically beneficial programmes and more readily obtain the 1% off-tax donations due to their credibility when it comes to a transparent and efficient management of finances.
5
Content available remote

Wpływ transformacji ustrojowej państwa polskiego na politykę wobec mniejszości wyznaniowych, narodowych i etnicznych (1989-2005)

84%
Waszkiewicz E.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
151-177
PL
Artykuł jest próbą przedstawienia, jak wraz z transformacją ustrojową Polski w 1989 r. zmieniał się stosunek władz państwowych do mniejszości wyznaniowych i narodowych. Omówione zostały zarówno nowe rozwiązania prawne jak i instytucjonalne, gwarantujące mniejszościom wolność wyznania oraz ochronę swej szeroko rozumianej tożsamości kulturowej. Szczególny akcent położony został na omówienie nowej polityki państwa wobec mniejszości - państwa, które całkowicie zarzuciło próby asymilacji mniejszości narodowych i etnicznych, a przejęło rolę realizatora postulatów mniejszości i gwaranta praw mniejszościowych. Analiza biuletynów będących zapisem posiedzeń Sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych oraz protokołów Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, pozwoliła autorce artykułu na dokonanie kilku konkluzji: w analizowanym okresie polskie władze państwowe podtrzymywały i rozwijały tożsamość kulturową mniejszości narodowych i etnicznych, zagwarantowały używanie języka regionalnego, wspierały finansowo kościoły, związki wyznaniowe, stowarzyszenia kulturalne mniejszości, zapewniały równouprawnienie wobec polskiej większości, uznały mniejszości narodowe i etniczne za pełnoprawny podmiot, wpisany na trwałe w strukturę państwa. Nowa polityka państwa wobec mniejszości narodowych i etnicznych dała impuls członkom tych społeczności do szerokiego prezentowania własnych odrębności kulturowych, odrębnej tożsamości, religii, czy obyczajów. Mniejszości narodowe uznane prawnie i wspierane przez państwo stały się elementem bogactwa kulturowego kraju.
EN
The article attempts to follow through a variable approach of Polish state authorities to religious and national minorities during the political transformation in Poland in 1989. New legal and institutional instruments are discussed that were intended to guarantee the minorities freedom of religion and protection of a broadly understood cultural identity. Much space is devoted to the state’s new policy toward minorities, i.e. the strategy of abandonment of assimilation endeavours in national and ethnic groups in favour of realizing their proposals and guaranteeing minority rights. The examination of bulletins recording the sittings of the Parliamentary Commission for National and Ethnic Minorities and the minutes of the Joint Commission of Government and National and Ethnic Minorities allowed the author to arrive at a number of conclusions: in the period in question, Polish authorities sustained and fostered the cultural identity of national and ethnic minorities; they consented to the use of regional languages, they provided financial support to churches, religious associations and minority cultural groups; they ensured equal rights with the Polish majority; they recognized national and ethnic minorities as a rightful subject permanently ingrained in the state’s structure. The new state’s policy toward national and ethnic minorities stimulated the members of these groups to fully display their cultural independence, identity, religion and customs. Legitimate and supported minorities became a component of the cultural wealth of the country.
6
Content available remote

Konstytucyjna zasada współdziałania państwa i Kościoła w kontekście interpretacji zasad poszanowania godności osoby ludzkiej i dobra wspólnego

84%
Steczkowski P.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
155-170
PL
Artykuł przedstawia koncepcję występującej w Konstytucji RP zasady współpracy pomiędzy państwem a kościołami i związkami wyznaniowymi w kontekście problemów interpretacyjnych dwóch pojęć istotnie związanych z tą zasadą, a mianowicie pojęciem „dobra człowieka” oraz „dobra wspólnego”. Rozważania zostały ograniczone do relacji pomiędzy państwem a Kościołem katolickim. W pierwszej części tekstu zostały przedstawione trzy różne interpretacje rozumienia zasady współpracy pomiędzy Państwem a Kościołem, jakie istnieją w aktualnej doktrynie prawa wyznaniowego. Natomiast druga część prezentuje fundamentalne różnice w interpretacji istotnych dla zasady współpracy pojęć „godności osoby ludzkiej” oraz „dobra wspólnego”, które istnieją pomiędzy katolicka nauką społeczną a doktryną prawną. We wnioskach wskazano na niemożliwość identycznej interpretacji zakresu przedmiotowego zasady współdziałania Państwa i Kościoła katolickiego przez obydwie strony. Efektem tego jest konieczność wzajemnego uznania warunków brzegowych tej interpretacji, oraz istnienia forum dialogu, który pozostaje jedynym sposobem uzgadniania zakresu współpracy pomiędzy Państwem a Kościołem.
EN
The article presents the concept of the constitutional principle of cooperation between the state and churches and religious denominations in the context of the interpretation of two notions closely related to this principle: “the individual good” and “the common good.” The discussion is limited to the relationship between the state and the Catholic Church. The first part of the article describes three different interpretations of the principle of Church-State cooperation, which exist in the current doctrine of ecclesiastical law. The second part presents some fundamental differences between the Catholic social doctrine and the legal doctrine in the interpretation of the relevant notions of human dignity and the common good. By way of conclusion, it is indicated that the identical interpretation of the objective scope of the principle of Church-State cooperation by both parties is rather unattainable. As a result, one ought to recognize the necessity to mutually acknowledge the boundaries of this interpretation and to create a climate of dialogue, which remains the only way of agreeing on the scope of cooperation between the state and the Church.
7
Content available remote

