Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: WRITINGS OF THE REVOLUTIONARY WOMEN

Sort By:

Limit search:

Doświadczenie kobiecości w tekstach młodopolskich poetek

100%

Trzesniowski D.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

2006

vol. 18

329-348

Skala i artystyczna ranga lirycznych wypowiedzi kobiet na przełomie XIX i XX wieku jest zjawiskiem bez precedensu w historii polskiej literatury. Więcej nawet, trudno znaleźć by było sytuację analogiczną w którejkolwiek z literatur europejskich tamtego czasu. Stało się to konsekwencją faktu, że druga fala emancypacji w Polsce znalazła swój wyraz przede wszystkim w literaturze. O ile XIX-wieczny pozytywizm dopominał się o prawo do wykształcenia i pracy, modernizm (czy też wczesna jego faza) emancypował kobietę jako świadomy podmiot kultury. Wiersze piszą wówczas takie autorki, jak Bronisława Ostrowska, Kazimiera Zawistowska, Maryla Wolska, Maria Komornicka, Zofia Trzeszczkowska. W poezji tej wyróżniła się kilka zasadniczych tematów, obejmujących doświadczenia egzystencjalne, jakie dostępne są wyłącznie kobietom, bądź przeżywane są na kobiecy sposób. Zapisanie w wierszach doświadczenia ciała było znakiem rewolty obyczajowej (i językowej) przeciwko ciążącym konwenansom, było też znakiem zyskiwanej somatycznej samoświadomości, niekiedy jednak prowadzącej na granice lęku (u Ostrowskiej), czy też prowokujące sytuację utraty płciowej tożsamości (u Komornickiej). Doświadczenie świata byłoby efektem ekstrawertyzmu kobiecej natury, skłonnej rysy feministyczne przypisywać zarówno światu, jak i Bogu. Doświadczenie macierzyństwa w lirykach Ostrowskiej wyrażone zostało w oksymoronicznym zespoleniu skrajnych uczuć – radości, szczęścia oraz strachu, fizycznego bólu; przede wszystkim jednak zyskało wymowę religijną, odsłaniając prawo wiecznego odradzania się życia, ciągłego zmartwychwstania. Doświadczenie upływającego czasu pozwoliło poetkom na Proustowski sposób wywołać z pamięci obrazy, ocalające minione miłości i minionych ludzi. Doświadczenie przeczuwanej śmierci skłaniało do dojrzałej autorefleksji, rozmów ze sobą, z cieniami przeszłości, z Bogiem. Śmierć była odbierana jako wyciszenie, odpoczynek po bolesnych doświadczeniach życia, dający też, jak u Wolskiej, pewność nieśmiertelności, poczucie raju odzyskanego, jak u Komornickiej. Młodopolskie autorki pełnym literackim głosem wypowiedziały swoją kobiecość, odmienność, zapowiadając teksty zrewoltowanych pisarek XX wieku (Nałkowskiej, Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, a zwłaszcza Świrszczyńskiej i Poświatowskiej).

The scale and significance of the lyrical output of women at the turn of the 20th century is unprecedented in the history of Polish literature. Indeed, it would be difficult to find its analogue in any European literature of the time. The reason for this state of affairs is that the second wave of emancipation was manifested in Poland above all in literature. If the 19th-century positivism strived for the right to education and work, modernism emancipated the woman as a conscious subject of culture. The active poets of the period include: Bronislawa Ostrowska, Kazimiera Zawistowska, Maryla Wolska, Maria Komornicka and Zofia Trzeszczkowska. The author has distinguished several topics connected with existential experiences either accessible only to women or lived through and understood in woman-like ways. A record of bodily experiences was a manifestation of a social revolt against conventions and of the development of a fuller self-awareness, which was ready to ascribe feminine attributes to the world and to God. The experience of motherhood in Ostrowska's lyrical poetry was expressed in the oxymoronic juxtaposition of extreme feelings: joy, happiness, fear and physical pain; above all, however, it acquired a religious meaning by revealing the law of the eternal rebirth of life, an everlasting resurrection. The female poets of Young Poland gave a full literary voice to their feminine distinctiveness, anticipating the writings of the revolutionary women authors of the 20th century (Nalkowska, Pawlikowska-Jasnorzewska, but especially Swirszczynska and Poswiatowska).

Refine search results

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 2006

1 Trzesniowski D.

Search results

Doświadczenie kobiecości w tekstach młodopolskich poetek