Search results

1

Lanca tatarska w służbie prusko-brandenburskiej. Wybrane zagadnienia z historii osadnictwa Tatarów litewskich w państwach pruskich do XIX wieku

100%

Bassara K.

Nurt SVD

|

2019

|

issue 2

167-186

PL

Artykuł przybliża dzieje kontaktów społeczności muzułmańskiej z Prusami w epoce nowożytnej do czasów epoki napoleońskiej, gdy na trwałe państwo prusko-brandenburskie utraciło ziemie zamieszkałe przez Tatarów litewskich. Ukazuje on rolę dynastii Hohenzollernów w kształtowaniu się osadnictwa muzułmańskiego w Prusach, głównie przez pryzmat kolonizacji wojskowej Tatarów litewskich na ziemiach pruskich. Stąd artykuł odnosi się przede wszystkim do dziejów istnienia w armii pruskiej formacji Towarzyszy, Korpusu Bośniackiego i Pułku Tatarskiego, wokół których budowano ideę państwa tolerancyjnego względem wyznawców islamu. Zarazem artykuł porusza kwestie statusu prawnego islamu w Prusach, a także wzajemnych relacji między Prusami a Rzeczpospolitą Obojga Narodów, które osnute są wokół dziejów Tatarów litewskich.

EN

The article introduces the history of contacts between the Muslim community and Prussia in the modern age to the Napoleonic era, when the Prussian-Brandenburg state permanently lost land inhabited by Lithuanian Tatars. It shows the role of the Hohenzollern dynasty in the formation of Muslim settlements in Prussia, mainly through the prism of military colonization of Lithuanian Tatars in Prussia. Hence, the article refers primarily to the history of such groups as the Companions, the Bosnian Corps and the Tatar Regiment in the Prussian army, around which the idea of a tolerant state towards Islam was built. At the same time, the article touches on the legal status of Islam in Prussia, as well as the mutual relations between Prussia and the Polish-Lithuanian Commonwealth, which are based around the history of Lithuanian Tatars.

2

O prawdziwy wizerunek Tatara w Polsce

100%

Miśkiewicz A.

Nurt SVD

|

2017

|

issue 2

601-608

PL

Tatar w naszym kraju postrzegany jest jako obcy. Opinię taką podtrzymują podręczniki szkolne, a w świadomości ogółu występuje groźny i zdradliwy Tuchajbejowicz z sienkiewiczowskiej Trylogii. Tego wizerunku Tatara w Polsce nie zmienił fakt osadnictwa tatarskiego w Rzeczypospolitej, mającego początek w drugiej połowie XIV wieku, w Wielkim Księstwie Litewskim. Tatarzy osadzeni na wschodnich rubieżach Rzeczypospolitej stawiali się na każde zawołanie Wielkiego Księcia Litewskiego, a później króla polskiego, aby bronić swojej przybranej Ojczyzny, jaką okazała się dla nich Polska. Do zmiany wizerunku Tatara polskiego dążyła w latach międzywojennych liczna grupa inteligencji tatarskiej. W niepodległej Rzeczypospolitej wielu Tatarów służyło w wojsku polskim, a wcześniej uczestniczyło w wojnie polskobolszewickiej. Czołowymi postaciami byli wówczas przedstawiciele rodów Achmatowiczów, Kryczyńskich, Romanowiczów i Sulkiewiczów.

EN

Tatars in our country are perceived as strangers. This perception finds support in school textbooks, and popular imagination pictures them as threatening and treacherous Tuhay-Beys described by Sienkiewicz in this Trilogy. This image has not changed, even despite their continuous settlements in Poland, beginning in the Grand Duchy of Lithuania in the second half of the 14th century. Tatars from the eastern flanks of Poland would respond to every call from the Grand Duke of Lithuania, and later, from Polish kings, to defend their adopted homeland. In the interwar years many Tatars, i.e. numerous intelligentsia, including many laywers, strived to change the perception of Polish Tatar. Many Tatars served in the Polish army during Polish independence, and earlier had fought along Poles in the Polish-Soviet War. Central figures in those years were representatives of the Tatar families of Achmatowicze, Kryczyńscy, Romanowicze and Sulkiewicze.

3

Materiały tatarskie w zbiorach Władysława Syrokomli vel Ludwika Kondratowicza

80%

Bairašauskaitė T.

Rocznik Lituanistyczny

|

2017

|

vol. 3

PL

W artykule omówiono odnalezioną niedawno kolekcję dokumentów tatarskich ze zbiorów rodziny Kondratowiczów, przechowywaną w Litewskim Archiwum Literatury i Sztuki (Lietuvos literatūros ir meno archyvas). Kolekcja składa się z 38 dokumentów z okresu od połowy XVII do początku XVIII w. oraz jednego dokumentu z połowy XVI w. Dotyczą wyłącznie wspólnoty tatarskiej z okolicy Niemieży w województwie wileńskim. Są to m.in. akta nadania dóbr, dzierżawy, transakcje ziemskie, testamenty, sprawy sądowe, różne poświadczenia wydane Tatarom służącym w wojsku. Najcenniejsze informacje zawierają dokumenty o życiu codziennym, relacjach wewnątrz wspólnoty, położeniu majątkowym i prawnym kobiet tatarskich.Analiza kolekcji pozwoliła ustalić, że w jej skład wchodzą dokumenty, które tylko w niewielkiej części zostały wykorzystane w znanym utworze Władysława Syrokomli Wycieczki po Litwie w promieniach od Wilna, wydanym w połowie XIX w. W artykule szczególną uwagę zwrócono więc na dokumenty przez autora Wycieczek pominięte. The article presents a recently found set of Tatar documents from the collection of the Kondratowicz Family, preserved in the Lithuanian Archives of Literature and Art (Lietuvos literatūros ir meno archyvas). The set is made up of thirty-eight documents from the period between the mid-seventeenth to the early eighteenth century, and one document from the mid-sixteenth century. They all concern the Tatar community from the neighbourhood of Niemież (Nemėžis) in the palatinate of Wilno (Vilnius). They include, among others, charters containing grants of land, land leases, and other land transactions, last wills, court cases, various certificates for Tatars serving in the army. The most valuable information is included in documents pertaining to everyday life, relations within the community, and a financial and legal position of Tatar women.An analysis of the documents made it possible to establish that the set is made up of documents only in their small part employed by the well-known text by Władysław Syrokomla text Wycieczki po Litwie w promieniach od Wilna (Travels in Lithuania around Wilno), published in the mid-nineteenth century. Thus, special attention is paid to the documents omitted by Syrokomla.

Refine search results

2 Nurt SVD

1 Rocznik Lituanistyczny

1 2019

2 2017

1 Bairašauskaitė T.

1 Bassara K.

1 Miśkiewicz A.

Lanca tatarska w służbie prusko-brandenburskiej. Wybrane zagadnienia z historii osadnictwa Tatarów litewskich w państwach pruskich do XIX wieku

O prawdziwy wizerunek Tatara w Polsce

Materiały tatarskie w zbiorach Władysława Syrokomli vel Ludwika Kondratowicza