Przedmiotem rozważań autora jest skomponowany w 1951 r. przez Władysława Szpilmana sygnał czołówki Polskiej Kroniki Filmowej – jeden z najpopularniejszych w peerelowskiej audiosferze, nierozerwalnie związany z polskim kinem przez cztery dekady PRL i w początkach III RP. Gołąb przywołuje zachowane w wywiadach wypowiedzi kompozytora na temat okoliczności powstania utworu. Celem poznawczym artykułu jest krytyka, analiza i interpretacja źródeł znajdujących się w Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie. Analiza formy i muzycznych treści mini-poloneza dokonuje się najpierw na podstawie rękopiśmiennego zapisu partytury, a następnie obu źródłowych zapisów fonograficznych (z 1951 oraz 1970 r.). Autor odpowiada na pytania: jakie cechy zaważyły na mistrzostwie tej krótkiej kompozycji? czym różnią się pod względem wykonawczym oba jej historyczne nagrania? i dlaczego, również polonezowy, sygnał peerelowskiego Dziennika Telewizyjnego autorstwa Wojciecha Kilara ustępuje pod względem wartości sygnałowi Szpilmana?
EN
The subject of the author’s deliberations is the signal for the opening of the Polish Film Chronicle composed by Władysław Szpilman in 1951 – one of the most popular signals in the Polish audiosphere of the time, inseparable from the Polish cinema for four decades of the Polish People’s Republic and at the beginning of the Third Polish Republic. Gołąb cites the composer’s remarks on the circumstances of the creation of the composition. The aim of the article is the critique, analysis and interpretation of sources located in the Documentary and Feature Films Studio in Warsaw. The analysis of the form and the musical content of the mini-polonaise is made first on the basis of a manuscript record of the score, followed by both source phonographic records (1951 and 1970). The author answers questions: what features influenced the mastery of this short composition? What is the difference in performance between the two historical recordings? And why Wojciech Kilar’s polonaise signal for the main news programme of the socialist era does not equal Szpilman’s composition in value?
Autorka artykułu prezentuje historię powstawania filmu „Robinson warszawski“. Autorem pomysłu na film był Czesław Miłosz, który oparł go na rozmowach z pianistą Władysławem Szpilmanem i jego relacji z ukrywania się w ruinach Warszawy w czasie II wojny światowej. Oryginalność pomysłu zasadzała się na samotności człowieka w pejzażu ruin wielkiego miasta. W umowie na scenariusz, podpisanej w 1945 r. wspólnie z Jerzym Andrzejewskim, Miłosz był wymieniony jako współautor. W roku 1945 scenariusz został poddany licznym przeróbkom, które zdruzgotały Miłosza. W międzyczasie poeta podpisał umowę jako urzędnik dyplomacji PRL-u w Ameryce. Prace nad „Robinsonem“ zostały zawieszone do wiosny roku 1948. Jerzy Zarzycki i Andrzejewski napisali nowy scenariusz, stosując się do zaleceń partii komunistycznej, o czym Miłosz w ogóle nie wiedział. „Robinson warszawski“ miał premierę w 1949 r. i został zmiażdżony przez krytykę. Film, który w istocie był obrazem propagandowym, wszedł na ekrany w roku 1950. Nazwisko Andrzejewskiego zostało oczywiście włączone do napisów końcowych, zaś udział Miłosza został całkowicie pominięty.
EN
The article tells the history of the film entitled “Robinson of Warsaw“. Czesław Miłosz conceived the story inspired by conversations with pianist Władysław Szpilman who was hiding in the ruins of Warsaw during the World War II. The original idea of the film was a lonely man amidst a landscape of ruins. In the screenplay contract signed in 1945 with Andrzejewski, Miłosz features as a co-author. In 1945 the screenplay underwent a number of changes which devastated Miłosz, who in the meantime signed a contract as a Foreign Office employee. Works on “Robinson“ were suspended until the spring of 1948. Zarzycki and Andrzejewski wrote a new screenplay including the communist party recommendations. Miłosz was not aware of any of it. “Robinson of Warsaw“ premiered in 1949. It was hit by crushing criticism. The movie, which was in fact a propaganda film, was screened in 1950. Andrzejewski’s name was included in the film credits without mentioning the contribution by Miłosz.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.