Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: Volhynia, castle and land court books

Sort By:

Limit search:

Volhynian Court Books as a Source for Studying the History of the Ukrainian Noble (Szlachta) Family in the 16th and 17th Centuries

100%

Voronchuk I.

Przeszłość Demograficzna Polski

2018

vol. 40

39-62

At all times, for every person, the family represents the closest social group, and hence, family ties and relationships comprise the most important aspect of personal life. The history of private life, including family life has attracted close attention in historical research worldwide. However, in Ukrainian historiography, it remains on the periphery of historical research and a wide spectrum of issues regarding the history of the family have not yet been explored. Using the anthropological approach, reconstructive and comparative methods, and the method of critical analysis of documentary sources, this article discusses the approach to studying the history of the Ukrainian family. The heterogeneity in the historical evolution of different regions requires us to limit our attention in time and space, as it is rather difficult, if not impossible, to study the history of family relationships in the whole of Ukraine. In this article, we focus on the Volhynian family in early modern times. It is well understood that the study of the history of the family requires numerous, extensive and comprehensive sources. For the history of the early modern Volhynian family, such relatively well-preserved documents are recorded in judicial and administrative books, the most relevant of which are the books of castle and land courts. Created on the model of the Polish court system, in the Volhynian voivodeship, castle and land courts were established by the Second Lithuanian Statute of 1566 and existed until the middle of the 19th century. In the course of centuries, court books had a rather difficult history and many of them have been lost. Yet, the Central State Historical Archives of Ukraine in Kyiv presently retain 2,119 judicial and administrative books, of which 643 are the castle and land court books of early modern Volhynia. For a long time, court book records remained largely overlooked by Ukrainian scholars because the study of private and family life in the pre-Soviet period was not among research priorities. This article documents and emphasizes the importance and significance of castle and land court books for studying the history of the early modern Ukrainian family. An important feature of castle and land courts was that, in addition to judicial functions, they also carried out functions of notary institutions, i.e., they notarized documents of private property rights. Most agreements and records were of a financial or business nature and were settled within a family or amongst relatives. Among them are marriage contracts, dowry insurance records, gift deeds and testaments that contain detailed information on married couples and their offspring, and hence provide important data for the reconstruction of contemporary families. Purchase and sale agreements (venditio, emptio, resignatio), exchange agreements (commutatio), pledge records (obligatio), records on the division of estates among relatives (ad attentandam exdivisionum), and protests against unfair property distribution or its illicit appropriation (protestationes) are the most valuable in establishing extended family (kin) relations. Thus, a significant number of court records contain direct and explicit information on lineal and collateral consanguinity, marriage ties, and relationships among blood and close relatives. Nevertheless, the available data require verification by way of documentary research and critical analysis. The importance of court books for genealogical research has been demonstrated by prominent Polish scholars who laid the foundations of Ukrainian genealogy and constructed family trees of Ukrainian szlachta. However, the significance of court books is not confined to the reconstruction of family structures. Their importance is also in preserving and providing information on existing marriage practices and intra-family relations. In Ukrainian historiography, Orest Levitskii was among the first to rely on court books to study the history of the family. The renowned Polish scholars Aleksander Jabłonowki and Juliusz Bardach explored family relationships in 16th- and 17th-century Volhynia. Thereafter, research on the history of the Ukrainian family stalled. Therefore, in