Search results

1

Edukacja ekologiczna w drugiej Rzeczypospolitej

100%

Wolter E.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2012

|

vol. 31

183-196

EN

The aim of the article is to explain problems related to environmental education of children in the Second Republic of Poland, based on selected examples of the work of Maria Arct-Golczewska, Zofia Bohuszewiczówna and Wanda Haberkantówna. The work of these authors, i.e. stories for children and textbooks for environmental education to be used at general schools and secondary schools, was recommended by the Minister of Denominations and Public Enlightenment. These stories and textbooks were intended as teaching aids in the environmental education process, a process that was an implication of all educational activities. The authors named above also translated, into Polish, and popularized the work of foreign authors, especially the following: A. E. Brehm, A. B. Buckley, H. Coupin, H. Fabre, E. Hassenpflug, P. Ledoux, G. G. Lewis and E. Thompson. It must be emphasised that the work of these foreign authors were also used as teaching aids during the Second Republic of Poland.

2

Ruch ludowy w Drugiej Rzeczypospolitej na kartach wybranych szkolnych podręczników do nauczania historii. Casus opracowań dla klas pierwszych szkół ponadgimnazjalnych

75%

Białokur M.

Zeszyty Wiejskie

|

2021

|

vol. 27

103-129

EN

The purpose of this article is to present the peasant movement in the Second Polish Republic in contemporary school history textbooks. On the basis of textbooks, students can learn that the peasant movement arose in Galicia in the late nineteenth century. In the Second Polish Republic there were a few parties named Polish People’s Party. For many years the main party was Polish Peasant party ,,Piast”. After Poland regained independence in 1918, it formed a part of several governments, most notably after the Lanckorona Pact and in the Chjeno-Piast coalition. Its major politicians included Wincenty Witos and Maciej Rataj. The second largest party, about which there is a lot of information in the analyzed textbooks was Polish Peasant Party ,,Wyzwolenie” which was formed in 1915. In comparison to Polish People’s Party ,,Piast”, it was a left-wing party. PSL ,,Wyzwolenie” supported the May Coup in 1926, but soon afterwards distanced itself from Sanation and joined the opposition. In 1931 it merged with several other parties forming the People’s Party. In 1931 it was created from the merger of three other, smaller, peasant-based parties: centre-right ,,Piast”, centre-left ,,Wyzwolenie” and left wing Peasant Party. The image of the peasant movement on the pages of school textbooks is multidimensional and allows pupils to get to know its main representatives and the political program.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie ruchu chłopskiego w II Rzeczypospolitej w wybranych szkolnych podręcznikach do nauczania historii w klasach pierwszych szkół ponadgimnazjalnych. Na podstawie podręczników uczniowie mogą dowiedzieć się, że ruch ludowy powstał w Galicji pod koniec XIX wieku. W II Rzeczypospolitej istniało kilka partii nazywanych Polskim Stronnictwem Ludowym. Przez wiele lat główną partią było Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. działacze tego ugrupowania weszli w skład kilku rządów. Tworzyli między innymi koalicyjny rząd Chjeno-Piasta w 1923. Jej głównymi politykami byli Wincenty Witos i Maciej Rataj. Drugą co do wielkości partią, o której w analizowanych podręcznikach jest dużo informacji, było Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”, które powstało w 1915 r. W porównaniu z Polskim Stronnictwem Ludowym „Piast” było partią lewicową. PSL ,,Wyzwolenie” poparło przewrót majowy w 1926 r., do którego autorów szybko się jednak zdystansowało i przyłączyło do opozycji. W 1931 r. centroprawicowy „Piast”, centrolewicowe „Wyzwolenie” oraz lewicowe Stronnictwo Chłopskie połączyły się tworząc Stronnictwo Ludowe. Obraz ruchu ludowego na kartach podręczników szkolnych jest wielowymiarowy i pozwala uczniom poznać jego głównych przedstawicieli oraz program polityczny.

3

The Jewish minority in the Second Polish Republic: the activities of the Board of the Jewish Community in Lvov during the years 1919–1924

75%

Koziński B.

Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities

|

2016

|

issue 6

75–89

EN

The purpose of this article is to analyze data on the functioning of the Jewish Community in Lvov during the years 1919-1924. The indicated problems will enable to show the functioning of the Jewish minority in the conditions of the reviving Polish state - both in socio-political terms, and in the organizational aspect. It is particularly important to show the Jewish minority opinion about the conditions of Second Polish Republic. Additionally, this article will help restore the memory of the individual members of the Jewish community in Lvov. The selected issue is a part of the research conducted on a larger scale, whose aim is to enrich knowledge and overcome the deficit of research in the science of politics on the concept of ethnic policy - proposed in the years 1939-1947 by the Polish government in exile. The fundamental finding of the analysis is the fact, that the Board accepted the Polish state and the dominant role of the Polish nation in the system of democratic political power.

PL

Celem niniejszego artykułu jest analiza danych na temat funkcjonowania społeczności żydowskiej we Lwowie w latach 1919-1924 Wskazane problemy pozwolą pokazać funkcjonowanie mniejszości żydowskiej w warunkach ożywienia państwa polskiego – zarówno pod względem społeczno-politycznym, a także w aspekcie organizacyjnym Szczególnie ważne jest, aby pokazać opinię żydowskiej mniejszości o warunkach życia w II Rzeczypospolitej Dodatkowo, artykuł pomoże przywrócić pamięć o poszczególnych członkach społeczności żydowskiej we Lwowie Wybrane zagadnienie jest częścią badań prowadzonych w większej skali, których celem jest wzbogacenie wiedzy i zmniejszenie deficytu badań w nauce o polityce w sprawie koncepcji polityki etnicznej – zaproponowanej w latach 1939-1947 przez polski rząd na uchodźstwie Podstawowym wnioskiem z analizy jest fakt, że Zarząd zaakceptował państwo polskie i dominującą rolę narodu polskiego w systemie demokratycznej władzy politycznej.

4

Stosowanie narkoanalizy przez polski kontrwywiad w latach 30. XX wieku

63%

Widacki J.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2021

|

vol. XXIV

|

issue 24

13-30

EN

The initial idea to use narcoanalysis for investigation purposes originated soon after surgeons began using narcosis (sedation) to induce sleep before surgery. Perhaps the first suggestion to interrogate a patient under narcosis in a criminal case occurred in the case of murder of Benjamin Nathan in New York in 1879. In the 1920s, Dr Robert E. House, a physician from Texas, suggested to use scopolamine in criminal investigations. In the 1930s, the Scientific Crime Detection Laboratory at Northwestern University in Chicago experimented with scopolamine, and considered the results „fairly satisfactory”. At that time, Calvin Goddard was the first to call scopolamine the „truth serum”. There is no proof in literature that any state services in the world routinely used narcoanalysis before the Second World War. Therefore, there are fair grounds to believe that its routine use by the Polish counterintelligence while interrogating people suspected of espionage in the 1930s was among the first such cases in the world. Beginning with 1935, the Second Department of the General Staff of the Polish Armed Forces used „injections weakening the will” of the interrogated: first morphine combined with pilocarpine, and later – scopolamine. The head of the Polish project to use narcoanalysis for „weakening the will” was Cpt. Ludwik Krzewiński M.D. The fact of using narcoanalysis was not disclosed to the courts, its results were not treated as an evidence, and were only used for operational purposes.

