Search results

1

Terroryzm w II RP – Ukraińska Wojskowa Organizacja i Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów

100%

Kulińska L.

Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka

|

2016

|

issue 2

87-108

PL

Artykuł poświęcony jest zjawisku terroryzmu nacjonalistycznych organizacji ukraińskich działających w Polsce w okresie międzywojennym (1918–1939). Odrodzona Rzeczpospolita była zmuszona do obrony, ponieważ Ukraińcy podważali legalność posiadania i zarządzania przez Rzecząpospolitą dzielnicami kresowymi – w tym Małopolską Wschodnią i Wołyniem – i obarczali Polaków winą za nieszczęścia i krzywdy, jakie dotknęły ich w przeszłości. Nasilający się nacjonalizm ukraiński zniwelował podejmowane przez władze polskie próby rozwiązania problemów politycznych i gospodarczych dzielnic wschodnich. Czy jednak upadek Polski w roku 1939 był dla ukraińskich obywateli Polski okolicznością pomyślną

EN

The article discusses the issue of terrorism carried out by nationalist Ukrainian organizations in Poland in the interwar period (1918–1939). The reborn Republic of Poland was forced to defend itself, when it was faced with the threat. The Ukrainian nationalists continuously undermined the legality of the Polish ownership and management of the eastern borderlands, including Eastern Malopolska and Volhynia. The Ukrainians blamed Poland for the abortive attempts to create their own national state, which was unreasonable and unjustified. The escalating Ukrainian nationalism effectively destroyed all attempts undertaken by the Polish authorities to solve the political and economic problems of the eastern provinces. But was the collapse of Poland in 1939 indeed such a positive turn of events for the Ukrainian, as suggested by the Ukrainian nationalists?

2

"Kde je síla, tam je i svoboda!" Ukrajinské sokolské hnutí v meziválečném Československu

100%

Lozoviuk P.

Slovanský přehled: historická revue pro dějiny střední, východní a jihovýchodní Evropy (Slavonic Review: Review for Central, Eastern and Southeastern European history)

|

2023

|

vol. 109

|

issue 2

243-265

EN

The Ukrainian Sokol movement abroad is an interesting social phenomenon from the point of view of studying the formation of the modern Ukrainian nation. In addition to the cultivation of physical fitness, education for active patriotism occupied an important place in the Sokol ideology. The study traces the process of the development of a specific analogy of the Sokol movement in the conditions of the still forming Ukrainian nation in a historical perspective. The emphasis is placed on its institutionalisation in the conditions of the ethnic diaspora. The main source of information for such a focused study was the contemporary emigrant press and other publications published in the diaspora. The most comprehensive reports on the issues discussed can be found in the monthly Ukrainian Sokol, whose publisher was the Union of Ukrainian Sokol Abroad, the organisation that receives the most attention in the text. In addition to the formation of national consciousness, the role of Ukrainian Sokol lay in the consolidation of disparate Ukrainian currents of opinion in an environment of politically disunited emigration. The author concludes that the Sokol movement played a significant role in shaping the ideology of Ukrainian nationalism on the territory of the Czech lands during the period under study.

3

Pojęcie narodu w koncepjach współczesnych środowisk nacjonalistycznych na Ukrainie

88%

Strutyński M.