Ukrainian historiography, the history of the family, particularly in early modern times, remains a rather novel strand of research – research that requires a thorough in-depth analysis of castle and land court books that are essentially the only documentary source on this subject. Recently, inspired by the advances in academic literature including those by Polish scholars, Ukrainian historians have engaged in studying the history of the early modern Ukrainian family. Based on the court records, family trees of the ordinary Volhynian szlachta from the 15th to the 17th centuries have been constructed, which allows us to estimate various demographic statistics, such as the average birth rate and the number of children, and to characterize marriage and it is determinants, and the structure and features of family organization. The results reveal that the model of the early modern Ukrainian family differed from the contemporaneous Polish one. According to the conclusions of Polish historians and demographers, Polish society practiced the custom of late marriages. A comparative analysis of Ukrainian laws, in particular of the Statutes of 1529, 1566, and 1588, and social practices documented in court books reveals that, in contrast, early age marriages prevailed in Ukrainian lands. The re-constructed family trees of Volhynian szlachta testify to relatively high birth rates among Ukrainan szlachta that is also consistent with the early-age marriage norm. It should be noted that a complete register of early modern szlachta families from the 15th to the 17th centuries has not yet been compiled by Ukrainian historians, which hinders the estimation of the overall szlachta population. A careful critical analysis of court book documents questions some of the propositions advanced in the earlier literature on the position of women in Ukrainian society at that time. We find that the prevalent patriarchal social system with unlimited parental authority inhibited not only girls and women but also young men from exercising their free will in choosing marriage partners. Marriage was of a totally pragmatic nature, initiated by parents and, first and foremost, it served the economic and social interests of the whole family. The existing notion of ideal marital and, more generally, family relationships that was drawn upon dowry insurance records also requires critical re-examination. Numerous records show that women were often coerced by their husbands to register gift deeds to the benefit of their husbands, who in such a manner tried to appropriate their wives’ real estate property. The documents also reveal the brutal treatment of women by their husbands in everyday life. A significant number of records illustrate the relationships between parents and children, documenting their emotional complexity and diversity: from mutual understanding, love and respect to manifestations of disrespect, brutality and the cruelty of men towards women, children and elders. While Polish historiography has been engaged in the active ongoing research of family relationships, in Ukrainian historiography, such research has only just started. The analysis of contemporary Polish-Ukrainian marriage ties, the information on which is also contained in the 16th- and 17th-century court records, might appeal to both Polish and Ukrainian scholars. Overall, our analysis shows that Volhynian castle and land court books are an important systematic source for the comprehensive study of the history of the early modern Ukrainian family. They provide a significant amount of data and information that help reconstruct family structures, establish kin relations, and characterize family interactions. Court books are an invaluable source as they contain extensive, comprehensive and numerous records on the szlachta, from its highest ranks to its lowest. This allows us to understand similarities and identify differences in the marriages and family characteristics of the wealthy and poor strata of szlachta. Documents from the castle and land court books shed light not only on the degree of kinship, filiation and family ties but also on intra- and inter-family relationships, the system of values, mentality and demographic behaviour of the people in that period. The history of the early modern Ukrainian family that can be reconstructed via a thorough analysis of court books allows us to see a person 60 Iryna Voronchuk in a family circle, learn about norms of conduct, intra-family relations, human emotions and feelings.