PL

Idea wykorzystania narkoanalizy dla celów śledczych zrodziła się wkrótce po tym, jak chirurdzy zaczęli stosować narkozę do usypiania pacjentów przed operacją. Prawdopodobnie pierwsza propozycja przesłuchania pacjenta pod narkozą, w sprawie kryminalnej, miała miejsce w USA w roku 1879, w głośniej sprawie morderstwa Benjamina Nathana. W latach 20. XX w., lekarz z Teksasu, dr Robert E. House, zaproponował wykorzystanie skopolaminy dla celów śledczych. W latach 30., w Scientific Crime Detection Laboratory (Laboratorium Naukowego Wykrywania Przestępstw) Uniwersytetu Northwestern w Chicago przeprowadzano eksperymenty ze skopolaminą, a ich rezultat uznano za „całkiem satysfakcjonujący”. Od czasu tego eksperymentu, skopolaminę nazywano „serum prawdy”. W literaturze brak dowodu na to, że przed II wojną światową jakakolwiek służba państwowa na świecie stosowała narkoanalizę w celach kontrwywiadowczych. Tak więc stosowanie przez Oddział II Sztabu Głównego WP, począwszy od 1935 r., narkoanalizy przy przesłuchiwaniu osób podejrzanych o szpiegostwo, było pionierskie w skali światowej. Oddział II od 1935 r. stosował przy przesłuchiwaniu nieprzyznających się do winy osób podejrzewanych o szpiegostwo „zastrzyki osłabiające wolę”. Pionierem tej metody był kpt. dr Ludwik Krzewiński. Początkowo w zastrzykach tych podawano morfinę w kompozycji z pilokarpiną, następnie stosowano już skopolaminę wytwarzaną w laboratorium Oddziału II, gdzie uzyskiwano ją z nasion lulka czarnego. Faktu stosowania narkoanalizy nie ujawniano sądom, jej wyników nie traktowano jako dowodów, a jedyne wykorzystywano w celach operacyjnych.

5

WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI WŚRÓD ZARZUTÓW

63%

Gołąb S.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2020

|

vol. 3

|

issue 2(6)

412-431

EN

The reprinted article by Stanisław Gołąb, a somewhat underrated Krakow civil law lawyer and an extraordinary jurist, seems to remain largely relevant nowadays. It was written in a turbulent time for the judiciary. The author is far from giving simple answers. He critically presents the existing views and indicates areas for further reflection, emphasizing what in his opinion is of fundamental importance, and what guarantees are not found where some would like to see them. Stanisław Aleksander Gołąb (1878-1939) spent his entire scientific life with Krakow. However, he came from Rzeszów, and obtained his high school diploma in Lviv. He studied law at the Jagiellonian University, where in 1900 he obtained a doctoral degree. From 1901 to 1919 he worked at the General Counsel to the Republic of Poland, eventually on the position of an advisor. He obtained his habilitation (the right to lecture) in civil law in 1917. Two years later he became an associate professor, and in 1921 a full professor. As a member of the Codification Commission, he had a significant share in the work on the draft code of civil procedure, as well as the law of subsequent sections of civil law, copyright law and conflict of law regulations. In addition to a thorough legal knowledge and exceptional creative activity in this field, as evidenced by numerous publications in magazines, Stanisław Gołąb was also a poet, an expert in culture and art. His popularizing speeches, readings and radio broadcasts were highly appreciated. In one of the next issues of “The Voice of Law” we intend to recall the works of Stanisław Gołąb from the viewpoint of law and literature. The original spelling was maintained.

PL

Przedrukowywany artykuł nieco niedocenianego krakowskiego cywilisty i nietuzinkowego jurysty Stanisława Gołąba zdaje się pozostawać w znacznej mierze aktualny. Powstał w burzliwym dla sądownictwa czasie. Autor daleki jest od udzielania prostych odpowiedzi. Krytycznie przedstawia zastane poglądy i wskazuje pola do refleksji akcentując to, co jego zdaniem ma znaczenie fundamentalne, a czego gwarancje nie znajdują się tam, gdzie chcieliby je niektórzy dostrzegać. Stanisław Aleksander Gołąb (1878-1939) całe naukowe życie związał z Krakowem. Pochodził jednak z Rzeszowa, zaś maturę uzyskał we Lwowie. Studia prawnicze odbywał natomiast na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1900 r. uzyskał stopień doktora. Od 1901 do 1919 r. pracował w Prokuratorii Skarbu, w ostatnim okresie na stanowisku radcy Prokuratorii. Habilitację (prawo wykładania) z prawa cywilnego uzyskał w 1917 r. Dwa lata później został profesorem nadzwyczajnym, a w 1921 r. profesorem zwyczajnym. Jako członek Komisji Kodyfikacyjnej miał istotny udział w pracach nad projektem kodeksu postępowania cywilnego, a także prawa kolejnych działów prawa cywilnego, prawa autorskiego i prawa kolizyjnego. Oprócz gruntownej wiedzy prawniczej, wyjątkowej aktywności twórczej w tej dziedzinie, czego dowodem są liczne publikacje w czasopismach, Stanisław Gołąb był też poetą, znawcą kultury i sztuki, a jego popularyzatorskie wystąpienia, odczyty, a także audycje radiowe cieszyły się dużym uznaniem. W jednym z kolejnych zeszytów „Głosu Prawa” zamierzamy przypomnieć także twórczość Stanisława Gołąba z pogranicza prawa i literatury. Zachowano oryginalną pisownię.