Sprawy Narodowościowe

|

2015

|

issue 47

EN

The notion of nation in the thought of contemporary nationalistic groups in UkraineThe nation is a key notion for all nationalistic movements. It can be seen from an axiological perspective. Some nationalistic environments perceive the ethnical background as crucial, other stress the importance of spiritual community. The nationalistic groups in contemporary Ukraine represent various stages of work on their ideological system as crucial, Other stress the importance of spiritual community. Several of them find it essential to indicate the source of their philosophy, hence the presence of deep deliberations about the essence of nation and the relationship between an individual and national community. A number of other organizations underline the importance of current politics over ideological considerations and effectively find notions such as nation obvious and see no need to comment on them. The contemporary Ukrainian nationalism clearly emphasizes ethnical and cultural distinction of Ukrainians from other nations. It might be argued that the intent to reject the apparent Polish and Russian historical influences is one of important factors contributing to this attitude. The contemporary Ukrainian nationalism clearly emphasizes ethnical and cultural distinction of Ukrainians from other nations. It might be argued that the intent to reject the apparent Polish and Russian historical influences is one of important factors contributing to this attitude. Pojęcie narodu w koncepjach współczesnych środowisk nacjonalistycznych na UkrainiePojęcie narodu jest kluczowe dla wszystkich ruchów nacjonalistycznych. Z koncepcją narodu wiąże się także odwołanie do kwestii aksjologicznych. Niektóre środowiska nacjonalistyczne za najważniejszy czynnik uznają pochodzenie etniczne, inne większy nacisk kładą na wspólnotę ducha. Środowiska nacjonalistyczne na współczesnej Ukrainie prezentują różny poziom wypracowania zasad ideowych. Dla niektórych dokładne wskazanie źródeł przyjętego światopoglądu jest bardzo istotne. Stąd obecność głębszych rozważań na temat istoty narodu, relacji pomiędzy jednostką a wspólnotą narodową. Pozostałe organizacje polityczne przedkładają bieżącą politykę, w efekcie czego pewne pojęcia, takie jak naród, uważają za zrozumiałe same z siebie i niewymagające szerszego komentarza. Współczesny ukraiński nacjonalizm w dość wyraźny sposób akcentuje odrębność etniczną i kulturową od innych narodów. Wydaje się, że bardzo istotnym impulsem do takiej postawy jest chęć zerwania z widocznymi historycznymi wpływami polskimi i rosyjskimi.

4

Ukrainian Greek Catholic Church’s stance vis-à-vis terrorist activities of Ukrainian nationalists in the early 1930s

75%

Ryba M.

Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL

|

2019

|

vol. 16

PL

Artykuł dotyczy reakcji Kościoła greckokatolickiego na zamachy terrorystyczne organizowane na ziemiach polskich przez nacjonalistów ukraińskich w latach trzydziestych XX w. Biskupi greckokatoliccy (Andrzej Szeptycki, Jozafat Kocyłowski, Grzegorz Chomyszyn) poparli budowę państwa ukraińskiego w 1918 r. Po klęsce Ukraińców w wojnie z Polską w 1919 r. rozwinął się w Małopolsce Wschodniej ruch nacjonalistyczny, znacząco odbiegający w swych podstawach ideowych od zasad chrześcijańskich. Szczególne wzmożenie owego nacjonalizmu nastąpiło na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX w. Z jednej strony nasiliły się zamachy terrorystyczne Ukraińskiej Organizacji Wojskowej oraz Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, z drugiej coraz większy wpływ na Ukraińców wywierała szowinistyczna ideologia Dmytra Doncowa. Wszystko to powodowało niepokój wśród ukraińskich biskupów. Pojawiły się ostre reakcje na zamachy, szczególnie ze strony biskupa Grzegorza Chomyszyna, który potępił pogański nacjonalizm i wszystkie jego przejawy. Trochę mniej ostro wypowiadał się w tej sprawie metropolita Andrzej Szeptycki, co wywoływało kontrowersje między oboma pasterzami.

EN

The article discusses the reaction of the Greek Catholic Church to terrorist attacks in the Polish lands by Ukrainian nationalists in the 1930s. Greek Catholic bishops (Andrei Sheptytsky, Josaphat Kotsylovsky, Hryhoryi Khomyshyn) supported the creation of the Ukrainian state in 1918. After the defeat of Ukrainians in the war with Poland in 1919, the nationalist movement was born in the Eastern Lesser Poland. The movement departed significantly in its ideology from the Christian values. The peak of the nationalism was the turn of the 1920s and the 1930s. On the one hand, there was a surge in terrorist attacks by the Ukrainian Military Organization and the Organization of Ukrainian Nationalists. On the other hand, the chauvinist ideology of Dmytro Dontsov was becoming increasingly influential. All this led to unrest among Ukrainian bishops. The attacks were severely criticized by Bishop Hryhoryi Khomyshyn, who condemned the pagan nationalism in all of its forms. The reaction of Metropolitan Andrei Sheptytsky was more toned down, which sparked tensions between the two clergymen.

5

Analiza polityczna i prawna zbrodni nacjanalistów ukraińskich w województwie rzeszowskim w latach 1944-1947

75%

Kuźniar B.

Przegląd Geopolityczny

|

2014

|

vol. 8

243-258

PL

Celem artykułu jest wykazanie ideologicznych przyczyn zbrodni nacjonalistów ukraińskich w województwie rzeszowskim w latach 1944 – 1947 (a częściowo również w okresie wcześniejszym), dokonanie oceny prawnej dowodów tychże zbrodni oraz, w oparciu o zebrany materiał, udzielenie odpowiedzi na pytanie: czy OUN i UPA zasługują na miano organizacji narodowowyzwoleńczych narodu ukraińskiego?