Relacje pomiędzy państwem a kościołami i związkami wyznaniowymi w kantonie Vaud

84%
Krajczyński J.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
91-119
PL
Autor prezentowanego opracowania podejmuje kwestię relacji pomiędzy Kantonem Vaud (Waadt) a Kościołami i związkami wyznaniowymi. Analizując przepisy Konstytucji federalnej Konfederacji Szwajcarskiej z 18 kwietnia 1999 r. i ustawy zasadniczej Kantonu Vaud z 14 kwietnia 2003 r. oraz inne akty prawa regulujące sprawy natury religijnej, ustala on zasady określające sytuację prawną poszczególnych Kościołów i związków wyznaniowych, wykonujących swe funkcje na terenie Kantonu Vaud. Przeprowadzona analiza obowiązujących przepisów prawa wyznaniowego w zakresie wspomnianych relacji pozwala wysunąć następujące konkluzje natury ogólnej: • System prawa w zakresie regulacji relacji Państwo-Kościoły i związki wyznaniowe, przyjęty w Konstytucji Kantonu Vaud z 14 kwietnia 2003 r. nie ma charakteru nowatorskiego; znaczna część kantonów współtworzących Konfederację Szwajcarską przyjmuje dzisiaj właśnie taki sposób określenia sytuacji prawnej poszczególnych społeczności religijnych. • Zasady prawne przyświecające przyjęciu wspomnianego systemu z jednej strony pozwalają uszanować zasadę pozytywnej laickości Państwa, z drugiej zaś przyznają oficjalnie uznanym wspólnotom religijnym stosowną swobodę w zakresie określenia ich ustroju i realizacji działalności religijnej. • Aktualna regulacja sytuacji prawnej Kościołów i związków wyznaniowych, przyjęta w prawodawstwie Kantonu Vaud, jest wyrazem zapoczątkowanej w II połowie XIX w. oraz systematycznie pielęgnowanej tradycji tolerancji kulturowej i religijnej. Naczelnymi zasadami przyjętego systemu prawnego w zakresie regulacji kwestii religijnych są: wolność sumienia i wyznania, uznanie istotnej roli społeczności religijnych w zakresie kształtowania relacji społecznych i upowszechniania podstawowych wartości ludzkich, pokojowe współistnienie przedstawicieli różnych wspólnot religijnych.
EN
The author of the study reviews the problem of relations among Canton Vaud (Waadt), the Church and other religious associations. By examining the provisions of the Federal Constitution of the Swiss Confederation of 18 April 1999 and the Constitution of Canton Vaud of 14 April 2003 as well as other legal acts regulating religious matters, the author isolates the principles that govern the legal statuses of individual churches and denominations functioning in the Canton of Vaud. The analysis of the law on denominations with regard to these relations leads the author to the following generic conclusions: • The legal system pertaining to the relations among the state, Church and other denominations adopted in Canton Vaud in 14 April 2003 cannot be perceived as novel; the majority of cantons composing the Swiss Confederation adhere to this method of defining the legal situation of individual religious communities. • On the one hand, the legal principles governing the aforesaid system respect the positive secularity of the state; on the other, the officially recognized religious groups are free in proposing their own internal organization scheme and method of religious activity. • The current regulation of the legal situation of churches and religious associations adopted in the legislation of Canton Vaud is the continuation of a well-preserved, mid-19th century tradition of cultural and religious toleration. The prime principles of the binding legal system associated with religious matters are: freedom of conscience and religion, the recognition of a crucial role of religious communities in the shaping of social relations and promotion of fundamental values, harmonious coexistence of the followers of different religious groups.
8
Content available remote

Prace parlamentarne Sejmu Ustawodawczego 1919-1922 nad rewindykacją dóbr kościelnych skonfiskowanych przez carat

