Search results

1

Szkoła Szymona Askenazego: przypadek Kazimierza Woźnickiego (1878–1949)

100%

Hoszowska M.

Kwartalnik Historyczny

|

2023

|

vol. 130

|

issue 3

529-564

EN

Szymon Askenazy was one of the most eminent Polish historians of the late nineteenth and the early twentieth centuries. At the University of Lwów, he created a historical school from which outstanding scholars emerged. Its hallmark was the publishing series entitled “Monographs in Modern History”. Askenazy’s private seminar was attended by students representing various political views. Among them was a strong group of National Democracy sympathisers and members of the Association of the Polish Youth “Zet”. Kazimierz Woźnicki, associated with it, did not study in Lwów but cooperated with Askenazy, who saw in him a well-educated representative of the younger generation, capable not only of meeting academic challenges but also of becoming involved in the defence of the Polish cause.

PL

Szymon Askenazy był jednym z najwybitniejszych polskich historyków przełomu XIX i XX w. Na Uniwersytecie Lwowskim stworzył szkołę historyczną, z której wyszli wybitni badacze. Jej wizytówką była seria wydawnicza Monografie w zakresie dziejów nowożytnych. W prywatnym seminarium Askenazego uczestniczyli studenci reprezentujący szerokie spektrum poglądów politycznych. Silna była wśród nich grupa sympatyków endecji i członków Związku Młodzieży Polskiej ZET. Związany z nią Kazimierz Woźnicki we Lwowie nie studiował, ale podjął współpracę z Askenazym, który widział w nim dobrze wykształconego przedstawiciela młodego pokolenia, zdolnego sprostać nie tylko wyzwaniom naukowym, ale i zaangażować się w obronę sprawy polskiej.

2

Niemieckie inspiracje w historiografii polskiej przełomu XIX i XX wieku (na przykładzie Wacława Sobieskiego i Szymona Askenazego)

63%

Kolbuszewska J.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2016

|

issue 8

EN

This article explores the impact that German models of historical writing had on the development of Polish historiography in the late nineteenth century and early twentieth century to 1918. As means of defining this impact, the author analyses the work of two distinguished Polish historians, focusing both on their theoretical enunciations and research practice. These scholars were part of the generation of neoromantics to whom Polish historiography owed its modernisation at the turn of the nineteenth and twentieth centuries. Although representing different historiographical traditions, both scholars sought inspiration in German scholarship. While Sobieski’s thought is indebted to Karl Lamprecht’s historico-cultural method, Askenazy was drawn to Max Lehmann, trying to develop the neoRankean model of practising history. These leading Polish historians of the neoromantic era proved that, regardless of the conflicting interests of national historiographies, it was possible for their respective representatives to inspire each other and build a mutual understanding. This article is based on the historians’ theoretical writings and on the books they published before 1918. The author also analysed Sobieski’s text written in memory of Lehmann and published in the 1930s.

PL

Autorka niniejszego tekstu skoncentrowała się na wpływie niemieckich wzorców uprawiania historii na polskie dziejopisarstwo przełomu XIX i XX stulecia (po rok 1918). Wspomniane zjawisko zaprezentowano, przybliżając teoretyczne deklaracje i praktykę dziejopisarską dwóch wybitnych dziejopisów, zaliczanych przez Jerzego Maternickiego do generacji neoromantyków (przez autorkę zaś wiązanych z mutacją modernistyczną) – Szymona Askenazego i Wacława Sobieskiego. W warstwie egzemplifikacyjnej uwzględniono najbardziej reprezentatywne deklaracje o charakterze teoretycznym oraz prace opublikowane przez bohaterów do 1918 r.

3

Polemika Szymona Askenazego i Bronisława Dembińskiego (1903–1904)

54%

Zielińska Z.