EN

The Ukrainian nationalists committed many crimes in Poland before WW II, e.g. they murdered the Polish Minister of Interior Bronisław Pieracki. The work by Dmytro Doncow “Nacjonalizm” (published in 1926) and the work by Stepan Łenkawśkyj “The Decalogue of a Ukrainian nationalist” were very popular with them. Both of them promoted fascist ideology of the Organisation of Ukrainian Nationalists [OUN] (est. 1929). OUN collaborated with the Germans during WW II, e.g. the Ukrainian auxiliary police escorted Jews from ghettoes to the places of execution and murdered many of them. Although the Germans did not approved of their proclamation of independence and arrested the leaders of the radical fraction of OUN Stepan Bandera and Jarosław Stećko (and some others) in July 1941, they did not stop collaborating with the Germans. The Ukrainian nationalists decided to start the genocide of Polish people in Volhynia, where the Poles constituted a minority. For this reason, they established the Ukrainian Insurgent Army [UPA] in March 1943. They murdered most of their victims by deception, some of them were even killed in churches during services. Their goal was to exterminate as many Poles as possible. They tortured their victims in a very sadistic way, with no exception for infants, children, pregnant women and old men. The structures of the Polish self-defence protected people at risk from OUN and UPA. Moreover, sometimes the armed Polish secret forces, executed those Ukrainians, who collaborated with OUN and UPA, as a revenge for killing Polish civilians. Many of the Ukrainians supported OUN and UPA and supplied them with food. For this reason the Polish communist authorities, decided to relocate the Ukrainian civilians and to smash OUN and UPA in the south – eastern territories of Poland. The military operation “Vistula” achieved these goals in the summer, 1947. Regarding OUN and UPA as the Ukrainian independence movement seems to be wrong, because of their criminal activity, imposing compulsory service in UPA and murdering those Ukrainians, who did not support them.

6

Kwestia Rzezi Wołyńskiej w kontekście kryzysu ukraińskiego — między rosyjską propagandą, ukraińskim poszukiwaniem tożsamości narodowej a polską racją stanu

75%

Bornio J.

Rocznik Europeistyczny

|

2016

|

issue 2

83-100

EN

The present article is devoted to the Volhynian Slaughter in the context of Ukrainian crisis. Research focuses on interpretation of intentional using (by Russia, Ukraine, Poland) of issues related to the extermination of Polish civilians carried out by Ukrainian nationalists. The article is divided into three parts. The first part refers to the propaganda policy of the Russian Federation. In this part author presents how the Kremlin uses issues related to the Volhynian Slaughter to create narrative favorable for itself. The second part is devoted to the process of building of Ukrainian national identity on the legacy of Ukrainian nationalism. In this part the author analyses also specific activities of Ukrainian authorities, which are linked to the subject matter of the article. The third part includes analysis of the Volhynian Slaughter in the context of Ukrainian crisis through the prism of Polish raison d’État. This part depicts not only the Polish perception of the Volhynian Slaughter but also explains links between subject matter and the geopolitical significance of Ukraine for Poland. All three parts of research are interconnected and belong together.

7

Bezpieczeństwo na granicy. Aktywność OUN w latach 1930–1935 na podstawie sprawozdań sytuacyjnych (Wschodnio)małopolskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej

63%

Gibiec M.

Dzieje Najnowsze

|

2018

|

vol. 50

|

issue 1

PL

W niniejszym artykule nakreślono działalność Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów na terenie pogranicza polsko-czechosłowackiego i jej wpływu na tamtejszą ludność. Na podstawie meldunków sytuacyjnych Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej, wytworzonych w latach 1930–1935, starano się ukazać metody zapobiegania aktywności OUN zagrażającej bezpieczeństwu państwa, a także prześledzić sytuację narodowościową na pograniczu. The present article outlines the activity of the Organization of Ukrainian Nationalists in the area of Polish-Czechoslovak borderland and its impact on the local people. On the basis of situation reports of the Lesser Poland Regional Inspectorate of the Border Guard, issued between 1930 and 1935, an attempt was made both to present the methods of prevention of the OUN operations that threatened the security of the Polish State, and to track a nationality situation in the borderland.