84%
Balicki A.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
279-292
PL
Po powstaniu styczniowym społeczeństwo polskie, a zwłaszcza Kościół Polski i duchowni zostali poddani strasznym represjom przez władze carskiej Rosji. Księża masowo skazywani byli na śmierć lub wywożeni na Syberię. Kościół Polski – ostoja polskości, został zaatakowany w szczególny sposób. W 1865 roku rząd dokonał konfiskaty dóbr kościelnych i przestał wypłacać duchownym pensje rządowe. Ponadto w 1867 r. wszyscy biskupi zostali podporządkowani Kolegium Duchownemu w Petersburgu. Ograniczenie praw Kościoła katolickiego oznaczało zupełne uzależnienie tej instytucji od władz carskich. Sejm ustawodawczy obradujący w latach 1919–1922 podjął próbę rewindykacji dóbr kościelnych, skonfiskowanych przez carat. Rozwiązując tę kwestię, Sejm pracował m. in. nad zwrotem dóbr klasztoru w Dubnie Braciom Misjonarzom Bosym, także domagał się zwrotu kościoła w Głębokiem parafii rzymskokatolickiej. Podjęto również próbę przyznania ojcom Karmelitom Bosym w Lublinie prawa własności do ich klasztoru, skonfiskowanego przez rząd carski. Rozstrzygnięcie tych problemów w przytoczonych wyżej sprawach nie było łatwe. W sprawie wspomnianych nieruchomości krzyżowały się interesy Kościoła prawosławnego, Kościoła rzymskokatolickiego, jak również państwa, gdyż władze nie rezygnowały z chęci przejęcia tych dóbr na rzecz skarbu państwa. Posłom sejmu ustawodawczego nie udało się przyjąć ustawy, która kompleksowo rozwiązałaby problem rewindykacji dóbr kościelnych skonfiskowanych przez carat w okresie zaborów.
EN
After the January Uprising, Polish society, especially the Polish Church and the clergy, fell victim to repression by the government of tsarist Russia. Clergymen in large numbers were sentenced to death or deported to Siberia. The Polish Church – the mainstay of Polish identity, was attacked in the heaviest way. In 1865 the government confiscated Church estates and stopped paying government salaries to clergymen. Moreover, in 1867 all the bishops were subordinated to the Board of Clergy in Petersburg. The limitation of the Catholic Church’s rights meant total dependence of this institution on the tsarist government. The Legislative Sejm debating between 1919 and 1922 made an attempt to vindicate the Church estates confiscated by tsarism. While tackling this issue, the Sejm worked on the return of the monastery estate in Dubno to Barefoot Missionary Brethren. It also tried to regain the church in Głębokie for a Roman Catholic parish. In addition, there were attempts to grant Barefoot Carmelites in Lublin ownership of their monastery which had been confiscated by the tsarist government. Settling the above-mentioned matters was not an easy task. The aforementioned estates triggered a clash of interests between the Orthodox Church, the Roman Catholic Church and the state, since the government did not give up its plans to incorporate the estates in question into the State Treasury. Nevertheless, the MPs of the Legislative Sejm did not manage to pass a bill which would completely solve the problem of the vindication of the Church estates confiscated by the tsarist government during the partitions.
9
Content available remote

Opór społeczeństwa Rzeszowszczyzny wobec działań Wydziału do Spraw Wyznań

67%
Fiejdasz L.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2010
|
vol. 13
117-142
PL
Po II wojnie światowej partia komunistyczna przejęła w Polsce władzę. Bazując na ideologii marksistowsko-leninowskiej, podjęła ostrą walkę z Kościołem katolickim, zmierzając do jego zniszczenia. Jednym z elementów tej walki była eliminacja religii z życia publicznego i wykorzenienie wiary z ludzkich serc. W tym celu Partia stworzyła szereg organów państwowych oraz dostosowała prawo do tych potrzeb. Zasadnicza rola została powierzona Urzędowi do Spraw Wyznań i terenowym organom administracji państwowej. Urząd nie prowadził samodzielnej polityki wyznaniowej, ale realizował ustalenia Biura Politycznego KC PZPR, które określały kierunki polityki wyznaniowej. Konfrontując ówczesne prawo (stworzone przez komunistów i dostosowywane do bieżących zamówień politycznych) z niepublikowanymi, często tajnymi lub poufnymi dokumentami Wydziału do Spraw Wyznań w Rzeszowie i wytycznymi organów partyjnych, w niniejszym artykule zostały ukazane fakty łamania przez Wydział zasad konstytucyjnych: wolność sumienia i wyznania oraz swobody wypełnia funkcji religijnych. Na kilkunastu przykładach ukazano opór społeczeństwa Rzeszowszczyzny w realizacji zarządzeń Wydziału zmierzających do wyeliminowania nauki religii ze szkół oraz prób wyrugowania symboli religijnych z sal lekcyjnych, szpitali i innych miejsc publicznych. Charakterystyka i omówienie przykładów zaczerpniętych z dokumentów Wydziału do Spraw Wyznań, pochodzących z Archiwum Państwowego w Rzeszowie, stanowią zasadniczą treść artykułu.
EN
After World War II the government in Poland was overtaken by the communist party. Based on ideology of Marxism–Leninism, the communists had engaged in a fight against the Roman Catholic Church in order to destroy it. One of the used methods was to eliminate religion from public life and to root it out of Polish hearts. In order to achieve this goal, the Party had established several political bodies and adjusted the law to cover the necessary actions. The main role in that activity was delegated to the Office of Religion and the organs of state administration in the regions. Although, the Office had not established the religion policies, it had implemented the instructions of the Political Office of the Central Committee of the Polish United Workers' Party. Comparing the law of that time (established by the communists and adjusted to the current political demands) to the unpublished, often secret or confidential documents of the Rzeszów Department of Religion and the communist party’s instructions, the article presents the cases of the Department’s violation of the constitutional principles such as: freedom of conscience, freedom of religion and freedom of celebrating religious ceremonies. The article shows also several examples of the Rzeszów society’s resistance to implementation the Department’s regulations ordering elimination of religion from schools and religious symbols from classrooms, hospitals and other public places. The main part of the article focuses on presenting and discussing the case studies from the documents of the Religion Department of State Archives in Rzeszów.
10
Content available remote

Rola Wydziału do Spraw Wyznań Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie w laicyzacji służby zdrowia