6

Życie polityczne w powiecie gostynińskim w latach 1926–1935

63%

Zalewska-Opasińska B.

Studia Mazowieckie

|

2022

|

vol. 17

|

issue 2

33-68

EN

The subject of the study is to present the political attitudes of the inhabitants of the Gostynin poviat in the years 1926–1935. The author presents the electoral preferences of the inhabitants, shows their socio-political activity and the attitudes of the leaders of political parties and organizations favoring the Sanacja, as well as the opposition to the Piłsudski camp. The article is part of the author’s doctoral dissertation entitled The Gostynin Powiat in the Years of the Second Polish Republic. Political, Socio-Economic, and Cultural Life, prepared in 2013 under the supervision of Professor Janusz Szczepański (prof. dr hab.) at Aleksander Gieysztor Academy of Humanities in Pułtusk.

PL

Przedmiotem opracowania jest ukazanie postaw politycznych mieszkańców powiatu gostynińskiego w latach 1926–1935. Autorka przedstawia preferencje wyborcze mieszkańców, ukazuje ich aktywność społeczno-polityczną oraz postawy liderów partii politycznych i organizacji sprzyjających sanacji, a także pozostających w opozycji do obozu piłsudczyków. Artykuł stanowi część dysertacji doktorskiej autorki Powiat gostyniński w latach Drugiej Rzeczypospolitej. Życie polityczne, społeczno-gospodarcze i kulturalne, przygotowanej w 2013 r. pod kierunkiem prof. dr hab. Janusza Szczepańskiego w Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku.

7

Jewish problem in the Polish Communist Party

63%

Cimek H.

Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities

|

2016

|

issue 6

91–96

EN

Jews accounted for approx. 8-10% of the population of the Second Republic and in the communist movement (Polish Communist Party and Polish Communist Youth Union) the rate was approx, 30%, while in subsequent years it much fluctuated. The percentage of Jews was the highest in the authorities of the party and in the KZMP. This had a negative impact on the position of the KPP on many issues, especially in its relation to the Second Republic.

PL

Żydzi stanowili ok 8-10% ludności II Rzeczypospolitej, a w ruchu komunistycznym (Komunistyczna Partia Polski i Komunistyczny Związek Młodzieży Polski) odsetek ten wynosił ok 30%, przy czym w poszczególnych latach znacznie on się wahał Odsetek Żydów był najwyższy we władzach partii i w KZMP Odbijało się to negatywnie na stanowisku KPP w wielu kwestiach, zwłaszcza na jej stosunku do II Rzeczypospolitej

8

WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI WŚRÓD ZARZUTÓW. Z POWODU PUBLIKACJI PROF. STANISŁAWA GOŁĄBA

63%

Lutwak A.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2020

|

vol. 3

|

issue 2(6)