8

Biskup Grzegorz Chomyszyn – zwolennik normalizacji stosunków ukraińsko-polskich w okresie międzywojennym

63%

Ryba M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2020

|

vol. 113

383-394

EN

The article discusses the views and activities of the Ukrainian Greek Catholic Bishop Hryhoriy Khomyshyn at the turn of the 1920s and 1930s. Hryhoriy Khomyshyn was one of the greatest supporters of Polish-Ukrainian reconciliation in the Greek Catholic Church. He was a strong critic of ‘pagan’ Ukrainian nationalism. He made efforts to base the social and political life of Ukrainians on Christian ethics. On such grounds, he sought reconciliation between the Polish and Ukrainian nations. His attitude made him the most serious statesman with whom the Polish authorities found common ground.

PL

Artykuł dotyczy poglądów i działalności ukraińskiego biskupa greckokatolickiego Grzegorza Chomyszyna na przełomie lat 20. i 30. XX wieku. Grzegorz Chomyszyn należał do największych zwolenników polsko-ukraińskiego pojednania w Kościele greckokatolickim. Był on zdecydowanym krytykiem „pogańskiego” nacjonalizmu ukraińskiego. Życie społeczno-polityczne Ukraińców starał się oprzeć na etyce chrześcijańskiej. Na takim też gruncie szukał pojednania między narodem polskim i ukraińskim. Jego postawa czyniła go najpoważniejszym mężem stanu, z którym władze polskie znajdowały płaszczyznę porozumienia.

9

The struggle for dominance in Eurasia: “The international politics of Ukrainian nationalism” by Bohdan Kordiuk in the context of geopolitical concepts of the Organisation of Ukrainian Nationalists during the 1930s

63%

Wojnar M.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2017

|

vol. 52

|

issue 3

PL

Artykuł jest próbą przedstawienia rozwoju geopolitycznych koncepcji Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów oraz roli, jaką w ich kształtowaniu odegrał pochodzący z 1934 r. tekst Polityka międzynarodowa ukraińskiego nacjonalizmu Bohdana Kordiuka. Źródło to publikuję w tłumaczeniu na język angielski w drugiej części tekstu. W artykule koncentruję się na omówieniu koncepcji geopolitycznych OUN w latach trzydziestych. W ograniczonym stopniu przywołuję również idee wysuwane przez organizację pod koniec lat dwudziestych, aby zilustrować różnicę, jaka zaszła po przybyciu na emigrację byłych działaczy Krajowej Egzekutywy OUN.The article is an attempt to present the development of geopolitical concepts of the Organisation of Ukrainian Nationalists and the role of the 1934 text “The international politics of Ukrainian nationalism” by Bohdan Kordiuk played in shaping them. I include the source material, in an English translation, in the second part of this paper. In the article, I concentrate on the discussion of OUN’s geopolitical concepts in the 1930s. To a limited extent I also mention ideas put forward by the Organisation at the end of the 1920s to illustrate the difference which occurred upon the emigration of former activists of the National Executive of OUN.

10

Father Wrodarczyk OMI (1907-1943). Priest and Martyr

63%

Rostkowski M. A.

Nurt SVD

|

2021

|

issue 2

201-223

EN

The Second World War was one of the most dramatic periods in the history of Poland - also for the young Province of the Missionary Oblates of Mary Immaculate. After the invasion of Poland on September 1, 1939 by Nazi Germany and Soviet allies on September 17, 1939, nine Oblate houses were under German occupation and five under Russian. One of the features of Soviet policy in the annexed territories was the use of ethnic tensions between Poles and other ethnic groups. Another dramatic one was the extermination of Poles by Ukrainian nationalists supported by the Nazis after the German invasion of the Soviet Union in 1941. One of the goals of the ethnic cleansing carried out by the Ukrainian nationalist groups OUN-B and UPA was eradication of the Roman Catholic clergy. Seventeen priests and religious were killed in the Lutsk diocese. One of them was Fr. Ludwik Wrodarczyk OMI parish priest of the Okopów parish in Volhynia. His beatification process began in May 2016 in Lutsk.