67%
Fiejdasz L.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
199-218
PL
W roku 1955 uchwałą nr 132 Rady Ministrów utworzono wydziały do spraw wyznań w prezydiach wojewódzkich rad narodowych oraz rad narodowych m.st. Warszawy i m. Łodzi. Podlegały one bezpośrednio Urzędowi do Spraw Wyznań, który realizował wytyczne partii komunistycznej. Oceniając wkład Wydziału do Spraw Wyznań w Rzeszowie w proces laicyzacji służby zdrowia na terenie woj. rzeszowskiego, trzeba zauważyć, że jego główna rola polegała na koordynacji zadań oraz merytorycznym uzgadnianiu stanowiska w danej sprawie z innymi jednostkami. Wydział, wbrew obowiązującemu prawu, realizował tajne wytyczne KC PZPR oraz Urzędu do Spraw Wyznań. Skutkiem tych działań, było instrumentalne stosowanie prawa, m.in. dekretu z dn. 31 grudnia 1956 r. o organizowaniu i obsadzaniu duchownych stanowisk kościelnych celem odmowy zatrudniania kapelanów w szpitalach, albo celem pozbywania się księży zbyt gorliwych. Normą było, że zatrudnienia odmawiano zakonnikom. Instrukcją Ministra Zdrowia z dn. 3 grudnia 1956 r. posługiwano się do ograniczania udzielania posług duszpasterskich chorym przebywającym w szpitalach i sanatoriach. Wydział, wbrew postanowieniom Instrukcji, opracował dla dyrektorów szpitali strategię, w jaki sposób mają oni nie dopuszczać do zatrudniania kapelanów. Jedną z metod było zamykanie kaplic ze względów bezpieczeństwa, z kolei brak kaplicy miał być wystarczającą podstawą do nie zatrudnienia kapelana. Inne działania Wydziału przyniosły skutek w postaci wyrugowania sióstr zakonnych ze szpitali, prawie całkowitej likwidacji kaplic szpitalnych oraz obowiązkowych szkoleń partyjnych dla pracowników personelu medycznego.
EN
In 1955 the Cabinet passed Resolution No. 132 establishing Departments of Denominations at the Executive Committees of the Voivodeship National Councils and the National Councils of Warsaw and Łódź. They reported directly to the Office for Denominations which would implement direct recommendations of the Communist Party. While assessing the influence of the Department of Denominations in Rzeszów over the secularisation of the NHS in Rzeszowskie Voivodeship, it should be noted that its primary role was to coordinate the operations and liaise with other local units on acting consistently on individual cases. Having taken unlawful measures, the department was acting in conformity with secret guidelines of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party and the Office for Denominations. As a result, the existing law became a tool used to obstruct the employment of hospital chaplains or to lay off excessively ardent priests; an example of such a law was the Decree on the Organisation and Appointment to Ecclesiastical Offices dated 31 December 1956. Monks being denied employment was not uncommon. The instruction of the Ministry of Health of 3 December 1956 restricted pastoral care provided to the sick in hospitals and sanatoriums. Contrary to the instruction, the department prepared a strategy for hospital managers on how to evade the employment of chaplains. One of them was the closing down of chapels for safety reasons – a sealed chapel meant that no priest was needed. Other department’s initiatives concluded in the expelling of nuns from hospitals, almost entire elimination of hospital chapels and compulsory party trainings for medical personnel.
11
Content available remote

Wybrane zagadnienia związane z reprezentacją parafii przez proboszcza na gruncie prawa kanonicznego i polskiego

67%
Januchowski A.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
211-236
PL
Przedmiotem artykułu jest problem skuteczności przewidzianych w prawie kanonicznym ograniczeń w zakresie reprezentacji parafii przez proboszcza w polskim porządku prawnym. Autor zwięźle omawia problematykę podejmowania czynności prawnych przez osoby prawne w prawie polskim, ze szczególnym zwróceniem uwagi na sytuacje, gdy na dokonanie czynności prawnej przez jeden z jej organów wymagana jest zgoda innego jej organu lub też osoby trzeciej. Następnie autor dokonuje analizy przewidzianych w prawie kanonicznym ograniczeń w zakresie reprezentacji parafii przez proboszcza w kontekście rozwiązań przyjętych w prawie polskim i dochodzi do wniosku, że przewidziany w prawie kanonicznym wymóg uzyskania przez proboszcza zgody ordynariusza lub biskupa diecezjalnego na dokonanie niektórych czynności prawnych nie ma znaczenia w prawie polskim, a czynności prawne dokonane bez takiej zgody są w pełni skuteczne. Zasadniczym argumentem prowadzącym do takiego wniosku jest niezaliczenie w Konstytucji prawa kanonicznego do źródeł powszechnie obowiązującego prawa, a także brak odesłania w prawie polskim do prawa kanonicznego w zakresie reprezentacji kościelnych osób prawnych. W obowiązującym stanie prawnym brak jest również podstaw, aby rozważanym ograniczeniom w reprezentacji nadać charakter statutowy ze skutkiem w stosunku do osób trzecich, gdyż nie zostały one wpisane do jawnego dla osób trzecich rejestru. W konkluzji należy dojść do wniosku, że zapewnienie skuteczności regulacji prawnokanonicznej w zakresie reprezentacji kościelnych osób prawnych na gruncie prawa polskiego wymaga zmian ustawodawczych, bądź to poprzez zapisanie stosownych rozwiązań wprost w ustawie, bądź też poprzez wpisanie ich do jawnego dla osób trzecich rejestru osób prawnych.
EN
The article depicts the problem of effectiveness of the restrictions provided for in canon law on the legal representation of a parish by the parish priest in the Polish legal system. The author briefly examines the issue of taking up legal representations by an agent in Polish law, especially when such legal representations, by an organ of the agent, require the agreements of another organ, or a third party. Upon analyzing the restrictions included in canon law on the issue of the legal representation of a parish by the parish priest in the context of the regulations adopted in Polish law, the author reaches a conclusion that the requirement in canon law that the parish priest should obtain permission of an ordinary or a diocesan bishop to act as an agent on behalf of one’s parish in some matters has no significance in Polish law, and the legal representations undertaken without such permission are fully effective. The main argument leading to such a conclusion is that the Constitution does not include canon law in the sources of law, neither is there in Polish law any reference to canon law with respect to the legal representation of ecclesiastical legal persons. Under current law there is also no basis for giving the restrictions on the legal representation the statutory character with the legal effect for third parties, as that basis has not been included in the register open to third parties. Therefore, one comes to the conclusion that in order to ensure the effectiveness of the regulations regarding the legal representation of ecclesiastical legal persons in canon law, some legislative changes should be introduced, either by including the relevant norms directly in the act or by putting them in the register of legal persons open to third parties.
12
Content available remote