432-442

EN

The article of the Editor of ‘The Voice of Law’ was written in response to Stanisław Gołąb’s piece published above. It is a kind of commentary on Gołąb’s article. With his great literary pen, Anzelm Lutwak points to the problems of the justice system in the interwar Poland, juxtaposing ideals with the reality. The author examines the crisis of the Polish judiciary from a broader perspective. He indicates that such a crisis occurs in many places, including Germany (referring to the valuable article entitled Crisis in the German administration of justice by the former First Minister of Justice of the Weimar Republic, Otto Landsberg, published in “The Voice of Law”, 1926 , No. 7-8, pp. 285-289). German sources stemmed from the fact that in the German republic the judges had anti-liberation and anti-democratic views rooted in the Second Reich, and the Republic did nothing to change the judiciary after the fall of the authoritarian monarchy, considering that an oath on the Constitution of the Republic was sufficient. Meanwhile, it turned out that it was not enough, the evidence of which was already visible at the end of the 1920s, and became obvious during the times of the Third Reich. Analyzing the condition of the Polish judiciary, Editor Lutwak indicates that its most pressing problem is the deficit of appointed judges. He draws attention to the lack of adequate education of candidates for the judges in Poland, and similar gaps in the subsequent education of the judges themselves, especially in relation to professional ethics. He also draws attention to the fact that the judiciary and its special function are underestimated. Much of this result from the shortcomings of the professional environment itself. According to the author, professional judges are and will be perceived as non-civic by the society. He adds: “this image can be refuted only by the judges with an internal vocation – those who know how to interact with the whole society, on the civic level, – who know how to do it, yet not in the form of irritable and passionate anti-satirists or inexorable avengers of law and authority, but in the form of good and enlightened spirits of the social peace”. The text features only minimally modernized spelling and punctuation.

PL

Artykuł redaktora lwowskiego „Głosu Prawa” powstał w odpowiedzi na artykuł prof. Stanisława Gołąba (wyżej), stanowiąc swoisty komentarz do niego. Anzelm Lutwak swoim literackim świetnym piórem wskazuje na bolączki wymiaru sprawiedliwości Polski międzywojennej, zderzając ideały z rzeczywistością. Autor analizuje kryzys polskiego sądownictwa szerzej, wskazuje, że taki występuje w wielu miejscach, w tym w Niemczech (odsyłając do cennego artykułu pt. Przesilenie w niemieckim wymiarze sprawiedliwości, autorstwa byłego pierwszego ministra sprawiedliwości Republiki Weimarskiej Ottona Landsberga, opublikowanego w „Głosie Prawa” 1926, nr 7-8, s. 285-289). Źródła niemieckiego wynikały stąd, że w republice niemieckiej sędziowie mieli antywolnościowe i antydemokratyczne poglądy wyniesione z czasów Drugiej Rzeszy, a republika nic nie zrobiła aby zmienić sądownictwo po upadku autorytarnej monarchii, uznając, że złożenie przysięgi na konstytucję republiki wystarczy. Tymczasem okazało się, że nie, czego dowody były widoczne już w końcu lat 20., a uwypukliły się w Trzeciej Rzeszy. Analizując stan polskiego sądownictwa redaktor Lutwak wskazuje, że najważniejszym bodaj jego problemem, jest deficyt sędziów z powołania. Zwraca uwagę na brak w Polsce odpowiedniego kształcenia kandydatów na sędziów, ale i późniejszego doskonalenia samych sędziów, szczególnie z etyki zawodowej. Pisze też o tym, że zawód sędziego, jego szczególna funkcja są niedoceniane, ale wiele z tego wynika z wad samego środowiska. Według Autora sędziowie zawodowi są i będą w społeczeństwie postrzegani jako nieobywatelscy, nieludowi i dodaje: „obalić to wyobrażenie otóż mogą tylko sędziowie rozporządzający powołaniem wewnętrznym – tacy, co umieją obcować z całym społeczeństwem, na stopie obywatelskiej, – co umieją udzielać mu się nie, jak przeważnie dotychczas, w postaci drażliwych i zapalczywych antysatyryków lub nieubłaganych mścicieli prawa i autorytetu, lecz w postaci dobrych i światłych duchów miru społecznego”. W tekście dokonano jedynie minimalnego uwspółcześnienia ortografii i interpunkcji.

Refine search results

2 Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

2 Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities

1 Seminare. Poszukiwania naukowe

1 Studia Mazowieckie

1 Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

1 Zeszyty Wiejskie

1 Białokur M.

1 Cimek H.

1 Gołąb S.

1 Koziński B.

1 Lutwak A.

1 Widacki J.

1 Wolter E.

1 Zalewska-Opasińska B.

1 2022

2 2021

2 2020

2 2016

1 2012