PL

Druga wojna światowa była jednym z najbardziej dramatycznych okresów w historii Polski – również dla młodej Prowincji Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej. Po inwazji na Polskę 1 września 1939 roku przez hitlerowskie Niemcy i sowieckich sojuszników 17 września 1939, dziewięć domów oblackich znalazło się pod okupacją niemiecką, a pięć pod okupacją rosyjską. Jedną z cech sowieckiej polityki na terytoriach anektowanych było wykorzystywanie napięć etnicznych między Polakami a innymi grupami etnicznymi. Kolejnym dramatycznym wydarzeniem była eksterminacja Polaków przez ukraińskich nacjonalistów, popierana przez nazistów po niemieckiej inwazji na Związek Radziecki w 1941 roku. Jednym z celów czystki etnicznej przeprowadzonej przez ukraińskie ugrupowania nacjonalistyczne OUN-B i UPA była likwidacja duchowieństwa rzymskokatolickiego. W diecezji łuckiej zginęło 17 księży i zakonników. Jednym z nich był ks. Ludwik Wrodarczyk OMI, proboszcz parafii Okopów na Wołyniu. Jego proces beatyfikacyjny rozpoczął się w maju 2016 roku w Łucku.

11

Myśl polityczna Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów w drugiej połowie lat trzydziestych w świetle nowych dokumentów

51%

Wojnar M.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2020

|

vol. 55

|

issue 2

95-115

EN

The article is based on previously unknown sources from the legacy of Mykola Kapustiansky and Mykhailo Seleshko from the Archive of the Organization of Ukrainian Nationalists in Kyiv. Based on these documents, I analysed the political thought of the OUN in the second half of the 1930s in three related thematic areas. First, I described the attitude of Ukrainian nationalists towards Jews. Secondly, I analysed the thought of Mykhailo Kolodzinsky, and thirdly, I devoted my attention to the problem of the political orientation of the OUN on the eve of World War II.

RU

Статья создавалась на основе источникового анализа ранее неиспользовавшихся документов из наследия Николая Капустянского и Михайлы Селешко из Архива Организации украинских националистов в Киеве. Текст описывает формирование политической мысли ОУН в трех тематических областях, являющихся предметом интенсивной дискуссии ученых. Во-первых, анализируя переписку Селешко, я показываю, что отношение старшего поколения деятелей ОУН к евреям накануне Второй мировой войны особенно не отличалось радикализмом от взглядов молодых деятелей из Краевой экзекутивы ОУН. Во-вторых, «новые документы» дополняют наши знания о политико-военной концепции M. Колодинского. Я показываю, что его концепция националистского восстания была впервые представлена в труде Партизанская война (1937), но тогда еще Колодинский открещивался от требования соединить восстание с этническими чистками в отношении поляков и евреев. И наконец я показываю, что хотя основная политическая ориентация украинских националистов накануне Второй мировой войны предполагала сотрудничество ОУН с Третьим рейхом, то существуют также документы, свидетельствующие о попытках заинтересовать британцев украинским вопросом. Эти выводы, в некоторой степени, отличаются от существующих, из-за чего необходимы дальнейшее изучение источников в исследованиях политической мысли ОУН во второй половине 1930-х гг.

PL

Artykuł opiera się na wcześniej nieznanych źródłach ze spuścizny Mykoły Kapustianskiego i Mychajła Sełeszki z Archiwum Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów w Kijowie. Na podstawie tych dokumentów dokonałem analizy myśli politycznej OUN w drugiej połowie lat trzydziestych w trzech związanych ze sobą obszarach tematycznych. Po pierwsze, opisałem stosunek ukraińskich nacjonalistów do Żydów, po drugie, dokonałem analizy myśli Mychajła Kołodzinskiego, po trzecie zaś, poświęciłem swoją uwagę problemowi orientacji politycznej OUN w przeddzień II wojny światowej.

12

A minor ally or a minor enemy? The Hungarian issue in the political thought and activity of Ukrainian integral nationalists (until 1941)