Projekt ustawy o majątku i finansowaniu kościołów i innych związków wyznaniowych w Republice Czeskiej z 2008 r. w świetle obowiązujących umów konkordatowych z państwami postkomunistycznymi

67%
Nemec D.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2010
|
vol. 13
45-67
PL
Artykuł omawia propozycje ustawowe dotyczące uregulowania kwestii majątkowych i finansowania kościołów i związków wyznaniowych przygotowane przez rząd Republiki Czeskiej w 2008 roku, w szczególności w zestawieniu z umowami konkordatowymi obowiązującymi między Stolicą Apostolską i krajami postkomunistycznymi. Artykuł zwięźle omawia istniejące w tym zakresie regulacje począwszy od roku 1918 (od powstania Czechosłowacji) i dokładnie opisuje historię tworzenia i debatę na temat propozycji ustaw dotyczących majątku kościołów i związków wyznaniowych. Artykuł skupia się także na analizie proponowanych rozwiązań i dokonuje ich porównania z istniejącymi umowami konkordatowymi z państwami postkomunistycznymi w określonych obszarach: rodzaje rozwiązań prawnych (prawo państwowe, konkordaty, umowy z innymi kościołami), rozwiązania w zakresie majątku (połączenie ograniczonego zwrotu dóbr z określoną rekompensatą finansową), finansowanie pośrednie i bezpośrednie kościołów, korzyści podatkowe. Pomimo, że zaproponowane rozwiązania prawne zostały odrzucone przez specjalną komisję (utworzoną przez Izbę Deputowanych parlamentu Republiki Czeskiej w czerwcu 2008 roku) w trakcie jej ostatniego posiedzenia w marcu 2009 roku, można stwierdzić, że z jednej strony proponowane prawo znajduje odzwierciedlenie w demokratycznych standardach europejskich; z drugiej strony, wypracowano pewne podstawowe aksjomaty dla potencjalnych rozwiązań ustawowych w zakresie majątku i finansowania kościołów oparte na uzgodnieniach wszystkich 17 kościołów i związków wyznaniowych w Republice Czeskiej.
EN
The article presents the proposals of the law on property settlement with churches and religious societies and on their financing prepared by the Government of the Czech Republic in 2008, especially in comparison with actual concordat agreements between the Holy See and post-communist countries. It shows shortly the existing legislation on this matter since 1918 (since the origin of Czechoslovakia), and it describes accurately the history of the formation and debating of the proposal of the law on property settlement. The main matter is the analysis of the proposed law and its comparison with actual concordat treaties with the post-communist countries in singular areas: types of juridical solution (State law, concordat agreement, treaties with other churches), property settlement (combination of a limited reinstatement of goods and of a defined financial compensation), direct and indirect financing of churches, fiscal benefits. Although the proposed law has been refused by a special commission (created by the Chamber of Deputies of the Parliament of the Czech Republic in June 2008) during its final session in March 2009, we can state, that on the one hand the proposed law corresponds with the usual democratic European standards, on the other hand there has been founded fundamental axioms for any legal solution of the crucial problem of church property and financing, namely on the basis of common consent of all of 17 respective churches and religious societies in the Czech Republic.
13
Content available remote