We wszystkich czasach, dla każdej osoby, rodzina stanowi najbliższą grupę społeczną i dlatego też więzy i relacje rodzinne mieszczą w sobie najważniejsze aspekty życia prywatnego. Historia życia prywatnego, włączając życie rodzinne, jest przedmiotem zainteresowania światowych badań historycznych, jednakże w ukraińskiej historiografii pozostaje na peryferiach badań, a zagadnienia związane z historią rodziny nie są jeszcze przebadane. Wykorzystując podejście antropologiczne, metody rekonstrukcyjne i porównawcze oraz metodę krytycznej analizy źródłowej, w artykule poruszono zagadnienie badań nad historią ukraińskiej rodziny. Różnorodność poszczególnych regionów pod względem historycznego rozwoju sprawia, że trudno, jeśli w ogóle to możliwe, prowadzić badania nad historią stosunków rodzinnych na obszarze całej Ukrainy. W artykule skoncentrowano uwagę na wołyńskiej rodzinie w epoce wczesnonowożytnej. Powszechnie wiadomo, że badanie historii rodziny wymaga dostępu do licznych, obszernych i wszechstronnych źródeł. W historii wczesnonowożytnej rodziny wołyńskiej takie stosunkowo dobrze zachowane dokumenty zarejestrowane są w księgach sądowych i administracyjnych, z których najbardziej istotne są księgi sądów grodzkich i ziemskich. Utworzone zgodnie z polskim systemem sądownictwa sądy grodzkie i ziemskie w województwie wołyńskim zostały ustanowione na mocy Drugiego Statutu Litewskiego z 1566 roku i istniały do połowy XIX wieku. W ciągu burzliwej historii Ukrainy wiele ksiąg sądowych zostało utraconych. Obecnie Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy w Kijowie przechowuje 2119 ksiąg sądowych i administracyjnych, z których 643 to księgi grodzkie i ziemskie wczesnonowożytnego Wołynia. Przez długi czas księgi sądowe były w dużej mierze pomijane przez ukraińskich uczonych, ponieważ badanie życia prywatnego i rodzinnego okresu wczesnonowożytnego nie należało do priorytetów badawczych. Niniejszy artykuł dokumentuje i podkreśla wagę oraz znaczenie ksiąg sądów grodzkich i ziemskich dla badania historii wczesnonowożytnej rodziny ukraińskiej. Ważną cechą sądów grodzkich i ziemskich było to, że oprócz funkcji sądowniczych pełniły one także funkcje notarialne, tj. poświadczały notarialnie dokumenty dotyczące praw własności prywatnej. Większość umów i zapisów miała charakter finansowy lub gospodarczy i była regulowana w obrębie rodziny lub wśród krewnych. Wśród nich są umowy małżeńskie, dokumenty zabezpieczające sprawy posagów, akty darowizn i testamenty, które zawierają szczegółowe informacje na temat małżeństw i ich potomstwa, a zatem dostarczają ważnych danych do rekonstrukcji ówczesnych rodzin. Umowy kupna i sprzedaży (venditio, emptio, resignatio), umowy wymiany (commutatio), rejestry zastawów (obligatio), zapisy o podziale majątku między krewnych (ad attentandam exdivisionum) oraz protesty przeciwko nieuczciwej dystrybucji nieruchomości lub jej nielegalnemu przywłaszczeniu (protestationes) są najbardziej wartościowe w ustalaniu relacji rodzinnych. Znaczna liczba akt sądowych zawiera więc bezpośrednie i wyraźne informacje na temat pokrewieństwa w linii prostej i bocznej, więzi małżeńskich i związków między spokrewnionymi i bliskimi krewnymi. Dostępne dane wymagają jednak weryfikacji badanych dokumentów i ich krytycznej analizy. Znaczenie ksiąg sądowych dla badań genealogicznych zostało ukazane przez wybitnych polskich uczonych, którzy stworzyli podwaliny ukraińskiej genealogii i sporządzili drzewa genealogiczne ukraińskiej szlachty. Nie ogranicza się ono jednak do rekonstrukcji struktur rodzinnych. Znaczenie tych ksiąg polega na tym, że przechowują one i dostarczają informacje o istniejących praktykach małżeńskich i stosunkach wewnątrz rodziny. W ukraińskiej historiografii Orest Lewicki był jednym z pierwszych, który oparł się na księgach sądowych, badając historię rodziny. Znani polscy uczeni, Aleksander Jabłonowski i Juliusz Bardach, studiowali relacje rodzinne na Wołyniu w XVI–XVII stuleciu. Następnie badania nad historią ukraińskiej rodziny utknęły w martwym punkcie. Dlatego w ukraińskiej historiografii historia rodziny, zwłaszcza wczesnych czasów nowożytnych, pozostaje raczej nowym wątkiem badań – badań, które wymagają gruntownej, dogłębnej analizy grodzkich i ziemskich ksiąg sądowych, będących zasadniczo