Kwartalnik Historyczny

|

2017

|

vol. 124

|

issue 1

PL

Przedmiotem artykułu jest toczona w latach 1903–1904 polemika Szymona Askenazego z Bronisławem Dembińskim. Spór rozpoczął Askenazy, kwestionując wartość najważniejszej części wydawnictwa źródłowego na temat genezy drugiego i trzeciego rozbioru Polski, które w 1902 r. opublikował Dembiński – części zaczerpniętej z archiwów rosyjskich. Rozpatrując deprecjonujące edycję argumenty Askenazego, autorka dowodzi, że nie spełniają one reguł warsztatu historycznego.Wydane przez Dembińskiego Źródła do dziejów II i III rozbioru Polski, obejmujące lata 1788–1791, zawierają korespondencję dyplomatyczną rosyjską, pruską i francuską. Zwłaszcza raporty posła rosyjskiego w Berlinie, Maksyma Maksymowicza Alopeusa oraz instrukcje dlań mają szczególną wartość. Wynika ona z niedostępności przed kwerendą Dembińskiego rosyjskich archiwaliów oraz z dominującej roli Rosji w drugim i trzecim rozbiorze. Analiza źródłowego dossier Askenazego pokazuje, że argumenty, na których oparł on swoje zarzuty, powstały bez należytej krytyki źródeł, były też wynikiem świadomych zafałszowań, jakich się ten historyk dopuszczał, by swe tezy przeforsować. Ułatwiła mu grę niezręczna fraza Dembińskiego o „świadomych i nieświadomych fałszach” raportów Alopeusa, z której edytor wycofał się zbyt późno. W polemice uderza kontrast między brakiem odpowiedzialności za słowo i lukami w erudycji Askenazego, przy niezwykłej sugestywności jego stylu, a kulturą wypowiedzi i znajomością epoki u jego polemisty. Edycja Dembińskiego jest jedną z niewielu polskich publikacji służących badaczom na całym świecie, dzięki tekstom w językach kongresowych – francuskim i rosyjskim. Analiza zarzutów, stawianych pod adresem tej ważnej książki, pozwala też głębiej wniknąć w poziom naukowy lwowskich uczonych w dobie autonomicznej Galicji. Polemics between Szymon Askenazy and Bronisław Dembiński (1903–1904)The article focuses on polemics between Szymon Askenazy and Bronisław Dembiński, dating from 1903–1904. The argument was sparked by Askenazy, who questioned the value of the most important part of a publication of primary sources for the origins of the second and third partition of the Polish-Lithuanian Commonwealth published in 1902 by Dembiński – the part containing documents from Russian archives. Examining Askenazy’s arguments against the edition, the author proves that they do not satisfy the requirements of the methodology of historical research.The Źródła do dziejów II i III rozbioru Polski (Primary Sources on the History of the Second and Third Partitions of Poland) published by Dembiński, spanning the years from 1788 to 1791, include Russian, Prussian and French diplomatic correspondence. Of special value are reports of the Russian envoy in Berlin Maksim Maksimovich Alopeus and instructions he received, resulting from their inaccessibility before Dembiński’s archival search in Russian archives and the dominant role played by Russia in the second and third partitions. An analysis of Askenazy’s source dossier reveals that the arguments on which he based his charges were developed without due source criticism and also stemmed from conscious distortions of facts made by the historian to push his theses. His criticism was made easier by Dembiński’s awkward phrase of “conscious and unconscious falsities” in Alopeus’s reports, withdrawn by the editor too late. What is striking in the polemics, is the contrast between the lack of responsibility for words and deficiencies of Askenazy’s erudition, with a great suggestiveness of his style, and the high culture of expression and profound knowledge of the historical period of his opponent. Dembiński’s edition is one of the very few Polish publications used by researchers throughout the world thanks to the texts in congress languages – French and Russian. At the same time the analysis of charges laid against this important book sheds also light on the level of scientific expertise of Lwów historians in the age of autonomous Galicia.

4

Wczasy w mieście, czyli przyczynek do historiograficznych „przyczynków” Szymona Askenazego

51%

Wierzbicki A.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2019

|

issue 11

PL

Artykuł jest próbą wykazania, że myśl historyczna wybitnego przedstawiciela nurtu neoromantyczno-niepodległościowego w historiografii polskiej końca XIX i pierwszych dziesięcioleci XX w., Szymona Askenazego, najwyrazistszy charakter odnajdowała nie w jego dużych dziełach historycznych czy dokonaniach edytorskich, lecz w historiograficznych formach mniejszych, które określał on, bodaj jako jedyny z ówczesnych dziejopisów, mianem „wczasów historycznych”. Co więcej, nierzadko to właśnie w owych „odpoczynkowych” formach pisania historii odnaleźć można najciekawsze wątki konstytuujące jego „całościowe” ujęcie dziejów politycznych Polski i Europy w XVIII i XIX w.

EN

This article aims to show that the historical thought of Szymon Askenazy, a distinguished representative of the neo-romantic school of Polish historiography of the late nineteenth and early twentieth centuries, was most distinctive not in his greatest works or editorial accomplishments, but in the smaller forms to which he referred, probably as one of the first historians, as ‘historical holidays’. The most interesting strands of his interpretation of Polish and European history in the eighteenth and nineteenth centuries are often to be found in these ‘leisure’ forms of writing.

Refine search results

2 Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

2 Kwartalnik Historyczny

1 Hoszowska M.

1 Kolbuszewska J.

1 Wierzbicki A.

1 Zielińska Z.

1 2023

1 2019

1 2017

1 2016

Szkoła Szymona Askenazego: przypadek Kazimierza Woźnickiego (1878–1949)

Niemieckie inspiracje w historiografii polskiej przełomu XIX i XX wieku (na przykładzie Wacława Sobieskiego i Szymona Askenazego)

Polemika Szymona Askenazego i Bronisława Dembińskiego (1903–1904)

Wczasy w mieście, czyli przyczynek do historiograficznych „przyczynków” Szymona Askenazego