Wydatkowanie środków Funduszu Kościelnego w latach 1950-1989

67%
Zawiślak M.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
241-266
PL
Artykuł dotyczy wydatkowania środków finansowych Funduszu Kościelnego w latach 1950-1989. Okoliczności uchwalenia ustawy z 20 marca1950 roku o przejęciu przez państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego przesądziły o jego podporządkowaniu polityce wyznaniowej. Dochody z zagarniętego majątku Kościoła katolickiego i innych związków wyznaniowych miały stanowić źródło finansowania potrzeb duchowieństwa. Coroczny budżet tego funduszu opierał się na dotacjach uchwalanych przez Radę Ministrów. Dochodowość z zagarniętego majątku była trudna do oszacowania z powodu braku miarodajnych danych w posiadaniu państwa. W praktyce przepisy ustawy były wykorzystywane do finansowania potrzeb zgodnych z wytycznymi władz partyjnych. Największe kwoty przeznaczane były na finansowe wspieranie ruchu „księży patriotów”. Ponadto ze środków Funduszu Kościelnego wbrew zapewnieniom ustawy nie finansowano działalności charytatywno-opiekuńczej. Fundusz Kościelny w okresie PRL pozbawiony został samodzielności finansowej i decyzyjnej na korzyść Urzędu do Spraw Wyznań. Konsekwencją takiego stanu rzeczy był brak kontroli wydatkowania środków. Działalność finansowa Funduszu Kościelnego wykraczała poza jego ustawowe zobowiązania.
EN
The article treats of the expenditure of the financial resources of the Church Fund over the years 1950-1989. The circumstances of the enactment of the 20 March 1950 Act on the Seizure by the State of the Property in Mortmain, on the Guarantee of Arable Farms to Pastors and on the Establishment of the Church Fund had immediate bearing on its subordination to the denominational policy. The proceeds of the appropriated Catholic Church’s and other denominations’ property were intended to be adequate to the needs of the clergy. The annual budget of the fund was based on subsidies passed by the Cabinet. The profitability of the seized property was hardy assessable due to the insufficient data at the state’s disposal. Practically speaking, the act determined the financing of the Church’s needs, yet in line with the guidelines of the Communist authorities. The most sizeable amounts were expended for the sponsorship of the so-called “patriot priests’ movement”. Moreover, as opposed to the regulations provided for in the act, the Church Fund failed to finance charity and welfare initiatives. In Communist Poland, the Church Fund was deprived of its financial autonomy and independent decision-making in favour of the Office for Denominations. In consequence, no effective control of the expenditure of the fund resources was implemented. The activity of the Church Fund exceeded its actual statutory obligations.
14
Content available remote

Instytucjonalizacja dialogu pomiędzy Unią Europejską a podmiotami wyznaniowymi w kontekście doświadczeń narodowych państw członkowskich

67%
Łopatowska-Rynkowska J.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2006
|
vol. 9
51-74
PL
Unia Europejska zamierza promować szersze zaangażowanie obywateli w proces rządzenia. W tym celu utrzymuje i rozwija dialog ze zorganizowanym społeczeństwem obywatelskim, którego istotną część stanowią kościoły, związki wyznaniowe i organizacje niewyznaniowe. Obecnie dialog nie ma podstawy prawnej i zależy jedynie od dobrej woli zainteresowanych stron, zarówno jeśli chodzi o inicjatywę jego podjęcia, jak i prawne formy, w jakich jest prowadzony. Nie jest on jednak tylko wyrazem dobrej woli, ale w równym stopniu wyrazem potrzeby wspólnego kształtowania polityki oraz prawodawstwa. Umiejscowienie przepisu będącego podstawą dialogu w tekście Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy (art. I-47 i I-52), otwiera nowe pole do rozwoju współpracy, stwarza też możliwość przeniesienia doświadczeń narodowych, już wypracowanych w drodze historycznych uwarunkowań, i konfrontacji ich z rzeczywistością, którą być może przyniesie ratyfikacja Traktatu. Celem poniższego opracowania jest przybliżenie pewnych aspektów związanych ze złożonością i skomplikowaniem procesów składających się na proces dialogu. Ponieważ jednak materia będąca jego przedmiotem jest żywa i nieustannie ewoluuje, nie ma ono aspiracji do zamkniętego i wyczerpującego ujęcia, a jest jedynie głosem w dyskusji.
15
Content available remote

Perspektywy zmiany systemu finansowania kościołów i innych związków wyznaniowych w Polsce

67%
Stanisz P.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
5-33
PL
W obowiązującym Konkordacie między Rzecząpospolitą Polską i Stolicą Apostolską zawarto postanowienia zapowiadające zmianę modelu finansowania instytucji kościelnych w Polsce. Do dnia dzisiejszego nie udało się doprowadzić do realizacji tego celu. Potrzeba modyfikacji polskiego systemu finansowania Kościoła Katolickiego (a wraz z nim również innych związków wyznaniowych) nie utraciła jednak swej aktualności. Najpoważniejsze zastrzeżenia dotyczą istnienia Funduszu Kościelnego, zasilanego corocznie dotacjami z budżetu państwa i wykorzystywanego do częściowego finansowania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne osób duchownych oraz do dotowania renowacji zabytków sakralnych i niektórych rodzajów społecznie użytecznej działalności związków wyznaniowych. Ze względu na brzmienie postanowień obowiązującego Konkordatu oraz Konstytucji, nowe rozwiązania powinny zostać wypracowane z udziałem właściwych przedstawicieli Kościoła Katolickiego i innych związków wyznaniowych. Za najbardziej godny polecenia wzorzec dla przyszłych rozwiązań polskich należy uznać włoski model finansowania związków wyznaniowych. Nie znaczy to oczywiście, że model ten powinien zostać przejęty bez zastrzeżeń. Niektóre jego elementy powinny zostać zmodyfikowane. Po wprowadzeniu potrzebnych korekt może się on stać doskonałym przykładem równoczesnego poszanowania wolności religijnej oraz świeckości państwa.
EN
The Concordat between the Republic of Poland and the Holy See, which is presently in force, comprises provisions anticipating a change in the model of funding church institutions in Poland. Even though that objective hasn’t been fulfilled to this day, the need to modify the Polish system of funding the Catholic Church (together with other religious denominations) has lost none of its relevance. The most serious objections concern the existence of the Church Fund, which is granted yearly subsidies from the state budget and which partially subsidizes the social and health insurance of clergy, the renovation of historic churches as well as some kinds of welfare activities of religious denominations. On account of the wording of the provisions of the present Concordat and the Constitution, new solutions should be developed with the participation of appropriate representatives of the Catholic Church and other religious denominations. It is recommended that the Italian model of funding religious denominations should serve as an example for prospective Polish solutions. Although the model should not be adopted without reservations, on introducing some necessary modifications, it can become a perfect example of respect for religious freedom concomitant with respect for the secularism of the state.
16
Content available remote