jedynym źródłem na jej temat. Zainspirowani rozwojem stanu badań, w tym polskich, ukraińscy historycy zajęli się niedawno badaniem historii wczesnonowożytnej rodziny ukraińskiej. Na podstawie zapisów sądowych skonstruowano drzewa genealogiczne zwykłej szlachty wołyńskiej z XV–XVII wieku, co pozwala oszacować różne statystyki demograficzne, takie jak średnia liczba urodzeń i liczba dzieci, oraz scharakteryzować małżeństwo i determinanty jego zawierania oraz strukturę i cechy funkcjonowania rodziny. Uzyskane wyniki pokazują, że model wczesnonowożytnej rodziny ukraińskiej różnił się od ówczesnego polskiego. Zgodnie z wnioskami polskich historyków i demografów polskie społeczeństwo praktykowało zwyczaj późnych małżeństw. Analiza porównawcza ukraińskich praw, w szczególności Statutów z lat 1529, 1566 i 1588, oraz praktyk społecznych udokumentowanych w księgach sądowych pokazuje, że na obszarach Ukrainy przeważały małżeństwa zawierane we wczesnym wieku. Zrekonstruowane drzewa genealogiczne szlachty wołyńskiej świadczą o stosunkowo wysokim wskaźniku urodzeń wśród szlachty ukraińskiej, co jest również zgodne z normą małżeństwa we wczesnym wieku. Należy zauważyć, że kompletny rejestr wczesnonowożytnych rodzin szlacheckich z XV–XVII wieku nie został jeszcze opracowany przez ukraińskich historyków, co utrudnia oszacowanie ogólnej populacji szlachty. Uważna krytyczna analiza dokumentów sądowych kwestionuje niektóre wnioski wysunięte we wcześniejszej literaturze na temat pozycji kobiety w ówczesnym społeczeństwie ukraińskim. Powszechny patriarchalny system społeczny z nieograniczoną władzą rodzicielską utrudniał nie tylko dziewczętom i kobietom, ale także młodym mężczyznom dobrowolny wybór partnerów małżeńskich. Małżeństwo miało charakter całkowicie pragmatyczny, inicjowane było przez rodziców i służyło przede wszystkim interesom ekonomicznym i społecznym całej rodziny. Istniejące pojęcie idealnego związku małżeńskiego i, bardziej ogólnie, relacji rodzinnych, które szkicują niejako rejestry zabezpieczeń posagowych, również wymaga krytycznej ponownej oceny. Liczne zapisy pokazują, że kobiety były często zmuszane do rejestrowania aktów darowizny na rzecz swoich mężów, którzy w ten sposób próbowali przywłaszczyć sobie nieruchomości swoich żon. Dokumenty ujawniają także brutalne traktowanie kobiet przez ich mężów. Znaczna liczba zapisów ilustruje relacje między rodzicami i dziećmi, dokumentując ich złożoność emocjonalną i różnorodność: od wzajemnego zrozumienia, miłości i szacunku do przejawów braku szacunku, brutalności i okrucieństwa mężczyzn wobec kobiet, dzieci i starszych. Podczas gdy polska historiografia była zaangażowana w aktywne badania nad relacjami rodzinnymi, w ukraińskiej takie badania właśnie się rozpoczęły. Analiza ówczesnych polsko-ukraińskich więzi małżeńskich, o których informacje zawarte są również w aktach sądowych XVI–XVII wieku, może „przemawiać” zarówno do polskich, jak i ukraińskich uczonych. Wołyńskie księgi ziemskie i grodzkie są ważnym uporządkowanym źródłem wszechstronnych badań nad historią wczesnonowożytnej rodziny ukraińskiej. Dostarczają znacznej ilości danych i informacji pomocnych przy rekonstrukcji struktur rodzinnych, ustalaniu relacji międzyludzkich i charakterystyce interakcji rodzinnych. Księgi sądowe są nieocenionym źródłem, ponieważ zawierają obszerne, wszechstronne i liczne zapisy dotyczące szlachty, od najwyższych do najniższych warstw. Pozwala nam to zrozumieć podobieństwa i zidentyfikować różnice w małżeństwach i cechach rodzin bogatych i biednych warstw szlachty. Dokumenty ksiąg sądów grodzkich i ziemskich rzucają światło nie tylko na stopień pokrewieństwa, filiacji i więzi rodzinnych, ale także na relacje wewnątrzrodzinne i między rodzinami, system wartości, mentalność i zachowania demograficzne w tym okresie. Historia wczesnonowożytnej rodziny ukraińskiej, którą można zrekonstruować poprzez dokładną analizę ksiąg sądowych, pozwala zobaczyć osobę w kręgu rodzinnym, poznać normy postępowania, relacje wewnątrz rodziny, ludzkie emocje i uczucia.

Refine search results

1 Przeszłość Demograficzna Polski

1 2018

1 Voronchuk I.

Search results

Volhynian Court Books as a Source for Studying the History of the Ukrainian Noble (Szlachta) Family in the 16th and 17th Centuries