51%

Wojnar M.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2018

|

vol. 53

PL

Artykuł stanowi próbę analizy roli, którą Węgry i Węgrzy odgrywali w myśli politycznej i działalności ukraińskich nacjonalistów integralnych w okresie od początku lat dwudziestych po 1941 r. W tekście koncentruję się na myśli politycznej i działalności Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, ale omawiam również poglądy Jurija Łypy na kwestię węgierską. Przeanalizowany materiał prowadzi do wniosku, że stosunek ukraińskich nacjonalistów integralnych wobec Węgier i Węgrów wahał się pomiędzy traktowaniem ich jako drugorzędnego sojusznika i drugorzędnego wroga. Czynnikiem zbliżającym strony było dążenie do rewizji traktatów pokojowych, z kolei punktem spornym, pretensje terytorialne względem Zakarpacia. Na poziomie taktycznym działacze OUN dawali prymat relacjom z Pragą nad stosunkami z Budapesztem. Pewna zmiana w tej kwestii zaszła dopiero w 1933 r., kiedy pozycje OUN nad Wełtawą uległy pewnemu zachwianiu. Po zajęciu Ukrainy Karpackiej przez wojska węgierskie w marcu 1939 r. stosunek ukraińskich nacjonalistów wobec Węgier stał się jednoznacznie wrogi. The article is an attempt to analyze the role that Hungary and the Hungarians played in the political thought and activity of Ukrainian integral nationalists in the period from the early 1920s to 1941. The text focuses on the political thought and activities of the Organisation of Ukrainian Nationalists (OUN), but I also discuss the views of Yurii Lypa on the Hungarian issue. The analyzed material leads to the conclusion that the attitude of Ukrainian integral nationalists towards Hungary and Hungarians ranged from treating them as a minor ally to a minor enemy. One factor bringing the sides together was the attempt to revise peace treaties, while a point of contention was the territorial claims on Carpathian Ruthenia. At the tactical level, OUN activists gave relations with Prague primacy over relations with Budapest. There was only a change in this regard in 1933, when the OUN’s positions on the Vltava were somewhat shaken. After the occupation of Carpathian Ruthenia by the Hungarian army in March 1939, the Ukrainian nationalists’ attitude towards Hungary became unequivocally hostile.

13

Od socjaldemokracji do nacjonalizmu: zmiany w ideologii i światopoglądzie Dmytra Doncowa

51%

Protsyk I.

Wrocławsko-Lwowskie Zeszyty Prawnicze

|

2019

|

vol. 10

37-51

EN

Dmytro Dontsov is one of the most controversial figures in Ukrainian political and legal opinion of the 1st half of the ХХ th century, a man whose political views have undergone drastic changes having evolved from sympathizing with the left wing to propagandizing ideas of the right wing. In the article on the basis of analysis of the three Dmytro Dontsov’s conceptual works «Modern political situation of the nation and our tasks» (1913), «The basis for our politics» (1921) and «Nationalism» (1926) the evolution of the author’s ideological beliefs has been traced; the author who has abandoned social democracy and through conservatism has come to valid or, in other words, active nationalism as the only ideological salvation of the non-state (for the time being) Ukrainian nation. Dmytro Dontsov’s evolution of ideas is based on being aware of inevitability of Ukrainian and Russian opposition, civilizational and cultural conflict with Russia and also understanding it as the central competition not only in the central-eastern, but also in the whole Europe. Analysis of Dmytro Dontsov’s works gives us the reason to talk about the appearance of the right – conservative and і nationalistic – movement in Ukraine, ideology of which was based on the heroic past of Ukraine, religious thinking, idealism and irrationalism; its final goal was to renew traditions of Ukrainian nation as a political nation. Perspective of this research consists in the fact that detailed studies of the very spreading political journalism of the ideologist of Ukrainian nationalism will make it possible to understand peculiarities of nationalism in Ukraine, and also in the whole central-eastern Europe.