Proces likwidacji kościelnych placówek opiekuńczo-wychowawczych w Polsce w latach 1946-1965

67%
Środa P.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
293-320
PL
W opracowaniu podjęto problem likwidacji w okresie Polski Ludowej placówek oświatowo-wychowawczych prowadzonych przez jednostki organizacyjne Kościoła katolickiego. Przedstawiony został przebieg procesu likwidacji oraz ocena prawna decyzji ówczesnych władz oświatowych i lokalowych dotyczących zamykania zakładów oraz przejmowania majątku ruchomego i nieruchomego. Ocena ta dotyczy tak kwestii o charakterze materialnoprawnym jak i proceduralnym.
EN
The present study tackles the problem of the dissolution of educational care institutions managed by the organizational units of the Catholic Church at the time of the People’s Republic of Poland. The article presents the process of dissolution and the legal assessment of the decisions taken by the then educational and housing authorities with a view to closing down the institutions and taking over the movable and immovable property. The assessment concerns both substantive and procedural matters.
17
Content available remote

Proces uchwalania ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o uregulowaniu stanu prawnego niektórych nieruchomości pozostających we władaniu Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego

67%
Piszcz-Czapla M.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2010
|
vol. 13
279-323
PL
Uchwalenie ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o uregulowaniu stanu prawnego niektórych nieruchomości pozostających we władaniu Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego stanowi realizację dyspozycji wyrażonej w art. 49 ustawy z dnia 4 lipca 1991 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Regulacja ta przyczynia się do zakończenia utrzymującego się od dnia wejścia w życie cytowanej ustawy z dnia 4 lipca 1991 r. stanu tymczasowości w zakresie tytułu własności i użytkowania pounickich obiektów sakralnych położonych w woj. podkarpackim i małopolskim.
EN
The passing of the 17 December 2009 Act on regulating the legal status of some property in possession of the Autocephalous Orthodox Church of Poland is a materialization of the provision of Article 49 of the 4 July 1991 Act on the relationship between the State and the Autocephalous Orthodox Church of Poland. The regulation in question brings to a close the provisional condition that had been maintained since the effective date of the 4 July 1991 act in the area of ownership and usufruct of the post-Uniate sacred property located in the Podkarpacie and Małoposkia regions.
18
Content available remote

Stanowisko Episkopatu Polski wobec neutralności światopoglądowej państwa w toku prac nad Konstytucją z 2 kwietnia 1997 r.

67%
Twardy D.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
293-310
PL
Prawo Kościoła do wypowiadania się w sprawach publicznych jest pochodną uprawnienia tej treści przysługującego poszczególnym obywatelom doń przynależącym. Głosu najwyższych władz Kościoła w Polsce nie mogło zabraknąć w toku debaty nad kształtem nowej ustawy zasadniczej. Pojawiająca się w jej trakcie idea neutralności czy też bezstronności światopoglądowej państwa była wielokrotnie przedmiotem oceny Episkopatu Polski. Swoje stanowisko w tym względzie biskupi polscy przedstawiali w publikowanych dokumentach jak i za pośrednictwem przedstawiciela Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Analiza wyrażanych na tych dwóch płaszczyznach enuncjacji pozwala przyjąć, iż preferencje Episkopatu przeszły ewolucję od wyrażanego implicite poparcia do stanowczej negacji zasady neutralności światopoglądowej państwa. Ostatecznie jednak Episkopat nie sprzeciwił się zasadzie bezstronności w kształcie nadanej jej przez art. 25 ust. 2 Konstytucji RP.
EN
The Church’s right to voice her opinion on public matters stems from a similar right held by the citizens comprising the body of the faithful. Consequently, the highest Church authorities felt compelled to take part in the debate in the shape the new constitution. The idea of neutrality and state’s impartiality in the matters of outlook that was surfacing meanwhile was frequently appraised by the Polish Episcopate. The bishops expressed their opposition in various documents as well as via the representative of the Secretariat of the Polish Episcopate Conference in the Constitutional Commission of the National Assembly. The analysis of the episcopate’s contribution in these two areas reveals a transition from the implicite expressed endorsement to firm objection to the neutrality principle. However, in the end, the bishops did not oppose the principle as worded in Article 25(2) of the Polish Constitution.
19
Content available remote

Kryteria wydatkowania środków Funduszu Kościelnego

67%
Piszcz-Czapla M.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
341-352
PL
Fundusz Kościelny został powołany na mocy art. 8 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego, jako forma rekompensaty dla kościołów za przejęte przez Państwo nieruchomości ziemskie. Fundusz ten, stosownie do zasady równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych wyrażonej w art. 25 ust. 1 Konstytucji RP, działa na rzecz kościołów i innych związków wyznaniowych, posiadających uregulowany status prawny w RP. Fundusz Kościelny stanowi wyodrębnioną pozycję w części 43 budżetu państwa, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Środki Funduszu Kościelnego przeznacza się na następujące cele: 1) finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne duchownych na zasadach i w wymiarze przewidzianych w przepisach ubezpieczeniowych; 2) wspomaganie kościelnej działalności charytatywnej, działalności oświatowo-wychowawczej i opiekuńczo-wychowawczej a także inicjatyw związanych ze zwalczaniem patologii społecznych oraz współdziałania w tym zakresie organów administracji rządowej z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi; 3) remonty i konserwację obiektów sakralnych o wartości zabytkowej; dotacje przyznaje się wyłącznie na remonty i konserwację zabytkowych obiektów o charakterze sakralnym. Decyzję o przyznaniu dotacji ze środków budżetowych Funduszu Kościelnego podejmuje Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji na wniosek kościelnych osób prawnych. Dotacje na realizację zadań są przekazywane na podstawie umowy zawieranej pomiędzy Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji a kościelną osobą prawną.
EN
The Church Fund was established pursuant to Article 8 of the 20 March 1950 Act on the Seizure by the State of the Property in Mortmain, on the Guarantee of Arable Farms to Pastors and on the Establishment of the Church Fund as a form of compensation to churches for the property expropriated from them by the state. The fund, in accordance with the principle of equal rights for churches and other religious associations as worded in Article 25(1) of the Constitution, provides for churches and other religious associations of established legal status in Poland. The Church Fund is a separate budgetary heading in Part 43 of the state budget administered by the Minister of Internal Affairs and Administration. The Church Fund resources are expended on the following aims: 1) social security and healthcare contributions of the clergy as provided for in relevant insurance regulations; 2) supporting charitable as well as educational activity of the Church and also her initiatives in the area of counteracting social pathologies; the liaison with public administration, churches and other religious associations in this respect; 3) renovation and conservation of sacred buildings of historical value; the subsidies are granted exclusively to the renovation and conservation of sacred facilities of historical value. It is the Minister of Internal Affairs and Administration who allocates the budgetary means from the Church Fund. The subsidies are paid under a contract concluded between the minister and an ecclesiastical legal person.
20
Content available remote

Ewolucja prawa wolności religijnej w Australii

67%
Zieliński T. J.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
35-56
PL
W toku swojej ponad 200-letniej historii skolonizowany przez Brytyjczyków kontynent australijski był miejscem realizacji różnych modeli relacji między władzą publiczną a religią, a więc i różnych sposobów określania w prawie granic wolności religijnej. Początkowy model ścisłego zespolenia państwa i Kościoła Anglikańskiego ustąpił systemowi prawnego uprzywilejowania wybranych Kościołów chrześcijańskich, który jednocześnie zapewniał daleko idącą tolerancję dla pozostałych wspólnot religijnych. Rozwiązanie to następnie zastąpione zostało przez model – niekonsekwentnego wprawdzie – rozdziału struktur władzy publicznej od struktur religijnych. Po powstaniu federacji australijskiej ukształtowało się prawodawstwo pozwalające na pragmatyczne popieranie przez protestanckie pod względem ideowym państwo gotowych do współpracy z nim wspólnot religijnych. W postawie akomodacji państwa do religii widoczne było jednak preferencyjne traktowanie światopoglądu religijnego kosztem światopoglądów areligijnych, preferencyjne traktowanie wspólnot chrześcijańskich kosztem niechrześcijańskich oraz sprzyjanie wspólnotom religijnym o dłuższej historii. W warunkach pogłębiającego się na początku nowego millenium pluralizmu ideowego społeczeństwa australijskiego, przed tamtejszym prawem stanowym i federalnym stoi wszakże zadanie przekształcenia dotychczasowego modelu, by sprostać oczekiwaniom żywionym przez członków wielokulturowego, wielowyznaniowego i wieloetnicznego społeczeństwa, które coraz wyraźniej będzie artykułować potrzebę nowoczesnych gwarancji prawnych dla swobód światopoglądowych na wzór systemów ochrony przyjętych w krajach Unii Europejskiej lub USA.
EN
Throughout over two hundred years of its history, the Britain-colonized Australian continent has seen various models of relations between the secular and religious authority and, consequently, various legal solutions to the issue of the boundaries of religious freedom. The original model of relative unity of the state and the Anglican Church was superseded by a system of legal privileges granted to selected Christian churches, however, with far-reaching toleration of the remaining religious communities. This solution was further replaced by a model of – though not complete – separation between the public authorities and religious structures. After the establishment of the Australian Federation, the newly-made legislation allowed the ideologically Protestant state to sanction cooperative religious groups. Nevertheless, the state’s attitude to religion displayed a preferential treatment of religious rather than non-religious outlook, of Christian rather than non-Christian communities and favouring religious groups of long standing. With the currently deepening ideological pluralism of the Australian society, the country’s state and federal law is facing a challenge of transforming the existing model in order to meet the expectations of the multicultural, multiconfessional and multiethnic society. This society will even stronger voice the requirement of modern legal guarantees for the liberty of worldviews, following the patterns adopted in the USA and European Union.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.