UR

Дмитро Донцов – одна з найконтроверсійніших постатей української політикоправової думки першої половини ХХ ст., людина, політичні погляди якої зазнали кардинальних змін, еволюціонувавши від симпатії лівим до пропагування крайніх правих ідей. Подібно як змінювалися переконання Дмитра Донцова упродовж його життя, так само кардинально відрізнялася рецепція його думок у суспільстві: від беззастережного захоплення до цілковитої негації, та й досі його творча спадщина сприймається дуже неоднозначно. У статті на основі аналізу трьох концептуальних праць Дмитра Донцова: «Сучасне політичне положення нації і наші завдання» (1913), «Підстави нашої політики» (1921) та «Націоналізм» (1926) простежено еволюцію ідеологічних та світоглядних переконань автора, який від соціал-демократії через консерватизм приходить до чинного, тобто діяльного націоналізму як єдиного ідеологічного порятунку бездержавної на той час української нації. В історію українських політико-правових учень Дмитро Донцов увійшов насамперед як ідеолог українського націоналізму. З творчої спадщини Донцова можна реконструювати систему його думок і поглядів та відтворити шлях, яким він ішов: від дієвої участі в соціал-демократичному русі до поступового розчарування в соціалізмі та захоплення ідеями консерватизму, а згодом націоналізму. Ідейна еволюція Дмитра Донцова ґрунтується на усвідомленні категоричності українсько-російського протистояння, цивілізаційного і культурного конфлікту з Росією та розуміння його як центрального змагання не лише в Центрально-Східній, а й у цілій Європі, та неможливості розв’язання цієї концептуальної проблеми засобами, які пропонувала соціал-демократія, яка нехтувала пріоритетністю національних принципів, чим ставила під загрозу існування бездержавної на тоді української нації. Аналіз праць Дмитра Донцова дає підстави говорити про появу правого – консервативного і націоналістичного руху в Україні, ідеологія якого ґрунтувалася на героїці минулому України, релігійному мисленні, світоглядному ідеалізмі та ірраціоналізмі, а кінцева мета якого полягала у відновленні традицій української нації як нації політичної. Донцов виступав проти теорії культурно-етнографічного розуміння нації та відмови від революційно-політичних форм боротьби, критикував винятково культурницьку програму більшості українського політикуму, що є безпосереднім свідченням послідовної та логічної лінії його світоглядної еволюції. Донцов виявляв не лише причини політичної слабкості українського політикуму, а й подавав критичний аналіз ідеології українського соціалізму, зіставляючи праве і ліве політичне мислення в історії. Він наголошував, що українці повинні стати політичною нацією, якщо не хочуть потрапити в історичне забуття. Дмитро Донцов заклав ідеологічні підвалини формування нового світогляду української нації, поставивши українське питання в цивілізаційний, геополітичний та культурно-ідеологічний контекст розвитку всієї Європи. Tворчість ідеолога українського націоналізму відігравала надзвичайно важливу роль у формуванні націоналістичної доктрини й у ній можна виокремити низку ідей, на яких ґрунтується цілком оригінальна, незалежна концепція, що виходить із чіткого розмежування націоналізму державних та бездержавних націй. Формулюючи концептуальні ідеї, Дмитро Донцов відштовхувався від того, що репрезентує українську націю, яка в той час не мала власної незалежної держави та прагнула до її здобуття. Розуміючи, що в цій боротьбі Україна практично не має союзників, він усю свою творчу енергію сконцентрував на виховання активних державотворчих устремлінь української нації, жертовності, самоорганізації та самопосвяти українців задля здобуття незалежності. За переконанням Донцова, націоналізм має визвольний характер і в ньому він вбачав рятівну силу для українців, які прагнуть, аби їхня нація стала самостійним міжнародним гравцем. Перспектива дослідження полягає в тому, що ґрунтовні студії надзвичайно розлогої політичної публіцистики ідеолога українського націоналізму дадуть змогу зрозуміти специфіку націоналізму в Україні, а також у цілій Центрально-Східній Європі.

Refine search results

Terroryzm w II RP – Ukraińska Wojskowa Organizacja i Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów

"Kde je síla, tam je i svoboda!" Ukrajinské sokolské hnutí v meziválečném Československu

Pojęcie narodu w koncepjach współczesnych środowisk nacjonalistycznych na Ukrainie

Ukrainian Greek Catholic Church’s stance vis-à-vis terrorist activities of Ukrainian nationalists in the early 1930s

Analiza polityczna i prawna zbrodni nacjanalistów ukraińskich w województwie rzeszowskim w latach 1944-1947

Kwestia Rzezi Wołyńskiej w kontekście kryzysu ukraińskiego — między rosyjską propagandą, ukraińskim poszukiwaniem tożsamości narodowej a polską racją stanu

Bezpieczeństwo na granicy. Aktywność OUN w latach 1930–1935 na podstawie sprawozdań sytuacyjnych (Wschodnio)małopolskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej

Biskup Grzegorz Chomyszyn – zwolennik normalizacji stosunków ukraińsko-polskich w okresie międzywojennym

The struggle for dominance in Eurasia: “The international politics of Ukrainian nationalism” by Bohdan Kordiuk in the context of geopolitical concepts of the Organisation of Ukrainian Nationalists during the 1930s

Father Wrodarczyk OMI (1907-1943). Priest and Martyr

Myśl polityczna Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów w drugiej połowie lat trzydziestych w świetle nowych dokumentów

A minor ally or a minor enemy? The Hungarian issue in the political thought and activity of Ukrainian integral nationalists (until 1941)

Od socjaldemokracji do nacjonalizmu: zmiany w ideologii i światopoglądzie Dmytra Doncowa